Z dziejów propagandy. Wiele twarzy fake newsa

Na wstępie zastanowimy się nad definicją fake news'a (FN) wychodząc od definicji zaproponowanej przez redaktorów słownika Collins głoszącej, że FN to „fałszywa, często sensacyjna informacja rozpowszechniana w formie przekazu wiadomości”. Próbując przełożyć angielskie określenie na język rodzimy natrafimy na ślady mowy włóczęgów, trampów, złodziei i morderców. W dalszej kolejności spróbujemy usytuować FN w przestrzeni gatunków wypowiedzi. W tym celu zastanowimy się nad podobieństwami i różnicami między FN a plotką rozpowszechnianą drogą ustną oraz sensacyjnym artykułem z tabloida czy tzw. prasy brukowej. Dociekając przyczyn ekspansji FN w dyskursie publicznym przywołamy
pojęcia epoki partycypacji, polityki postprawdy oraz powiemy kilka słów o kondycji współczesnego dziennikarstwa. Za Clarie Wardle wyróżnimy różny typy i strategie FN, takie jak satyra, parodia, fałszywy kontekst, myląca asocjacja, manipulacja na treści. Podejmując refleksję nad rolą fałszu w naszym życiu wyróżnimy szeregiem funkcji i celów stosowania FN, takich jak działania ludyczne, parodystyczne i satyryczne (przykłady Żółć i ASZDziennika) i prowokacja, ale także uzyskanie wpływu politycznego czy zarobienie pieniędzy (clickbait). Spróbujemy przybliżyć szczegóły funkcjonowania najpopularniejszych sposobów rozpowszechniana FN, takich jak tzw. fabryki trolli oraz sieci botów. Na koniec ostaramy się wskazać jak najwięcej sposobów rozpoznawania FN, co pozwoli nam nie poprzestawać na tzw. lekturze naiwnej i uprawiać lekturę podejrzliwą, krytyczną i odpowiedzialną.