Nauki fizyczne

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Rezonans magnetyczny NMR okiem fizyka kwantowego

Czym jest rezonans magnetyczny? Cóż, jedną z wielu metod medycznych opartych na zjawiskach z mechaniki kwantowej, a naukowcy wykorzystujący ją, w różnych kontekstach, otrzymywali Nagrody Nobla.

Pierwsze doświadczenia nad podobnym zjawiskiem sięgają lat 30. XX w. i wcale nie dotyczyły rezonansu jądrowego. Wykonał je Rabi, który, jak określił komitet noblowski: "powiązał fale radiowe ze światem elektronów i jąder atomowych". Ojcem jądrowego rezonansu jest jednak Felix Bloch. W obu przypadkach, zasada działania jest taka sama i wymaga przyswojenia sobie pojęcia "spinu kwantowego". Postaram się opowiedzieć o zasadach działania i fizycznych zastosowaniach tego rezonansu, ale również o tym, jak podczas badania kwantowe zjawiska zachodzące wewnątrz naszego ciała przekładają się na obraz z rezonansu.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-19 10:00
Spotkanie festiwalowe Tunele czasoprzestrzenne: czy i jak EHT może je odkryć?

 

Wyjaśnię bardzo poglądowo co to są hipotetyczne tunele czasoprzestrzenne, czym się różnią od czarnych dziur oraz czy (i jak) Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) mógłby je odkryć

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 10:00
Spotkanie festiwalowe Z czego zbudowany jest Wszechświat?

 

Przedstawię krótką historię badań nad podstawowymi składnikami materiiod czasów starożytnych do dziś. Skupię się nad osiągnięciami astronomiiw badaniu składu gwiazd i procesami produkcji pierwiastków w gwiazdachi supernowych. Następnie zajmę się ostatnimi odkryciami kosmologicznymiświadczącymi o istnieniu ciemnej materii i ciemnej energii.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 11:00
Spotkanie festiwalowe Obserwacje Centrum Drogi Mlecznej instrumentem GRAVITY

 

Centrum Drogi Mlecznej zawiera masywną czarną dziurę oznaczaną jako Sgr A*. GRAVITY jest jednym z najnowszych detektorów zainstalowanych w systemie czterech 8-metrowych teleskopów VLT (Very Large Telescope) znajdujących się w Chile, a należących do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Obserwacje gwiazd okrążających Sgr A* o niezwykłej precyzji astrometrycznej pozwoliły na bardzo dokładne wyznaczenie masy czarnej dziury, jej odległości od Ziemi, a także na zupełnie nowe testy ogólnej teorii względności.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe Teleskop Horyzontu Zdarzeń

Teleskop Horyzontu Zdarzeń (Event Horizon Telescope, EHT) to wirtualna sieć radioteleskopów pracujących wspólnie jak pojedynczy teleskop o średnicy Ziemi. Jego niespotykanie wysoka rozdzielczość umożliwiła wykonanie pierwszego obrazu czarnej dziury w centrum galaktyki M87. Opowiem o tym jak działa globalny radioteleskop, jak wykonać obraz czarnej dziury, i zdradzę czego nowego możemy się spodziewać od EHT w bliskiej przyszłości.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 13:00
Spotkanie festiwalowe Autostopem przez Wszechświat

Przy użyciu programu Digital Universe odbędziemy podróż z Ziemi do granic obserwowalnego Wszechświata. Po drodze zatrzymamy się przy wybranych obiektach astronomicznych. Podróż pozwoli zdobyć wyobrażenie o najważniejszych składnikach tworzących Wszechświat, jego strukturze i skalach odległości.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 14:00
Spotkanie festiwalowe Godzina pytań i odpowiedzi

 

Na pytania słuchaczy odpowiadają astronomowie

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 15:00
Spotkanie festiwalowe Fraktale są wszędzie

W latach 80.  XX wieku w fizyce i matematyce zapanowała moda na fraktale, czyli figury geometryczne o nieregularnych kształtach. Paproć Barnsleya, drzewo na wietrze,  fraktalna muzyka - okazało się, że matematyka jest nie tylko rozważna, ale bywa też romantyczna. Podczas wykładu zostanie omówionych kilka przykładów  fraktali,  na komputerze pojawią się animacje rysujące fraktal  Mandelbrota.  Na zakończenie wykładowca wyjmie z kieszeni "żywy"  fraktal. Zapraszamy w matematyczną podróż do świata niezwykłych fraktali.

Nauki fizyczne
  • pon., 2020-09-21 17:00
Spotkanie festiwalowe Pływając z grafenem

Grafen - już od 16 lat dużo o nim słychać w mediach i świecie nauki. Czekając na superszybkie sensory, wytrzymałe ekrany dotykowe i wydajne ogniwa słoneczne, warto osobiście doświadczyć jego magii. Jak się go hoduje? Czy można go zobaczyć gołym okiem i dotknąć? Jak bardzo jest wytrzymały? W trakcie warsztatów obejrzymy grafen pływający na powierzchni wody i naniesiemy go na nanodruty. Następnie zaniesiemy go do układu eksperymentalnego, gdzie podejrzymy go pod mikroskopem i wykonamy kilka pomiarów optycznych. Będzie też tęcza, laser i prawdziwa magia: bezmasowe Fermiony Diraca.

Nauki fizyczne
  • pon., 2020-09-21 17:00
Spotkanie festiwalowe Z makro- do nano- w trzech prostych krokach

Przyjdź i dowiedz się, jak używając taśmy klejącej można minerał wydobyty ze skały przekształcić w nanomateriał. Podczas warsztatów opowiemy o unikatowych własnościach cienkich warstw półprzewodnikowych - dichalkogenków metali przejściowych, które podobnie jak grafen z roku na rok zyskują coraz większe zainteresowanie naukowców. Każdy z uczestników warsztatów będzie miał okazję stworzenia swojej własnej nanostruktury o grubości kilku lub kilkunastu warstw atomowych.

Nauki fizyczne
  • wt., 2020-09-22 15:30
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Twistronika: nowa fizyka w magii obracanych warstw grafenu

Dwa lata temu odkryto zjawisko nadprzewodnictwa w obróconych względem siebie warstwach grafenu. Unikalne własności geometryczne grafenu prowadzą do obserwacji nowej klasy zjawisk fizycznych i ułatwiają ich badania. Zauważono możliwy związek ze zjawiskami w nadprzewodnikach wysokotemperaturowych, izolatorach Motta, kwantowych materiałach topologicznych. Pojawia się nowy kierunek nauki i inżynierii nazwany twistroniką, jako uzupełnienie pojęć elektroniki, fotoniki i spintroniki. Wykład będzie przeglądem najnowszych kierunków w rozwoju fizyki i inżynierii materiałów, zilustrowany dynamicznymi prezentacjami tworzenia struktur Moiré i samopodobnych (fraktalnych) uporządkowań.

Nauki fizyczne
  • śr., 2020-09-23 10:00
Spotkanie festiwalowe "Dziwny" stan materii - ciekłe kryształy

Omówimy podstawowe właściwości ciekłych kryształów oraz przedstawimy współczesne zastosowania tych materiałów. Ponadto pokażemy, jak piękne obrazy  (tekstury) tworzą ciekłe kryształy w świetle spolaryzowanym - co jest wynikiem tego, że ciekłe kryształy - tak jak zwykłe kryształy - są anizotropowe. Opowiemy także, jak jest zbudowany i jak działa typowy monitor ciekłokrystaliczny. Na koniec zastanowimy się, czy ciekłe kryształy mają coś wspólnego z biologią. 

Nauki fizyczne
  • czw., 2020-09-24 16:00
Spotkanie festiwalowe Liczba Drake'a. Poszukiwanie życia we wszechświecie

Francis Drake w roku 1961 podał wzór pozwalający oszacować liczbę cywilizacji w Galaktyce lub Wszechświecie. Podczas wykładu zostanie omówiona historia poglądów na istnienie obcych cywilizacji przedstawionych przez: Demokryta, Arystotelesa, Bruno, Gaussa, Tesli i innych. Zostaną też przedstawione sposoby komunikacji: częstotliwość 1420 MHz dla wodoru, programy nasłuchu: program Ozma, SETI@home. Będzie też mowa o zasadzie antropicznej.

Nauki fizyczne
  • czw., 2020-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Dynamika i funkcje białek Nauki fizyczne
  • czw., 2020-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe Polaryzacja światła widzialnego

Polaryzacją światła nazywamy właściwość światła, opisującą kierunek drgań wektora pola elektrycznego. Na pokazie szczegółowo omówimy tę właściwość oraz jej zastosowanie we współczesnej technice.

Nauki fizyczne
  • czw., 2020-09-24 18:00
Spotkanie festiwalowe Jaka to chmura?

Każdy z nas lubi przyglądać się płynącym po niebie obłokom o różnych kształtach i rozmiarach. Niektóre z nich są piękne, inne niebezpieczne. Czy wiemy, jak nazywają się różne rodzaje chmur? Po krótkiej prezentacji uczestnicy będą mogli rozwiązać quiz o chmurach.  

Nauki fizyczne
  • pt., 2020-09-25 10:00
Spotkanie festiwalowe Van Gogh i inni, czyli fizyka spotyka sztukę

Czy sztuka ma coś wspólnego z  fizyką? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, analizując obrazy słynnych twórców. Uczestnicy będą mogli również wziąć udział w plenerze artystycznym.     

Nauki fizyczne
  • pt., 2020-09-25 10:00
Spotkanie festiwalowe Trzy proste sposoby na otrzymywanie atomowo cienkich warstw azotku boru (BN)

Jak tworzyć jeszcze wydajniejsze komputery, telefony i inne urządzenia elektroniczne? Jak sprawić, żeby były one coraz mniejsze, a ich parametry coraz lepsze? Jak wykorzystać nowe technologie do projektowania struktur o niespotykanych właściwościach? Poznaj świat materiałów dwuwymiarowych (2D).  Zobacz, jak tworzyć ultracienkie materiały 2D i uzyskaj swoją pierwszą warstwę azotku boru o grubości pojedynczych atomów!

Nauki fizyczne
  • pt., 2020-09-25 14:00
Spotkanie festiwalowe Ciemna strona Wszechświata

Materi, z której jesteśmy zbudowani – wszystkie atomy, planety, gwiazdy i galaktyki – stanowi niecałe 5% Wszechświata. Z czego zbudowana jest więc reszta? Tak naprawdę to... nie wiemy. Dlatego pozostałe składniki Wszechświata nazwaliśmy ciemną materią i ciemną energią.

W czasie wykładu skupimy się na ciemnej materii. Ma ona bardzo nieprzyjemną cechę – nie emituje żadnego promieniowania. Jej bezpośrednie obserwacje są niemożliwe – nawet mając do dyspozycji najlepsze teleskopy i satelity. To skąd wiemy, że ciemna materia w ogóle istnieje? Jak obserwujemy to, co niewidzialne? Czym jest ciemna strona Wszechświata? W czasie wykładu dwoje naukowców: fizyk i astronom postarają się udzielić odpowiedzi na te pytania.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Podróż do świata cząstek elementarnych

Niedawno odkryty bozon Higgsa wymagał konstrukcji skomplikowanych urządzeń badawczych: akceleratora, w którym zderzane są wiązki protonów, oraz detektorów, w których rejestrowane są zdarzenia wiązek. Urządzenia te działają w laboratorium CERN w Szwajcarii. Przy akceleratorze LHC, czyli przy Wielkim Zderzaczu Hadronów, umieszczony jest miedzy innymi eksperyment CMS. Ten “Kompaktowy Solenoid Mionowy” jest ogromnym mikroskopem, dzięki któremu można oglądać cząstki elementarne. Podczas wykładu opowiemy, jak on działa, jakie rekordy ustanowiono, konstruując detektor, oraz jak wybierano przypadki, w których pojawił się sygnał nieznanej dotychczas cząstki.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Widoczne we mgle

Pracownik Narodowego Centrum Badań Jądrowych zaprezentuje dyfuzyjną komorę mgłową, omawiając przy tym jej działanie oraz to, czym są i skąd biorą się widoczne w komorze smugi. Zaprezentowane zostaną zarówno ślady promieniowania z materiału radioaktywnego, jak i promieniowania kosmicznego

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Wielkie wodne detektory nautrin

Neutrina to cząstki, które od wieku fascynują naukowców. Mogą one powstać w Słońcu, podczas wybuchu supernowej, w atmosferze, możemy je również produkować sami przy użyciu akceleratorów. Jakkolwiek neutrina mają taką własność, że bardzo trudno jest je złapać. W tym celu naukowcy wybudowali wielkie urządzenia - detektory, które służą do pomiaru neutrin. Podczas wykładu opowiem o wielkiej wodnej pułapce na neutrina, która znajduje się wewnątrz góry w Alpach Japońskich, oraz o tym, jak można wykorzystać lód na Biegunie Południowym do schwytania neutrin. Powiem też  o projekcie zlokalizowanym w Morzu Śródziemnym. A wszystko to powstało po to, żeby zbadać własności neutrin, które mogą nam np. powiedzieć coś o asymetrii materii i antymaterii we Wszechświecie.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Amatorskie pomiary parametrów atmosferycznych

Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z prostymi metodami pomiarowymi, które stosowane są w pomiarach meteorologicznych, oraz z zaangażowaniem społeczeństwa w prowadzenie takich pomiarów środowiskowych. Pokazane będą wybrane urządzenia procujące w ramach amatorskich sieci pomiarowych, takie jak detektory wyładowań atmosferycznych, czujniki promieniowania jonizującego oraz niejonizującego, zanieczyszczenia powietrza, zawartości pary wodnej w atmosferze i wiele innych.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe O obrotach w miodzie, czyli jak pływają bakterie i algi?

Pływające mikroorganizmy odgrywają ogromną rolę w procesach biologicznych w glebie, oceanach oraz wewnątrz naszych organizmów. Ruch jest dla nich kluczowy przy poszukiwaniu pożywienia czy uciekaniu przed zagrożeniami, jednak wykorzystują one do poruszania się zupełnie inne mechanizmy niż znacznie większe ryby i ssaki. Różnica wynika przede wszystkim z uniwersalnych ograniczeń, jakie nakłada na nie otaczający je płyn. Okazuje się, że przy tak małych organizmach w środowisku płynnym dominującą rolę odgrywają efekty lepkości płynu.

Podczas spotkania opowiem o tym, czym jest lepkość, jakie zaskakujące własności (zilustrowane pokazami doświadczeń) mają płyny w mikroskali i jak wpływają one na ruch mikroskopijnych pływaków.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe EUREKA: co badaliśmy podczas wielkiego eksperymentu geofizycznego EUREC4A?

Ocean pokrywa ok 70% naszego globu, a chmury to największa niewiadoma systemu klimatycznego. W styczniu i lutym 2020 roku odbył się jeden z największych międzynarodowych eksperymentów geofizycznych EUREC4A/ATOMIC, podczas którego niemal tysiąc naukowców z kilkunastu krajów świata, korzystając z 4 statków badawczych, 4 samolotów, satelitów, dronów, systemów autonomicznych do pomiarów w atmosferze i oceanie, badało na subtropikalnym Atlantyku oddziaływanie ocean - atmosfera i mechanizmy organizacji zachmurzenia. W eksperymencie uczestniczyła ekipa z Polski. Co mierzyliśmy? Jak i dlaczego? Co ciekawego odkryliśmy? Opowiem o tym w trakcie wykładu.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Wyznaczanie liczby π za pomocą zderzeń

Jak wyznaczyć liczbę π doświadczalnie? Najprościej jest zrobić koło z jakiegoś materiału, zmierzyć obwód, średnicę i obliczyć iloraz wyników pomiaru. Istnieją też inne, znacznie mniej oczywiste, sposoby doświadczanego wyznaczania liczby π. Na wykładzie omówię bardzo ciekawy sposób wyznaczania liczby π (z dowolną dokładnością) poprzez liczenie zderzeń między klockami poruszającymi się po linii prostej. Przedstawione zagadnienie jest prostym przykładem wykorzystania narzędzi geometrycznych do opisywania przestrzeni stanów układów fizycznych.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Biofotonika dla zdrowszego jutra

Rozwój technologii wykorzystujących światło wywiera coraz większy wpływ na nasze życie, zapewniając szybki przepływ informacji, budowę autonomicznych pojazdów, czy zaawansowane metody leczenia. W wykładzie opowiemy o własnościach światła oraz jego zastosowaniach w układach stanowiących niezastąpione narzędzia nowoczesnej medycyny i biologii. Omówimy trendy i wyzwaniach współczesnego świata w zakresie poprawy zdrowia i bezpieczeństwa publicznego oraz to jak fotonika wspomagana nanotechnologiami odpowiada na te wyzwania, umożliwiając tworzenie urządzeń codziennego użytku dla spersonalizowanej diagnostyki oraz ochrony przed patogenami i zanieczyszczeniem środowiska.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 14:00
Spotkanie festiwalowe Technologie kwantowe AD 2020

Komputery kwantowe, kryptografia kwantowa, kwantowy internet czy metrologia kwantowa to kilka haseł z rozwijającej się dynamicznie w ostatnich latach dziedziny technologii kwantowych. Na wykładzie opowiem, gdzie jesteśmy, jakie są obiecujące kierunki rozwoju, a gdzie z kolei jest więcej marketingu niż faktycznie działających urządzeń.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 14:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Błyskawiczna biofizyka

Przy pomocy prostych narzędzi (np. wskaźnik laserowy,  stara żarówka czy rodzynki) postaramy się pokazać to, co niewidoczne gołym okiem. Zmierzymy prędkość światła, używając rodzynek, a z pomocą starej żarówki postaramy się odtworzyć wyniki, które pozwoliły na wyznaczenie struktury DNA. Potem zaprosimy na wspólny spacer po laboratoriach Zakładu Biofizyki. Porozmawiamy o świecie nauki  i opowiemy, jak wygląda praca biofizyka

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe Fotonika, czyli świetlana droga do technologii przyszłości

Światło stanowi podstawę wielu nowoczesnych technologii, a komponenty fotoniczne są wdrażane w niezliczonych urządzeniach ze względu na ich doskonałą szybkość, wydajność i niezawodność w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami. W ramach wykładu postaramy się przybliżyć najbardziej ekscytujące przykłady ilustrujące ogromny postęp, jaki dokonał się w technologiach fotonicznych w ostatnich latach. Między innymi będziemy mówić o optycznych procesorach, pozyskiwaniu energii ze słońca, klimatyzatorach nie wymagających do działania energii elektrycznej czy sieciach telekomunikacyjnych przyszłości.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:30
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Niezbadana potęga najmniejszych cząstek

Monumetalne zderzacze cząstek pozwalają nam obecnie poznawać zachowanie materii przy ogromnych energiach. Najbardziej energetyczne zjawiska na Ziemi miały już jednak miejsce w czasach starożytnych, a najmniejsze cząstki potrafią transportować przez skorupę ziemską energię nieosiągalną doświadczalnie. Na wykładzie zastanowimy się nad tymi zagadnieniami oraz wspomnimy o najnowszym eksperymencie w Wielkim Zderzaczu Hadronów, który po raz pierwszy w historii w warunkach laboratoryjnych zbada wysokoenergetyczne własności najmniej poznanych cząstek materii, tzw. neutrin.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:30