Instytut Historyczny UW
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | Historie nie-mainstreamowe: feminizm po polsku |
Proces emancypacji kobiet w dwudziestowiecznej Polsce przebiegał w rytm zmian społeczno-politycznych. W 1918 roku kobiety uzyskały pełnię praw obywatelskich. Po II wojnie światowej emancypacja stała się symbolem nowego porządku politycznego i społecznej rewolucji, związanej z aktywizacją zawodową kobiet na niespotykaną wcześniej skalę. Zmiany gospodarcze i polityczne po 1989 roku, przyczyniły się do rozwoju nowego ruchu feministycznego. W każdej z epok, emancypacja kobiet pojawiała się w polskiej kulturze popularnej. Kobieta nowoczesna, działaczka, feministka stawały się także metaforą w debacie o współczesności. W trakcie wykładu ilustrowanego fragmentami filmów, przyjrzymy się historii polskiej emancypacji i feminizmu. |
historia |
|
| Spotkanie festiwalowe | Oskarżenia o profanację hostii w dawnej Rzeczypospolitej |
Wykład poświęcony jest powstawaniu i funkcjonowaniu w dawnej Rzeczypospolitej legend o profanacji hostii – rzekomych zbrodniach dokonywanych przez Żydów. Ich powstawanie i rozpowszechnianie związane było z rozwojem kultu eucharystycznego, praktykami ludowej pobożności i zwalczaniem reformacji. Legendy o profanacji hostii posiadały podobny schemat i podobne treści symboliczne, często były wręcz powieleniem wcześniejszych opowieści. Stanowiły ważny wątek literatury antyżydowskiej, tworzonej głównie w środowiskach mieszczańskich i kościelnych. Na przykładzie legendy o poznańskich hostiach wykład pokazuje także utrzymywanie się pozostałości takich legend do dnia dzisiejszego |
historia |
|
| Spotkanie festiwalowe | Eros Greków. Normy i praktyka |
W wierzeniach greckich Eros należał do najstarszych bóstw, wyłonił się z Chaosu zaraz po Gai (Ziemi) i jego siła doprowadziła do narodzin kolejnych elementów. Ta potężna siła kosmogoniczna jest w świecie rządzonym przez bóstwa olimpijskie czynnikiem prowadzącym zawsze do łączenia się i przezwyciężania rozpadu, do rodzenia i tworzenia, a ludziom daje jedyną możliwość pokonania samotności. Siła ta tkwi w samych ludziach, bo eros rozumiany jako określenie dążenia jednostki oznacza najsilniejszą, gwałtowną, silniejszą od woli i umysłu człowieka emocję, największe pożądanie i pragnienie. W stosunkach między ludźmi eros buduje najsilniejsze między nimi więzi. Refleksja nad Erosem i erosem jest stałym wątkiem myśli greckiej od Hezjoda przez Platona do Plutarcha i późnych filozofów, jest też dominującym wątkiem poezji i całej literatury starożytnych Greków. Niezwykłe jest jednak w kulturze greckiej, że w okresie jej największego rozkwitu (od Homera po czasy Aleksandra Wielkiego) największe, a czasem wręcz wyłączne zainteresowanie budzi miłość i więź między przedstawicielami tej samej płci. Znana dobrze i często w czasach nowożytnych przywoływana grecka paiderastia nie była jednak w najmniejszym stopniu świadectwem rozwiązłości Greków czy też ich wybujałego temperamentu i dążenia do zaspakajania seksualnych potrzeb. Praktyką erotyczną przyzwoitego człowieka miały rządzić określone normy obyczajowe wyznaczające sposób zachowania się partnerów miłosnego związku, a sam ten związek podlegał ocenie współobywateli. Wokół erotycznej miłości do chłopców i młodzieńców, podobnie jak i do miłości fizycznej między dorosłymi ludźmi, w tym także małżeńskie, narosła złożona i subtelna ideologia. |
historia |
|
| Spotkanie festiwalowe | Homoseksualizm czy sodomia? Średniowieczna seksualność nienormatywna |
Od niepamiętnych czasów na świecie żyją ludzie odczuwający potrzebę nawiązywania intymnych kontaktów – zarówno emocjonalnych, jak i cielesnych – z osobami tej samej płci: mężczyźni pożądający innych mężczyzn oraz kobiety pożądające innych kobiet. Podstawową i zasadniczą różnicą pomiędzy pogańską (zwłaszcza grecką) i chrześcijańską (zarówno antyczną, jak i średniowieczną) rzeczywistością jest fakt, że społeczeństwa starożytne nie znały odrębnej etyki seksualnej; związane z cielesnością zachowania postrzegane były przez pryzmat moralności obywatelskiej, jako jeden z jej elementów. Dopiero chrześcijaństwo wyodrębniło sferę seksualności wprowadzając stanowcze reguły porządkujące wszystkie jej przejawy, akceptując jedynie zachowania będące realizacją biblijnego nakazu „idźcie i rozmnażajcie się”. Popęd seksualny do przedstawiciela tej samej płci jest oczywiście zjawiskiem gatunkowym, biologicznym i niezależnym od okresu historycznego, natomiast homoseksualność jest w każdym społeczeństwie determinowana kulturowo. Termin „homoseksualizm” pojawił się dopiero w drugiej połowie XIX stulecia. Podobnie jak do XVIII wieku brakowało jednoznacznego terminu na określenie całości zagadnień związanych z aktywnością seksualną człowieka, tak do następnego stulecia używano przeróżnych nazw określających kontakty jednopłciowe. W źródłach średniowiecznych zachowania homoseksualne najczęściej określane są jako sprzeczne z naturą, bądź jako grzech sodomii; do XI stulecia określenia te odnoszono do wszelkich nienormatywnych stosunków seksualnych, które nie prowadziły do prokreacji. Dopiero od wieku XIII „sodomia” zaczęła być jednoznacznie utożsamiana z homoseksualnością.
|
historia |
|