wykład

Tlen jest absolutnie niezbędny do procesów życiowych większości stworzeń, ale... Czy tlen, którym oddychamy, i środowisko, w którym żyjemy, mają pożyteczny wpływ na nasze zdrowie, czy też nie? Czy przemiany jakie zachodzą w naszym organizmie pod wpływem zaburzeń tlenu mogą mieć pozytywny, czy negatywny charakter dla nas. Czy zmieniony tlen może zaburzać równowagę organizmu, indukując proces stresu oksydacyjnego? Czy powstały stres może prowadzić do powstawania stanów zapalnych w naszych komórkach? A jeśli tak, czy może to mieć wpływ na  nasze życie w postaci tworzenia się zmian przednowotworowych, a jeśli tak, to jakich? Czy powstałe zmiany przednowotworowe mogą przekształcić się w nowotwór? Czy wykorzystując różnorodne metody analizy uszkodzeń struktur komórkowych, w tym naszego własnego DNA, wywołanych tlenem cząsteczkowym w naszym organizmie, jesteśmy w stanie obronić się przed jego negatywnym działaniem? Czy metody te są bezpieczne? A jeśli tak, czy mogą nam pomóc przedłużyć życie? Czy mogą one znaleźć zastosowaniem w życiu codziennym? Skoro tlen jest taki toksyczny, to czy możemy także oddychać innymi pierwiastkami?

Małże to wodne filtratory, które niekiedy mogą osiedlać się na innych organizmach - ale przedstawicie dwóch linii ewolucyjnych stali się obligatoryjnymi komensalami a nawet pasożytami innych zwierząt. Jak?
Przedstawiciele morskiej nadrodziny Galeommatoidea, niewielkie małże żyjące w piaszczystym dnie, często są wyspecjalizowanymi komensalami wielu różnych organizmów. Żyją w norach jeżowców, osiadają na karapaksie stawonogów czy w przełyku strzykw. Niektóre z nich weszły na ścieżkę pasożytniczą, odżywiając się tkankami swoich gospodarzy.
Słodkowodne małże z rzędu Unionida, sporej wielkości "skójki", wszystkie bez wyjątku mają dziś larwę, która jest obligatoryjnym pasożytem ryb. Larwa ta przyczepia sie do nabłonka skrzeli, lub skóry tych zwierząt i pobierając składniki odżywcze z tkanek ryby podróżuje z nią, nim przeobrazi się w młodocinego małża. Uważa się, że ten “wynalazek ewolucyjny” usprawnia rozprzestrzenianie się w wodach słodkich i prawdopodobnie musiał istnieć już w środkowej jurze.
W trakcie wykładu przedstawiona zostanie ewolucyjna ścieżka wiodąca od zwierząt wolnożyjących do pasożytniczego trybu życia w tych dwóch liniach ewolucyjnych małżów.

Badania naukowe wskazują, że za długość życia w około 20% odpowiadają uwarunkowania genetyczne, natomiast w 80% styl życia, środowisko, opieka medyczna, a więc czynniki w mniejszym bądź większym stopniu modyfikowalne. W ramach wykładu przeanalizowane zostaną elementy stylu życia ludzi żyjących najdłużej, żyjących w tzw. strefach długowieczności. Strefy takie znajdują się m.in. na Sardynii, Okinawie, Costa Rice. Na podstawie analizy stylu życia osób żyjących w tych miejscach stwierdza się, że mimo licznych różnic kulturowych i religijnych mieszkańcy tych regionów mają wiele cech wspólnych, które wykazują naukowo uzasadniony związek z długowiecznością. Poszczególne elementy stylu życia mające związek z długowiecznością, takie jak sposób żywienia, spożywanie alkoholu, aktywność fizyczna, społeczna itp., zostaną omówione na wykładzie. Po wykładzie będzie można zadawać pytania związane z jego tematyką.

Zaburzenia odżywiania dotyczą coraz większej grupy nastolatków. Co więcej, problemy z jedzeniem możemy zaobserwować już u dzieci, nawet tych poniżej dziesiątego roku życia. Co jest przyczyną tych trudności? Jak sobie z nimi poradzić? W jaki sposób wspierać dziecko z tego rodzaju problemami? W trakcie wykładu poznasz odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące problemów z jedzeniem.

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna. Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków. W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu ‘od podszewki’ z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku. W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem. W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

Ekspansje, recesje, spowolnienia. Współczesne gospodarki podlegają nieustającym wahaniom cyklicznym. Skąd się one biorą? Czy powinniśmy z nimi walczyć? Jakie mamy do tego narzędzia? Dlaczego inflacja czasami spada, gdy rośnie PKB? Kiedy będzie następna recesja? Na te (i inne) pytania odpowie dr hab. Michał Brzoza-Brzezina, profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Wykład uzupełnią symulacje z modelu makroekonomicznego. 

Od 1945 roku możemy w globalnym żuciu gospodarczym wymienić dwa okresy, lata 1945-1970  - złoty okres rozwoju gospodarki rynkowej, lata po 1970 r. - euforyczny rozwój gospodarki rynkowej. Buta, chciwość, marginalizowanie znaczenia ryzyka w naszych decyzjach doprowadziły do wybuchu w 2008 r. światowego kryzysu gospodarczego. Czym są finanse? Finanse, to handel obietnicami. W tym handlu występują konfuzje poznawcze: element obietnicy, zaufanie, finansjalizacja życia gospodarczego, excelizacja życia, nieliczenie się z efektami. Kryzys doradztwa finansowego, doradcy stają się coraz bardziej sprzedawcam niż ekspertami merytorycznymi. Rozwój rynków finansowych - najbardziej spektakularne zjawisko przełomu XX i XXI wieku. Finanse behawioralne, neurofinanse, finanse kulturowe, mikrofinanse, finanse współdzielenia.

Dziedzina protetyki rozwinęła się znacząco na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Protezy są coraz bardziej precyzyjne i o wiele łatwiej dostępne. Lecz projektowanie nowych, lepszych protez niesie za sobą szereg problemów. Jednym z nich jest precyzja elementów mechanicznych, które pozwoliłyby użytkownikowi na dokładniejsze sterowanie. Obiecującym pomysłem na zwiększenie tej precyzji jest zastosowanie sztucznych mięśni, o których opowiedzą podczas swojej prezentacji studenci z koła naukowego WIM PW - Biomaterials.

W tym roku kolejny raz reprezentacja Finlandii otarła się o mistrzostwo świata w hokeju na lodzie. Co sprawia, że to właśnie ten sport jest wśród Finek i Finów tak popularny? W czasie wykładu przyjrzymy się, jak ten fenomen wpływa na fińską kulturę, jak oddziałuje na poczucie przynależności narodowej. Poznamy również kilka fińskich wyrażeń odnoszących się do rozgrywek hokejowych.

Kobiety od lat, a nawet od wieków, aktywnie uczestniczą w ruchach i protestach społecznych. Tylko w 2020 r. świat obserwował protesty Polek, Amerykanek, Nigeryjek, Libanek, Chilijek, Algierek, Brazylijek, a także Białorusinek.

Protestować jak dziewczyna, tzn. jak? Z prowadzonych badań wynika, że protesty kobiet mają swoją specyfikę. Wykorzystują one bowiem szereg form i metod protestu, które często pozostają niedostępne dla mężczyzn.

W trakcie wykładu udzielę odpowiedzi na pytania dotyczące motywów zaangażowania kobiet w protesty oraz wykorzystywanych przez nie metod. Przedstawię również wnioski z prowadzonych badań nad wpływem udziału kobiet na charakter i skuteczność protestów.

Wszyscy znamy przebój Ewy Demarczyk:

Jeno wyjmij mi z tych oczu

szkło bolesne – obraz dni,

które czaszki białe toczy

przez płonące łąki krwi.

Wszyscy też wiemy, o czym to jest. O nas: o wojnie, o Polakach i o powstaniu warszawskim.

Pokolenie Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – bo on jest autorem tych słów – przeszło do historii i do legendy. On sam stał się symbolem – młody poeta i żołnierz, który oddał życie w pierwszych dniach powstania 1944 roku.

A jednak nie o wszystkim chcemy wiedzieć.

Miłosz tak pisał o Baczyńskim: „musiał być doskonale świadomy, że miejsce jego w getcie (…). Spadkobierca polskiej poezji romantycznej (…) z pełną świadomością składał z siebie ofiarę ojczyźnie, wiedząc zarazem, że ta ojczyzna go nie chce”. Pod wierszem, który śpiewała Demarczyk, widnieje data 15 czerwca 1943. O godzinie „W” nikt w tym czasie nie myślał, za to nad Warszawą jeszcze niedawno unosił się gęsty dym z płonącego getta.

Ojczyzna nie wsłuchiwała się w poezję Baczyńskiego, kiedy ta mówiła o Żydach. Podobnie było z Tadeuszem Różewiczem, przedstawicielem tego samego pokolenia. Na ile jesteśmy gotowi usłyszeć głos, który z centrum polskiej tradycji narodowej mówi o tragedii gett? Wygląda na to, że nie chcemy opowieści, w której los AK-owskiej młodzieży sąsiaduje i łączy się z losem polskich Żydów. To połączenie zmusza do myślenia o rzeczach, o których wolimy nie myśleć: o antysemityzmie i wykluczeniu.

Pokolenie Kolumbów to dla nas narodowa legenda. Tymczasem K.K. Baczyński i T. Różewicz – kojarzeni z AK-owską młodzieżą lat wojny – byli według ustaw norymberskich Żydami. Co to znaczyło dla nich i ich poezji?

Afrodyta, grecka bogini miłości i piękna, nie pochodziła z Hellady. Mity i autorzy starożytni przekazują nam różne wersje opowieści o jej narodzinach i początkach kultu ku jej czci. Najbardziej znana jest historia o tym, iż bogini wynurzyła się z piany morskiej i płynąc po falach w muszli, wylądować miała na brzegach Cypru – tak twierdził Hezjod. Wyspa ta miała stać się jej ukochanym miejscem i siedzibą, początkowo nazywano Afrodytę po prostu Kyprida – Cypryjka, Kyprogenes – pochodząca z Cypru, lub Kypromedusa – ta, co rządzi Cyprem.

Niektórzy jednak – jak Herodot – sądzili, że miejsca jej pochodzenia należy szukać jeszcze dalej, wśród podobnych jej bogiń Bliskiego Wschodu, jak Isztar czy Asztarte. Badania archeologiczne dostarczyły nam wiele ciekawych informacji na temat początków kultu Afrodyty. Najstarsza świątynia jej poświęcona to funkcjonujące od późnej epoki brązu do IV/V w. n.e. sanktuarium w Palaepaphos na Cyprze. Afrodyta nie wynurzyła się z piany morskiej, lecz z morza oddziaływań i kontaktów pomiędzy tradycjami cypryjskimi i kulturami zarówno ze wschodu, jak i zachodu. W opowieści o jej skomplikowanym pochodzeniu odnajdziemy ślady cypryjskich kultów związanych z naturą, morzem, miedzią, wpływ wschodnich bogiń-wojowniczek i przybyłych tu w późnej epoce brązu Mykeńczyków, którzy nazwali ją Wanassa – Władczyni.   

Podczas wykładu zostaną przedstawione najnowsze zmiany wprowadzone w prawie podtkowym w ostatnim okresie oraz aktualne propozycje dalszych zmian.

Filozofia — na ogół kojarzy się z opasłymi tomami napisanymi długimi zdaniami w trudnym języku. To jednak błąd i stereotyp, filozofia jest po prostu rozmową zainteresowanego światem człowieka z drugim człowiekiem. A przynajmniej taką ja proponuję i o takiej Państwu opowiem. Opowiem o stoicyzmie reformowanym, czyli mojej autorskiej koncepcji stoicyzmu przystosowanego do naszych czasów, o tymże filozoficznym duchu, który przenika książki i filmy nawet tam, gdzie się go nie spodziewamy, o tym wreszcie, że pewnych spraw nie da się omówić serio, jeśli nie zmierzymy się z ich filozoficznym kontekstem — dotyczy to tak nauki, jak etyki, jak transhumanizmu. Zapraszam!

Na jakie wysiłki zdobyć się musi ludzki umysł, przebywając drogę od formy wyrażenia do jego znaczenia? Mimo że sceną główną, na której rozgrywa się pełen ekspresji spektakl spajania znaczeń w teksty, jest ludzki mózg, neurobiologia nie zna odpowiedzi na postawione wyżej pytanie. Drogę przez nieznane toruje nam teoria mieszanin pojęciowych, sformułowana na styku lingwistyki i kognitywistyki. Ujmuje ona znaczenia wyrażeń jako mieszaniny pojęciowe – hybrydy będące świadectwem dynamiki ludzkich mechanizmów poznawczych. Funkcjonowanie ludzkich mechanizmów poznawczych – które podczas wykładu zrekonstruujemy na konkretnych przykładach – dowodzi, że nasz umysł z natury dąży do redukcji złożoności problemów. Czyni to w sposób zdumiewający. Redukcja złożoności sprawia, że w codziennym doświadczeniu formułowania tekstów utożsamiamy formę wyrażeń z ich znaczeniem. Wrażenie to redukuje wysiłek wkładany w myślenie i komunikację. Teoria mieszanin pojęciowych demaskuje tę skądinąd pożyteczną iluzję. Znaczenia wyłaniają się bowiem w konfrontacji z kontrfaktycznością, we współbrzmieniu analogii i podobieństwa, w zmaganiach z relacją rozbieżności i ograniczeniami, jakie narzucają nam przestrzeń i czas. Percepcja wyrażeń językowych (np. przeczytanie książki, wysłuchanie czyjejś opowieści) jest – zaledwie i aż – bodźcem, iskrą inicjującą powstawanie i przeobrażenia znaczeń. Poprzez zaskakujące współoddziaływanie relacji strukturyzujących znaczenia (relacji analogii, rozbieżności itp.), nasza wyobraźnia sprawia, że dane wyrażenie zaczyna „mienić się” zupełnie nową barwą.

Na wykład zapraszam wszystkich, którzy chcą dowiedzieć się, dlaczego wyrażenie child-safe bazuje na scenariuszu zagrożenia dla dzieci oraz jak pracuje nasza wyobraźnia, kiedy myślimy o ewolucji dinozaurów w ptaki.

Pokazanie na przykładzie negocjacji pokojowych i zawierania traktatu po rozejmie 1621 r. Oryginalne dokumenty z kancelarii sułtańskiej.  

Opowieść o obiegu wody w przyrodzie. Przedstawienie poszczególnych etapów krążenia wody w cyklu hydrologicznym, ze szczególnym uwzględnieniem niebezpieczeństw zanieczyszczenia, skażenia wody podczas poszczególnych etapów, a także wskazaniem działań, jakie powinny być stosowane - zarówno przez szarego człowieka, jak i przez odpowiednie instytucje - by tę krążącą w przyrodzie wodę chronić.

Uczestnicy zajęć nauczą się rozróżniać warstwy (piętra) lasu, a także przyporządkować gatunki roślin i zwierząt do poszczególnych warstw.

Co wiesz o nowym błogosławionym Kościoła Katolickiego?

Jak wyglądało życie i posługa błogosławionego Kardynała Wyszyńskiego? Dzieciństwo, powołanie, nauka, wojna, biskupstwo, uwięzienie, Millenium… Soli Deo Per Mariam.

Przybliżymy najważniejsze wydarzenia z życia Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wspólnie odpowiemy na pytanie – dlaczego Prymas Tysiąclecie jest błogosławionym?

Spotkanie dotyczyć będzie wybranych zagadnień z zakresu fonetyki języka angielskiego oraz socjolingwistyki ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska amerykanizowania wymowy w śpiewie przez wykonawców brytyjskich. Zaprezentowane zostaną także inne tendencje stylistyczne zauważalne w anglojęzycznej muzyce popularnej, takie jak stosowanie gwary londyńskiej, czyli cockneya, zwłaszcza w nurcie punkrockowym, czy też akcentu amerykańskiego Południa, zarówno przez wykonawców brytyjskich, jak i amerykańskich. Wszystkie te zjawiska rodzić mogą pewne pytania i wątpliwości wśród uczących się języka angielskiego, wynikające z odmienności wariantu stosowanego w śpiewie w porównaniu z wymową „podręcznikową”. W trakcie spotkania przyjrzymy się omawianemu problemowi z perspektywy socjolingwistyki, wsłuchując się w wybrane przykłady wyżej wymienionych zjawisk.

Rozmawiałeś kiedyś z kolegą o nowej grze na PS a potem recenzja tej gry wyświetliła Ci się na ekranie smartfona? Oglądałaś recenzję nowego produktu na kanale ulubionego influencera a potem reklama tego produktu pojawiała się na wszystkich, odwiedzanych przez Ciebie stronach internetowych? Media społecznościowe i wyszukiwarki internetowe doskonale wiedzą co i kiedy robisz w sieci. 

Efekty tej wiedzy choć mogą szokować, często przynoszą korzyści użytkownikom internetu. Dzięki temu można znaleźć interesujący daną osobę produkt, promocję na niego, przeczytać ciekawy artykuł czy obejrzeć video. Niestety te same mechanizmy, wpływają dziś na podziały na świecie, zwycięstwa polityków o skrajnych poglądach, a nawet Brexit. Żyjemy w czasach, w których każdy może kreować rzeczywistość. Czy zdajesz sobie sprawę, kto kreuje Twoją? 

Zapraszam na lekcję, podczas, której dowiesz się jakie mechanizmy rządzą dziś światem online i jak stawić im czoła. Póki jeszcze to możliwe. 

Dzieła literackie są ciągłymi inspiracjami dla coraz to nowszych produkcji kinowych i telewizyjnych. Celem wykładu/konwersatorium jest zapoznanie uczestników z formami, technikami i strategiami tworzenia adaptacji anglojęzycznych utworów literackich na potrzeby przekazu wizualnego. Uczestnicy poznają strategie i rozwiązania stosowane przez różnych twórców filmowych i telewizyjnych w celu dostosowywania dzieła literackiego do nowej formy przekazu. Na przykładzie wybranych tekstów oraz ich adaptacji omawiane będą takie techniki i strategie jak np. transpozycja, przybliżenie, czy ekwiwalencja. Przedstawione zostaną też konsekwencje wynikające z  zastosowanych zmian, zarówno pozytywne jak i negatywne, wpływające na oryginalny przekaz tekstu i będące efektem zmian powstałych w trakcie procesu adaptacji. Omówiony będą m.in. wpływ na utrzymanie zawieszenia niewiary, zachowanie koncepcji scenicznych i literackich na ekranie, czy wpływ zmian kulturowych na odbiór i przekaz dzieła. 

Czy wiesz, że Warszawa ponad 100 lat była miastem… rosyjskim? Czy wiesz, że rosyjski prezydent Warszawy Sokrates Starynkiewicz był uwielbiany przez warszawiaków (zwłaszcza za… nowoczesną kanalizację)? Czy wiesz, że na Placu Piłsudskiego stał monumentalny prawosławny sobór (po którym już — prawie — nic nie pozostało)? O tych i innych epizodach rosyjskich z historii Warszawy dowiesz się na spotkaniu. Zapraszam cię na niespieszny spacer Krakowskim Przedmieściem, który pozwoli ci spojrzeć na Warszawę nieco inaczej — jako na miasto, gdzie Wschód zbiega się z Zachodem, tradycja łacińska — z bizantyjską, a współczesność — z historią.

Celem wykładu jest przybliżenie uczniom tematyki promieniowania jądrowego i sposobów jego detekcji. Lekcja rozpocznie się od przypomnienia, jak zbudowane są atomy. Następnie opisane zostaną cztery rodzaje promieniowania jądrowego: alfa, beta, gamma oraz neutronowe. Omówione zostaną również naturalne i sztuczne źródła promieniowania występujące w otaczającym nas środowisku. Szczególna uwaga będzie zwrócona na oddziaływanie poszczególnych rodzajów promieniowania z materią, które jest podstawą detekcji. Przybliżony zostanie mechanizm działania detektorów promieniowania jonizującego.

W trakcie lekcji uczniowie będą mieli okazję obejrzeć film wideo przedstawiający pomiar promieniowania gamma, który przeprowadzono w Pracowni Spektrometrii Promieniowania Gamma w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Do pomiarów użyte zostaną zarówno źródła kalibracyjne promieniowania gamma stosowane w Pracowni, jak również przedmioty oraz materiały wykorzystywane w życiu codziennym.

Ostatnia część wykładu zostanie poświęcona detekcji neutronów, która jest trudniejsza niż pozostałych rodzajów promieniowania. Zaprezentowane zostaną metody pomiaru neutronów pochodzących z fuzji jądrowej oraz detektory służące do ich detekcji stosowane w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy.

Po wykładzie uczniowie będą mieli okazję porozmawiać na temat mitów dotyczących promieniowania jądrowego oraz zapytać, jak to jest pracować jako młody naukowiec w międzynarodowym środowisku.