Instytut Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | Co wiemy o odwlekaniu spraw i czy badania mózgu pozwolą opracować metody radzenia sobie z prokrastynacją? |
Prokrastynacja, czyli nieracjonalne odkładnie niektórych zadań na później, to problem, który poważnie dotyka około 15% osób. W czasie wykładu przedstawiona zostanie podstawowa wiedza psychologiczna oraz najnowsze odkrycia neurobiologiczne dotyczące podłoża tego zjawiska. Zastanowimy się też, czy wyniki dotychczasowych badań mogą stanowić wskazówki dotyczące tego, jak radzić sobie z prokrastynacją. |
Nauki biologiczne |
|
| Lekcja festiwalowa | Co nam siedzi w głowie? O tym, jak działa mózg, czego potrzebuje, i czy większy mózg jest lepszy |
Pamiętacie film „W głowie się nie mieści”? To opowieść o tym, co się dzieje w naszych głowach. Ale czy naprawdę siedzą tam małe ludziki kierujące naszym zachowaniem? Czy może jednak wygląda to trochę inaczej? Porozmawiajmy o tym, z czego jest zrobiony mózg i w jaki sposób działa. O tym, jak wygląda mózg człowieka a jak mózg myszy, ryby czy ptaka. Czy wiesz, jakie zwierzę ma największy mózg i czy jest bardzo mądre, czy niekoniecznie? Czy mózg lubi słodycze? Jak to się dzieje, że myślisz, i co robi twój mózg, gdy śpisz? Poznamy odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Dowiemy się też, jak można zadbać o mózg, a co mu szkodzi. |
|
|
| Spotkanie festiwalowe | Rezonans magnetyczny – okno do wnętrza mózgu dotkniętego chorobą |
Rezonans magnetyczny jest obok tomografii komputerowej najczęściej stosowaną metodą obrazowania mózgu u pacjentów z chorobami neurologicznymi. Od poczatków jego zastosowania rezonans magnetyczny pozwalał na uwidocznienie, czy u pacjenta, który zglasza objawy neurologiczne, doszło do uszkodzenia mózgu, a jeśli tak, to jak jest ono rozległe i w którym obszarze mózgu się znajduje. Na podstawie wyglądu, ilości i kształtu zmian chorobowych można wnioskować, z jaką chorobą mamy do czynienia, np czy jest to udar mózgu czy stwardnienie rozsiane, jednak w spornych przypadkach i na wczesnych etapach rozwoju objawów odróżnienie chorób jest niejednokrotnie dużym wyzwaniem. Postęp związany z zastosowaniem silniejszych skanerow, nowych sposobów uzyskiwania sygnału z mózgu oraz nowych technik opracowywania obrazów pozwala na coraz dokładniejszą ocenę procesu chorobowego na poziomie tkankowym. Możemy się na przyklad dowiedzieć, czy proces chorobowy wywodzi się z naczynia krwionośnego, czy zmiana zawiera pobudzone komórki zapalne albo czy uszkodzenie obejmuje w sposób selektywny korę mózgu. Informacje te mogą zostać wykorzystane nie tylko do prawidłowego rozpoznania choroby, ale także do przewidywania jej odległego przebiegu oraz monitorowania skuteczności leczenia. Zagadnienia te zostaną przedstawione na przykładzie stwardnienia rozsianego. |
Nauki biologiczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | ODWOŁANE_Majsterkowanie w laboratorium - jak open science zmienia oblicze nauki |
Nauka kojarzy nam się z drogim sprzętem - mikroskopami, teleskopami i inną skomplikowaną aparaturą, produkowaną jedynie przez wyspecjalizowane koncerny. Okazuje się jednak, że od dłuższego czasu mamy do czynienia z rewolucją na tym polu - coraz więcej naukowców buduje sprzęt samodzielnie i dzieli się projektami z innymi. Wykorzystują do tego platformy takie jak Arduino czy Raspberry Pi; korzystają z technologii druku 3D i budują skomplikowane mikroskopy samodzielnie z gotowych części. Ruch ten, nazywany open science (otwarta nauka), umożliwia dostęp do aparatury badawczej wszystkim, niezależnie od możliwości finansowych i może zmienić oblicza nauki w najbliższych latach. Na wykładzie opowiem o podobnych projektach - od mikroskopów po satelity, i pokażę, jaki wpływ na naukę mają te projekty. Każdy może dziś zostać naukowcem - majsterkowiczem! |
Nauki biologiczne |
|
| Lekcja festiwalowa | Co nam siedzi w głowie? O tym, jak działa mózg, czego potrzebuje, i czy większy mózg jest lepszy |
Pamiętacie film „W głowie się nie mieści”? To opowieść o tym, co się dzieje w naszych głowach. Ale czy naprawdę siedzą tam małe ludziki kierujące naszym zachowaniem? Czy może jednak wygląda to trochę inaczej? Porozmawiajmy o tym, z czego jest zrobiony mózg i w jaki sposób działa. O tym, jak wygląda mózg człowieka a jak mózg myszy, ryby czy ptaka. Czy wiesz, jakie zwierzę ma największy mózg i czy jest bardzo mądre, czy niekoniecznie? Czy mózg lubi słodycze? Jak to się dzieje, że myślisz, i co robi twój mózg, gdy śpisz? Poznamy odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Dowiemy się też, jak można zadbać o mózg, a co mu szkodzi. |
|
|
| Spotkanie festiwalowe | Technologie wielkie i małe w rękach badaczy ludzkiego mózgu |
Współczesna nauka dysponuje szeregiem zaawansowanych technologii pozwalających odkrywać tajniki działania ludzkiego mózgu. W laboratoryjnej praktyce, wielkie idee (takie jak plastyczność mózgu albo emocje) mieszają się z pozornie prozaicznymi problemami technicznymi (czy w skanerze rezonansu magnetycznego można grać na pianinie?). W trakcie wykładu opowiem o tym, jak technologie wielkie i małe pozwalają nam znaleźć odpowiedzi na konkretne pytania badawcze. Zacznę właśnie od funkcjonalnego rezonansu magnetycznego, który już od niemal 30 lat jest sztandarową technologią neuronauki poznawczej. O badaniach prowadzonych w Pracowni Obrazowania Mózgu Instytutu Nenckiego opowiem niejako "od kuchni", pokazując problemy techniczne dotyczące prezentacji bodźców uczestnikom badań, oraz ich rozwiązania (czasem wyrafinowane, czasem po prostu sprytne), które pozwoliły na uzyskanie ciekawych wyników. Następnie przedstawię przezczaszkową stymulację magnetyczną - kolejną ważną technologię, która daje nam możliwość bardzo krótkiej i bardzo lokalnej ingerencji w działanie mózgu, a dzięki temu pozwala na weryfikację zależności przyczynowo - skutkowych. Uzupełniając powyższe wątki, w ostatniej części przedstawię krótki przegląd światowych badań z dziedziny substytucji sensorycznej, czyli takich, które testują zdolność naszych mózgów do radzenia sobie z sytuacjami, które są dla nas całkowicie nowe (trzeci kciuk? zamiana obrazu na dźwięk?). |
Nauki biologiczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Dlaczego filozofia jest przydatna w życiu? |
Filozofia — na ogół kojarzy się z opasłymi tomami napisanymi długimi zdaniami w trudnym języku. To jednak błąd i stereotyp, filozofia jest po prostu rozmową zainteresowanego światem człowieka z drugim człowiekiem. A przynajmniej taką ja proponuję i o takiej Państwu opowiem. Opowiem o stoicyzmie reformowanym, czyli mojej autorskiej koncepcji stoicyzmu przystosowanego do naszych czasów, o tymże filozoficznym duchu, który przenika książki i filmy nawet tam, gdzie się go nie spodziewamy, o tym wreszcie, że pewnych spraw nie da się omówić serio, jeśli nie zmierzymy się z ich filozoficznym kontekstem — dotyczy to tak nauki, jak etyki, jak transhumanizmu. Zapraszam! |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Czy testy grupowe są przyszłością w walce z epidemią? Przykład projektu SONAR i pandemii COVID-19 |
Pandemia SARS-CoV-19, która dotknęła świat w ubiegłym roku, spowodowała liczne zmiany w tym, jak funkcjonuje nasz świat. Pracownicy wielu firm czy uczniowie zmuszeni byli do pracy i nauki w domu. Niestety wiele firm czy fabryk nie mogło przerwać pracy. Jak można zapewnić im możliwość bezpiecznego funkcjonowania w czasie pandemii? Oprócz stosowania odpowiednich reżimów sanitarnych bardzo pomocne jest regularne badanie wszystkich pracowników w firmie. Niestety dla wielu firm i instytucji regularne badanie setek pracowników oznacza ogromne koszty, które często są dla nich nieosiągalne. Idealnym rozwiązaniem w takich sytuacjach są testy grupowe, które pozwalają bardzo łatwo zwiększyć liczbę badanych osób oraz znacząco obniżyć koszty, zwiększając przy tym bezpieczeństwo w badanej firmie lub instytucji. Podczas wykładu przedstawimy wyniki badań przeprowadzonych w Instytucie Nenckiego w ramach projektu SONAR. Odpowiemy na pytania: Co to są i jak czułe są testy PCR? Jak dużo próbek możemy połączyć razem, aby móc wykryć nawet jedną próbkę pozytywną? Co matematyka twierdzi na temat badań grupowych? Jak wiele próbek należy badać razem, żeby było to opłacalne? Dodatkowo przedstawimy informacje, jak wyglądały rezultaty regularnych badań grupowych, które są prowadzone co tydzień w Instytucie Nenckiego.
|
Nauki biologiczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Plastyczność neuronalna, czyli o tym, jak kształtować swoje zachowanie i emocje |
W ostatnich dekadach wiedza o tym, jak aktywność centralnego układu nerwowego wpływa na zachowanie i emocje, rozwinęła się niezwykle dynamicznie. Tym samym dała asumpt do wkroczenia na przełomową ścieżkę eksperymentów nad precyzyjną kontrolą relacji mózg-zachowanie. |
Nauki biologiczne |
|
