Instytut Filozofii UW we współpracy z oddziałem Warszawskim Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Spotkanie festiwalowe | Logiczne rusztowanie świata. O filozofii matematyki Ludwiga Wittgensteina |
Dociekania prowadzone w obrębie filozofii matematyki koncentrują się na dwóch typach zagadnień. Pierwszy typ dotyczy natury bytów matematycznych, drugi – charakteru poznania matematycznego. Obie kwestie były przedmiotem rozważań Ludwiga Wittgensteina. Zarysowana w Uwagach o logice i następnie rozwinięta w Traktacie logiczno-filozoficznym koncepcja logiki i matematyki jest zasadniczo odmienna od rozpowszechnionych w filozofii matematyki stanowisk. Wittgenstein nie jest logicystą, intuicjonistą czy formalistą. Odrzuca też istnienie jakiejś formy specyficznego doświadczenia logicznego. Na gruncie nakreślonej przez niego wizji „Tezy logiki opisują rusztowanie świata, albo raczej: przedstawiają je […]” (Traktat logiczno-filozoficzny, teza 6.124). Analogicznie sprawa wygląda w wypadku matematyki: „Logikę świata, którą tezy logiki pokazują w tautologiach, matematyka pokazuje w równaniach” (teza 6.22). Czym jest owa logika świata? W jaki sposób docieramy do niej poznawczo? Jak możemy ją przedstawić? Jakie są różnice między logiką i matematyką a naukami przyrodniczymi? Wykład ma na celu udzielenie odpowiedzi na te pytania. |
|
|
Spotkanie festiwalowe | „Paradoksy" nieskończoności a prawda matematyczna |
Wyobraźmy sobie hotel w którym jest nieskończenie wiele (jednoosobowych) pokoi, ponumerowanych dodatnimi liczbami naturalnymi: 1,2,3, itd. i załóżmy, że wszystkie pokoje są zajęte. Taki hotel zwykło się z nie do końca jasnych powodów nazywać Hotelem Hilberta (wybitnego matematyka przełomu XIX i XX wieku). Czy nowego gościa, który zgłasza się do recepcji, trzeba odprawić z kwitkiem - tak jak należałoby zrobić, gdyby pokoi było np. 73? Okazuje się, że nie. Co więcej, jeśli do hotelu przybędzie nieskończenie wiele nowych gości, to o ile da się ich ponumerować liczbami naturalnymi, będziemy mogli zakwaterować ich wygodnie w pełnym już hotelu. Jest to możliwe dlatego, że zbiór X wszystkich gości (włączając nowo przybyłych) jest równoliczny ze zbiorem Y wszystkich pokoi hotelowych, tzn. że każdemu elementowi zbioru X (każdemu gościowi) można przypisać dokładnie jeden element zbioru Y (pokój) w taki sposób, że każdy element zbioru Y jest przypisany do dokładnie jednego elementu zbioru X. Pojęcie równoliczności, wprowadzone do matematyki przez Georga Cantora w latach siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku, pozwala m.in. na porównywanie nieskończonych zbiorów ze względu na ich rozmiar (tzw. moc). W czasie spotkania dowiemy się, że nie wszystkie nieskończoności są sobie równe, oraz wyjaśnimy, dlaczego w hotelu Hilberta nie da się zakwaterować nowych gości, o ile ci są "ponumerowani" wszystkimi liczbami rzeczywistymi. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Filozofowie na temat geniuszu i oryginalności |
W czasie spotkania zastanowimy się nad fenomenem geniuszu. Wydaje się, że tym co łączy postaci według różnych kanonów uznawane za genialne jest raczej to, co Ludwig Wittgenstein nazywał ,,podobieństwem rodzinnym" niż sztywny i jasno zdefiniowany zespół cech. Nawet zaś ,,bezdyskusyjne" przymioty geniusza takie jak nowatorstwo czy oryginalność są pojęciami niezwykle niejasnymi. W naszych rozważaniach przyjrzymy się początkom estetyki filozoficznej i uwagom Immanuela Kanta na temat geniuszu, bezgranicznej wierze w moc wyobraźni i genialnego umysłu charakterystycznej dla epoki romantyzmu, wizji rewolucji naukowych przedstawionej przez Thomasa Kuhna, koncepcji metafory w ujęciu Richarda Rorty'ego oraz tezom Harolda Blooma na temat genialnej literatury. Nieustannym punktem odniesienia będzie życie i twórczość Leonarda da Vinci.
|
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Bioetyka, czyli pytania, które dotyczą każdego człowieka (i nie tylko) |
Przestrzeń publiczna coraz częściej rezonuje informacjami związanymi z tajemniczymi i groźnie brzmiącymi doniesieniami z pogranicza świata medycyny i etyki. Szczury z komórkami ludzi, ludzie z maszynami zamiast narządów, XYZ przestało być chorobą i jest normą. Wszystkie te rzeczy, choć rzeczywiście się dzieją, nie zawsze są tak straszne i niezrozumiałe, jakby się mogło wydawać z przekazu medialnego.
Bioetyka to dyscyplina akademicka, która próbuje narzędziami filozofii i nauk biomedycznych uporządkować ten obszar rzeczywistości. Wbrew pozorom, rzadko mówi natomiast co jest słuszne, a co nie. Celem wykładu będzie ekspresowe zapoznanie słuchaczy z zarysem zagadnień, podejść i problemów współczesnej bioetyki akademickiej i rozjaśnienie wielu mitów związanych z tą dziedziną. |
Nauki humanistyczne |
|