wykład
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Spotkanie festiwalowe | Jak rozwiązywać obrazki logiczne? |
Obrazek logiczny, zwany też nonogramem, to zadanie polegające na odtworzeniu rysunku na podstawie informacji generując wszystkie możliwe podziały pewnych liczb na sumę ich nieujemnych składników całkowitych. Policzymy, jak długo musiałby wykonywać się program komputerowy rozwiązujący takie łamigłówki i jak go usprawnić za pomocą sprytnej graficznej reprezentacji podziału na składniki. |
Nauki matematyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Literary portrayals of clones in contemporary English-language fiction |
Na co dzień klonowanie kojarzy się nam z literaturą i filmem science-fiction – czymś odległym i spoza naszej rzeczywistości, na równi z cyborgami czy nawet kosmitami. Jednakże autorzy książek i filmów tego gatunku (i nie tylko) często sięgają do badań naukowych w poszukiwaniu inspiracji. Ich powieści poniekąd stają się polem do eksploracji zagadnień, które wywołują zacięte dyskusje zarówno w świecie akademickim, jak i poza nim. Czy w przyszłości, jak np. w powieści „Nie Opuszczaj Mnie” Kazuo Ishiguro (zekranizowanej w 2010), czy filmie „Wyspa” (2005), będziemy mogli przedłużać ludzkie życie poprzez „wymianę” schorowanych narządów, wykorzystując klony jako dawców? Jaki status miałyby klon w społeczeństwie? Czy klon stanie się idealną kopią pierwowzoru, czy wychowanie i inne czynniki zewnętrzne będą miały znaczący wpływ na jego rozwój (jak w „Chłopcy z Brazylii”). Nawet jeżeli autor tego nie zakładał, opowieści o klonach poruszają problemy bioetyczne, takie jak np. wyżej wspomniane pozyskiwanie narządów do transplantacji. Podczas części wykładowej mojego spotkania chciałabym na podstawie kilku współczesnych powieści anglojęzycznych pokazać rozwój przedstawiania klonowania w literaturze (w ciągu ostatnich 50 lat) i wyodrębnić powtarzające się motywy. W drugiej części spotkania chciałabym zaprosić zebranych do wspólnej dyskusji na tematy bioetycznych zagadnień w kulturze popularnej. Uczestnicy mogą się wcześniej zapoznać się z filmami, do których będę się odwoływała, np. „Nie Opuszczaj Mnie” (2010), „Wyspa” (2005), czy „Chłopcy z Brazylii” (1978). |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Korona i pędzel. Polityka wizerunku monarchów brytyjskich w portretach |
Wykład poświęcony jest polityce wizerunku monarchów Anglii i Wielkiej Brytanii, a zwłaszcza swego rodzaju współpracy pomiędzy wybranymi władcami a ich ulubionymi portrecistami. Na przykładach portretów Henryka VIII pędzla Hansa Holbeina, Karola I pędzla Anthony’ego Van Dycka i Wiktorii pędzla Franza Xavera Winterhaltera omówione zostaną sposoby kształtowania symboliki monarchy, zmieniający się ideał władcy i dostosowanie go do społecznych oczekiwań. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Metody proporcjonalnego podziału miejsc parlamentarnych |
Kiedy myślimy o podziale miejsc parlamentarnych, naszym pierwszym skojarzeniem jest zapewne polityka, a nie matematyka. O ile prowadzenie kampanii wyborczych rzeczywiście należy do świata polityki, o tyle samo liczenie głosów to problem czysto informatyczny/matematyczny. Metoda podziału miejsc parlamentarnych to funkcja (lub algorytm), która za argument przyjmuje zbiór głosów oddanych na poszczególne partie i zwraca wektor opisujący liczbę miejsc parlamentarnych przeznaczonych dla każdej z partii. Dzięki takiemu ujęciu, możemy formalnie analizować i oceniać różne metody podziału miejsc parlamentarnych. Co więcej, możemy starać się uchwycić takie pojęcia jak proporcjonalność czy sprawiedliwość w ściśle matematyczny sposób. To z kolei pozwala nam oceniać, które metody podziału miejsc są sprawiedliwe, a które nie, a w konsekwencji projektować bardziej zaawansowane metody o jeszcze lepszych własnościach. |
Nauki matematyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Co język może nam powiedzieć o naszym postrzeganiu czasu? |
Nasz język wypełniony jest zwrotami odnoszącymi się do czasu, w tym przeszłości i pamięci, przyszłości i planów, czy też wydarzeń cyklicznych. Poza słownictwem odnoszącym się do rozmaitych okresów czasu, jak sekundy, godziny, dekady, itp., nasz sposób mówienia o czasie jest często zapośredniczony przez metafory. Przykładem jest tu nie tylko powiedzenie „czas to pieniądz” i możliwość zamiany „godzin” na „złotówki” w niektórych kontekstach. Chodzi również o bardziej utarte zwroty wyrażające czas w kategoriach przestrzennych. Nieprzypadkowo „przeszłość” jest tym co „przeszło” i jest już „za nami”, nieprzypadkowo słowa takie jak „pojutrze” i „przedwczoraj” zawierają w swojej konstrukcji przedrostki, wskazujące na sekwencję przedmiotów. Przestrzenny charakter języka odnoszącego się do czasu jest blisko związany z tym, że sam czas jest przez nas rozumiany jako przestrzeń, o czym świadczą zarówno badania psychologiczne, jak i liczne przykłady z języków z całego świata. W trakcie wykładu przyjrzymy się metaforom czasu w różnych językach. Odpowiemy, na ile przestrzenne rozumienie czasu jest wspólne dla różnych kultur, i zastanowimy się, jakie mogą być źródła różnic kulturowych związanych z postrzeganiem czasu. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Gry z emocjami w miejscu pracy: jak kierownicy wpływają na uczucia pracowników i w jakim celu? |
W sferze stosunków zawodowych i relacji pomiędzy kierownikami i ich podwładnymi można zaobserwować niepewność dotyczącą wzajemnych zobowiązań, uprawnień i statusu komunikujących się osób. Ta niepewność wynika z intensywnych przemian społecznych zachodzących w Polsce od momentu transformacji ustrojowej i towarzyszących im zmian kulturowych – rozbijania starych i pojawiania się nowych znaczeń, wartości i wyobrażeń o pożądanym kształcie relacji między ludźmi. W przypadku sfery pracy istotną rolę w tym procesie odgrywają, z jednej strony, utrwalone nawyki i wyobrażenia o stosunku pracy wywodzące się jeszcze z kultury folwarcznej oraz organizacji pracy w okresie PRL-u, a z drugiej – współczesne dyskursy menedżerskie. W tak skomplikowanej sytuacji zarządzanie emocjami pracowników staje się kluczowym narzędziem, które kierownicy wykorzystują, by uporządkować relacje z podwładnymi i kontrolować przebieg codziennych relacji w miejscu pracy. Podczas wykładu, w oparciu o wywiady grupowe przeprowadzone z kierownikami w polskich organizacjach (prywatnych firmach i urzędach), opowiem o tym, jak wykorzystują oni emocje w zarządzaniu. Zastanowię się również, z czego wynika konieczność odwoływania się do emocji w procesie zarządzania zespołem. |
Nauki społeczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Mieć albo nie mieć – po co nam gruczoły potowe |
Budowa, rozmieszczenie i rola różnego rodzaju gruczołów potowych w życiu człowieka. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | O podziale łupów pirackich i innych zagadnieniach związanych z podziałami na nie zawsze równe części |
Zaczniemy od łamigłówki, w której proste reguły podziału łupów pirackich prowadzą do zaskakujących rozwiązań. Potem pochylimy się nad problemem liczby możliwych podziałów zbioru n-elementowego na rozłączne bloki. Dla małych zbiorów to da się jeszcze ręcznie obliczyć, ale czy istnieje ogólny wzór dla dużych n? |
Nauki matematyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Ile jest części i dlaczego nie tyle, ile się wydaje? |
Odpowiemy na kilka pytań kombinatorycznych dotyczących liczby części, które uzyskuje się przy pewnych szczególnych podziałach. Postawimy na pozór oczywiste hipotezy, by następnie je obalić i odkryć, jak jest naprawdę.
Powędrujemy od koła, poprzez prostą i płaszczyznę, aż po przestrzenie wielowymiarowe, przy czym te ostatnie okażą się, wbrew pozorom, najłatwiejsze do zbadania. |
Nauki matematyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak odtworzyć nerw? Komórki macierzyste a układ nerwowy |
Naprawa uszkodzeń układu nerwowego stanowi spore wyzwanie dla medycyny regeneracyjnej. Szczególny problem stanowi efektywne odtworzenie tkanki nerwowej oraz glejowej, które budują nerw. Jednym z proponowanych rozwiązań jest wykorzystanie komórek macierzystych. Podczas wykładu zostaną przedstawione grupy komórek macierzystych badane pod tym kątem: Neuralne Komórki Macierzyste, Embrionalne Komórki Macierzyste, indukowane Pluripotencjalne Komórki Macierzyste oraz Mezenchymalne Komórki Stromalne. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Literatura (dla) pokolenia Z. Tematy i problemy współczesnej polskiej prozy młodzieżowej |
Pokolenie Z (Gen Z, zoomerzy, iGen, postmillenialsi itd.) to ludzie urodzeni w drugiej połowie lat 90. XX w. oraz po 2000 r., dorastający „już w czasach istnienia powszechnego dostępu do komputerów, internetu i technologii mobilnych” – generacja, „która nie musiała się uczyć korzystania z tych zdobyczy postępu mechanicznie, ale wychowywała się i socjalizowała w środowisku telefonów komórkowych, ciągłego dostępu do sieci i mediów społecznościowych” (Całek, 2021, s. 105). Przedstawicieli i przedstawicielki pokolenia Z można określić mianem „cyfrowych tubylców 2.0” (Kosacka, 2020, s. 51). Nie tylko odbierają, lecz przede wszystkim kreują treści internetowe, jak również w inny, bardziej zaangażowany i zmediatyzowany sposób niż millenialsi reagują na nurtujące ich problemy (np. kryzys klimatyczny, kryzys demokracji, problemy psychiczne, kwestie genderowe, psychoseksualne, etniczne). Teksty kultury powstałe jeszcze kilkanaście lat temu ulegają w ich oczach szybkiej dezaktualizacji i nie przystają już do rzeczywistości tego pokolenia. Podczas wykładu zaprezentujemy, z jakim skutkiem najnowsza polska proza młodzieżowa stara się sprostać oczekiwaniom lekturowym Gen Z, przyjrzymy się przenikaniu do literatury inspirujących tę generację dyskursów oraz rozważymy, za pomocą jakich kanałów komunikacyjnych zoomerzy poszukują książek, co faktycznie czytają i jak można wykorzystać popularne wśród nich media społecznościowe (TikTok, Instagram) do promocji czytelnictwa.
Całek, A. (2021). Pokolenie Z – próba diagnozy. Zeszyty Prasoznawcze, 64(1), 105–108. Kosacka, K. (2020). The narratives about contentment in two generations of digital natives. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska. Sectio J Paedagogia-Pyschologia, 33(3), 49–66. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Starzenie się układu oddechowego i jego konsekwencje |
Jakie elementy układu oddechowego ulegają starzeniu, jakie jego schorzenia są związane z wiekiem senioralnym, jakie czynniki przyśpieszają starzenie co można zrobić, żeby zadbać o swój układ oddechowy |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Szybki kurs programowania – zaprogramuj zdrowie swojego dziecka |
Czym jest programowanie rozwojowe i jaki ma wpływ na ryzyko chorób metabolicznych w dorosłym życiu? |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Wykrywanie wiedzy o przestępstwie (i nie tylko) – jakie możliwości dają obecne metody badawcze |
Biorąc udział w przestępstwie, sprawca zdobywa informacje dotyczące m.in. jego przebiegu, użytych narzędzi, czy też charakterystyki miejsca, gdzie zostało ono popełnione. Można powiedzieć, że te informacje stanowią wiedzę charakterystyczną dla sprawcy („wiedzę winnego”) i odróżniają go od innych osób („niewinnych”). Już w latach 50. XX wieku wybitny psychofizjolog David Lykken pokazał, że analizując reakcje fizjologiczne, można odróżniać osoby, które brały udział w przestępstwie od osób niewinnych. Od tego czasu badania wykrywania skrywanych informacji kontynuowane są z wykorzystaniem różnej aparatury – m.in. EEG, ale i zwykłego smartfona. W czasie spotkania przybliżę najważniejsze informacje na temat wykrywania skrywanych informacji oraz skuteczności różnych metod, które wykorzystywane są w tym celu. Przedstawię również najnowsze wyniki i kierunki badań. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Egzosomy i wirusy – jak połączyć dwa światy w walce z nowotworem |
Wirusy onkolityczne infekują tylko komórki nowotworowe. Podczas infekcji niewidzialne przez nasz organizm komórki stają się rozpoznawalne. Wydzielają liczne pęcherzyki – egzosomy. W egzosomach niesiona jest informacja dla układu odpornościowego, która może pobudzić go do walki z nowotworem |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak dochodzi się do prawdy w nauce? Rola czasopism naukowych |
Dla laika nauka to pasmo sukcesów, droga ciągłego postępu prowadzącego od odkrycia do odkrycia czy od jednej błyskotliwej tezy do drugiej. Gdy przyjrzymy się jednak codziennym praktykom badaczy, to otrzymamy obraz znacznie bardziej złożony. Nauka jest miejscem intensywnych interakcji, często także kontrowersji i polemik oraz poszukiwania chwiejnego konsensusu. Sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana w wypadku humanistyki, szczególnie w momencie, gdy jej przedstawiciele stawiają pytania o fundamenty, które z natury rzeczy pozostają kwestią sporną i nierozstrzygalną raz na zawsze. Redakcje czasopism naukowych muszą godzić sprzeczne oczekiwania. Z jednej strony, dopuszczać do publikacji jedynie artykuły dobrze uzasadnione i osadzone w dotychczasowej wiedzy i interpretacjach. Z drugiej strony, powinny przynosić odważne tezy i nowe perspektywy, przekraczające dominujące sposoby myślenia. W trakcie spotkania przyjrzymy się procesowi redakcyjnemu, szczególnie omawiając recenzowanie tekstów przez specjalistów z danej dziedziny nauki (tzw. peer review). Zastanowimy się nad różnymi modelami recenzowania i ich ograniczeniami. Ponadto pokażemy, w jaki sposób publikacje w czasopismach budują prestiż autorów oraz jakie strategie stosują czasopisma, aby budować swoją pozycję na rynku wydawniczym. |
Nauki społeczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Otyłość jako choroba zbuntowanych mitochondriów |
Mitochondria to fabryki energii w naszych komórkach. Gdy działają sprawnie – bilans energetyczny organizmu jest prawidłowy, gdy jednak się zbuntują – nie jesteśmy w stanie pozbyć się nadwyżki energetycznej, a stąd już tylko jeden krok do otyłości. Podczas wykładu opowiem, jak dochodzi do „buntu” mitochondriów i czy można temu zapobiec. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Ujawnianie śladów krwawych na miejscu przestępstwa |
Miejsce zbrodni - to właśnie tam śledczy poszukują śladów mogących odpowiedzieć na pytanie, co się tak naprawdę stało? Jak plamy krwi mogą przyczynić się do rozwiązania sprawy? Jakie metody stosują śledczy na miejscu, aby ujawnić niewidoczne ślady krwawe? Na te oraz na inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie tego pokazu. Oprócz omówienia podstaw problematyki kryminalistycznego badania śladów krwawych będą przeprowadzone pokazy ujawniania tego typu plam na miejsce zdarzenia. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Kryminalistyczne badania rękopisów Fryderyka Chopina |
W czasie wykładu przedstawione zostaną badania, jakim w latach 2020-2021 poddano rękopisy Fryderyka Chopina zgromadzone w kolekcji Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie. Badania te miały charakter kryminalistyczny, zaś w ich ramach skoncentrowano się na analizie pismoznawczej pisma ręcznego kompozytora, badaniach kryminalistyczno-technicznych dokumentów zawierających rękopisy w celu ewentualnego ujawnienia ich fałszerstwa oraz badaniach z zakresu chemii sądowej, dotyczących jednego z dokumentów, w którym ujawniono przerobienia występujące w zapisach i podpisie przypisywanym F. Chopinowi. W czasie wykładu zostaną przedstawione najważniejsze wyniki tych badań, połączone z prezentacją ilustracji pokazujących badane rękopisy i cechy uwzględnione w badaniach. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Zrozumieć otyłość – modele zwierzęce w badaniach naukowych |
Na wykładzie przedstawione zostaną rodzaje mysich i szczurzych modeli, stosowanych do badań naukowych nad mechanizmami otyłości. Wykład przybliży w jaki sposób gryzonie mogą pomóc w zrozumieniu mechanizmów leżących u podstaw otyłości, a także w projektowaniu skutecznych terapii. |
Nauki medyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Dzień otwarty w CAMK PAN |
- 10:00 Marek Abramowicz, Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika, PAN w Warszawie, “Co to są fale grawitacyjne?”
Przedstawiona zostanie historia badań fal grawitacyjnych. Wykład będzie
- 11:00 Dorota Rosińska, Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski, "O niezwyklych odkryciach Astronomii Fal Grawitacyjnych"
- 12:00 Stanisław Bajtlik, Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika, PAN w Warszawie, “Architektura nie z tej Ziemi”
Wizja stałych stacji załogowych na Księżycu czy Marsie przestaje być fantazją. Na orbicieod lat znajduje sie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Tworzenie takich konstrukcji rodzi problemy techniczne, organizacyjne, ale także estetyczne. Niektóre z nich są podobne do problemówjakie architekci mają na Ziemi, ale wiele jest zupełnie nowego rodzaju.
Szczegółowy program i informacja o sposobie udziału w imprezie zostanie podana na stronie internetowej Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika w pierwszych dniach września. Adres strony: www.camk.edu.pl.
|
Nauki fizyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Dziewczyny i ich dzienniki, czyli co łączy Agnieszkę Osiecką, Irenę Kwiatkowską i Zofię Nałkowską? |
Popkultura wykorzystuje motyw dziennika osobistego jako fetyszu związanego z tajemnicą, w dzienniku często kryją się odpowiedzi związane z przeszłością jego autorki albo z okolicznościami jej śmierci. Ostatnio motyw dziennika został wykorzystany w serialu Mare z Easttown – schowany w skrzyni i odnaleziony przez tytułową detektywkę, zdradził możliwy motyw morderstwa młodej bohaterki. Tymczasem rękopisy odnajdywane w archiwach, w tym polskich, pokazują, że historia prowadzenia dziennika osobistego wśród dziewczyn jest dużo bardziej skomplikowana i znacznie mniej tajemnicza zarazem, niż mogłoby się wydawać. Punktem wyjścia wykładu będzie popkulturowy fetysz tajemniczego dziennika młodej dziewczyny. Spróbujemy ustalić, jakie znaczenia ten fetysz niesie i jak w rzeczywistości wyglądały praktyki prowadzenia dzienników osobistych przez dziewczyny od XIX wieku do lat 50. XX wieku. Zadamy przede wszystkim pytania: Po co dziewczyny diariuszowały? Kiedy porzucały praktykę? Kiedy pisały w tajemnicy, a kiedy i komu zdradzały, że piszą? Na przykładach znanych dzienników dziewczyn (Zofii Nałkowskiej, Agnieszki Osieckiej, Ireny Kwiatkowskiej, Anny Kowalskiej, Narcyzy Żmichowskiej) i nieznanych (Marii Schaaff, Toli Czerniejewskiej, Izy Moszczeńskiej, Marii Dłuskiej) przyjrzymy się, co dziewczyny pisały o miłości, śmierci, przyjaźni, nauce. Na podstawie porównania z dziennikiem młodzieńczym Bronisława Piłsudskiego, brata Józefa, spróbujemy znaleźć różnice i podobieństwa między dziennikami chłopców i dziewcząt. Zastanowimy się również, dlaczego dzienniki osobiste dziewczyn były bardziej wywrotowe, niż kiedy praktykę diariuszowania prowadziły dorosłe kobiety. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane zdjęcia zachowanych rękopisów dzienników osobistych. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Wartość dowodowa analizy DNA w badaniach identyfikacyjnych dzikich zwierząt |
Przestępstwa przeciwko dzikim zwierzętom mają bardzo różnych charakter. Najczęściej związane są z kłusownictwem, nielegalnym przetrzymywaniem, przemytem żywych zwierząt lub wykonanych z nich produktów. Wśród ważnych metod dostarczających materiałów dowodowych w sprawach tego typu znajdują się analizy DNA. Podczas wykładu słuchacze dowiedzą się, jaki materiał biologicznych może posłużyć do izolacji DNA, w jaki sposób można go pobierać i zabezpieczać, a także jakie markery genetyczne wykorzystuje się w identyfikacji gatunków i osobników. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Nieracjonalność. Dlaczego chcę jedno, a robię drugie? |
Chciałbym zrzucić kilka kilogramów przed wakacjami (marzę o szczupłej sylwetce), a jednak kolejny raz pozwalam sobie na jedzenie słodyczy. Wiem, że palenie jest niezdrowe (a chcę być zdrowy i żyć długo), jednak znów sięgam po papierosa do porannej kawy. Skąd bierze się ta rozbieżność między tym, czego chcę (lub co wiem, że należy zrobić) z jednej strony, a moim zachowaniem – z drugiej? Można postawić też jeszcze inne pytanie: czy istnieją sytuacje, kiedy pojawia się sprzeczność między tym, czego chcemy, a tym, co ostatecznie robimy? Czy jest możliwe świadome działanie wbrew własnym celom i wbrew temu, co się wie? To klasyczny filozoficzny problem nieracjonalności działań (znany również jako „słabość woli”). Często próby zrozumienia nieracjonalności – zarówno w filozofii, jak i w naukach o poznaniu i zachowaniu (np. w psychologii) – polegają na zaprzeczaniu istnienia tej rozbieżności chęci i działań. Może w danej chwili bardziej chcę tortu, niż szczupłego brzucha. Skoro tak, to zjadam tort zgodnie z moją chęcią. Moje działanie byłoby wtedy zwyczajne, a nawet skuteczne. W przypadku palenia, być może nie uzmysławiam sobie, że wypalenie tego konkretnego papierosa też jest niezdrowe. Skoro nie pojawia się we mnie ta myśl, to mogę palić i utrzymywać, że zależy mi na zdrowiu. A jednak w nieracjonalnych działaniach jest przecież coś niepożądanego. Gdy robimy coś wbrew obranym przez nas celom lub wbrew naszej wiedzy, to czujemy, że coś dzieje się nie tak, jak powinno; towarzyszy nam pewne wewnętrzne napięcie. Jak się okaże, interpretacja tego aspektu naszego bycia w świecie rodzi kontrowersje.
|
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Wykorzystanie epigenetyki w kryminalistyce, czyli o określaniu wieku osób na podstawie DNA ze śladów |
Techniki biologii molekularnej umożliwiające poznanie sekwencji DNA są niezwykle przydatne w kryminalistyce. Pozwalają m. in. na wytypowanie płci, czy przynależności do rasy osób, od których pochodzą badane ślady biologiczne. Jednak dokładna identyfikacja poszczególnych osób możliwa jest dopiero po porównaniu materiału z miejsca zdarzenia z DNA pobranym np. od potencjalnego sprawcy. W celu zawężenia poszukiwań cenną informacją jest oczywiście jego wiek biologiczny. W tym pomocna jest epigenetyka, czyli nauka zajmująca się regulacją wyrażania informacji genetycznej, nie zależną od bezpośredniej sekwencji DNA. W wykładzie przybliżone zostaną podstawy mechanizmów epigenetycznych oraz omówione będzie, jak można wykorzystać wiedzę o naturalnych modyfikacjach chemicznych zasad w DNA do określania wieku ludzi. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Estetyka codzienności - czym jest? Gdzie jej szukać? |
Czy picie filiżanki porannej kawy może dawać równie dużo równie doniosłej przyjemności, co oglądanie arcydzieła kinematografii? Intuicja i doświadczenie życiowe podpowiadają, że tak, przynajmniej niekiedy. A jednak od razu budzi się wątpliwość, czy aby nie jest pewną przesadą zestawianie czegoś tak zwykłego z czymś tak niezwykłym? Celem wykładu będzie zaprezentowanie jednego z ważniejszych i najprężniej rozwijających się współcześnie obszarów estetyki, jakim jest estetyka codzienności. Estetyka filozoficzna zwykła się koncentrować na sztuce, co spowodowało między innymi, że to właśnie sztukę zaczęto na gruncie filozofii łączyć z takimi kwestiami jak doświadczenie estetyczne (czym jest doświadczenie estetycznie? Co to znaczy doświadczać czegoś estetycznie?), wartości estetyczne (jakie wartości estetyczne istnieją? Kiedy można je dostrzegać?), oceny estetyczne (co to znaczy oceniać coś estetycznie? Czy ocena estetyczna może być niepoprawna?). Estetyka codzienności wychodzi tymczasem z założenia, że tego rodzaju podejście w nieuzasadniony sposób zawęża zakres zjawisk obdarzonych estetycznym wymiarem. Codzienna praktyka pokazuje bowiem, że także w obiektach czy zdarzeniach niemających nic wspólnego ze sztuką dostrzegamy wartości estetyczne i je estetycznie oceniamy. Możliwe, że rzadko kiedy się nad tym zastanawiamy i że w rezultacie nie potrafimy tego rodzaju doświadczeń ubrać w pojęcia, co jednak nie zmienia faktu, że są one istotne, bo przyczyniają się do duchowego i fizycznego dobrego samopoczucia. Warto więc zadać sobie pytanie, jak myśleć o estetycznej stronie codziennego życia i gdzie jej szukać. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Już nie ma na kogo zrzucić winy, czyli jak rozróżnić bliźnięta? |
Profilowanie genetyczne jest rutynową metodą wykorzystywaną w sprawach kryminalnych, w których na miejscu przestępstwa pozostawione zostały ślady biologiczne. Dzięki niemu, w zasadzie, ze 100% pewnością można ustalić, do kogo taki ślad należy. Czasem jednak sprawy się komplikują, na przykład wtedy, gdy podejrzanym o popełnienie przestępstwa jest ktoś, kto ma brata bliźniaka lub bliźniaczą siostrę. Bliźnięta jednojajowe pochodzą przecież z jednej zapłodnionej komórki jajowej. Czy to oznacza, że nie da się ich rozróżnić, badając DNA? |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Żywność tworzą, ale i psują - rola wybranych mikroorganizmów w kreowaniu jakości żywności |
Konsumenci często nie są świadomi, jak wiele bakterii, drożdży czy pleśni uczestniczy w kształtowaniu cech sensorycznych spożywanej przez nich żywności. Częściej postrzegają drobnoustroje jako przyczynę jej psucia się. W przygotowanym materiale postaram się przybliżyć Państwu zarówno tę korzystną mikroflorę, jak i tę niepożądaną w żywności. Przypomnimy sobie też kilka podstawowych zasad postępowania z żywnością, które pomogą zachować jej dobrą jakość (w granicach rozsądku, oczywiście). |
Nauki rolnicze i leśne |
|
Spotkanie festiwalowe | Co filozoficzny namysł nad językiem mówi nam o wszechświecie? |
To, że filozoficzny namysł nad językiem dostarcza wielu ciekawych odkryć na temat ludzkiej komunikacji, a tym samym człowieka w ogóle, jest ewidentne. W swojej prelekcji chciałbym zwrócić uwagę na mniej oczywiste korzyści z uprawiania filozofii języka. Mianowicie zamierzam pokazać, jak pewne konkretne rozstrzygnięcia problemów z zakresu filozofii języka — problemów, które na pozór dotyczą wyłącznie języka — przekładają się na odpowiedzi na tzw. ,,pytania podstawowe’’ dotyczące wszechświata. Na przykładach pytania o to, czym jest prawda oraz pytania o naturę bytu zaprezentuję w sposób, w jaki niektóre tezy filozoficznojęzykowe sugerują takie, a nie inne rozwiązania tych fundamentalnych zagadnień. |
Nauki humanistyczne |
|
Lekcja festiwalowa | Aktywna aerodynamika szybkich samochodów |
Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. W zmiennych warunkach jazdy, szybkie zakręty i jeszcze szybsze odcinki jazdy po prostej wymagają zmian własności aerodynamicznych ich nadwozi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Azotany w przetwórstwie mięsa - zdrowo czy różowo? |
Azotan(III) i azotan(V) sodu to substancje dodatkowe powszechnie stosowane w przetwórstwie mięsa. Zgodnie z nomenklaturą zaliczane są do grupy substancji konserwujących. Jednak ich właściwości nie ograniczają się jedynie do działania utrwalającego. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Biznes w rodzinie czy rodzina w biznesie |
Cel ogólny lekcji: przedstawienie mechanizmu funkcjonowania przedsiębiorstwa rodzinnego. Cele szczegółowe: po zajęciach uczestnicy powinni – umieć wyjaśnić czym jest przedsiębiorstwo rodzinne i w jaki sposób funkcjonuje, wiedzieć czym cechuje się przedsiębiorstwo rodzinne, potrafić podejmować decyzje podczas ćwiczenia wykorzystując wiedzę dotyczącą funkcjonowania firmy rodzinnej. Metody pracy: miniwykład informacyjny, zajęcia praktyczne oparte na działaniach uczestników. Forma pracy: praca zbiorowa. Pomoce dydaktyczne (zapewnione przez prowadzącego): duże arkusze papieru, flamastry. Przebieg lekcji: Wprowadzenie – pytanie „Czym, zdaniem uczestników, jest przedsiębiorstwo rodzinne?” i wspólna rozmowa. Rozwinięcie – miniwykład dotyczący mechanizmu funkcjonowania przedsiębiorstwa rodzinnego oraz wspólna praca, przy wykorzystaniu pomocy dydaktycznych, polegająca na tworzeniu przedsiębiorstwa rodzinnego oraz przydzielaniu ról członkom rodziny i diagnozowaniu ich predyspozycji do prowadzenia biznesu. Zakończenie – pytanie podsumowujące „Jak funkcjonuje przedsiębiorstwo rodzinne?” i prośba, aby uczestnicy starali się używać jak najwięcej poznanych na lekcji pojęć. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy wierzyć smart rzeczom? |
Nadeszły czasy internetu rzeczy. Otaczają nas smart przedmioty. Lodówka umie zamawiać żywność, zegarek wyświetla nie tylko informacje o godzinie, ale i o tętnie właściciela, o pogodzie i wiele innych. Jednak to tylko jedna strona medalu. Podczas lekcji opowiemy o problemach, jakie mogą powstać w wyniku błędów w oprogramowaniu smart rzeczy, wykorzystania ich słabości przez hakerów... czy sytuacji, kiedy internet rzeczy działa poprawnie, ale ufamy mu za bardzo. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Finanse to handel obietnicami |
Od 1945 roku możemy w globalnym żuciu gospodarczym wymienić dwa okresy, lata 1945 - 1970 - złoty okres rozwoju gospodarki rynkowej, lata po 1970 r. - euforyczny rozwój gospodarki rynkowej. Buta, chciwość, marginalizowanie znaczenia ryzyka w naszych decyzjach doprowadziły do wybuchu w 2008 r. światowego kryzysu gospodarczego. Czym są finanse - Finanse, to handel obietnicami. W tym handlu występują konfuzje poznawcze: element obietnicy, zaufanie, finansjalizacja życia gospodarczego, excelizacja życia, nieliczenie się z efektami. Kryzys doradztwa finansowego, doradcy stają się coraz bardziej sprzedawcami, niż ekspertami merytorycznymi. Rozwój rynków finansowych - najbardziej spektakularne zjawisko przełomu XX i XXI wieku. Finanse behawioralne, neurofinanse, finanse kulturowe, mikrofinanse, finanse współdzielenia. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Opodatkowanie dochodów w spółkach |
Przedstawione zostaną formy opodatkowania dochodów w spółce cywilnej, jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej i w spółkach kapitałowych. Podjęte zagadnienie będzie podsumowane krótkim ćwiczeniem dla obecnych. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Wpływ działalności człowieka a skutki zmian klimatycznych w przestrzeniach miejskich |
Uczniowie na lekcji dowiedzą się jakie czynniki miały wpływ na kształtowanie się zmian klimatycznych na ziemi. Temat ten zostanie omówiony z perspektywy rozwoju miast oraz problemów środowiskowych, jaki ten proces za sobą niesie w aspektach przestrzennych, społecznych, czy ekonomicznych. Nasz wykład zaczniemy od czasów rewolucji przemysłowej, następnie omówimy ówcześnie kształtowane idee miast utopijnych oraz miast modernistycznych, skutki upadku tzw. miast przemysłowych, a także pierwsze globalne problemy środowiskowe (dziura ozonowa, zanik bioróżnorodności, czy zmiany klimatyczne). Wyżej wymienione zagadnienia staną się tłem do rozważań na temat tego jakie rodzaje katastrof naturalnych są szczególnie uciążliwe dla miast i ich mieszkańców. Pokazane zostaną także narzędzia, które można stosować w miastach, tak aby uczynić je bardziej odpornymi i przygotowanymi na określone zdarzenia klimatyczne (podtopienia, powodzie, fale upałów etc.) |
|
|
Lekcja festiwalowa | Owady i pająki naszych lasów |
Uczestnicy zajęć nauczą się rozróżniać owady i pająki występujące w lesie, rozpoznawać podstawowe gatunki, poznają ich biologię oraz ważną rolę, jaką pełnią w ekosystemach leśnych. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Zasada zrównoważonego rozwoju w przemyśle chemicznym |
Wykład dotyczy wdrażania zasady zrównoważonego rozwoju (podstawowej doktryny rozwoju Unii Europejskiej) w przemyśle chemicznym. Przemysł ten w ogromnym stopniu przyczynia się do zanieczyszczania środowiska naturalnego, dlatego bardzo istotne jest jego zmodernizowanie w celu redukcji negatywnego wpływu na środowisko naturalne. W wykładzie omówione zostaną najpierw dwa skutki działalności człowieka związanej z rozwojem gospodarczym, negatywnie wpływające na środowisko naturalne i będące zarazem jednymi z głównych przyczyn zagrożeń globalnych (tj. efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze), czyli zanieczyszczenia powietrza i niszczenie lasów deszczowych. Główna, trzecia część wykładu zostanie poświęcona zrównoważonemu rozwojowi przemysłu chemicznego, czyli zmianie podejścia do technologii chemicznych, intensyfikacji procesów chemicznych oraz odnawialnym i niekonwencjonalnym źródłom energii. Wykład zakończy się omówieniem „podwójnie zielonego polimeru” |
|
|
Lekcja festiwalowa | Ceny Transferowe w Polsce |
W warunkach międzynarodowej konkurencji i przenikających się porządków prawnych ustalenie właściwej wysokości zobowiązań podatkowych może być utrudnione. Wychodząc naprzeciw temu wyzwaniu państwa zrzeszone w OECD podjęły wspólną inicjatywę – BEPS. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy da się "odgotować" ugotowane jajko? |
Wysoka temperatura, taka jak panująca podczas gotowania jajka, powoduje denaturację białek – zmianę struktury przestrzennej białka i utratę jego funkcji biologicznych. Można spotkać się z opiniami, że proces ten jest nieodwracalny. I rzeczywiście – trudno spodziewać się, że z jajka ugotowanego na twardo otrzymamy z powrotem jajko surowe (albo przynajmniej ugotowane na miękko). Przekonajmy się podczas pokazu towarzyszącemy wykładowi o strukturze białek, czy ich denaturacja jest odwracalna. Czy może jednak – nie jest? |
|
|
Lekcja festiwalowa | Geoinformatyka wokół nas |
Podczas wykładu uczniowie dowiedzą się co to jest informatyka, webGIS, geoportale. Poznają sposoby wyszukiwania informacji przestzrennej i potrzebnej nam w zyciu codziennym.
|
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak tworzy się elita klasowa – kilka słów o nieuchronności hierarchii i struktury społecznej |
W każdej zbiorowości ludzkiej powstaje elita. Jest nią najczęściej wybrana grupa ludzi, której przypisuje się prestiż, władzę lub posiadanie innych szczególnych atrybutów. Szkolna klasa nie jest wolna od procesów wpływających na tworzenie hierarchii w grupie. Jest ona mikrospołeczeństwem, w którym, jak w soczewce, skupiają się najsilniej procesy społeczne i społeczno-psychologiczne. Każda zorganizowana zbiorowość wytwarza strukturę społeczną (w tym elitę), która oddziałuje na jednostki, będące częścią tej zbiorowości. Na pozór struktura ta jest niewidoczna, ale jako członkowie różnych społeczności, silnie odczuwamy jej istnienie. Strukturę społeczną doświadczamy szczególnie wtedy, kiedy chcielibyśmy coś zrobić na forum klasy, ale wiemy, że takie zachowanie mogłoby spotkać się z niechęcią naszych kolegów i koleżanek. Podobnie jest z hierarchią społeczną, jej istnienie w każdej zbiorowości zdaje się być nieuniknione. Pozycję klasową ucznia i uczennicy może wyznaczać wspomniany prestiż, ale też popularność w klasie, oceny z przedmiotów, czy też posiadanie ekskluzywnych (drogich) przedmiotów, które są atrybutami pozycji społecznej. Lekcja ta będzie okazją do przedstawienia procesów socjologicznych, zachodzących w obrębie klasy. Uczniowie i uczennice biorący udział w zajęciach będą mogli dokonać samorefleksji na temat własnej grupy klasowej oraz odnieść omówione zjawiska do innych kontekstów społecznych, w których tworzona jest elita, hierarchia i struktura społeczna, poprzez dyskusję i ćwiczenie. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Krótka historia materiałów wybuchowych |
Chińscy alchemicy w VIII wieku poszukiwali na zlecenie cesarza eliksiru nieśmiertelności. Wynaleźli substancję o wręcz przeciwnym działaniu – pierwszy materiał wybuchowy, nazywany dzisiaj „prochem czarnym”. Jaki był skład prochu czarnego? Jak trafił do Europy? Jak go wytwarzano? Jakie znalazł zastosowania? Kto i kiedy wynalazł materiały wybuchowe, które zastąpiły proch czarny? Na czym polegały wynalazki Alfreda Nobla? Co to jest proch bezdymny? Co to jest proch kulkowy? Jaki jest najsilniejszy |
|
|
Lekcja festiwalowa | Krótki film o żeglowaniu |
W filmie tym opowiemy zagadnieniach związanych z aerodynamiką i hydrodynamiką żeglowania. Odpowiemy na różne pytania, m.in. co to jest jest kąt martwy, czym różni się kurs ostry od kursu pełnego, kiedy jacht płynie najszybciej? |
|
|
Lekcja festiwalowa | Mikroplastik morski – spojrzenie z bliska |
Odpadowe tworzywa sztuczne trafiają do mórz całego świata zmieniając Błękitną Planetę w Ocean Mikroplastiku. Tworzą pływające wyspy, a nawet tzw. „ósmy kontynent”, integrują się z organizmami morskimi, podlegają starzeniu. Ile ich jest? Jakim procesom podlegają w morzach? Jakie są konsekwencje ich obecności w środowisku? Na wiele pytań wciąż brakuje odpowiedzi. Zapraszam na odkrywczą wyprawę do świata mikroplastiku morskiego i plastisfery widzianych oczami naukowców. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Nasz fascynujący mózg - poznaj, jak jest zbudowany i jak działa |
Części prezentacji: 1. Ogólne wprowadzenie do budowy mózgu, 2. lokalizacja funkcji mózgu (czucie, ruch, widzenie, mowa, ręczność, myślenie, liczenie itd.) 3. co się dzieje, gdy niektóre części są uszkodzone. Prezentacja oraz pokazanie modelu mózgu. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Publikacja i korzystanie ze zdjęć w internecie – aspekty prawne i praktyczne w pigułce |
Trudno znaleźć osobę, która nie publikowałaby zdjęć w sieci. Często wrzucamy zdjęcie na portale społecznościowe lub udostępniamy cudze i nie zastanawiamy się, co się z nim dalej dzieje... Czy zdjęcie pozostaje w internecie na zawsze? Czym są metadane i co mogą zdradzić? Czy złośliwy mem może nieść za sobą konsekwencje prawne? Co trzeba wiedzieć o prawach autorskich oraz zgodzie na wykorzystanie wizerunku? Co to jest prawo do bycia zapomnianym w internecie? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie wykładu. Zapraszamy młodszych i starszych użytkowników sieci. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Sekretne życie spinów jądrowych |
Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (MRJ) bada oddziaływania spinów jądrowych z polem magnetycznym. Obserwacja takich oddziaływań wymaga zastosowania niezwykle silnych i jednorodnych pól magnetycznych oraz zastosowaniu zaawansowanej inżynierii układów działających na częstościach radiowych. Mimo szczególnie wysokich wymagań stawianych w eksperymentach MRJ znajduje szereg zastosowań ze względu na to, że dostarcza ważnych informacji dla fizyków i chemików jak np. informacji o strukturze i dynamice cząsteczek, rodzaju produktów uzyskanych w syntezie chemicznej, trójwymiarowej strukturze narządów wewnętrznych do celów diagnostyki medycznej, właściwościach nowych materiałów oraz danych potrzebnych w projektowaniu układów w których praktycznie stosowana jest informatyka kwantowa. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Skąd się bierze ustawa? |
Celem zajęć jest przybliżenie istoty ustawy jako aktu normatywnego (źródła prawa) oraz wyjaśnienie zasadniczych elementów procesu prawotwórczego, w ramach którego ustawa jest uchwalana. Omówienie procesu prawodawczego ma pozwolić zrozumieć zasady, na jakich organy władzy powinny ze sobą współpracować w ramach tego procesu. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Słońce - niewyczerpane źródło energii |
W trakcie spotkania zostanie przeprowadzona lekcja interaktywna oraz krótka dyskusja na temat zjawiska fuzji zachodzącej w plazmie słonecznej oraz plazmie laboratoryjnej. Prelekcja będzie przedstawiała i wyjaśniała wybrane procesy zachodzące wewnątrz naszej najbliższej gwiazdy, w tym proces generowania energii w plazmie słonecznej. W prosty sposób zostaną przedstawione zagadnienia dotyczące podstaw fizyki plazmy, przebiegu fuzji termojądrowej na Słońcu oraz w plazmie laboratoryjnej, a także dotyczące zasady działania urządzeń eksperymentalnych pułapkujących plazmę w polu magnetycznym. Zostanie również omówione możliwe wykorzystanie procesów zachodzących na Słońcu do produkcji energii elektrycznej na Ziemi oraz znaczenie fuzji dla przyszłości naszej planety w kontekście przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Prezentacja zostanie zrealizowana w sposób przystępny i zrozumiały dla młodzieży szkolnej.
|
|