wykład

Co powoduje, że jedzenie czekolady tak wielu ludziom sprawia przyjemność? Czy to tylko słodki smak, a może coś więcej? Czy czekolada uzależnia? Czy może leczyć? Czy biała czekolada to naprawdę czekolada?

Zajęcia mają charakter popularno-naukowy i będą prowadzone w formie wykładu. Uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę o funkcjonowaniu układu odpornościowego człowieka, a w szczególności o mechanizmach obronnych, jakie są uruchamiane w trakcie infekcji wirusowej.

W trakcie wykładu uczestnicy będą mieli możliwość odczytania ukrytego hasła związanego z postacią kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W każdej zbiorowości ludzkiej powstaje elita. Jest nią najczęściej wybrana grupa ludzi, której przypisuje się prestiż, władzę lub posiadanie innych szczególnych atrybutów. Szkolna klasa nie jest wolna od procesów wpływających na tworzenie hierarchii w grupie. Jest ona mikrospołeczeństwem, w którym, jak w soczewce, skupiają się najsilniej procesy społeczne i społeczno-psychologiczne. Każda zorganizowana zbiorowość  wytwarza strukturę społeczną (w tym elitę), która oddziałuje na jednostki, będące częścią tej zbiorowości. Na pozór struktura ta jest niewidoczna, ale jako członkowie różnych społeczności, silnie odczuwamy jej istnienie. Strukturę społeczną doświadczamy szczególnie wtedy, kiedy chcielibyśmy coś zrobić na forum klasy, ale wiemy, że takie zachowanie mogłoby spotkać się z niechęcią naszych kolegów i koleżanek. Podobnie jest z hierarchią społeczną, jej istnienie w każdej zbiorowości zdaje się być nieuniknione. Pozycję klasową ucznia i uczennicy może wyznaczać wspomniany prestiż, ale też popularność w klasie, oceny z przedmiotów, czy też posiadanie ekskluzywnych (drogich) przedmiotów, które są atrybutami pozycji społecznej. Lekcja ta będzie  okazją do przedstawienia procesów socjologicznych, zachodzących w obrębie klasy. Uczniowie i uczennice biorący udział w zajęciach będą mogli dokonać samorefleksji na temat własnej grupy klasowej oraz odnieść omówione zjawiska do innych kontekstów społecznych, w których tworzona jest elita, hierarchia i struktura społeczna, poprzez dyskusję i ćwiczenie.

We współczesnej technologii elektronicznej bardzo istotne jest, aby móc kształtować różne elementy w bardzo dokładny sposób oraz w bardzo małej skali. Skala ta to zazwyczaj dużo mniej, niż grubość ludzkiego włosa. Fotokorozja to proces, w którym poddajemy pewne materiały trawieniu właśnie w tej skali, przy użyciu lasera o niewielkiej mocy oraz odpowiedniej cieczy np. wody. W tym filmie przedstawimy jak dzięki fotokorozji można trawić różne struktury o rozmiarach mniejszych od grubości włosa w germanie oraz obejrzymy jak takie struktury wyglądają pod mikroskopem elektronowym.

Programy, apki, strony internetowe - jest ich tak wiele, że nikomu nie starczy życia, aby sprawdzić je wszystkie. Podczas lekcji zostanie zaprezentowany wybór sprawdzonych narzędzi, szereg aplikacji ułatwiających codzienną pracę i naukę. Wszystkie posiadają funkcjonalną wersję bezpłatną i działają zarówno w przeglądarce komputera, jak i w dedykowanej aplikacji na urządzenia mobilne. Jeśli dopiero wkraczasz w świat narzędzi cyfrowych, warto wypróbować te propozycje.

Multimedialna prezentacja mająca na celu wprowadzenie uczestników w świat kolorów i  ich różnorodnego znaczenia w życiu zwierząt. Uczniowie dowiedzą się, w jaki sposób zwierzęta wykorzystują swoje barwy do zdobycia partnera, uniknięcia  i zmylenia napastnika, upolowania zdobyczy i „oszukiwania” innych zwierząt. 

Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. W zmiennych warunkach jazdy, szybkie zakręty i jeszcze szybsze odcinki jazdy po prostej wymagają zmian własności aerodynamicznych ich nadwozi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu.

Maria Skłodowska-Curie, polska uczona wszech czasów, dwukrotna noblistka, która zajmowała się badaniami nad promieniotwórczością polonu i radu. Poznamy ciekawostki i anegdoty dotyczące Marii oraz zanalizujemy aktualne korzyści i zagrożenia, które niesie ze sobą promieniotwórczość.

Miasta stoją przed szeregiem wyzwań klimatycznych, jednym z nich jest stale podwyższająca się temperatura powietrza. Najbardziej niebezpiecznym zjawiskiem, które dotyka mieszkańców miast są tzw. fale upałów, które są przyczyną przedwczesnych zgonów ludzi na całym świecie.  Zajęcia będą składały się z dwóch części. Pierwsza z nich będzie w formie krótkiego wykładu wprowadzającego w zagadnienie kształtowania się temperatury w miastach. Odpowiemy sobie na szereg pytań, np.: dlaczego miasta nagrzewają się znacznie szybciej niż tereny zewnętrzne, jakie są przyczyny tego, iż aglomeracje nie są w stanie skutecznie się przewietrzyć, a także omówimy rozwiązania, jakie można w miastach stosować, tak by skutecznie zmniejszyć powierzchnie akumulujące ciepło (począwszy od konwencjonalnych rozwiązań - po te bardziej futurystyczne). Drugą część lekcji będą stanowiły warsztaty kreatywne, na których uczniowie spróbują sami stworzyć koncepcję zagospodarowania terenu mającego na celu zwiększenie na danym obszarze ilości cienia. 

Podczas zajęć poruszone zostaną zagadnienia istotne dla przedsiębiorców – podatki i opłaty, które uiszczają na rzecz budżetu gminy.

Przepływ burzliwy jest nieuporządkowanym ruchem płynu, w którym wszystkie charakteryzujące ten ruch wielkości fizyczne wykazują losową zmienność w czasie i przestrzeni. Jego trójwymiarowy i dyfuzyjny charakter pozwala na intensyfikacje zachodzących w przepływie procesów transportu pędu, masy i ciepła. Z tego względu znacząca większość procesów inżynierii chemicznej prowadzona jest w reżimie burzliwym z czego wynikają dobre, ale również złe skutki.

Tematem wykładu jest przedstawienie przykładów wykorzystania zjawiska przepływu burzliwego w celu intensyfikacji rzeczywistych procesów inżynierii chemicznej zarówno historycznych, aktualnych jak i przyszłościowych. Zaprezentowane zostaną również problemy z jakimi spotykają się inżynierowie odpowiedzialni za projektowanie i prowadzenie procesów przemysłowych w reżimie burzliwym z branży chemicznej, biotechnologicznej, farmaceutycznej i energetycznej. 

Nanotechnologia jest bez wątpienia naukowym hasłem ostatnich lat. Zapewne uczniowie potrafią jako przykłady materiałów niskowymiarowych wymienić przykłady nanocząstkek, czy też grafen. Ale czy jest coś więcej? 

Przedstawię uczniom parę przykładów materiałów dwuwymiarowych i sposobach chemicznej modyfikacji powierzchni. Przybliżę uczniom informacje o wybranych narzędziach pomiarowych, które pozwalają nam mieć oko na ten chemiczny nanoświat.

Multimedialna prezentacja o tym, jak różnorodne zależności łączą rośliny i zwierzęta. Uczniowie będą mieli okazję dowiedzieć się, jak rośliny bronią się przed roślinożercami i jak polują na zwierzęta, w jaki sposób wykorzystują zwierzęta do zapylania kwiatów i rozprzestrzeniania nasion .

Objawy psychozy takie jak słyszenie głosów czy urojenia budzą często lęk i niezrozumienie. Przez długi czas  również w psychiatrii i psychologii traktowano je jako te doświadczenia, które wymykają się rozumieniu psychologicznemu.
Celem naszego wystąpienia jest przybliżenie słuchaczom obecnych teorii psychologicznych i prowadzonych przez nasz zespół badań, które dają możliwość nie tylko rozumienia, ale i terapii psychoz.
Pierwsza część spotkania dotyczyć będzie paranoi, czyli lęku przed innymi osobami, w kontekście spodziewanej i intencjonalnej wrogości ze strony innych osób. Pokażemy, w jaki sposób lęki te rozumieć na kontinuum. Jasne stanie się, że nie są one obecne tylko w klinicznych stanach psychoz, a mogą niekiedy towarzyszyć nam na co dzień. Pokażemy, jak interakcja czynników środowiskowych, psychologicznych i genetycznych może sprzyjać pojawianiu się i/lub intensyfikowaniu myśli urojeniowych.
Drugą część spotkania poświęcimy na omówienie teorii wyjaśniających doświadczenia na kontinuum halucynacji. Wbrew pozorom halucynacje słuchowe, czyli słyszenie dźwięków lub głosów bez odpowiadających im bodźców w środowisku, są stosunkowo częstym zjawiskiem w populacji. Prawie połowa populacji ma okazjonalnie takie doświadczenia. W przypadku większości osób nie wiążą się one ze stresem czy niepokojem. Jednocześnie, większość osób chorujących na schizofrenię doświadcza halucynacji słuchowych, które są źródłem psychicznego cierpienia – mają negatywną treść, są postrzegane jako nie dające się kontrolować i utrudniają codzienne funkcjonowanie. W jaki sposób to relatywnie powszechne zjawisko może być źródłem psychicznego cierpienia?

Ogólne fakty o funkcji zeta Riemanna będą zapodane,
i związki tejże z rozkładem liczb pierwszych będą naszkicowane;
i jak hipoteza Riemanna przy okazji się pojawiła,
jako wzmianka – ale po pół wieku już własnym życiem żyła;
chciałbym, abyście w klimaty problemu za $1.000.000. wprowadzeni zostali,
i trochę nad tą zagadką – Szanowni Słuchacze – podumali.

Czy wiesz, że Polakami byli siedemnastowieczny wódz Delawarów Orli Szpon, Czerwone Serce – prawa ręka wodza Tecumseha, oraz przewodnik na Szlaku Kalifornijskim znany pod przydomkiem Wielki Ralf, a bracia Sadowscy odegrali w historii osadnictwa w Kentucky rolę nie mniej doniosłą niż sam Daniel Boone? Na spotkaniu omówione zostaną m.in. opowiadanie Henryka Sienkiewicza „Przez stepy”, powieść Bolesława Zielińskiego Orli Szpon oraz Trylogia o Tecumsehu Longina Jana Okonia.

Współcześnie w filozofii bada się dwa różne, choć powiązane ze sobą, pojęcia intencjonalności.

Pierwsze ujmuje nakierowanie czegoś na coś czy zwrócenie się ku czemuś. Jest jednym z fundamentalnych pojęć semantyki – teorii opisującej to, w jaki sposób nasze myśli i wyrażenia odnoszą się do przedmiotów, na czym polega „zwrócenie” się myśli i języka do świata, co to znaczy, że nasze słowa są „o czymś”. Wiąże się z pojęciem prawdy, znaczenia – i rzeczywistości.

Drugie pojęcie obejmuje zamiar zrobienia czegoś. Formalnie jest to szczególny przypadek pierwszego rozumienia: zamiar może być rozumiany jako pewien rodzaj nakierowania czegoś (podmiotu działającego) na coś (na cel działania). W praktyce jednak to drugie pojęcie leży u podstaw odrębnej dziedziny filozoficznej: teorii działania. Wiąże się z pojęciem świadomości, celowości - i odpowiedzialności.

Oba pojęcia łączą się z ważnymi zagadnieniami, które prowadzą w głąb fundamentalnych kwestii metafizycznych, epistemologicznych i aksjologicznych, co czyni intencjonalność jednym z najdonioślejszych tematów filozoficznych. Wykład będzie poświęcony prezentacji niektórych spośród tych zagadnień, w szczególności problemu treści i przedmiotu reprezentacji umysłowych z jednej strony (na przykładzie współczesnej teorii plików mentalnych) i problemu intencjonalności grupowej z drugiej strony. Jako ciekawostka przedstawiony zostanie tzw. efekt efektu ubocznego (side-effect effect), zwany też efektem Knobe’a.

Aleksander Łukaszenko sam siebie nazywa „ostatnim dyktatorem Europy”. Jak to się stało, że zdobył tak wielką władzę – i dlaczego stracił niemal całe społeczne poparcie? Czy może długo rządzić, opierając się wyłącznie na sile? I czy naprawdę jest „ostatnim dyktatorem” na naszym kontynencie?

W stosunkach miedzynarodowych siła miękka (soft power) polega na spowodowaniu, aby inne państwa chciały tego, czego ty chcesz, i dostosowały do ciebie własne interesy, bez stosowania środków przymusu. Jeśli kultura, ideologia, system polityczny i gospodarczy danego państwa będą postrzegane jako wiarygodne i atrakcyjne, będzie ono przyciągać inne państwa i społeczeństwa. Siła miękka jest najczęściej kojarzona z dyplomacją kulturalną, edukacją i innymi niezakładającymi przymusu niemilitarnymi politykami zagranicznymi. Pojęcie siły miękkiej wprowadził profesor Uniwersytetu Harvarda Joseph S. Nye na początku lat 90., kiedy triumfujące nad Związkiem Radzieckim Stany Zjednoczone, z ich porządkiem politycznym (demokracja liberalna) i gospodarczym (kapitalizm), jawiły się jako primus inter pares wśród sił miękkich. Wprawdzie Nye i jego zwolennicy wciąż utrzymują, że Chiny i inny autorytarni trendsetterzy są źle wyposażeni, aby rosnąć w siłę miękką, to w bieżących okolicznościach geopolitycznych, naznaczonych spektakularnym rozwojem Azji i kryzysem demokracji liberalnej, „nowa” siła miękka Chin ma potencjał, aby co najmniej zrównoważyć tę tradycyjną czerpiącą z rozwiązań Zachodu. Międzynarodowe indeksy siły miękkiej (Global Soft Power Index) już odnotowały awans Chin, a sam rząd w Pekinie deklaruje chęć rozwijania i wdrażania własnych instrumentów tego rodzaju siły na całym świecie. Pod parasolem Inicjatywy Pasa i Szlaku (Belt and Road Iniciative, BRI), globalnego projektu zakładającego budowę sieci różnego rodzaju infrastruktury, Chiny promują kulturę tradycyjną z jej wartościami, jak np. harmonia między człowiekiem i środowiskiem naturalnym, i kulturę masową przez międzynarodowe festiwale filmowe (np. Shanghai International Film Festival z Tygodniem Filmów BRI), a także oferują liczne stypendia dla obywateli z krajów Inicjatywy. Ponadto, na uniwersytetach na całym świecie kulturę i języki chiński promują Instytuty Konfucjusza. Polska także dołączyła do krajów BRI. Pierwszy pociąg z Xi’an w Chinach do Sławkowa na Śląsku uruchomił jeden z odcinków projektu. Otwarcie Mi Store, salonu chińskiej marki Xiaomi zaplanowane na 14 grudnia 2019 r. przełożono ze względów bezpieczeństwa. Zainteresowanie sinologią na polskich uniwersytetach utrzymuje się od co najmniej 2014 r. Obserwacje te, wzmocnione o badania, sugerują, że Polacy stopniowo zaczęli ulegać czarowi Pekinu. Według badań, w latach 2014-2019 odsetek Polaków pozytywnie postrzegających Chiny wzrósł z 32% do 47%.

 Gawęda o dwóch przymiotnikach

Czy premiera w teatrze jest wydarzeniem „kulturalnym” czy też „kulturowym”?

We współczesnej polszczyźnie używamy obu tych przymiotników, często myląc ich sensy. Wskazuję więc pokrótce różnicę ich zakresów znaczeniowych, genealogię semantyczną oraz konteksty historyczne. A że temat jest jak rzeka, więc spływają różne kwestie poboczne: inteligencja, ludzie kulturalni, cywilizacja itp.

Na koniec staram się ustalić, że oba te przymiotniki są pożyteczne, ale zawsze trzeba dbać o relację ich znaczeń.

Zdecydowana większość z nas zgodzi się z twierdzeniem, że Pegazy nie istnieją. Inaczej mówiąc, uznamy, że zdanie „Pegaz nie istnieje” jest zdaniem prawdziwym. Powstaje tu jednak pewien problem. Jeżeli Pegazów nie ma, to tym samym słowo „Pegaz” nie odnosi się do żadnego obiektu. Jak w takim razie zdanie, które zawiera w podmiocie ten termin może być prawdziwe? Skoro Pegazy nie istnieją, w jaki sposób możemy orzec o nich, że nie istnieją? Willard Van Orman Quine problem ten – towarzyszący filozofom od czasów Platona – nazwał „zagadką niebytu”. Wydaje się, że niebyt w jakimś sensie musi być, bo inaczej powiedzenie, że go nie ma byłoby nonsensem. Celem wystąpienia jest analiza kilku klasycznych rozwiązań tego problemu. Zastanowimy się, czy Pegazom, mięsożernym krowom, obecnemu królowi Polski, okrągłym kwadratom itp. nie powinniśmy jednak przypisać jakiegoś
rodzaju istnienia.

Punktem wyjścia do opowieści o starożytnych gladiatorach będzie niezwykły zabytek (najcenniejszy w naszym Muzeum) – puchar szklany z Zaborowa. Gdzie został wykonany, jak w starożytności trafił na tereny dzisiejszego Mazowsza, do kogo należał? – o tym dowiecie się podczas zajęć. Umieszczone na naczyniu wizerunki dwóch par walczących wojowników będą przyczynkiem do poznania historii walk gladiatorskich w starożytnym Rzymie. Kto mógł zostać gladiatorem? Jak i gdzie się szkolił? Jak wyglądały igrzyska gladiatorskie?
Na zakończenie zajęć uczestnicy otrzymają szablon i będą mogli wykonać replikę pucharka
z Zaborowa.

„Zdrowie jest tylko jedno”, „Czas to pieniądz” – to powiedzenia, które większość z nas słyszy od najmłodszych lat. Mimo iż wydają się sprzeczne, podczas zajęć odkryjemy ich wzajemne powiązania. Uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się, jak zdrowie, definiowane według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jako dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, wpływa na produktywność i finanse. Na podstawie wyników badań naukowych, znajdziemy odpowiedzi m.in. na pytania: 1. Jaki jest związek pomiędzy zrównoważonym trybem życia a poczuciem satysfakcji i osiąganiem sukcesów zawodowych? 2. Co mają wspólnego dobrze zaplanowany sen i efektywność? 3. W jaki sposób wysiłek umysłowy wpływa na apetyt na słodycze? 4. Jak relaks i kontakt z naturą wpływają na kreatywność?

W drugiej części zajęć (warsztaty) spróbujemy określić swój indywidualny dobrostan, który może determinować osiąganie celów i poczucie satysfakcji z życia. W tej części zaplanujemy również działania, które będą przybliżać nas do idealnego dobrostanu. Mam ogromną nadzieję, że praca nad obszarem zdrowia w wymiarach fizycznym, psychicznym i społecznym, w znaczącym stopniu wpłynie na indywidualne sukcesy Uczestników.  Serdecznie zapraszam! Dr n. o zdr. Urszula Religioni

Co to jest smog? Jak wpływa na zdrowie? Jak z nim walczyć? Podczas lekcji Edukacyjnej Sieci Antysmogowej przeznaczonej dla uczniów klas VII-VIII opowiemy o smogu jako o zjawisku przyrodniczym. Pokażemy, jak zanieczyszczenia powietrza wpływają na zdrowie oraz jak się przed nimi chronić. Podzielimy się wiedzą z pogranicza biologii i geografii.