Wydarzenia specjalne

Ceny rosną w tempie niewidzianym od wielu lat. To dobra okazja by zastanowić się skąd się bierze inflacja i jak ją można zwalczyć? Dlaczego inflacja czasem idzie w parze ze wzrostem gospodarczym a czasem z recesją? I jak będzie tym razem?

prof. Michał Brzoza-Brzezina – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Termin nauka w języku polskim ma kilka znaczeń. Nawet przy ograniczeniu do "badań zjawisk w otaczającym świecie" pozostaje bardzo pojemny, gdyż obejmuje także np. teologię i nauki o sporcie. W wykładzie ograniczę się tylko do nauk ścisłych i przyrodniczych: astronomii, biologii, chemii i fizyki. Granica badań w tych dziedzinach może wynikać z ograniczoności przedmiotu badań albo z tego, że nasze metody badań mają ograniczenia. Niektóre granice możemy ściśle określić, choć nie mamy pewności czy możemy je kiedyś osiągnąć. Istnienie innych granic tylko podejrzewamy.

Klasyczna reakcja organizmu na zagrożenie opisana została przez Waltera Cannona jako odpowiedź „walki lub ucieczki”, w okresie późniejszym posłużyła Hansowi Selyemu do stworzenia koncepcji stresu jako mechanizmu wywołanego przez obciążenia różnego rodzaju. Samo słowo „stres” trafiło do potocznego języka. Informacje o zagrożeniach bardzo różnej natury np. głodu, zakażeń, urazów, obciążeń psychicznych przekazywane są do układu limbicznego mózgu, następnie poprzez podwzgórze i przysadkę aktywują nerwowy układ współczulny i ostatecznie doprowadzają do wzmożonego wydzielana hormonów m. in. adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Związki te wywołują rozmaite reakcje adaptacyjne i przygotowujące organizm do zwalczenia zaistniały zagrożeń. Obejmują one układ krwionośny (przyśpieszenie częstości skurczów serca, podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi, mobilizację rezerw energetycznych organizmu, zahamowanie odczynu zapalnego i reakcję układu odpornościowego). Opisane zjawiska dotyczą sytuacji nagłych i ostrych.

Sytuacja się komplikuje gdy szkodliwy bodziec działa przewlekle i w ostatecznej konsekwencji, po wyczerpaniu możliwości obronnych mogą się rozwijać sytuacje patologiczne. W takim przypadku podstawowego znaczenia nabierają psychologiczne metody radzenia sobie ze stresem w pracy i w domu, zwłaszcza w obliczu pełnienia wielu ról życiowych.

Teleobecność, czyli zdolność do częściowej interakcji z otoczeniem na odległość, pojawiała się w literaturze i wizjach inżynierów już od dawna. Ludzie marzyli o zdolności błyskawicznego przenoszenia się z miejsca na miejsce bez uciążliwości podróży, o możliwości natychmiastowego spotykania i komunikowania z innymi w sposób zbliżony do naturalnej konwersacji. Niestety, do niedawna trudno było zrealizować wszystkie te oczekiwania. Telefon pozwalał tylko na przenoszenie głosu, przy niskiej jakości dźwięku i bardzo niewygodny sposób (telefony stacjonarne). Telewizja nie dawała możliwości interakcji - można coś było zobaczyć na odległość, ale bez swobody obserwowania otoczenia, np. zmiany kierunku patrzenia. Większość technologii XX wieku opierała się przy tym na obrazach dwuwymiarowych (telewizja, połączenia wideo). Postęp technologiczny i zmiany oczekiwań odbiorców w XXI wieku zmieniły jednak sytuację. Technologie takie jak wirtualna i rozszerzona rzeczywistość, obrazy 360, obrazy holograficzne i drony pozwalają na wchodzenie w interakcje z otoczeniem na zupełnie nowym poziomie. Praca zdalna zachęciła wielu pracowników do porzucenia biur na rzecz pracy poza miastami. Pojawiła się grupa cyfrowych nomadów, podróżujących i pracujących jednocześnie. Rozwój technologii holograficznych rozszerza imersję i doznania w rozrywce. Dzięki zmianom technologicznym i zwiększonemu zainteresowaniu usługami zdalnymi poszerza się dostępność edukacji, pracy, wiedzy (np. do usług medycznych) dla osób i grup, które do tej pory doznawały różnych form wykluczenia (osoby starsze, mieszkańcy odległych i mało zurbanizowanych regionów, osoby mniej zamożne). Dopiero uczymy się odkrywać możliwości jakie oferuje teleobecność - jednak już teraz widać, że okres pandemii i przymusowego wykorzystania tych rozwiązań wywołuje wielki wstrząs w wielu obszarach życia.