Wydział Lingwistyki Stosowanej UW

Uczenie się, jak również nauczanie języków obcych to bardzo złożone procesy wymagające interdyscyplinarnego podejścia, w tym zrozumienia funkcji i roli mózgu. Tytuł tego interaktywnego wykładu sugeruje, że poznanie języka obcego wymaga zaangażowania dwóch stron, nauczyciela i ucznia. Dlatego też w czasie spotkanie przyjrzymy się, w jaki sposób najważniejsze osiągnięcia neuronauki przyczyniają się do dydaktyki języków obcych i wspomagają zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Postaramy się również odpowiedzieć na następujące pytania: Czy uczenie się i nauczanie języków obcych mogą być przyjazne mózgowi?  Co najbardziej lubi mózg, kiedy uczymy (się), jak mówić, rozumieć, pisać, czytać w języku obcym? W jaki sposób należy uczyć (się)  poprawnej wymowy, gramatyki i słownictwa języka obcego tak, aby było to  kompatybilne z naturalnym sposobem funkcjonowania mózgu?

Uczenie się, jak również nauczanie języków obcych to bardzo złożone procesy wymagające interdyscyplinarnego podejścia, w tym zrozumienia funkcji i roli mózgu. Tytuł tego interaktywnego wykładu sugeruje, że poznanie języka obcego wymaga zaangażowania dwóch stron, nauczyciela i ucznia. Dlatego też w czasie spotkanie przyjrzymy się, w jaki sposób najważniejsze osiągnięcia neuronauki przyczyniają się do dydaktyki języków obcych i wspomagają zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Postaramy się również odpowiedzieć na następujące pytania: Czy uczenie się i nauczanie języków obcych mogą być przyjazne mózgowi?  Co najbardziej lubi mózg, kiedy uczymy (się), jak mówić, rozumieć, pisać, czytać w języku obcym? W jaki sposób należy uczyć (się)  poprawnej wymowy, gramatyki i słownictwa języka obcego tak, aby było to  kompatybilne z naturalnym sposobem funkcjonowania mózgu?

Podczas wykładu/konwersatorium uczestnicy zapoznają się z problemami i komplikacjami, jakie twórcy napotykają w trakcie przekładu i adaptacji na potrzeby innego medium jak np. film czy telewizja, dawnych oraz współczesnych dzieł literatury angielskiego obszaru językowego. Dodatkowo uczestnicy poznają strategie i rozwiązania stosowane przez różnych twórców w trakcie dostosowywania dzieła do nowej formy przekazu. Przedstawione będą także różne konsekwencje takiego transferu, zarówno pozytywne, jak i negatywne, wpływające na oryginalny przekaz czy wrażenia docelowego odbiorcy. Na przykładzie wybranych tekstów oraz ich adaptacji na różne formy przekazu kulturowego omawiane będą problemy będące konsekwencją zastosowania różnych technik adaptacyjnych mających na celu ułatwienie przeniesienie dzieła, takiego jak powieść lub dzieło sceniczne, na nową formę przekazu. Omawiane będą takie zagadnienia jak problemy ze skutecznym przeniesieniem i utrzymaniem zawieszenia niewiary, problematyka przeniesienia pewnych koncepcji scenicznych i literackich na ekran, czy wpływ odmiennego obszaru kulturowego na ostateczny format oraz odbiór dzieła. Przybliżone będą też wybrane techniki adaptacyjne, np. transpozycja, przybliżenie czy ekwiwalencja, formy ich zastosowania oraz efekty intepretacyjne.

Ze względu na uwarunkowania polityczne i gospodarcze przełomu XX i XXI wieku gry wideo często nie ukazywały się w państwach byłego bloku komunistycznego w rodzimych wersjach językowych lub nie były dystrybuowane w ogóle. W wielu z tych państw tę niszę rynkową zajęły tzw. „pirackie wydawnictwa” tworzące nielegalne i półamatorskie lokalizacje językowe gier wideo. Masową skalę taka działalność osiągnęła najpierw w ZSRR, a później w Federacji Rosyjskiej. Gry dostępne na czarnym rynku charakteryzowały się licznymi błędami językowymi, np. błędami gramatycznymi, leksykalnymi czy ortograficznymi. Wiele było w nich również błędów tłumaczeniowych, takich jak kalkowanie angielskich struktur gramatycznych czy leksykalnych lub korzystanie z tłumaczenia maszynowego bez późniejszej korekty. Na wątpliwą jakość takich lokalizacji językowych wpływały także kwestie techniczne, np. błędne kodowanie znaków, wybór nieprofesjonalnych aktorów głosowych czy wykorzystywanie niewłaściwie zmontowanych nagrań dialogowych. Twórcy takich tłumaczeń niejednokrotnie nawiązywali jedynie do oryginalnych tytułów gier i nazw własnych, pokazując specyficzne poczucie humoru. Podobne tłumaczenia pojawiały się także w Polsce, jednak na dużo mniejszą skalę.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwalaja przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

„Zapomniane” tematy w nauczaniu języków obcych – czyli czemu łatwiej jest mówić o globalnych zagrożeniach niż o prostownicy do włosów (na przykładzie języka ukraińskiego). Jest to spotkanie przeznaczone dla nauczycieli języków obcych, głównie pracujących z dorosłymi. Jego celem jest zachęcić do refleksji nad tym, jak i czego uczymy, a przede wszystkim uwrażliwić na słuchanie uczniów. Prowadząca na własnym przykładzie oraz opierając się na doświadczeniu innych lektorów, pokaże, o jakich tematach, zagadnieniach często zapomina się podczas kursów, a które są potrzebne w codziennej komunikacji. Trochę z przymrużeniem oka opowie o wadach uczenia, w którym chodzi o zdobywanie kolejnych poziomów w ESOKJ i tym, co zostaje na marginesie. Na własnym przykładzie pokaże, jak można uzupełnić te „niedociągnięcia”.

Przede wszystkim jednak opowie o tym, jak wiele można wynieść, gdy słucha się własnych uczniów i próbuje dostosować do ich potrzeb.