Granice poświęcenia. Znaczenie pracy w kulturze japońskiej

Kiedy myślimy o Japończykach w kontekście pracy, w głowie uruchamia się stereptypowy obraz zapracowanego sararimana (przedstawiciela kategorii „białych kołnierzyków”), który wykonuje swoje obowiązki z takim poświęceniem, iż nierzadko wysiłek ten kosztuje go życie. Zjawisko to trafiło do powszechnego obiegu jako karōshi. W czasie wykładu zastanowimy się nad tym, jakie są społeczne i kulturowe źródła takiego poświęcenia. Jak się okaże, korzeni owego sposobu myślenia o pracy szukać należy w myśli konfucjańskiej i przesiąkniętych nią tradycyjnych sztukach japońskich. Większą wagę przywiązują Japończycy właśnie do samego procesu mozolnego podążania do celu, wysiłku fizycznego, którego znaczenie jest o tyle doniosłe, iż kształtuje (uszlachetnia) jednocześnie ciało oraz duszę jednostki.

Z drugiej strony, obok wymiaru indywidualnego dążenia do (nieosiąglanej) perfekcji, istota pracy leży w przyczynianiu się do wypracowywania i powiększania zbiorowego dobra. Ma ono charakter tak materialny (zyski konkretnego przesiębiorstwa przekładające się na wspólne dobro pracowników, ale i całego kraju), jak i symboliczny, przejawiający się w budowaniu i podtrzymywaniu więzi społecznych z grupą, do której przynależy jednostka. To postrzeganie pracy mimo zakorzenienia w tradycji nie jest stałe i zmienia się w czasie. Współcześnie, nie wszyscy młodzi Japończycy podzielają poglądy swoich rodziców. Dzieje się tak z powodu zmieniających się warunków społeczno-ekonomicznych (głównie zmiany na rynku pracy: wzrost umów śmieciowych i pracowników tymczasowych etc.). Na koniec wykładu wspólnie zastanowimy się czy jest coś, czego możemy się nauczyć od Japończyków w kwestii pracy.