„Ucz się patrząc, ucz się ciałem” – nauka w tradycyjnym teatrze japońskim

Numer: 
115

Aktorzy tradycyjnych japońskich sztuk widowiskowych znają doskonale powiedzenie: „Sztuka polega na kradzieży” (Gei to iu no wa nusumu mono da). „Kradzież” oznacza w tym wypadku naśladowanie sztuki mistrza, która w ramach szkół, bądź rodów, przekazywana jest z pokolenia na pokolenie, z mistrza na ucznia. Zarówno adepci teatru , jak i aktorzy powstałych później teatrów kabuki i lalkowego teatru bunraku, często wspominają swoich mistrzów i ich sposób uczenia. Główne zalecenie każdego mistrza brzmiało, by uważnie obserwowali scenę, zapamiętywali, co widzą i czują, aby później potrafili odtworzyć to sami. Jako że w tradycyjnym japońskim teatrze ważną rolę pełni muzyka, śpiew i taniec, od dyscypliny ucznia zależy, jak szybko nauczy się tekstów sztuk napisanych archaicznym językiem japońskim. Od jego talentu, ale przede wszystkim od umiejętności naśladowania zależy, czy potrafi odtworzyć na scenie skomplikowane wzory ruchów kata. Są one rodzajem złożonych układów tanecznych i stanowią podstawę ruchu scenicznego w każdym z trzech wymienionych teatrów.

Najstarszy z nich, teatr , rozwinął się w czasach średniowiecznych dzięki mecenatowi wysoko urodzonych samurajów. Główny aktor pojawiający się na scenie nosi na twarzy maskę, w której odgrywa role mężczyzn, kobiet, bogów, demonów, zwierząt. W kabuki, który jest teatrem gwiazdorskim, stawiającym na niesamowite efekty sceniczne, aktorzy, ubrani w przebogate kostiumy, przyciągają spojrzenie imponującymi męskimi pozami. Ale też wielką sławę zdobywają aktorzy kabuki odtwarzający role kobiet – onnagata. W ich emploi, odznaczającym się delikatnymi, kobiecymi gestami, odnajdywana jest kwintesencja kobiecości. I wreszcie lalkowy teatr bunraku – uwaga skupiona jest w nim na lalkach o wielkości około dwóch trzecich wzrostu dorosłego człowieka i poruszanych perfekcyjnie przez trzech animatorów. Ich największym zadaniem jest ożywienie lalki, sprawienie, by widz ujrzał w niej człowieka. Głosu udziela lalkom kantor, który z towarzyszeniem muzyki shamisenu opowiada całą historię.

Podczas prelekcji, ilustrowanej zdjęciami i filmami, opowiemy krótko o historii tych trzech uznanych japońskich teatrów, wpisanych przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa. Skupimy się przy tym na najstarszym z nich, teatrze , by przedstawić tajniki uczenia się ruchu i śpiewu. Prelekcji towarzyszył będzie pokaz wybranych kata i fragmentu jednej ze sztuk w wykonaniu polskiej grupy aktorów-amatorów teatru Ryokurankai.

Termin: 
niedziela, 24 Września, 2023 - 14:00
Czas trwania: 
90 minut
Opis skrócony: 
Podczas prelekcji zostaną przedstawione tajniki uczenia się ruchu scenicznego i śpiewu w klasycznym japońskim teatrze nō kabuki i bunraku. Prelekcji towarzyszyć będzie pokaz wybranych kata.
Organizator: 
Katedra Japonistyki
prof. UW dr
Beata
Kubiak Ho-Chi
mgr
Yoko
Fujii Karpoluk
Miejsce spotkania: 
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
Stara BUW, s. 308

©2022 Festiwal Nauki