Chiński czar - czym jest siła miękka i czy Chiny ją posiadają?

W stosunkach miedzynarodowych siła miękka (soft power) polega na spowodowaniu, aby inne państwa chciały tego, czego ty chcesz, i dostosowały do ciebie własne interesy, bez stosowania środków przymusu. Jeśli kultura, ideologia, system polityczny i gospodarczy danego państwa będą postrzegane jako wiarygodne i atrakcyjne, będzie ono przyciągać inne państwa i społeczeństwa. Siła miękka jest najczęściej kojarzona z dyplomacją kulturalną, edukacją i innymi niezakładającymi przymusu niemilitarnymi politykami zagranicznymi. Pojęcie siły miękkiej wprowadził profesor Uniwersytetu Harvarda Joseph S. Nye na początku lat 90., kiedy triumfujące nad Związkiem Radzieckim Stany Zjednoczone, z ich porządkiem politycznym (demokracja liberalna) i gospodarczym (kapitalizm), jawiły się jako primus inter pares wśród sił miękkich. Wprawdzie Nye i jego zwolennicy wciąż utrzymują, że Chiny i inny autorytarni trendsetterzy są źle wyposażeni, aby rosnąć w siłę miękką, to w bieżących okolicznościach geopolitycznych, naznaczonych spektakularnym rozwojem Azji i kryzysem demokracji liberalnej, „nowa” siła miękka Chin ma potencjał, aby co najmniej zrównoważyć tę tradycyjną czerpiącą z rozwiązań Zachodu. Międzynarodowe indeksy siły miękkiej (Global Soft Power Index) już odnotowały awans Chin, a sam rząd w Pekinie deklaruje chęć rozwijania i wdrażania własnych instrumentów tego rodzaju siły na całym świecie. Pod parasolem Inicjatywy Pasa i Szlaku (Belt and Road Iniciative, BRI), globalnego projektu zakładającego budowę sieci różnego rodzaju infrastruktury, Chiny promują kulturę tradycyjną z jej wartościami, jak np. harmonia między człowiekiem i środowiskiem naturalnym, i kulturę masową przez międzynarodowe festiwale filmowe (np. Shanghai International Film Festival z Tygodniem Filmów BRI), a także oferują liczne stypendia dla obywateli z krajów Inicjatywy. Ponadto, na uniwersytetach na całym świecie kulturę i języki chiński promują Instytuty Konfucjusza. Polska także dołączyła do krajów BRI. Pierwszy pociąg z Xi’an w Chinach do Sławkowa na Śląsku uruchomił jeden z odcinków projektu. Otwarcie Mi Store, salonu chińskiej marki Xiaomi zaplanowane na 14 grudnia 2019 r. przełożono ze względów bezpieczeństwa. Zainteresowanie sinologią na polskich uniwersytetach utrzymuje się od co najmniej 2014 r. Obserwacje te, wzmocnione o badania, sugerują, że Polacy stopniowo zaczęli ulegać czarowi Pekinu. Według badań, w latach 2014-2019 odsetek Polaków pozytywnie postrzegających Chiny wzrósł z 32% do 47%.