Jak żyć w nowej epoce jaskiniowców? Poradnictwo w obliczu kryzysu nowoczesności lat osiemdziesiątych

Proponowane wystąpienie poświęcone będzie poradom na temat organizacji życia codziennego w okresie kryzysu lat osiemdziesiątych w Polsce. Bazę źródłową dla prezentacji będzie stanowić literatura użytkowa: poradniki książkowe oraz rubryki poradnikowe magazynów kobiecych i life-stylowych („Przekroju”, „Przyjaciółki”, „Kobiety i Życia”, „Zwierciadła”). Będę się także odwoływać do zapisów audycji radiowych i telewizyjnych oraz do literatury dokumentu osobistego: dzienników i pamiętników.

W powstających na bieżąco analizach socjologicznych, bazujących na badaniach opinii publicznej, ankietach i wywiadach, kryzys był opisywany jako załamanie projektu socjalistycznej nowoczesności. Tak też, jako dramatyczny powrót do „epoki jaskiniowców” był odczuwany w skali indywidualnych gospodarstw domowych.  Brak części zamiennych do psujących się sprzętów agd, w połączeniu z przerwami w dostawach prądu wymuszał powrót do tradycyjnych metod prania, sprzątania i przygotowywania posiłków. Ekspertki zajmujące się gospodarstwem domowym doradzały czym zastąpić brakujący płyn do mycia naczyń, szampon, proszek do prania. Podobnie jak w przypadku przepisów kulinarnych, polecały powrót do receptur „naszych prababek”.

Prasa opisywała polską rodzinę w kryzysie, w której mężczyźni po pracy „malują, tapetują, robią meble, remontują i naprawiają”, a kobiety „siedzą w kuchni”, a potem szyją i dziergają. W języku publicystyki pojawiły się dramatyczne ostrzeżenia przed „powrotem do epoki jaskiniowców”, „marszem do tyłu”, końcem nowoczesności.

Proponowane wystąpienie zakłada analizę kryzysowego dyskursu poradnikowego, ze zwróceniem uwagi na jego język. Elementem wystąpienia będzie projekcja krótkiego filmu pokazującego próby rekonstrukcji kryzysowych zaleceń.