Spotkanie weekendowe

Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz wyczerpywanie się złóż surowców naturalnych stawiają przed współczesnym przemysłem coraz większe wyzwania, którym coraz trudniej sprostać. Zajęcia zaczniemy od zbudowania prostego silnika elektrycznego, aby lepiej zrozumieć zjawisko wytwarzania prądu elektrycznego. Następnie zajmiemy się źródłami energii oraz metodami jej przetwarzania, by ostatecznie przybliżyć budowę i zasadę działania nietypowego urządzenie, jakim jest silnik Stirlinga, a więc napędu, który być może zrewolucjonizuje energetykę odnawialną.

Na pokazie organizowanym przez Koło Naukowe Energetyków przedstawimy różne możliwości generowania energii elektrycznej; będzie można się dowiedzieć, jak działa system elektroenergetyczny w Polsce. W pierwszej kolejności zostaną omówione różne sposoby generowania energii elektrycznej i ich obecne wykorzystanie. W związku z tym będzie można zobaczyć różne modele urządzeń generujących prąd, które zostały skonstruowane przez członków Koła Naukowego Energetyków. Szczegółowo objaśnimy zasadę ich działania oraz zaprezentujemy te urządzenia w ruchu. Następnie przybliżymy zasady działania systemu elektroenergetycznego w Polsce, czyli wyjaśnimy, jak prąd wyprodukowany w elektrowni jest dostarczany do naszych domów. Opowiemy też, jakie wyzwania stoją przed operatorem takiego systemu i na czym polega jego praca. Przekonamy się, że energia elektryczna pełni ogromnie istotną rolę w naszym codziennym życiu, a jej ciągłe dostarczanie do odbiorów jest kluczowym elementem naszego bezpieczeństwa.

Pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

- reż. J. Grębosz -  Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata.

Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

scenariusz i realizacja: Jerzy Grębosz, muzyka: Carl Orff, Adrian Konarski, konsultacja naukowa: prof. Witold Męczyński, dźwięk: Mirosław Ziębliński, produkcja: Instytut Fizyki Jądrowej im H. Niewodniczańskiego, Polska Akademia Nauk, Kraków, Polska

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej i w medycynie. Zostaną omówione zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET).

Wycieczka poświęcona będzie realizacji projektu pt. "Kampinoskie Bagna", finansowanego ze środków Funduszu Life, którego celem jest zapewnienie właściwego stanu siedlisk mokradłowych obszaru Natura 2000 „Puszcza Kampinoska”. W ramach projektu wykonaliśmy około 30 budowli spowalniających odpływ wody. Niektóre z nich zaprezentujemy w czasie spaceru. Ponadto wspomnimy o powstaniu i budowie kampinoskich wydm oraz historii tego terenu.

Trasa wycieczki: przejście żółtym szlakiem (Sejmikowa Droga) do Mogilnego Mostku, następnie czerwonym szlakiem na południe do cmentarza w Palmirach oraz czarnym szlakiem (Graniczną Drogą, a następnie Kościelną Drogą) do parkingu we wsi Palmiry.

Trasa ma kształt pętli, długość około 15 km.

Zapraszam wszystkich, którzy czują się na siłach przejść taki dystans po drogach leśnych.

Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz wyczerpywanie się złóż surowców naturalnych stawiają przed współczesnym przemysłem coraz większe wyzwania, którym coraz trudniej sprostać. Zajęcia zaczniemy od zbudowania prostego silnika elektrycznego, aby lepiej zrozumieć zjawisko wytwarzania prądu elektrycznego. Następnie zajmiemy się źródłami energii oraz metodami jej przetwarzania, by ostatecznie przybliżyć budowę i zasadę działania nietypowego urządzenie, jakim jest silnik Stirlinga, a więc napędu, który być może zrewolucjonizuje energetykę odnawialną.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z pracą w laboratorium badawczym oraz z niektórymi metodami biologii molekularnej wykorzystywanymi w badaniu genów. Uczestnicy dowiedzą się, co to jest plazmid, enzymy restrykcyjne, klonowanie genów, oraz że niepozorne drożdże piekarnicze są doskonałym obiektem eksperymentalnym. Podczas warsztatów uczestnicy przeprowadzą także eksperyment z wykorzystaniem trawienia enzymami restrykcyjnymi.

Czarne dziury są końcowymi etapami ewolucji masywnych gwiazd, w których po wyczerpaniu się “paliwa” jądrowego ciśnienie termiczne materii nie jest w stanie zrównoważyć własnej grawitacji gwiazdy. Obiekt taki zapada się pod wpływem swojego ciężaru.
Ich olbrzymia grawitacja powierzchniowa (GM/Rc2 ~ 1, gdzie M to masa obiektu, R jego rozmiar, c – prędkość światła, a G – stała grawitacji) powoduje, że nawet światło ze względu na swą skończoną prędkość nie jest w stanie się stamtąd uwolnić. Z tego powodu izolowanych czarnych dziur w kosmosie nie jesteśmy w stanie zaobserwować.

Większość gwiazd we Wszechświecie nie znajduje się jednak w izolacji, lecz wchodzi w skład układów podwójnych. Okazuje się, że układy takie mogą przetrwać śmierć i kolaps jednego ze swych składników. W kosmosie często obserwuje się tak zwane czarno-dziurowe układy podwójne, w których “zwykła” gwiazda, karzeł lub olbrzym, jest stowarzyszona z czarną dziurą, ta zaś zasysa materię ze swego towarzysza. Opadająca materia tworzy gorącą, świecącą strukturę zwaną dyskiem akrecyjnym. Okazuje się, że część materii z powierzchni takiego dysku jest w stanie uwolnić się i uniknąć wchłonięcia. Materia ta stanowi tzw. wiatr wiejący z powierzchni dysku z prędkością równą nieraz nawet kilkanaście tysięcy km/s. Wiatry z dysków obserwuje się dzięki obecności linii absorpcyjnych pochodzących od zjonizowanych atomów; linie te są przesunięte ku krótszym długościom fal wskutek efektu Dopplera. O tych, a także o innych wiatrach wiejących z okolic czarnych dziur zasysających materię, opowie niniejszy wykład.

Podczas warsztatu poruszone zostaną najważniejsze kwestie związane z kryzysem migracyjnym w Europie. Uczestnicy dowiedzą się, jak polska młodzież postrzega uchodźców, jak uchodźcy Europę i Europejczyków.

W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu - Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, które pełnią kluczową rolę w działaniu urządzenia.

Pokaz filmu popularnonaukowego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych"

- reż. J. Grębosz -  Film w prosty sposób wprowadza podstawowe pojęcia z dziedziny fizyki jądrowej oraz opowiada o metodach prowadzenia badań w tej dziedzinie, zabiera widza w podróż od skali galaktycznej do skali mikroświata. Dzięki animacjom komputerowym, na tle muzyki, pokazuje w przystępny sposób, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę za pomocą tak zwanej spektroskopii jądrowej. Film stara się pokazać fascynacje naukowców w odkrywaniu tajemnic wszechświata.

Film został nagrodzony Grand Prix ("Srebrna Sowa") na III Krakowskim Przeglądzie Filmu Naukowego, Kraków 2001.

scenariusz i realizacja: Jerzy Grębosz, muzyka: Carl Orff, Adrian Konarski, konsultacja naukowa: prof. Witold Męczyński, dźwięk: Mirosław Ziębliński, produkcja: Instytut Fizyki Jądrowej im H. Niewodniczańskiego, Polska Akademia Nauk, Kraków, Polska

Zwiedzanie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW

Zwiedzanie jedynego w Polsce laboratorium dysponującego akceleratorem ciężkich jonów. Wycieczka obejmuje krótkie wprowadzenie do fizyki akceleracji cząstek naładowanych, zapoznanie z zasadą działania cyklotronu, zwiedzenie pomieszczenia akceleratora oraz hali eksperymentalnej wraz z krótkim omówieniem układów pomiarowych do badań z dziedziny fizyki jądrowej. Podczas wędrówki zwiedzający dowiadują się także, jakie badania prowadzi Laboratorium oraz jakie są zastosowania tych badań w energetyce jądrowej i w medycynie. Zostaną omówione zasady działania i zastosowania Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (ang. PET).

Akcja filmu Wojciecha Smarzowskiego rozgrywa się na Kresach Południowych, a jego bohaterowie posługują się różnymi kodami językowymi (polszczyzną kresową, gwarami ukraińskimi, językiem niemieckim, jidysz, rosyjskim).

Podczas wykładu zaprezentowana zostanie wieloetapowość kształtowania warstwy językowej filmu oraz wieloautorskość omawianego procesu. Analizie zostaną poddane: ścieżka dźwiękowa filmu, udostępniony przez W. Smarzowskiego scenariusz oraz stanowiący pierwowzór literacki scenariusza zbiór opowiadań Stanisława Srokowskiego "Nienawiść".

Prezentacja wyników badań ankietowych dotyczących polszczyzny kresowej.

Ciemna materia i problem jej natury fizycznej to jedna z największych zagadek, przed jakimi stoi nauka XXI wieku. O jej istnieniu są głęboko przekonani astronomowie, gdyż bez tej tajemniczej formy materii nic, co widzimy w sferach niebieskich, nie miało by sensu. Wiemy, że ta nie świecąca i nie pochłaniająca światła materia składa się z tajemniczych cząstek elementarnych, które również nie mogą oddziaływać silnie jądrowo. Jednak hipotetyczne cząstki ciemnej materii, póki co, wymykają się wszystkim "sieciom", jakie na nie zarzucają fizycy w ziemskich laboratoriach. W moim wystąpieniu przedstawię krótką historię tego, jak rozwijała się idea kosmicznej ciemnej materii na przestrzeni wieków i lat. Opowiem również, skąd wiemy, że ona istnieje i przedstawię naszych najlepszych kandydatów na cząstki ciemnej materii. Wykład zakończę spojrzeniem w przyszłość, przedstawiając obecne i nadchodzące eksperymenty i obserwacje, które pomogą nam rzucić nieco światła na ciemny problem ciemnej materii.

Wykład stanowi próbę prezentacji elementów światopoglądu pierwszej kobiety laureatki Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie. Punkt odniesienia stanowią wybrane konteksty społeczno-kulturowe, w tym idee obecne w domu rodzinnym Skłodowskich. To między innymi wizja świata wpisana w romantyczne lektury okresu dzieciństwa noblistki. Narracja prowadzona jest w sposób chronologiczny, odzwierciedlając tendencje intelektualne współczesne życiu Marii, charakteryzujące w szczególności inteligencję polską drugiej połowy XIX oraz początku XX wieku. Zainteresowani będą mogli obejrzeć belgijskie wydanie "Nędzników" Wiktora Hugo z roku 1862, pochodzące z biblioteki Władysława Skłodowskiego, ojca uczonej.

Zapożyczenia – dobre czy złe rozwiązanie? Nazwy własne – tłumaczyć czy nie? Jak poradzić sobie z tłumaczeniem nazw zawodów związanych z prawem i polityką oraz zwrotów grzecznościowych? – to pytania, które często nurtują tłumacza stojącego w obliczu nie tylko tekstów specjalistycznych. Źródłem powstania tych dylematów, jest fakt, że systemy prawne i polityczne mają wpływ na język, a w szczególności na związaną z nimi terminologię. Podczas zajęć omówionych zostanie wiele ciekawych zagadnień z zakresu przekładoznawstwa (np. ekwiwalencja, nieprzetłumaczalność, teoria skoposu, egzotyzacja i udomowienie). Słuchacze będą mogli aktywnie włączyć się w poszukiwanie najlepszych rozwiązań językowych na podstawie wcześniej przedstawionych metod, technik i procedur tłumaczeniowych. Dwa terminy uznawane za ekwiwalentne mogą mieć w rzeczywistości odmienne cechy semantyczne, przez co będą wywoływać inne skojarzenia u odbiorcy.

Podczas kursu omówiony zostanie także temat systemów prawnych i politycznych na świecie w kontekście ich wpływu na język i percepcję rzeczywistości. Słuchacze dowiedzą się, czym jest prawo relatywizmu językowego i dlaczego tłumacz zawsze powinien poznać profil odbiorcy tekstu docelowego.

Prezentowane podczas kursu przykłady zostaną zaczerpnięte nie tylko z dokumentów formalnych, lecz także z szeroko pojętych źródeł medialnych i literackich, dzięki czemu słuchacze będą mogli przekonać się o aktualności omawianych zagadnień.

Kurs przeznaczony jest przede wszystkim dla osób zajmujących się tłumaczeniem tekstów o tematyce prawnej i politycznej, jak również osób zainteresowanych zagadnieniami z zakresu lingwistyki i translatoryki.

Czym jest bańka informacyjna i czy można ją przebić? Czy rzeczywistość społeczną czeka zalew informacji różnej jakości, podawanych jako fakty? Kto ma interes w powielaniu niepokojących "fejków"? Czy jesteśmy skazani na rzeczywistość rywalizujących ze sobą prawd, będących dobrze zakamuflowanymi kłamstwami? Czy za zjawisko postpolityki odpowiada jedynie komercjalizacja mediów i polityki? Wspólnie z uczestnikami spotkania podejmiemy dyskusję wokół postawionych i rodzących się pytań.

Na kształtowanie się kulturowego dziedzictwa Wysp Brytyjskich miały wpływy celtyckie i germańskie, czego rezultatem są złożone i często zlokalizowane wierzenia, podania i legendy. Wierzenia ludowe cechowała też różnorodność przedstawień świata nadnaturalnego, choć były również i podobieństwa sprawiające, że rzeczywiście można mówić o ujednoliconym folklorze tego zakątka Europy. Z tego powodu wykład, na który zapraszam, ma charakter poglądowy – na podstawie przykładów z różnych regionów, w tym Szkocji, Anglii, Walii, Irlandii i Orkadów, przybliżymy genezę popularnych podań i legend. Nie przeoczymy też, rzecz jasna, barwnych bohaterów tych legend i dowiemy się, kim były selkie, jak rozpoznać (i unikać) kelpie, a także dlaczego nie chcemy usłyszeć płaczu banshee. Po wykładzie przewidziany jest czas na pytania i dyskusję. Zapraszam!

Uczestnicy warsztatu będą mogli poznać najczęściej występujące w świadomości społecznej wyobrażenia dotyczące osób chorujących psychicznie oraz przekonać się, czy są prawdziwe. Warsztaty będą prowadzone przez psychologa oraz osobę z doświadczeniem choroby psychicznej.

Większość dotychczasowych badań nad chorobą Parkinsona skupiała się na procesach zachodzących w mózgu. Zwłaszcza na procesach odpowiedzialnych za obumieranie neuronów istoty czarnej - struktury odpowiadającej za koordynację ruchową. Już kilka lat temu naukowcy zauważyli, że parkinsonicy - na długo przed wystąpieniem pierwszych objawów ruchowych tej choroby - cierpieli często na zaparcia, a także inne zaburzenia procesów trawienia. Najnowsze doniesienia wskazują, że te objawy mogą zależeć od rodzaju flory bakteryjnej żyjącej w naszym jelicie.

Istnieją dowody, że osoby z chorobą Parkinsona mają inny niż osoby zdrowe skład flory jelitowej. Jednakże nie wiadomo, czy zaburzenia te są przyczyną, czy skutkiem choroby. Być może nasze dotychczasowe spojrzenie na chorobę Parkinsona było błędne, gdyż należy poważnie wziąć pod uwagę, że główną przyczyną tej choroby mogą być właśnie zaburzenia funkcji jelit wywołane przez nieprawidłową mikroflorę.

Nadal nie jest jasne, co powoduje zmiany mikroflory przewodu pokarmowego; teoretycznie może to być zarówno niewłaściwa dieta, jak też zaburzenia procesów trawiennych. Dopiero zaczynamy rozumieć, jak ważne znaczenie dla zdrowia mają zamieszkujące nasze organizmy bakterie. Być może odkrycia dotyczące ich roli pomogą w przyszłości łatwiej i wcześniej diagnozować chorobę Parkinsona oraz pozwolą stworzyć lepiej ukierunkowane leczenie. 

"Krem i czekolada" to wystawa poświęcona historiom dawnych pracownic praskich fabryk E. Wedel (Zakładów 22 lipca) oraz Pollena-Uroda. Spotkanie będzie okazją zarówno do aktywnego zwiedzenia wystawy, jak i zapoznania się z szerszym kontekstem historycznym dotyczącym udziału kobiet w tworzeniu polskiego społeczeństwa po 1945 roku. 

Terapia genowa to interwencja medyczna, która od lat budzi wielkie nadzieje i zarazem wielkie kontrowersje. W zamyśle twórców miała pozwolić na wyleczenie nieuleczalnych chorób o podłożu genetycznym.

Chociaż upłynęły już ponad dwie dekady od pierwszych prób leczenia pacjentów, terapia ta wciąż jeszcze nie spełnia związanych z nią wielkich oczekiwań. Jednakże nowe technologie biologii molekularnej i inżynierii genetycznej pozwoliły terapii genowej wejść w nowy etap, etap 2.0.

W roku 2012 Komisja Europejska dopuściła do stosowania lek Glybera, natomiast w zeszłym roku amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zaakceptowała kilka innych leków opartych o terapię genową (wykorzystujących terapię genową?).

Co się zmieniło w ciągu ostatnich lat? Czy czeka nas genetyczna rewolucja w medycynie? Czy uda się wyleczyć nawet najgorsze choroby? O blaskach i cieniach najnowszej odsłony terapii genowej dowiesz się więcej podczas tej prezentacji. Zapraszamy!

Podczas wykładu przedstawione zostaną kluczowe zagadnienia dotyczące tłumaczenia tekstów utworów wokalnych. Przekład dzieł operowych czy pieśniarskich uwikłany jest w szereg zależności związanych z materią muzyczną. Tłumacz, by stworzyć przekład spełniający wymogi tekstu przeznaczonego do śpiewania, musi jako tekst źródłowy traktować nie tylko tekst literacki, ale również warstwę muzyczną. Powinien także mieć on na względzie techniczne wymogi wykonania wokalnego. Do najważniejszych kwestii związanych z przekładem oper, pieśni i innych form wokalnych należą zgodność prozodii tekstu z przebiegiem frazy, dobór głosek oraz zagadnienia związane z odzwierciedleniem za pomocą środków muzycznych znaczenia śpiewanego tekstu. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną przykłady z klasycznego repertuaru wokalnego, jak np. Dydony i Eneasza Henry’ego Purcella czy Czarodziejskiego fletu Wolfganga Amadeusza Mozarta. Ponadto w zarysie przedstawiony zostanie opis współpracy tłumacza i konsultanta muzycznego podczas pracy nad angielską wersją Czterech sonetów miłosnych Tadeusza Bairda skomponowanych do polskiego przekładu sonetów Williama Shakespeare’a autorstwa Macieja Słomczyńskiego.

Dyskusja o problemach społecznych, gospodarczych i narodowościowych w odradzającej się w 1918 r. Rzeczypospolitej.

Wycieczka ornitologiczna o świcie po Ogrodzie Botanicznym to okazja do poznania naszych ptasich sąsiadów - kapturki, szpaka, kosa, kwiczoła i..., Uczestnicy dowiedzą się, jakie gatunki zamieszkują parki i ogrody w Warszawie; czy naszymi sąsiadami są sowy i ptaki drapieżne oraz kto i gdzie gniazdował w Ogrodzie w tym roku. Prosimy o zabranie lornetek.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z pracą w laboratorium badawczym oraz z niektórymi metodami biologii molekularnej wykorzystywanymi w badaniu genów. Uczestnicy dowiedzą się, co to jest plazmid, enzymy restrykcyjne, klonowanie genów, oraz że niepozorne drożdże piekarnicze są doskonałym obiektem eksperymentalnym. Podczas warsztatów uczestnicy przeprowadzą także eksperyment z wykorzystaniem trawienia enzymami restrykcyjnymi.