Cenzorskie curiosa. Anegdotyczne odpryski z procedur kontroli słowa w Polsce Ludowej

Kontrola słowa była integralnym elementem systemu władzy  w Polsce Ludowej. Ślady ustawicznie doskonalonych  cenzorskich praktyk  zachowały się w aktach Głównego Urzędu  Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (GUKPPiW). Treść tych tajnych kiedyś  materiałów może być dzisiaj niezrozumiała, budzić zdziwienie, a nawet uśmiech niewyrobionego odbiorcy. Zilustrują to przykłady wybrane z zespołu GUKPPiW w stołecznym Archiwum Akt Nowych. Cenzorskie recenzje, skreślenia, zalecenia, pisma instruktażowe i wewnętrzna korespondencja przybliżą stosowane w urzędzie procedury, unaocznią ich skomplikowanie i dynamikę  oraz wpływ na jakość życia w kraju. W przeglądzie uwzględnione zostaną archiwalia z ponad czterech dekad funkcjonowania urzędu, zgromadzone podczas badań nad cenzurowaniem literatury pięknej, ale daleko wykraczające poza ten obszar. Nie zabraknie omówienia ingerencji w zakresie edukacji, nauki i kultury,  gospodarki i rolnictwa, sił zbrojnych  i milicji, Kościoła i organizacji społecznych, ale też – w działanie poczty, w rubryki kulinarne w gazetach czy w afisze cyrkowe. Pojawią się sygnały cenzury obyczajowej, w tym – wyimki zakwestionowanych ogłoszeń towarzyskich oraz pozycji uznanych za pornograficzne. Humorystyczny wydźwięk cenzorskich ingerencji łączyć się będzie z refleksją nad  mechanizmami presji  wywieranej na obywateli przez totalitarne państwo.