Instytut Slawistyki PAN
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | Niepodległość Ukrainy a język ukraiński |
Mieszanie się języka rosyjskiego oraz ukraińskiego spowodowało utworzenie nowego socjolektu mieszanego, nazywanego surżykiem. Chodzi o sztuczne połączenie obu języków bez zachowania jakiejkolwiek normy. Obecnie ukraińskie społeczeństwo coraz rzadziej przyznaje się do posługiwania się surżykiem, chociaż w momencie zmiany kodów z rosyjskiego na ukraiński, mowa owych osób często przypomina surżyk. Język ukraiński zyskał status języka państwowego dopiero po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę. Przez kolejne lata, aż do początku Rewolucji Godności jest językiem użytkowym najczęściej na zachodzie Ukrainy, natomiast w Kijowie i reszcie państwa pełni funkcję symboliczno-dekoratywną, a językiem użytkowym pozostaje język rosyjski. Za czasów Janukowycza w życie została wprowadzona ustawa Kolisniczenka-Kiwałowa, która zakładała możliwość nadania statusu języka regionalnego innemu językowi. Ponad dziesięć obwodów Ukrainy ustawodawczo wprowadziło język rosyjski jako język regionalny, co miało negatywny wpływ na kształtowanie się języka ukraińskiego. Po Rewolucji Godności zwiększa się liczba migrantów z Ukrainy do Polski, którzy przyjeżdżają często ze swoimi rodzinami i mają zamiar osiedlić się w Polsce na stałe. Obecność języka ukraińskiego w polskich miastach staje się coraz bardziej widoczna. Język ukraiński dopiero teraz zaczyna funkcjonować jako język państwowy i urzędowy i zaczyna być popularny w świecie. Szanse i zagrożenia dla rozwijającego się języka ukraińskiego będą swoistą konkluzją naszego spotkania. |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Polak potrafi, czyli polski wkład w transformację Imperium Osmańskiego w nowoczesną Republikę Turcji |
W historii przemian państwowości tureckiej, gdy z wielonarodowego imperium przekształcała się w republikę, istotną rolę odegrali nie tylko lokalni przedstawiciele grup religijno-etnicznych, ale także emigranci z Europy. Ponoć to właśnie rzesze emigrantów z Polski i Węgier po 1848 roku przywiozły ze sobą idee, które przyczyniły się do rozwoju nowych ideologii w Turcji. Nowa „oświeceniowa” koncepcja narodowości oparta na obywatelstwie, a nie na kryteriach etnicznych, rozwinięta w Polsce z tradycji „arystokratycznego” republikanizmu, ukształtowanego w XVIII w., została przetransponowana na grunt Imperium przez polskiego emigranta Konstantego Borzęckiego - późniejszego Mustafę Dżelaleddina Paszę (1826-1876). Swoje koncepcje zawarł on w książce Les Turcs Anciens et Modernes (Konstantynopol,1869), uznanej za pionierską w dziedzinie turkologii, ale też kluczową w formowaniu się koncepcji języka i narodu w ideologii kemalistowskiej późniejszego Atatürka, twórcy Republiki Tureckiej (1923). Podobną aktywną rolę odegrał były powstaniec styczniowy, generał Marian Langiewicz (Langi Bey, 1827 -1887), nie tylko osmański żołnierz, ale także organizator struktur liberalnego ruchu Młodych Osmanów, którego wiceprzewodniczącym-sygnatariuszem był także polski emigrant Władysław Plater (1808-1889). Z kolei Tadeusz Gasztowtt - Seyfeddin Bey (1881-1936), urodzony w Paryżu dziennikarz, dyplomata i osmański żołnierz-ochotnik, wspierał idee młodotureckiego Komitetu Jedności i Postępu, co ujął w swojej książce La Pologne et l’Islam (Paris, 1907), podkreślając, że interesy Turcji i Polski zawsze były ze sobą powiązane. |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Dlaczego Pan Bóg bardziej kocha Czechów? Sto lat temu i dzisiaj |
Nie sposób przeoczyć, że w tym roku Polska obchodzi stulecie niepodległości. Tak się składa, że rok 1918 w podobny sposób zapisał się w historii jeszcze kilku krajów regionu, w tym Czechosłowacji. Po prawie trzystu latach powstało państwo niezależne od monarchii habsburskiej, która rozpadła się na skutek I wojny światowej. Na czele nowego kraju stanął naukowiec – profesor filozofii, Tomáš Garrigue Masaryk, który jeszcze całkiem niedawno nie był specjalnie lubiany przez rodaków. Enfant terrible polityki krajowej i zagranicznej, człowiek, którego Terry Pratchett mógłby opisać słowami, że to, co ważne, wcale nie znaczyło dla niego tego samego, co osobiste. Co jednak ma do tego wszystkiego Pan Bóg? I czy naprawdę można powiedzieć, że kocha Czechów, skoro to rzekomo najbardziej ateistyczny naród świata? W czasie wykładu zastanowimy się wspólnie nad tym, jak to właściwie jest z tymi Czechami, przywołując na plan pierwszy właśnie postać Masaryka. Zostając prezydentem, nie przestał on bowiem być filozofem, a jego idea przenikającej czeską historię myśli humanistycznej jest ciekawą wskazówką, jak radzić sobie z rzeczywistością, która niejednego w trudnych czasach przerasta. Dla Masaryka bowiem jedną z kluczowych zasad była otwartość: nie tylko w znaczeniu tolerancji wobec drugiego człowieka, ale także dopuszczenia możliwości istnienia siły wyższej, która prowadzi wydarzenia tak, by układały się w pewną logiczną całość. Na wykładzie nie zabraknie również odpowiedzi na pytania, jaki wpływ na czeską historię miała pewna niestabilna łódka w niemieckim Lipsku, dlaczego czasami warto w trakcie obiadu nie założyć krawata i czemu czasami pisanie anonimów jest jedyną możliwą metodą uprawiania polityki. |
Nauki humanistyczne |
|