Pisuar, lustro i panna młoda – jakie wyzwania rzuca filozofii Duchamp?
W 2017 roku minie sto lat od czasu, kiedy Stowarzyszenie Niezależnych Artystów odrzuciło, przysłane na wystawę przez nieznanego bliżej artystę Richarda Mutta, dzieło: pisuar zatytułowany Fontanna. Marcel Duchamp, który ukrył się pod tym pseudonimem, napisał w odpowiedzi na zarzuty: „To, czy pan Mutt wykonał, czy nie wykonał swoją fontannę własnymi rękami nie ma tu znaczenia. WYBRAŁ JĄ. Sięgnął po zwykły codzienny przedmiot, umieścił go w nowym kontekście tak, że jego znacznie użytkowe zniknęło dzięki nowej nazwie i nowemu ujęciu. Stworzył nowy sposób myślenia o tym przedmiocie”. Dla jednych artystyczny gest Duchampa stanowi po dziś dzień wyraz upadku sztuki i powstanie nowej anty-sztuki, dla innych inicjuje narodziny sztuki współczesnej. Duchamp proponuje nam byśmy pytanie „Czym jest sztuka?” zastąpili pytaniem: „Jakie są warunki tworzenia sztuki?”. Odnaleźć tu możemy szereg problemów, z którymi skonfrontować się musi każda współczesna teoria sztuki: problem artefaktualności dzieła i zagadnienia związane z artystyczną (re)produkcją, pytanie o kontekst dzieła sztuki i granice między wartością użytkową a wartością estetyczną, wyzwania, jakie niesie dla teorii estetycznej sztuka konceptualna oraz pytanie o związek teorii i doświadczenia estetycznego.
Na wykładzie odniesiemy się do twórczości Marcela Duchampa, traktując ją jako źródło wyzwań dla filozoficznej teorii sztuki, a poszczególne prace francuskiego artysty potraktujemy jako ilustracje najistotniejszych problemów, które stoją przed odbiorcą i teoretykiem sztuki współczesnej.