Szkoła podstawowa 7 - 3 gimnazjum

Paryż to tak naprawdę dwa miasta, choć tak diametralnie różne, to nierozerwalnie połączone wstęgą historycznych wydarzeń. Przez długi czas te "dwa miasta" żyły ze sobą w symbiozie, los jednego zależał od drugiego, co ciekawe architektura i rozlokowanie ulic znanego nam Paryża w dużej mierze zależały od "niewidocznego bliźniaka", który w dramatyczny sposób przypomniał o sobie w XVIII.

Miasto świateł, blichtru, pokazów mody czy też romantycznych kafejek nad Sekwaną to pierwsze skojarzenia związane z francuską stolicą. Jednak za sprawą podziemnego miasta śmierci, grozy i tajemnic z przeszłości, miasto bagietek, serów i beretów odsłania swoje drugie, mrożące krew w żyłach oblicze, dostępne tylko dla odważnych.

Kto ma odwagę zejść do "imperium śmierci" i poznać "najdłuższy grób świata"? Kto nie boi się zgubić w mrocznym labiryncie ulic miasta zmarłych? Kto czuje się na siłach, aby poznać historię tego miejsca?

Uczestnicy dowiedzą się, jak prowadzi się hodowle komórkowe: jak należy przygotować komórki, gdzie mieszkają i co jedzą. Prowadzący pokażą, jak wygląda laboratorium hodowli komórkowej, zaprezentują naczynia hodowlane i wyjaśnią: co i dlaczego znajduje się w pożywce hodowlanej.

Podczas zajęć uczestniczący będa mieli okazję by wcielić się w rolę naukowca – samodzielnie wykonć pożywkę hodowlaną przy użyciu probówek, pipet, cylindrów i zlewek. Ponadto, będą mogli sprawdzić, jakie pH mają przygotowane przez nas pożywki.

W trakcie lekcji będzie można również zobaczyć pod mikroskopem przygotowane wcześniej preparaty mikroskopowe różnych komórek hodowanych w naszym Instytucie.

Pierwsze komórki na naszej planecie pojawiły się około 4 mld lat temu, zaś terminu „komórka” (łac. cellula) użył po raz pierwszy angielski przyrodnik Robert Hook dopiero w 1665 roku, obserwując komórki roślinne. W ciągu tych lat komórki ulegały nieustannym zmianom, umożliwiającym lepszą adaptację do zmieniających się warunków środowiskowych. Komórki stanowią budulec każdego żywego organizmu. Pojedyncza komórka może również stanowić autonomiczny organizm. Komórki tworzą zespoły - tkankę, te zaś organy i ostatecznie organizm. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z budową komórek eukariotycznych ze szczególnym uwzględnieniem komórek ssaczych, pokazanie różnic w morfologii komórek, w zależności od pełnionych funkcji w organizmie. W części praktycznej uczniowie dowiedzą się, jak prowadzi się hodowle komórkowe w warunkach laboratoryjnych. Poznają niezbędną aparaturę do obserwacji hodowli i jej analizy.

Uczniowie będą mieli okazję sprawdzić swoją wiedzę na temat wybranych pisarzy XX wieku. Celem quizu jest zapoznanie uczniów z dorobkiem sławnych pisarzy
oraz ustanowienie korelacji między fotografią a postacią i jej dziełem. Wykorzystując zainteresowanie kulturą obrazu, docieramy do kultury słowa. Element rywalizacji służy zwiększeniu atrakcyjności naszej propozycji i ma wykazać, że wiedza może być równie pasjonująca jak zmagania sportowe. Konstrukcja quizu zawierać będzie: 30 zdjęć pisarzy, których trzeba będzie rozpoznać; Wybrać z przedstawionych wariantów ich dzieła oraz podać miejsce urodzin i języki, w jakim pisali, np. fotografia Franza Kafki, dzieło „Proces”, miejsce urodzenia: Praga, język: niemiecki. Każdemu pisarzowi poświecone są cztery pytania zamknięte z czterema odpowiedziami (a, b, c, d), z których należy wybrać jedną właściwą. Każdy uczestnik dostanie arkusze do wpisania odpowiedzi. Czas przeprowadzenia quizu to 30 minut plus 15 minut na wspólne sprawdzenie i 10 minut na dogrywkę
(10 dodatkowych pisarzy) oraz 5 na wybranie ostatecznego zwycięzcy.

Celami warsztatu są: rozumienie przez jego uczestników kluczowych pojęć w życiu publicznym, czyli instytucja państwa, polityka publiczna, obywatel, władza, konstytucja oraz kształcenie świadomości wpływu obywateli na państwo i państwa na obywateli. Metody wykorzystywane podczas warsztatu to: rozmowa nauczająca, wykład, uczenie się przez współpracę, analiza tekstu źródłowego, gra dydaktyczna, dyskusja, burza mózgów

Ponieważ las najlepiej poznaje się w lesie, zabierzemy was na wędrówkę, podczas której zobaczymy jeden z atrakcyjnych przyrodniczo fragmentów zachodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego.

Długość trasy: ok 8 km, czas trwania: ok. 4 godziny, liczba uczestników: max 30 os. Wymagania kondycyjne - średnie.
Trasa wycieczki prowadzi z Granicy zielonym szlakiem do Dębu Powstańców 1863 r., powrót przez wieś Bieliny do Granicy.
Trasa urozmaicona pod względem krajobrazowym wiedzie przez piękne bory sosnowe na południowym pasie wydmowym oraz rozległe tereny nieleśne.

Podczas warsztatów omawiane są zagadnienia:
- ochrona przyrody w KPN,
- martwe drewno i jego rola w przyrodzie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej,
- drzewa i krzewy Puszczy Kampinoskiej,
- ślady i tropy zwierząt,
- pamiątki historii na trasie wycieczki.

Opowieści o życiu codziennym  żołnierzy i dowódców 6. pułku piechoty Legionów z wykorzystaniem zdjęć z albumów 6. pułku piechoty Legionów z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych.

W poszukiwaniu cennych roślin ludzie udawali się w dalekie podróże. Niektóre z przypraw były wyżej cenione niż złoto. Z ich powodu Europejczycy podbijali nowe lądy. Skąd pochodzą powszechnie używane dziś rośliny przyprawowe? Jaka jest ich historia? Dlaczego dawniej były tak bardzo pożądane?

Obraz i słowo to motywy przewodnie warsztatów, które powinny przybliżyć młodzieży kulturę rosyjską oraz zapoznać uczestników z kluczowymi zwrotami rosyjskimi, niezbędnymi przy zawieraniu znajomości (powitanie, przedstawianie się, pożegnanie). Podczas warsztatów zostanie przedstawiony krótkometrażowy film „Poczuć” („Ощущать”; w rolach głównych K. Gruszka i M. Bosak) w reżyserii Iwana Wyrypajewa. Krótka historia podróży Polki do rosyjskiej stolicy będzie okazją do zapoznania uczestników z Moskwą i jej symbolami. Używane przez bohaterkę filmu zwroty rosyjskie stanowić będą pretekst do zaznajomienia uczestników z podstawowymi wyrażeniami, umożliwiającymi zawarcie znajomości; mowa tu o formach używanych przy powitaniu i pożegnaniu oraz charakterystycznych dla języka rosyjskiego konstrukcjach służących przedstawianiu się. Krótkie ćwiczenia będą mieć na celu utrwalenie i odtworzenie w odpowiedniej sytuacji komunikacyjnej ww. materiału językowego. Imię jednego z bohaterów filmu – Mitia (Dmitrij) – będzie z kolei punktem wyjścia do zapoznania uczestników ze specyfiką rosyjskich imion własnych oraz ich form krótkich.

Zajęcia będą składać się z dwóch części – wykładu oraz części laboratoryjnej. W czasie wykładu zostaną omówione struktury uporządkowane (krystaliczne), które powstają w układach bardzo długich cząsteczek polimerowych. W ramach zajęć laboratoryjnych pokazane będą struktury wybranych polimerów, w tym również polimerów biodegradowalnych stosowanych w medycynie regeneracyjnej. Pierwszą z metod badawczych będzie mikroskopia optyczna w świetle spolaryzowanym, pozwalająca nie tylko uwidocznić  w pełnej krasie te bardzo małe i wewnętrznie zdefektowane, ale też i piękne obiekty, lecz również prowadzić pomiary takich struktur. Jako drugą metodę badań struktur krystalicznych pokażemy skaningową kalorymetrię różnicową, w której mierzone są niezwykle małe efekty cieplne związane z powstawaniem i topnieniem kryształów. Pokazany też będzie unikalny przyrząd, w którym możliwe jest jednoczesne prowadzenie obserwacji mikroskopowych i pomiarów kalorymetrycznych, co pozwala na uzyskanie w jednym eksperymencie informacji z obu tych  metod badawczych.

Lekcja oparta na pokazie doświadczeń, które zajmują ok 80% czasu. Większość eksperymentów wykonywana jest przez uczniów pod nadzorem prowadzącego. Ciekły azot, suchy lód, proces sublimacji i skraplania [skraplanie tlenu], wprowadzenie takich pojęć jak gaz doskonały, gazy rzeczywiste, prawa gazowe. Staramy się pokazać, jakie znaczenie w naukach ścisłych ma eksperyment. 

Co łączy lodówkę, buty sportowe i krem z filtrem UV? 

Uczestnicy lekcji dowiedzą się, co to są nanocząstki i dlaczego są tak wyjątkowe. Pozornie niepozorne stanowią podstawę niezwykle dynamicznie rozwijającej się nanotechnologii, cieszą się zainteresowaniem zarówno nauki, jak i przemysłu. Popularne wśród naukowców, mało znane przeciętnemu człowiekowi, a przecież obecne w jego życiu.

Czemu nanocząstki zawdzięczają swoją wyjątkowość i w jakich jeszcze zaskakujących produktach codziennego użytku można je znaleźć? Na te pytania znajdziemy odpowiedzi w czasie lekcji. 

Spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza to krótki wykład o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach nanocząstek, często zaskakujących i niezwykłych. Druga część spotkania to gra, w której, aby wygrać, trzeba znaleźć odpowiedź na intrygujące pytanie. Droga do odpowiedzi prowadzić będzie przez labirynt pytań i zagadkowych zadań. Przyda się odrobina sprytu i szczęścia, ale przede wszystkim wiedza, nie tylko ta zdobyta w trakcie wykładu… 

Wodę wszyscy znamy i bez niej nie możemy żyć, więc zastanowimy się, czy jej składniki są tego samego wieku, jak ona gromadzi się, jak się zachowuje, jak w niej powstało życie, kiedy z niej wyszło na lądy. I wreszcie dlaczego tak wpływa na klimat i krajobraz.

Płynność wypowiedzi jest ważna, kiedy mówimy w  języku obcym. Nie zawsze jednak formułowanie myśli i mówienie przebiega tak sprawnie i płynnie, jak życzyłby sobie tego mówiący, który próbuje porozumiewać się w języku obcym. Jednym z wielu elementów wpływających na dynamikę  wypowiedzi są gesty i ruch. Gesty są nie tylko ruchową ilustracją tego co mówimy, ale odgrywają również znaczącą rolę w komunikacji, na przykład wspomagają komunikację, ponieważ są pomocne w przywołaniu słów, których w danym momencie nie możemy sobie przypomnieć, czy też pomagają w sprawniejszym docieraniu do słów o niższej częstotliwości używania. Gesty i ruch mają również wartość dydaktyczną i są pomocne w procesie nauczania i uczenia się języków obcych. W kontekście nauki języka gesty są najczęściej kojarzone z techniką reagowania całym ciałem, która służy do wprowadzania słownictwa czy funkcji językowych, szczególnie wśród młodszych uczniów. Na tym jednak rola gestów i ruchu nie kończy się.  Podczas tego interaktywnego wykładu  postaramy się odpowiedzieć między innymi na następujące pytania: Czym są gesty? Jaka jest ich funkcja poznawcza? Czy gesty pomagają przyswajać wiedzę?  Jaką rolę odgrywają na różnych etapach nauki języka obcego? Czy gestykulujący nauczyciel przyczynia się do postępów w nauce dokonywanych przez jego uczniów? Czy gestykulujący uczeń języka obcego uczy się szybciej?

Zdarza się, że w niektórych przypadkach siła tarcia musi zostać zwiększona ze względów bezpieczeństwa, na przykład w hamulcach samochodowych, sprzęgłach ciernych i oponach na oblodzonych jezdniach. Niemniej jednak w większości przypadków zmniejszenie tarcia i zużycia jest głównym celem inżynierów. W dzisiejszych czasach tarcie stało się jedną z głównych przyczyn awarii podstawowych komponentów i systemów inżynieryjnych stosowanych w przemyśle lotniczym, wojskowym i samochodowym. Na przykład w silnikach samochodowych 5% całkowitej wytworzonej energii zostaje utracone w wyniku tarcia.

Nauka o tarciu – trybologia – stała się zatem obiektem intensywnej pracy licznych naukowców. Niezwykle istotne jest pogłębianie naszej wiedzy na temat podstawowych mechanizmów tarcia zarówno na poziomie makro (czyli to co widzimy gołym okiem), jak i nano (czyli w skali wymiarów równych szerokości włosa podzielonej na sto tysięcy).  Szczegółowa wiedza na temat tarcia pozwala opracowywać nowe materiały i techniki wytwarzania o zmniejszonych współczynnikach tarcia i o zwiększonej odporności na zużycie. Takie nowe technologie mają istotny wpływ na poprawę efektywności energetycznej, wydajności, zrównoważonego rozwoju i lepszych osiągów mechanicznych maszyn i urządzeń na całym świecie.

W czasie lekcji zademonstrujemy działanie urządzeń umożliwiających badania właściwości mechanicznych i trybologicznych warstwy wierzchniej materiałów: mikro/nanotwardościomierz, wysokorozdzielczy profilometr skaningowy, wysokiej klasy mikroskop optyczny oraz mikroskop sił atomowych. Omówimy również i zademonstrujemy techniki umożliwiające modyfikacje warstwy wierzchniej: implantację jonową oraz elektroosadzanie warstw ochronnych.

W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się, jak zbudowana jest zapora wodna, poznają największe i najstarsze tego typu obiekty w Polsce i na świecie. Zobaczą, jak przebiegały różne katastrofy zapór na świecie.

Rozwiązania znane z gier wideo - takie jak rozwijanie swojej postaci, gromadzenie punktów i nagród, wypełnianie określonych misji - są od lat wdrażane w rzeczywistości. Spotykamy je w eksperymentalnych programach szkolnych oraz korporacjach, gdzie mają na celu podniesienie efektywności nauki i pracy przez dodanie do nich elementu rozrywki. Co jednak stanie się, gdy podobne mechanizmy zostaną wdrożone na poziomie państwowym, gdzie posłużą do zarządzania wielomilionowym społeczeństwem?

Odpowiedź na to pytanie znajdujemy w Chinach. Począwszy od 2014 roku tamtejszy rząd wprowadza w życie tzw. System Zaufania Społecznego. Jest to seria dalekosiężnych reform i rozwiązań, które dążą do stworzenia scentralizowanej, hierarchicznej platformy oceniania obywateli i obywatelek kraju. Niczym w grze wideo, za wykonywanie codziennych czynności – od terminowego płacenia podatków po odpowiedzialne zakupy - ludzie otrzymują punkty, które konstruują ranking społeczny. Osoby o wysokim miejscu w hierarchii mogą cieszyć się benefitami takimi jak preferencyjne warunki kredytu. Tymczasem jednostki o najniższych pozycjach (marnujące czas, popełniające przestępstwa) są w różny sposób karane, przykładowo nie mogą korzystać z linii lotniczych. Cały system działa w oparciu o totalną kontrolę oraz inwigilację, lecz to nie jedyny kontrowersyjny element programu. To władza, często odizolowana od społeczeństwa, decyduje, jakie czynności są pożyteczne, a jakie nie. Tworzy to zupełnie nowy wymiar totalitaryzmu, nie tylko dający niespotykane dotychczas możliwości zarządzania ludźmi, ale też – pod przykrywką niewinnej rozrywki – ukrywający swój despotyczny wymiar i pacyfikujący niezadowolenie społeczne przez zmuszenie ludzi do nieustannej rywalizacji.

Niewiele osób ma okazję zobaczyć, jak naprawdę wyglądają dzieła dawne, zanim trafią do rąk współczesnego czytelnika. Wprowadzenia i objaśnienia do lektury zawierają wprawdzie informacje, na jakiej podstawie wydano dany tekst, jednak zazwyczaj nie oddają jego rzeczywistego uroku (a jest co oglądać). Niektóre teksty staropolskie zachowały się w rękopisach, inne znamy ze starodruków. Bywają bardzo trudne do odczytania i zrozumienia.  Są przy tym rozmaite – pisane po polsku lub/i po łacinie, wierszem lub/i prozą, ozdobne lub nie, łączy je jednak jedno – ich oglądanie i odczytywanie daje dużo satysfakcji.

Podczas spotkania uczestnicy obejrzą skany szesnasto- i siedemnastowiecznych rękopisów i starodruków (po polsku i po łacinie), a wśród nich znajdą się zapisy z miejskich ksiąg lubelskich (z XVI w.), a także dzieła takich autorów, jak: Jan Kochanowski, Sebastian Fabian Klonowic, Jakub Kazimierz Haur i inni. Chętni będą mogli samodzielnie zmierzyć się z odczytaniem fragmentów dawnych tekstów. 

Lekcja wpisuje się w projekt realizowany przez Koło Naukowe Katechetyków UKSW we współpracy z Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych Copernicus Center „Na skrzydłach wiary i rozumu”. Uczniowie przypomną sobie w czasie lekcji, że Biblia jest księgą świętą i przekazuje prawdy o Bogu i człowieku. Jej ludzcy autorzy w opisie różnych zjawisk posługiwali się dostępną sobie wiedzą. Dzisiejsza wiedza naukowa pomaga wyjaśnić niektóre ze zjawisk, co jednak nie przeczy Bożej interwencji w dzieje ludzkości. W czasie lekcji uczniowie dowiedzą się, jak nauka tłumaczy wybrane cuda biblijne. Przypomną sobie także podstawowe zasady interpretacji Biblii pomocne we właściwym odczytywaniu Pisma Świętego.

Fermentowane artykuły spożywcze, otrzymywane przy udziale bakterii mlekowych, są nie tylko smacznymi produktami odżywczymi, ale mogą korzystnie wpływać na kondycję człowieka. Bakterie te są także źródłem różnych genów i enzymów wykorzystywanych w biotechnologii. Wiele z użytecznych przemysłowo właściwości zapisanych jest w plazmidach. Pokażemy, jak można wykryć obecność bakterii mlekowych i obejrzymy ich komórki. Dowiemy się także, co i w jaki sposób mówią nam o sobie bakterie mlekowe. Zajrzymy do wnętrza komórki bakteryjnej i zobaczymy, jak wygląda ich DNA.

Na spotkaniu zostaną przedstawione zasady funkcjonowania mechanizmu rynkowego. Uczestnicy poznają pojęcia popytu i podaży, dowiedzą się, co na nie wpływa oraz w jaki sposób kształtują one ceny wszystkich towarów i usług.( Dlaczego ceny są zmienne? Kto i w jaki sposób je ustala? Czy mamy wpływ na ceny? Odpowiedzi na te pytania zostaną omówione w trakcie lekcji.

Co ma wspólnego z minerałami ząb kaszalota, jajko, okulary przeciwodblaskowe, liść bzu? Do czego może nam się przydać zwykła rdza? Spróbujemy wyśledzić minerały w naszym najbliższym otoczeniu i sprawdzić, czy bez nich moglibyśmy żyć.

Podczas wykładu z pokazem uczniowie dowiedzą się, jakie są podstawowe składniki odżywcze w produktach spożywczych. Omówione zostaną ich wszystkie rodzaje oraz funkcje, jakie spełniają w ludzkim organizmie. Zainteresowani będą mogli zobaczyć doświadczenia chemiczne potwierdzające ich obecność w różnych produktach, np. wykrywanie białka w twarogu, glukozy w soku czy skrobi w ziemniaku.

Lekcja jest okazją do zapoznania uczestników z projektem "Wykonane na prawym brzegu. Rzemieślnicy", który jest realizowany w Muzeum Warszawskiej Pragi od 2015 roku. W trakcie zajęć zostaną zaprezentowane materiały filmowe dokumentujące zainicjowaną przez muzeum współpracę między praskimi rzemieślnikami oraz młodymi projektantami z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Będą one punktem wyjścia do dyskusji na temat szans i zagrożeń wynikających z międzypokoleniowej współpracy, a także roli instutucji kultury w procesie rewitalizacji Pragi.