wykład

Klub dyskusyjny w Bibliotece na Woli ma na celu przywołanie postaci literatów Powstania Warszawskiego tych znanych jak Baczyński, Trzebiński czy Gajcy, jak i tych rzadziej wspominanych: Krystynę Krahelską, Wacława Bojarskiego, Zdzisława Stroińskiego, Wojciecha Mencla, Ewę Pohoską czy Włodzimierza Pietrzaka. Przybliżymy ich twórczość oraz interpretacje utworów.

Wykład dotyczy problematyki rozumienia tekstu i czynników determinujących odwzorowanie treści wypowiedzi w przekładzie. Złożoność operacji interpretacyjnych dokonywanych przez tłumacza ukazana zostanie na materiale różnych wersji przekładowych początkowego fragmentu psalmu 137 (136). Rozważana będzie kwestia, dlaczego w różnych dawnych i współczesnych  przekładach tego psalmu, dokonywanych niewątpliwie z wielkim pietyzmem, pojawiają się różne drzewa i instrumenty. Przywołane zostaną motywacje  dotyczące  zarówno okoliczności powstania psalmu, jak i sytuacji kulturowej, w jakiej powstawały jego przekłady. M.in. brany będzie pod uwagę walor symboliczny poszczególnych motywów występujących w analizowanym fragmencie - instrumentów muzycznych i drzew.

Słynna książka lingwisty George Lakoffa i filozofa Marka Johnsona „Metafory w naszym życiu” pokazała nam jak często wyrażamy się w sposób metaforyczny. Podobno co 25 słowo, którego używamy jest metaforą.  Metaforycznych porównań używają często politycy, aby przekonać słuchaczy do przyjęcia określonego stanowiska czy poglądu. W jednej z analiz wykazano, że charyzmatyczni prezydenci używają w swoich przemówieniach większej liczby metafor. Metafory pomagają nam zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość, są jednym z narzędzi poznania, stanowią wręcz dodatkowy zmysł, który wykorzystujemy aby doświadczyć świata. Tego rodzaju wyrażenia pozwalają przybliżyć dany problem, okiełznać trudną, nieuchwytną problematykę w terminach fizycznych – łatwych, do wyobrażenia, namacalnych. Używanie jakiejś metafory oznacza więc przyjęcie określonych ram myślenia - zgodnie z powszechnie znaną tezą Benjamina Whorfa, iż język, którym mówimy, wpływa na sposób myślenia o świecie. 

Wykład w ramach cyklu: HOMO POLITICUS

Pionierskie prace Marii Skłodowskiej-Curie dały początki współczesnym technologiom radiacyjnym. Promieniowanie jonizujące stosuje się obecnie między innymi do konserwacji obiektów istotnych dla dziedzictwa kulturowego. Omówiono kilka przykładów wykorzystania promieniowania gamma i wiązki elektronów do dezynsekcji, dezynfekcji i tzw. radiacyjnej konsolidacji różnych artefaktów.

Przedstawimy teorię wyboru społecznego, opartą na
twierdzeniach Arrowa oraz Sena. Skonstruujemy ciekawe i proste
przykłady ilustrujące te twierdzenia. Postaramy się
wszystko, by te przykłady były zrozumiałe dla młodzieży i dorosłych. W czasie wykładu uczestnicy wezmą udział w głosowaniu, którego wynik zostanie nastepnie przeanalizowamy z użyciem opisanych wcześniej matematycznych narzędzi.

Nie wszystkie nieskończoności są takie same: jedne są "wieksze", a inne "mniejsze". Zobaczymy, jak je porównywać i poznamy kilka podstawowych przykładów.

Media są podstawowym źródłem, z którego Polacy czerpią wiedzę na temat przestępczości (70% społeczeństwa uzyskuje ją z telewizji, 15% z prasy, a ponad 7% z radia) oraz wymiaru sprawiedliwości. Niewątpliwie środki masowego przekazu bardzo chętnie informują o przestępczości. Przede wszystkim dlatego, że jest to temat atrakcyjny dla odbiorców, emocjonujący, nierzadko sensacyjny i poruszenie go w łatwy sposób przyciąga uwagę czytelników, widzów czy słuchaczy. Badacze twierdzą, że ludzie reagują pozytywnie na wiadomości o czynach zabronionych. Pozwala im to na wzmocnienie we własnych oczach swojego pozytywnego wizerunku przez opozycję do osoby, która łamie zasady współżycia społecznego.

Obraz przestępczości, który ukazują środki masowego przekazu jest zniekształcony i nigdy nie oddaje rzeczywistości. Media informują o pewnych zdarzeniach w sposób wybiórczy lub je nadmiernie nagłaśniają. Sygnalizują fakt popełnienia czynu karalnego, ale znacznie rzadziej (częściej w przypadku bardzo poważnych przestępstw) informują o dalszym postępowaniu czy wyroku sądu. Dziennikarze operują technikami, pozwalającymi przedstawić informację w taki sposób, żeby przyciągnęła uwagę słuchaczy, telewidzów i czytelników.

W wiadomościach dotyczących przestępczości obserwuje się zjawiska przeinformowania i niedoinformowania. Przeinformowanie ma miejsce wtedy, gdy jedno szokujące zdarzenie uruchamia całą lawinę informacji na podobny temat. Przeinformowanie może także kreować tzw. „fale przestępczości”. Pewien temat staje się „modny” w mediach i stale powraca. Wzrost doniesień na temat np. przestępczości nieletnich czy kobiet może powodować wzrost przekonania o „zalewie przestępczości” danego rodzaju, co nie musi być zgodne z prawdą. Niedoinformowanie polega natomiast na zaprzestaniu przekazywania przez media informacji na temat przestępczości lub niektórych ich rodzajów. Może to być świadome postępowanie (jak to miało np. miejsce w czasach komunistycznych) albo wynikać z faktu, że w danej chwili prym wiodą wiadomości dotyczące innego, bardziej atrakcyjnego tematu, bądź że pewne typy przestępczości są rzadko relacjonowane, bo nie wzbudzają żadnych emocji u odbiorców (np. drobne kradzieże sklepowe czy trudne przestępstwa gospodarcze, których istotę niełatwo jest zrozumieć czytelnikowi nastawionemu na bardzo prosty przekaz).

Nic więc dziwnego, że obraz przestępczości pokazywany w mass mediach odbiega istotnie od statystycznego obrazu zjawiska. Wpływa to także na świadomość Polaków co do obrazu przestępczości.

Wykład ma na celu omówienie procesów odpowiedzialnych za różnice w skuteczności konkretnych leków u różnych pacjentów. Przedstawione zostaną praktyczne metody pozwalające na dobieranie leku do konkretnego pacjenta, a nie tylko do konkretnej choroby

Wykład przedstawia świat tancerzy tańca towarzyskiego od kuchni, w szczególności zaś:

- jak wygląda sportowy taniec towarzyski;

- jakie są kategorie taneczne i jak wyglądają turnieje taneczne (dlaczego na turnieju liczy się nie tylko taniec, ale również makijaż, strój, fryzura i skład sędziowski?);

- jak zachowują się tancerze na parkiecie i poza nim, w tym: jak wygląda życie codzienne tancerza, jakie istnieją rodzaje treningów;

- jakie są motywacje tancerzy (dlaczego robią to, co robią?);

- jak rozwija się ruch tancerzy seniorów w Polsce (i dlaczego ciągle nadrabiamy zaległości względem Zachodu);

- co to jest Pro-am i dlaczego staje się coraz bardziej modny.

Jest bardzo wiele powodów, dla których nie warto reagować na agresję, której jest się świadkiem: strach przed agresorem, ciekawość, co stanie się dalej, czy też niechęć do wyróżniania się z grupy innych biernych obserwatorów. I tylko jeden powód, dla którego powinno się reagować: moralna słuszność. Ale czy ten powód wystarczy? Niestety, wbrew moralnemu nakazowi reakcji, sama sytuacja społeczna, w jakiej znajdują się świadkowie przemocy, może taką reakcję hamować. W prezentacji pokażę przykład pułapki, w jakiej mogą znajdować się świadkowie przemocy szkolnej.

Celem prezentacji będzie analiza grupowych uwarunkowań dręczenia szkolnego (ang. bullying) w perspektywie teorii gier. Z dręczeniem mamy do czynienia wówczas, gdy ofiara jest w sposób powtarzalny obiektem ataków ze strony agresora lub grupy agresorów. Ten rodzaj agresji charakteryzuje się przy tym wysokim stopniem kalkulacji, planowania, oceny konsekwencji działania przez napastnika oraz niskim natężeniem emocji odczuwanych przez napastnika. Jest to agresja „na zimno”, inicjowana przez napastnika, świadomego konsekwencji swoich działań.
 
Warto podkreślić, że w przypadku tego szczególnego rodzaju przemocy bardzo istotna jest reakcja uczniów będących świadkami przemocy, którzy mogą zachęcić lub zniechęcić dręczycieli do dalszych działań. Problem reakcji świadków przenalizuję przy użyciu teorii gier, która służy do analizy decyzji podejmowanych w sytuacjach interakcyjnych, czyli takich, gdzie na wynik interakcji wpływ ma wielu jej uczestników. Teoria gier to matematyczna teoria, wykorzystywana np. przez politologów i ekonomistów.

Na spotkaniu przedstawię model gry ilustrujący zachowanie świadków dręczenia, którzy z jednej strony odczuwają moralny przymus reakcji (zinternalizowana norma nakazująca bronić słabszych), a z drugiej starają się zachowywać podobnie do swoich koleżanek i kolegów (konformizm). Zachowanie świadków ilustrować będzie wieloosobowa sekwencyjna gra koordynacji rozgrywana w populacji ustrukturyzowanej, czyli takiej, gdzie relacje między graczami mają znaczenie. Opowiem o samej grze i pokażę wyniki symulacji przebiegu gry dla wybranego zakresu warunków początkowych gry i sieci relacji tworzonych losowo.

Wyniki pokazują, że kwestia zależności między cechami grupy a tym, jak ona reaguje na agresję, nie jest wcale oczywista. Szerszemu zakresowi reakcji sprzyjają nie tylko silniejsza norma nakazująca reagowanie i niższy stopień konformizmu, ale też czynniki strukturalne, czyli to, jak wyglądają relacje w grupie. Zależność między gęstością sieci a zakresem reakcji świadków na przemoc jest nieliniowa. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka gęstość sieci nie sprzyjają interwencji świadków. Występują przy tym interakcje między strukturalnymi i niestrukturalnymi cechami grupy, co oznacza, że różne cechy sieci mogą być mniej lub bardziej korzystne w zależności od tego, jak silna jest w grupie norma reagowania na przemoc oraz poziom konformizmu.

Co ważne, wyniki analiz można odnieść również do innych sytuacji o podobnej strukturze interakcji, na przykład do analizy problemu zmowy milczenia dotyczącej podejrzeń stosowania przemocy lub popełnienia przestępstwa przez kogoś z małej społeczności.

W mieszkaniu przebywamy średnio ok. 60% doby. Zastanowimy się jak oddziałuje środowisko mieszkalne na nasze zdrowie? Pod uwagę brane będą szczególnie dzieci i osoby starsze co nie znaczy, że pozostałe grupy wiekowe zostaną pominięte. To właśnie w tym środowisku otaczają nas czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne, a wśród nich nawet żywe organizmy. Często nasze narządy zmysłów nie potrafią sygnalizować ich obecności (np. w przypadku tlenku węgla czy Radonu-222), a niektórych z nich nie jesteśmy w stanie dostrzec gołym okiem (bakterie, wirusy, zarodniki grzybów, roztocze kurzu domowego). Zatem jakie czynniki są szczególnie istotne w tym środowisku z punktu widzenia zagrożeń zdrowia? Jak możemy wpływać na pojawianie się ewentualnych zagrożeń zdrowotnych? Czym zatem są te zagrożenia? W jakim stopniu czynniki te szkodzą zdrowiu mieszkańców? Kiedy i dla kogo są one szczególnie niebezpieczne? Jak chronić się przed tymi zagrożeniami? Czy możemy zabezpieczyć się przed nimi? Postaramy odpowiedzieć na te i wiele innych pytań w trakcie wprowadzającego w to zagadnienie wykładu, a potem podczas otwartej dyskusji, tak aby środowisko mieszkalne stało się przyjaznym dla naszego zdrowia.

Spotkanie ma na celu przybliżyć słuchaczom wiedzę na temat roztoczy - niepozornych i drobnych pajęczaków, które stanowią niezwykle bogatą pod względem gatunkowym grupę zwierząt. Mimo, iż stykamy sie z nimi bezpośrednio w naszym życiu codziennym i ich obecność nie jest dla nas bez znaczenia, to jednak zagłębianie tajemnic budowy ich małego ciała i poznawanie szczegółów z ich życia wymaga odpowiedniego przygotowania. Przystosowanie roztoczy do różnorodnego środowiska, w którym żyją znajduje odzwierciedlenie m.in. w ich budowie, a tę najlepiej zagłębiać w dużym powiększeniu.

Przyjrzyjmy się bliżej budzącym lęk kleszczom, nielubianym świerzbowcom i nużeńcom. Poznajmy lepiej naszych współlokatorów - tych z sypialni i tych z kuchni. Nieco uwagi poświęcimy również tym roztoczom, które atakują rośliny przyczyniając się do powstawania galasów na liściach oraz tym drobnym pajęczakom, które zwinnie poruszają się wśród gęstej sierści mniejszych ssaków.

Mitochondria są w komórce nie tylko miejscem powstawania ATP, źródła energii, ale także uczestniczą w wielu procesach: m.in. sygnalizacji komórkowej, jej wzroście i śmierci oraz kontrolują cykl komórkowy. W czasie wykładu omówione zostanie ich znaczenie dla komórki, bioenergetyka i zagadnienie stresu oksydacyjnego, w celu wyjaśnienia ich udziału w patogenezie chorób mitochondrialnych oraz perspektywy nowych strategii diagnostycznych.

Zjawisko mobbingu w Polsce, podobnie jak w innych krajach, jest istotnym problemem społecznym, który niesie ze sobą poważne konsekwencje zarówno w wymiarze  indywidualnym, organizacyjnym jak i społecznym. W świadomości społecznej mobbing funkcjonuje, jako problem wymagający zmiany, ale jego specyfika nie jest w pełni rozpoznana ponieważ większość definicji mobbingu traktuje o jego objawach a nie uwarunkowaniach. Pomimo tego, że regulacje prawne dotyczące mobbingu pojawiły się w polskim prawodawstwie w  styczniu 2004 roku,  nadal nie bazuje się na wystarczająco jasnych i ugruntowanych powszechną praktyką kryteriach, według których możliwe byłoby bezsprzeczne rozdzielenie zjawiska mobbingu od innych działań pracodawców i współpracowników zwłaszcza przy założeniu, że działania te są nieetyczne.

Niesprawiedliwe traktowanie, deprecjonowanie kompetencji pracowników, obrażanie, publiczne poniżanie czy wykorzystywanie, jako niektóre działania stanowiące elementy mobbingu, są tymczasem najczęściej rezultatem celowego manipulowania opinią innych zatrudnionych osób.  Mobbing można więc definiować jako patologiczny mechanizm władzy i nieformalnej kontroli. Z danych CBOS z 2014 roku wynika, że 28% zatrudnionych przyznaje, że w ich miejscu pracy pracownicy byli szykanowani przez przełożonych lub innych współpracowników, w tym 8% mówi o częstym występowaniu tego typu zachowań.

Podstawą skutecznej profilaktyki jest tymczasem przede wszystkim jasna charakterystyka problemu i określenie jego uwarunkowań oraz metod działania, które należy podjąć w sytuacji , gdy mobbing już występuje.

Wykład pokazuje powstawanie i funkcjonowanie w dawnej Rzeczypospolitej legend o mordzie rytualnym – rzekomych zbrodniach dokonywanych przez Żydów na chrześcijanach. Legendy takie posiadały podobny schemat i podobne treści symboliczne, często także były wręcz powieleniem wcześniejszych opowieści. Legendy o mordach rytualnych stanowiły ważny wątek literatury antyżydowskiej, powstającej głównie w kręgach mieszczańskich i kościelnych. Na przykładzie Gabriela Zabłudowskiego, ofiary rzekomego mordu rytualnego z końca XVII wieku i późniejszego świętego, wykład pokazuje także utrzymywanie się pozostałości takich legend do dnia dzisiejszego.

Wykład jest próbą przybliżenia sylwetki znanego polskiego pisarza i dramaturga Sławomira Mrożka (1930-2013) jako satyryka, karykaturzysty i rysownika satyrycznego. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna (wideo), przedstawiająca dzieła literackie Sławomira Mrożka oraz wybrane ze zbiorów Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego rysunki Mistrza.

Nasze życie wypełniają osoby, sytuacje, przedmioty i cele. Jednak często trudno jest nam ocenić, co i dlaczego tak naprawdę ma znaczenie i co w związku z tym powinniśmy zrobić w konkretnej sytuacji. Podczas spotkania porozmawiamy o dwóch sposobach myślenia systemowego, które pozwalają z łatwością zrozumieć istotę problemów, przed jakimi każdy z nas na co dzień staje. Znane z inżynierii i nauk ścisłych modele przyłożymy do świata natury, kultury i społeczeństwa, w tym naszego doświadczenia.

Polska scena kabaretowa nie ma najlepszej prasy. Wciąż powtarza się, że twórcy schlebiają najniższym gustom, że przekleństwa to najłatwiejszy sposób na wzbudzenie wesołości licznego audytorium itp., itd. O ile schematyczność i doraźność żartów wciąż dominują, o tyle coraz częściej można zaobserwować, często udane, próby sięgnięcia po tematy dotąd nieobecne, np. homofobię i przemoc domową wobec mężczyzn. Również zagadnienie śmierci – zarówno proces umierania, jak i sam pochówek – znalazły dla siebie miejsce. Czego tu nie ma: od silnie zakorzenionej w kulturze postaci Mrocznego Żniwiarza, poprzez coraz ostrzejszą konkurencję w branży pogrzebowej, na wątkach samobójczych kończąc. Zapraszam w podróż po mroczniejszych rewirach rodzimej sceny kabaretowej – wszak jednym z najlepszych sposobów na oswojenie lęku przed końcem jest śmiech.

Wykład w ramach cyklu:TABU

Wykład w przystępny sposób analizuje czym jest energetyka obywatelska i jakie są możliwości i uwarunkowania jej rozwoju. Energetyka prosumencka rozwija się dynamicznie w całej Europie, ale w Niemczech doprowadziła  do rewolucji energetycznej. Jednak konieczna jest zmiana świadomości, postaw i zachowań dotychczasowych konsumentów energii tradycyjnej. Czy jest to możliwe także w Polsce? Jakie są główne przeszkody i bariery w upowszechnianiu wytwarzania energii przez Polaków? 

Prelekcja poświęcona będzie największym podwodnym odkryciom archeologicznym na Morzu Bałtyckim. Odżyją wspomnienia tak wspaniałych odkryć wraków szwedzkich okrętów, jak  galeon "Wasa", który zatonął w rok po bitwie oliwskiej, a o przyczyny jego katastrofy do dziś spierają się badacze czy blisko pół wieku późniejszy "Kronan". Podjęty będzie także temat nowych odkryć, doskonale zachowanych wraków znajdujących się na dużych głębokościach: XVI w. "Mars" czy tajemniczy wrak Karlso. Nie zabraknie wątków polskich, w tym tajemniczego XVIII w. wraku wiozącego ładunek szwedzkich dział. Prelegent spróbuje wskazać perspektywy, jakie niosą ze sobą badania na Bałtyku.

Medycyna od samego początku działa na styku biologii, chemii, ale też i techniki. Wykorzystuje wszystkie nowoczesne rozwiązania, od promieniowania rentgenowskiego po lasery i ultradźwięki. Kolejnym etapem jej rozwoju jest zastosowanie nanostruktur.

Nanotechnologia jest dziedziną nauki budząca w ostatnich latach szczególnie duże zainteresowanie zarówno badaczy jak i technologów różnych gałęzi przemysłu. Pokładane są wielkie nadzieje, co do możliwości jej wykorzystania. I tak  np. przemysł spożywczy używa jej do produkcji i pakowania żywności. Tworzone są tzw. ”inteligentne opakowania” pozwalające zachować świeżość produktów spożywczych przez dłuższy czas. W medycynie nanocząstki mogą być stosowane jako znaczniki pozwalające na wykrywanie komórek nowotworowych. 

Jak wykazują prace eksperymentalne wnikające w struktury organizmów żywych nanocząstki nie pozostają dla nich obojętne. Mogą powodować szereg destrukcyjnych procesów. Problemem zasadniczym jeśli chodzi o nanocząstki pozostaje łatwość ich przenikania przez bariery organizmu i trudności w przeciwdziałaniu  temu zjawisku.

Słowem -  nanotechnologia wymaga odpowiedzialnego jej wykorzystania.

Tematem dyskusji panelowej będzie nauka pisania literackiego. Wspólnie zastanowimy się, czy tworzenie „szkół mistrzów” ma sens, a jeśli tak, czego konkretnie powinny uczyć i w jakim zakresie.

Zmienne położenie Słońca na niebie sprawia, że widziny różne części nieba w różnych porach roku. Co widać z Ziemi na niebie? Jak odróżnić planetę od gwiazdy? Co to są gwiazdozbiory i które są charakterystyczne dla nieba letniego, wiosennego i zimowego? Czego potrzeba do obserwacji nieba?