Instytut Badań Literackich PAN

W dobie wszechobecnego internetu i nowych technologii, gdzie słowo drukowane coraz częściej wypierane jest przez obraz badaczowi literatury ciężko jest dotrzeć do szerokiego odbiorcy i zainteresować go problematyką z pogranicza teorii i historii literatury. Konsekwencją tego są dwie możliwe postawy: odrzucenia „nowinek” technologicznych jako w najlepszym razie nieadekwatnego medium bądź zachłyśnięcie się możliwościami, jakie daje epoka cyfrowa, co z kolei często odbija się na naukowej jakości. Istnieje jeszcze trzecia droga, gdzie możliwości nowych technologii są wykorzystywane w taki sposób, by treści ściśle naukowe – nie tracąc na ich wyjątkowości – udostępnić odbiorcom, dla których środowisko cyfrowe jest nie tyle nawet codziennością, co sposobem bycia i myślenia. Inicjatywą spełniającą te postulaty jest platforma cyfrowa Nowej Panoramy Literatury Polskiej stworzonej przez Zespół działający przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną dotychczasowe osiągnięcia i zrealizowane projekty jak również plany na przyszłość. Słuchacz będzie miał możliwość zapoznania się z procesem tworzenia kolekcji cyfrowej, istotą pracy zespołowej a wreszcie z problemami, na które natrafiają badacze i twórcy próbując pogodzić często sprzeczne ze sobą wymagania oraz oczekiwania potencjalnego odbiorcy. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja z uczestnikami o zaletach i wadach takiego rozwiązania, a także inspiracjach do dalszej pracy.

Zajęcia pokazują na wybranych przykładach, zaczerpniętych z nurtu „kryminału retro”, (literatura i film) oraz zbeletryzowanych dokumentów (np. K. Summerscale, „Podejrzenia pana Whichera”, E. Larson, „Diabeł w Białym Mieście”) – współczesne, potoczne wyobrażenia na temat pewnej specyficznej sfery wieku XIX. Oprócz mody na seriale kryminalne w klimacie retro (brytyjskie, amerykańskie, kanadyjskie czy polskie, jak np. „Ripper Street”, „Suspicions of Mr Whicher”, „Copper”, „Murdoch Mysteries”, „Belle Epoque”) omówione zostaną również postaci historyczne i fikcyjne, które funkcjonują już jako swoiste, rozpoznawalne  znaki kulturowe (np. Kuba Rozpruwacz, Sherlock Holmes i jego liczne rzeczywiste pierwowzory).

Podczas zajęć zostaną poddane oglądowi zarówno rażące anachronizmy, dotyczące sfery kultury materialnej czy języka (będące wynikiem niewiedzy autorów powieści czy scenariuszy), jak i zaskakujące elementy, które są niezgodne ze stereotypową wizją tej epoki – a jednak odzwierciedlają prawdę historyczną. Interaktywny charakter zajęć, polegający m. in. na odwoływaniu się do „wiedzy codziennej” odbiorców w formie prostego quizu (prawda czy fałsz?), ma w założeniu podważyć schematy oraz w przystępny sposób ukazać niejednoznaczność i bogactwo kultury XIX stulecia.

Program spotkania obejmie krótką prezentację  sposobu działania „Biuletynu Polonistycznego”, dostępnych funkcjonalności, możliwości i perspektyw jego rozwoju,  konkursu „Publikuj.dr” na najlepszą prezentację obronionej pracy doktorskiej oraz uroczyste wręczenie dyplomów osobom nagrodzonym w pierwszej edycji konkursu. Przewidziano również dyskusję z udziałem publiczności nad formami promocji młodej humanistyki.

Celem konkursu Publikuj.dr jest wspieranie rozwoju naukowego młodych badaczy i promocja ich osiągnięć naukowych, a także popularyzacja wyników badań naukowych z dziedzin humanistycznych i włączenie ich do społecznego dialogu upowszechniania nauki.

Autor wyniki swojej rozprawy doktorskiej może zaprezentować w formie opisu, prezentacji, filmu, nagrania audio lub komiksu. Wybór formy prezentacji zależy wyłącznie od autora i jego pomysłowości. Jedynym wymogiem stawianym przez organizatorów konkursu jest to, by odbiorca prezentacji mógł zapoznać się z wynikami rozprawy w czasie nie dłuższym niż 5 minut.

Do konkursu przyjmowane są  prace popularyzujące wyniki rozpraw z zakresu badań nad literaturą i kulturą polską lub językiem polskim. Oceniana jest  pomysłowość autora prezentacji, atrakcyjność przekazu oraz jego walor popularyzatorski.

Zwyciężczynią pierwszej edycji Konkursu Publikuj.dr została Pani dr Justyna Gorzkowicz (KUL), nagrodzona za prezentację „W poszukiwaniu antagonisty. O wątkach egzystencjalnych w twórczości Kornela Filipowicza”. Przyznano również trzy równorzędne wyróżnienia. Nagrodzone prace są dostępne w „Biuletynie Polonistycznym” (biuletynpolonistyczny.pl).