Uniwersytet Warszawski – Kampus Główny

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Archeowarsztaty na kampusie głównym Uniwersytetu Warszawskiego

Przygotowane przez studentów Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego „Archeowarsztaty” w przyjazny sposób będą pokazywać uczestnikom wytwórczość i kulturę materialną ludzi żyjących w pradziejach i średniowieczu. Możliwość obcowania z archeologami i młodymi adeptami tej dyscypliny nauki pozwoli uczestnikom pokazów zapoznać się z warsztatem pracy oraz sposobami opracowania i dokumentacji różnych kategorii zabytków – naczyń ceramicznych, szklanych, drewnianych, narzędzi kamiennych, a także tkanin. Podczas warsztatów będzie możliwość dowiedzenia się w jaki sposób archeolodzy wykorzystują nowoczesny sprzęt w badaniach zabytków, jak je datują i w jakim celu używają mikroskopów.

Warsztaty zakładają aktywny udział uczestników – zarówno najmłodszych, młodzieży oraz dorosłych pasjonatów przeszłości. Najmłodszym proponujemy zajęcia z lepienia naczyń glinianych i odciskania kafli z form, zaś nieco starszym – własnoręczne wykonanie krajki. Wszyscy pasjonaci archeologii zapewne znajdą u nas coś dla siebie.

Cała wstecz!...bo przeszłość ma przyszłość!

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 10:00
Spotkanie festiwalowe Buddyjskie uniwersytety w Indiach klasycznych (400-1200)

Półtora tysiąca lat temu w indyjskiej Nalandzie, najstarszej międzynarodowej uczelni na świecie, zegar wodny odmierzał czas, a bębny oznajmiały rozpoczęcie bloków zajęć z takich dziedzin, jak matematyka, astronomia, medycyna czy architektura. Sława uniwersytetu stanowiącego część wielkiego klasztornego kompleksu przyciągała studentów/tki z całego subkontynentu indyjskiego, a także z Tybetu, Chin czy dalekiej Japonii. Tylko co czwarta osoba pomyślnie przechodziła proces rekrutacji, by rozpocząć wolne od opłat trzyletnie studia pod okiem mniszej kadry tworzonej przez wielkie osobistości intelektualnej sceny klasycznych Indii, w tym słynnego logika Dharmakirtiego (który ubolewał, że nikt go rozumie). W związku z tym, że uniwersytetem zarządzała buddyjska sangha, Nalanda była uczelnią otwartą nie tylko dla mężczyzn – i nie tylko dla buddystów. Z drugiej strony, będąc częścią kompleksu klasztornego, Nalanda wymagała od podejmujących studia, że będą podążali za surową dyscypliną monastyczną. A jak było w praktyce? Co odnajdujemy dziś w ruinach potężnego kompleksu? Jak wyglądało życie w murach tego i innych buddyjskich uniwersytetów w Indiach? Niniejsze wystąpienie poprowadzi słuchaczy od buddyjskiej idei powszechności edukacji przez rozwój wielkich uczelni aż do upadku ich i samego buddyzmu w Indiach w okolicach 1200 r. 

  • ndz., 2023-09-24 10:00
Spotkanie festiwalowe Kamień filozoficzny, eliksiry i kociołek alchemika – o alchemii w świecie islamu

Nauka uprawiana w średniowieczu w państwach islamu osiągnęła bardzo wysoki poziom i znacząco zainspirowała rozwój nauki w średniowiecznej Europie. Podobnie jak muzułmanie korzystali z dorobku kultury greckiej i innych, tak potem Europa przejęła i rozwijała dziedzictwo muzułmańskie. Wśród licznych nauk, którymi zajmowali się muzułmanie można wymienić alchemię, która w niektórych kręgach była uznawana za naukę tajemną i bliską magii, której treści miały być znane tylko wtajemniczonym. Nie jest to cała prawda o alchemii muzułmańskiej, gdyż oprócz nurtu ezoterycznego, blisko związanego z magią i okultyzmem, rozwinął się w niej też też nurt doświadczalny, który stworzył podstawę do późniejszego rozwoju chemii.

Alchemia muzułmańska łączy się z nurtem hermetycznym i legendarną postacią Hermesa Trismegistosa, który miał wygrawerować na szmaragdzie i umieścić w swoim grobowcu słynny traktat alchemiczny Tablica szmaragdowa, znany z przekładów na łacinę. Należy on do nurtu alchemii alegorycznej, zakładającej ścisły związek między światami niebieskim i ziemskim, obydwa są bowiem przeniknięte przez duszę. Miał się tam też znajdować sekret kamienia filozoficznego, celu poszukiwań wszystkich alchemików, czyli legendarnej substancji zamieniającej metale nieszlachetne w szlachetne. Innym celem poszukiwań alchemików był eliksir nieśmiertelności, służący zatrzymaniu u człowieka procesu starzenia i zapewnieniu mu wiecznego życia. Autorzy z nurtu alegorycznego opisywali procesy chemiczne w sposób zawiły, pełen niedomówień i alegorii, dając do zrozumienia, że alchemia jest nauką tajemną, przeznaczoną tylko dla wyjątkowych ludzi, którzy mogą zgłębić tajemnice przedłużonego życia czy bogactwa.

W alchemii doświadczalnej najważniejszymi postaciami byli Dżabir Ibn Hajjan (VIII-IX wiek), którego imię wiąże się z korpusem traktatów napisanych prawdopodobnie przez różnych autorów, oraz Ar-Razi (IX wiek). Twórczość tego drugiego to apogeum alchemii łacińskiej – stworzył jasną systematykę i dużo pracował w laboratorium, a jego miano łączy się z takimi procesami jak destylacja, wypalanie, przygotowywanie roztworów, sublimacja, amalgacja, ceracja i odparowywanie.

 

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 10:00
Spotkanie festiwalowe Czy nauka jest uniwersalna? Perspektywa afrykańskiego renesansu i afrocentryzmu

Ustalenia naukowe wydają się być niezależne od kultury, w której żyjemy. Zachód wypracował głębokie przekonanie, że cywilizacja oparta na myśli oświeceniowej i związanej z nią nauce i edukacji jest jedyną właściwą drogą linearnego rozwoju. W oparciu o to przekonanie w okresie kolonialnym Europejczycy podejmowali misję cywilizacyjną, która jawiła się wówczas jako sposób na umożliwienie mieszkańcom innych części świata uczestniczenia w życiu na wyższym poziomie: intelektualnym, kulturowym, nawet moralnym. Tym samym promowane było zachodnie rozumienie badań naukowych i ich weryfikacji.

Badacze postkolonialni podważając uniwersalność takiego spojrzenia i nie zgadzając się na wtłaczanie wszelkich kultur w europejskie schematy myślenia stworzyli możliwości dla odmiennych interpretacji zachodzących procesów czy opisu świata. W tym duchu myśliciele o afrykańskich korzeniach w odpowiedzi na kolonialne „zniewolenie umysłu” zaoferowali własne podejście. Jest to między innymi idea afrykańskiego renesansu stworzona w latach 40. XX wieku przez Cheikha Anta Diopa, piszącego po francusku senegalskiego myśliciela, który rzucił wyzwanie obowiązującemu spojrzeniu na historię Afryki. W tym co pisał mniej istotne były fakty, bardziej ideologiczny postulat, by docenić cywilizacyjne osiągnięcia Afrykanów. Pragnął osiągnąć ten cel udowadniając całkowitą afrykańskość starożytnego Egiptu i ogromny potencjał Afrykanów, który będzie można zrealizować, jeżeli stosować się będą do własnych, a nie narzuconych, wzorów kulturowych.

Na przełomie XX i XXI w. idee Diopa przypomniane zostały przez prezydenta RPA Thabo Mbekiego i są dziś nierozłącznym elementem prowadzonych w Afryce dyskusji na temat przyszłości mieszkańców tego kontynentu. W Stanach Zjednoczonych narodził się natomiast afrocentryzm - nurt, który także przeciwstawiał się europocentrycznemu podejściu do opisu procesów zachodzących w Afryce. 

Takiemu alternatywnemu spojrzeniu wielu badaczy zarzuca sprzeczność z zasadami nauki. Pozostaje jednak faktem, że jest to zjawisko skłaniające do refleksji nad tym, na ile nauka, czy też badania naukowe, są uniwersalne, na ile natomiast są uwarunkowane kulturowo.

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Nauka w Tybecie: dziesięć działów nauki a życie w klasztorach buddyjskich

Upowszechnienie buddyzmu w Tybecie w VII w. zaowocowało fundowaniem klasztorów, które stały się ośrodkami religii i nauki. Początki były skromne, pierwszy klasztor powstał ok. 779 r. w Samje i wyświęcono w nim siedmiu mnichów. Rozwój buddyzmu wspierany był jednak przez kolejnych królów i klasztory mogły liczyć na nadania ziemi wraz z poddanymi i bogatymi darami oraz wyłączeniem z opodatkowania. Mnisi nie podlegali świeckiej jurysdykcji i mogli poświecić się doskonaleniu duchowemu. 

W zakresie życia klasztornego Tybetańczycy skorzystali z indyjskich wzorów: reguły klasztornej mulasarwastiwadinów i organizacji nauki uniwersytetów buddyjskich, z najsłynniejszym w Nalandzie. W Tybecie uformowało się ostatecznie kilka tradycji nauczania buddyzmu i związanych z nim nauk. Wykład omówi jak zastosowany został indyjski podział nauki na dziesięć działów i jak funkcjonowały klasztory buddyjskie w tradycyjnym Tybecie.

  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Podkop pod Przekop. Dzieje idei kanału przez Mierzeję Wiślaną

Inwestycja pod oficjalną nazwą „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską” – powszechnie znana jako Przekop Mierzei – budzi duże zainteresowanie w domenie publicznej i spolaryzowane emocje społeczne. Im bardziej kanał przez Mierzeję Wiślaną wpisuje się w podziały socjopolityczne istniejące we współczesnej Polsce, tym bardziej wymaga spojrzenia z większego dystansu. A taką refleksję umożliwia kulturowa historia infrastruktury w połączeniu z nautologią, tzn. wiedzą o rozwoju żeglugi i portów, oraz wiedzą o mieście, w szczególności biografią Elbląga. Interdyscyplinarny wykład będzie zawierać panoramę długich dziejów idei przekopania Mierzei Wiślanej: od XVI wieku i zatargów króla Stefana Batorego z Gdańszczanami, przez projekty z czasów przynależności Elbląga do Prus, po końcówkę XX wieku – lata po polskim przełomie ustrojowo-gospodarczym, zarazem ostatnie lata istnienia województwa elbląskiego (zniesionego przez reformę podziału administracyjnego Polski w 1999 roku). Wtedy to badania naukowe wybitnego hydroinżyniera Tadeusza Jednorała splotły się, z jednej strony, z oddolną samorządową wizją aktywizacji regionu Zalewu Wiślanego, a ze strony drugiej, z nieudanymi negocjacjami dyplomatycznymi mającymi na celu wyegzekwowanie swobodnej żeglugi polskich jednostek przez Cieśninę Piławską i rosyjską część Zalewu Wiślanego. Dzieje tej drogi wodnej są zatem ściśle powiązane z losami Elbląga jako małego wielkiego miasta, dawnego ważnego portu bałtyckiego, który dawno temu utracił swój pierwotny status i w rozmaitych kontekstach polityczno-społecznych mierzy się z tą utratą jako podstawą swojego trudnego dziedzictwa. Jak pisał krytyk kultury Neil Postman: „Wizje przyszłości zawsze bardziej dotyczą tego, gdzie byliśmy, niż tego, dokąd zmierzamy”.

  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Nauka, wychowanie, czy formowanie nowego człowieka? O źródłach izraelskiej kultury i tożsamości

Bruno Bettelheim odwiedzając na początku lat siedemdziesiątych jeden z izraelskich kibuców stwierdził: „Nigdy nie widziałem pokolenia tak różniącego się od swoich rodziców”. Projekt syjonistyczny, którego początki sięgają dziewiętnastego wieku, zakładał nie tylko utworzenie niezależnego państwa żydowskiego, ale także nowej tożsamości, której elementami był odradzający się język hebrajski oraz etos daleki od dotychczasowych, tradycyjnych wzorców diaspory. Stworzenie „nowego człowieka” wymagało, radykalnego czasem, zerwania z dotychczasowym podejściem do wychowania młodych ludzi, ich edukacji oraz tradycyjnych sposobów przekazywania wiedzy. Postulat odrodzenia języka hebrajskiego jako języka mówionego, a następnie – spajającego tożsamość izraelską języka narodowego – niósł ze sobą wyzwania w postaci szeroko zakrojonego projektu
nauczania tego języka – którego adresatami były zarówno dzieci jak i dorośli. Koncepcje monolingualizmu i monokulturowości ścierały się z barwną różnorodnością przybywających w
kolejnych falach nowych obywateli młodego państwa. Na wykładzie porozmawiamy o tym jak tradycyjne rozumienie nauki, wychowania i tożsamości w judaizmie ścierało się z nową wizją „izraelskości” w początkach formowania się społeczeństwa Izraela oraz jak współczesna kultura Izraela reinterpretuje idee, które ją ukształtowały.

  • ndz., 2023-09-24 12:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Nauka w Mongolii w XVII-XX wieku

W okresie XVII-XX wieku upowszechnił się buddyzm wśród pasterzy mongolskich. Wraz z buddyzmem, który trafił na grunt mongolski z Tybetu, przyjęto tradycyjną edukację buddyjską. Mnisi od najmłodszych lat uczyli się w klasztorach buddyjskich—mongolskich i tybetańskich. Ci, którzy zdobywali edukację w klasztorach tybetańskich, władali językiem tybetańskiem równie biegle jak językiem rodzimym, a niejednokrotnie nawet lepiej. Pojawiali się wielcy uczeni, charyzmatyczne postaci takie jak Zanabazar. Uprzywilejowani zdobywali nauki pod bacznym okiem swoich nauczycieli. Niemniej nauka, wychowanie nie były obce pasterzom mongolskim, w tym także tym niepiśmiennym, którzy przez setki lat stanowili większość społeczeństwa mongolskiego. W XX wieku pojawiła się edukacja powszechna, która zmieniła oblicze nauki mongolskiej, ale nie całkowicie.

  • ndz., 2023-09-24 12:00
Spotkanie festiwalowe Bezpieczne i zdrowe nawyki podczas korzystania z internetu. Poradnik użytkownika

W XXI w. nie uchronimy się przed używaniem internetu. Jak robić to w sposób zdrowy i bezpieczny? Zapraszamy do poznania paru nawyków, które uczynią czas spędzany w sieci nieco mniej ryzykownym.

  • ndz., 2023-09-24 12:30
Spotkanie festiwalowe Formy słuchania - sztuka komunikacji (akuologia)

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z formami słuchania, które można wykorzystać w różnego rodzaju sytuacjach komunikacyjnych i relacyjnych, a także w kontekstach edukacyjnych.

Nauki społeczne
  • ndz., 2023-09-24 12:30
Spotkanie festiwalowe Oskarżona Baba Jaga - proces o porwanie Małgosi i Jasia

Co sąd sądzi o tym, co zrobiła Baba Jaga? Prosta opowieść o procesie karnym i bezpieczeństwie dzieci. Symulacja rozprawy z udziałem publiczności.

  • ndz., 2023-09-24 12:30
Spotkanie festiwalowe Postsekularyzm. Polska i amerykańska perspektywa

Postsekularyzm jest odpowiedzią zarówno ludzi wierzących jak i niewierzących na rosnącą polaryzację społeczeństwa. Uznaje sekularyzację za niezbywalny i pozytywny wymiar nowoczesności i jednocześnie akceptuje religie jako ważny i pozytywny element kultury. Należy podkreślić, że przedrostek „post” nie oznacza tylko zmiany pojęcia „sekularyzmu”, ale zwraca uwagę na fakt, że relacje między tak istotnymi pojęciami jak nowoczesność, pluralizm, religia i demokracja uległy radykalnym zmianom. Stało się tak przede wszystkim dlatego, że Europa, czy szerzej rzecz ujmując cywilizacja Zachodu, utraciła swoja hegemoniczną pozycję w definiowaniu rzeczywistości jako opozycji między religią a sekularyzmem. Krótko mówiąc mamy do czynienia ze zmianą paradygmatu. Tak więc postsekularyzm jest bardziej zjawiskiem kulturowym niż abstrakcyjnym pojęciem stąd propozycja definicji postaw postsekularnych: Postsekularyzm jest nie tylko sposobem myślenia, ale przede wszystkim sposobem działania, którego celem jest zbudowanie trwałych, opartych na poszanowaniu wzajemnych odrębności, struktur społecznych służących dobru wspólnemu. Najważniejszym wyznacznikiem tej nowej formy międzyludzkiej koegzystencji jest zawieszenie wartościowania konkretnych światopoglądów na podstawie kryteriów religijnych, politycznych czy narodowych, które do tej pory były elementami polaryzującymi grupy społeczne. Jedynym wyznacznikiem wartościującym jest wkład w tworzone dobro wspólne. W wykładzie zostaną podane przykłady takich postaw zarówno w USA jak i w Polsce.

  • ndz., 2023-09-24 12:30
Spotkanie festiwalowe Chińska farmakognozja w zielniku Boskiego Rolnika, najstarszej farmakopei Państwa Środka

Farmakopea Boskiego Rolnika (Shennong bencao《神農本草》) to najstarsze dzieło farmakopealne w historii chińskiego piśmiennictwa, w którym na przestrzeni wieków (ok. III w. p.n.e. - III w. n.e.) zebrano, usystematyzowano oraz scharakteryzowano różne surowce pochodzenia naturalnego, które były i nadal są używane przez Chińczyków, aby dbać o zdrowie i leczyć róże stany chorobowe. Sposób, w jaki przedstawiono działanie tych substancji na organizm człowieka, pozwala zrozumieć, na jakich podstawach wyrastała tradycyjna medycyna chińska. Zawarte w Farmakopei opisy ujawniają, że Chińczycy zupełnie inaczej wyobrażali sobie budowę ludzkiego ciała oraz zachodzące w nim procesy fizjologiczne, czego bezpośrednią konsekwencją jest inne definiowanie przyczyn, przebiegu i sposobów leczenia stanów chorobowych.

Głównym celem wykładu jest przybliżenie słuchaczom podstawowych informacji na temat Farmakopei Boskiego Rolnika, jej formy czyli przede wszystkim według jakiego klucza są uporządkowane i jak wyglądają opisy poszczególnych substancji oraz treści, czyli jakie surowce były uznawane za lecznicze, jak wyobrażano sobie ich działanie i co mogą ujawnić o poglądach Chińczyków na temat ludzkiego ciała.

  • ndz., 2023-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Gra w retorykę. Żonglerka (nie tylko) słowem

Wyśpiewać emocje, zaimprowizować miłosny poemat, o najlepszym dniu swojego życia opowiedzieć z suspensem – z takimi i podobnymi zadaniami zmierzą się uczestnicy retorycznej gry planszowej. Śmiałków wyłonimy spośród przybyłych uczestników. Staną oni do emocjonującej rywalizacji na opowieści, których reguły wyznaczy rzut kostką. Ekwipunkiem każdego z graczy będzie jego niepowtarzalny styl, osobowość, poczucie humoru, arsenał metafor i porównań oraz własne doświadczenia. To oni, gracze, zdecydują, czy my, zgromadzona publiczność, będziemy niemym audytorium, czy może aktywnym uczestnikiem w ich rozgrywkach. Będziemy kibicować w kolejnych zadaniach, poszukiwać najskuteczniejszych sposobów na wyrażenie siebie i sprawdzać, dlaczego retoryka – choć rodowód ma antyczny – jest prawdziwą kompetencją przyszłości! 

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Wiedza, nauka i inteligencja w tureckich mądrościach ludowych

Mądrości ludowe to inaczej przysłowia, definiowane jako najkrótsze teksty literackie zawierające całą wiedzę o świecie, przekazywane z pokolenia na pokolenie drogą ustną. Stanowią one źródło wiedzy o języku, kulturze, postrzeganiu i pojmowaniu świata przez dane społeczeństwo. Te odznaczające się kunsztownym językiem teksty ukazują świat, jakim widziany był przez niewykształconą i niepiśmienną warstwę społeczeństwa, dla którego stanowiły specyficzną encyklopedię, kodeks prawny oraz zasady savoir-vivre’u. Obecnie zaś stanowią podstawę do badań nad językiem i kulturą.

Jak w każdym języku, także i w języku tureckim przysłowia poruszają najważniejsze w życiu człowieka kwestie. Jedną z nich jest podejście do wiedzy i nauki oraz wrodzonej inteligencji. Należy rozróżnić te terminy, gdyż wiedzę człowiek nabywa wraz z doświadczeniem w ciągu całego swojego życia, przy czym nie musi to być wiedza pochodząca z książek i szkół, może to być wiedza - umiejętność i perfekcja wynikająca z własnej pracy. Mądrość zaś, która jest pojęciem szerszym od samej tylko inteligencji, to nie tylko wiedza nabyta, lecz także umiejętność korzystania ze zdobytych doświadczeń, wprowadzanie w życie założeń teoretycznych, a także w dużej mierze oparte na kulturze, poczucie sprawiedliwości oraz umiejętność wyciągania wniosków i wartościowania otaczającego świata.

Inteligencja z kolei jest pojęciem wieloznacznym. W Encyklopedii PWN definiowana jest, jako pojęcie ”odnoszące się do sprawności w zakresie czynności poznawczych; w języku potocznym przez inteligencję rozumie się najczęściej zdolność rozwiązywania problemów praktycznych, zdolności językowe lub kompetencje społeczne”.

Wykład stanowi próbę przedstawienia, jak w tureckich mądrościach ludowych postrzegana jest mądrość i wiążące się z nią zdobywanie wiedzy, czyli nauka oraz inteligencja. Tak określony zakres tematyczny pozwolił na wydzielenie kilku aspektów jakie poruszane są przysłowiach, a mianowicie:

  1. Mądrość - połączenie wiedzy, zdolności, skromności, cecha wywołująca zazdrość.
  2. Mądrość i wiedza - bogactwo, którego nie można kupić, ani stracić.
  3. Podporządkowanie się mądrzejszemu (oddanie przywództwa, słuchanie rad)
  4. Uczenie się przez całe życie.
  5. Konieczność kształcenia siebie i innych.
  6. Nie pogardzanie mniej mądrymi, którzy także mogą mieć rację.
  7. Mądrość - wzrasta wraz z wiekiem (doświadczeniem) i jest od wieku niezależna.
  8. Wiedza wykorzystywana podczas wykonywania pracy - osiągnięcie mistrzostwa.
Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Zarządzanie dla dobra wspólnego

Od siedmiu lat badam organizacje alternatywne wytwarzające wartość ekonomiczną, między innymi spółdzielnie. Bardzo często powraca w moim materiale badawczym wątek współpracy, w pewien mocny i szczególny sposób. Bardzo trafnie oddaje ten sposób wypowiedź warszawskiego spółdzielcy z mojego terenu badawczego: „Im więcej ludzie działają razem, tym bardziej widzą, że mogą zrobić dużo więcej. […] Nie uczą nas tego w szkole, na uniwersytecie; cały czas jest tylko o przedsiębiorczości, konkurencji, ale nie ma o współpracy. A potem mówią, że ludzie nie współpracują i że konkurencja jest naturalna. Musimy się wszystkiego uczyć sami”.

Podczas tego wykładu pragnę przedstawić szerszy kontekst zarządzania i pokazać, jak można, nawet korzystając z wiedzy głównego nurtu, jaka jest obecnie najbardziej dostępna, wykorzystać tę wiedzę dla budowania dobra wspólnego, we współdziałaniu. Zarządzanie dla dobra wspólnego może pomóc nam w tworzeniu organizacji nastawionych na wzrost jakości życia zamiast na wzrost zysków i wskaźników finansowych.

  • ndz., 2023-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Anatomia protestu: o społecznych konsekwencjach zachowań indywidualnych

Jak to się dzieje, że niezadowolenie społeczne czasem prowadzi do protestów, a czasami nie dzieje się zupełnie nic? Bywa tak, że wielu niezadowolonych obywateli po prostu siedzi w domu, podczas gdy w innych przypadkach niewielki incydent może doprowadzić do ogromnych strajków. Aby to zrozumieć, jak to możliwe, zaczniemy od opowieści o czterech małych wyimaginowanych wioskach, których mieszkańcy ku swemu niezadowoleniu dowiedzieli się właśnie, że przez ich powiat ma prowadzić hałaśliwa autostrada.

W czasie warsztatów przejdziemy wspólnie przez bardzo prosty model powstawania protestu i sprawdzimy, w jaki sposób zachowania indywidualne prowadzą do nieoczekiwanych rezultatów na poziomie społecznym.

Przyjrzymy się przede wszystkim temu, jak demonstracje powstają i jak nieoczywiste może być powiązanie między postawami niezadowolonych mieszkańców a rezultatem w postaci protestu. To ćwiczenie będzie pretekstem do tego, żeby zrozumieć lepiej dynamikę działań zbiorowych i zwrócić uwagę na interesujące własności różnych złożonych procesów grupowych.

Warsztat został opracowany w oparciu o materiały z realizowanego przez prowadzące projektu Action for Computational Thinking in Social Sciences (actiss-edu.eu). W trakcie projektu, finansowanego w ramach programu Erasmus+, zespół ekspertów z Warszawy, Groningen i Berlina opracował szereg otwartych kursów online i materiałów edukacyjnych wprowadzających uczestników w świat modelowania i symulacji społecznych. Materiały są ogólnodostępne, więc zainteresowani będą mogli już po warsztacie skorzystać z różnych kursowych materiałów, np. filmów na YouTube.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Jak zostać skrybą w Mezopotamii?

Zawód skryby-pisarza był zwykle dziedziczny. Nauka pisania miała kilka poziomów. Obowiązkowa była również nauka matematyki, zasad pisania kontraktów, listów, a nawet hymnów ku czci bogów lub władców.

Sztuka pisania i czytania (akad. ṭupšarrūtu) nie była szeroko znana w Mezopotamii. Tym niemniej badania dowodzą, że istniały (obok pisarzy) osoby, a nawet grupy zawodowe, którym ta umiejętność nie była obca. Długotrwałe szkolenie, któremu był poddawany skryba (sum. dub.sar, akad. ṭupšarru), odbywało się najczęściej pod okiem ojca. Kończyło się ono otrzymaniem tytułu. Zanim to jednak nastąpiło, należało uzyskać umiejętności formowania gliny na tabliczki i trzymania rylca. Dopiero wówczas ćwiczono pisanie pojedynczych klinów – elementów znaków, zestawów znaków i przyswajanie ich wartości fonetycznych. Nieobcy skrybie musiał być całkowicie odmienny język – sumeryjski, którego słów również używano dla zapisu akadyjskiego. Prawdopodobnie dla nauki łączenia słów stosowano ćwiczenia zapisu imion osobowych. Kolejnym etapem było odwzorowanie (z pamięci) krótkiego zapisu nauczyciela (np. imion bogów, fragment utworu, przysłowie). Dopiero wówczas pisarz osiągał poziom, kiedy mógł czytać i kopiować literaturę sumeryjską (przetrwała ona dzięki szkolnym kopiom).

Odrębną nauczaną dziedziną była matematyka, bowiem skryba musiał umieć zmierzyć i opisać np. pole podlegające sprzedaży. Odpowiednie słownictwo musiało być stosowane w kontraktach (handlowych lub prawnych), czego dowodem są stosowane przez skrybów formularze. Uczono się również sztuki pisania listów.

Takie wykształcenie stanowiło jedynie podstawę: niewątpliwie takie osoby jak lekarze, astronomowie czy wróżbici musieli je dopełniać znajomością specjalistycznych tekstów z odpowiedniej dziedziny. Niektórzy z pisarzy poświęcali się pisaniu hymnów do bogów (zarówno po sumeryjsku, jak i po akadyjsku), zaś około połowy 1 tysiąclecia p.n.e. pojawiają się tłumaczenia utworów lub fragmentów z sumeryjskiego na akadyjski. Obraz edukacji dowodzi kultywowania dawnych tradycji, na przekór stosowanym nowościom i zmianie używanego powszechnie w Mezopotamii języka.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Nauka i filozofia w dawnej Persji

W referacie o nauce i filozofii w dawnej Persji konieczne będzie przyjrzenie się źródłom, z których czerpiemy informacje. Niestety, zachowane informacje źródłowe są skąpe, w związku z czym trzeba sięgnąć do danych pochodzących spoza Iranu, z epok późniejszych oraz posłużyć się analogią. Zatem niektóre stwierdzenia w tym zakresie będą jedynie hipotezami.

Z filozofią wiąże się też rozpowszechniona w świecie starożytności klasycznej opinia o Persji jako kolebce mądrości i krainie filozofów. Stereotyp taki znajdujemy na przykład w Żywocie Plotyna, gdzie mowa o jego chęci poznania filozofii, którą uprawiali Persowie. Neoplatonizm zawędrował do Persji najpóźniej w VI wieku, kiedy Justynian Wielki zamknął ateńską Akademię Platońską i niektórzy z jej wykładowców przenieśli się do Iranu na zaproszenia króla perskiego.

Ślady uprawiania medycyny znajdujemy już w najstarszym zabytku piśmiennictwa irańskiego – w zbiorze świętych tekstów starożytnej religii, zwanym Awestą. W późniejszych epokach, zwłaszcza w epoce Sasanidów (III-VII w.), medycyna była przedmiotem studiów i praktyki licznych lekarzy.

Astronomia była uprawiana jako nauka służebna astrologii, która cieszyła się estymą wśród elit, w związku z czym miała początkowo charakter utylitarny. Dopracowała się jednak własnej terminologii i metod obserwacji, czego świadectwem jest tradycja sporządzania tablic astronomicznych, zwanych zig oraz wiele wzmianek o astronomii w tekstach. Geografia do pewnego stopnia była związana z astronomią, jednak miała głównie charakter opisowy i bazowała na tradycyjnym, choć oryginalnym irańskim podziale świata na obszary geopolityczne oraz na danych pragmatycznych pochodzących z obserwacji otaczającej rzeczywistości.

Pod koniec panowania dynastii Sasanidów istniała oficjalna historiografia państwowa w postaci kroniki królów perskich od legendarnych początków do VII wieku, która dochowała się do naszych czasów w obszernych streszczeniach i dokonywanych w epoce wczesnego islamu w językach arabskim i perskim.

Prawo przeszło w dawnej Persji istotną ewolucję od regulacji opartych na dogmatach religii po rozwinięty system prawa odrębnego od wyznania. Mamy świadectwa tekstowe w postaci orzeczeń, transkryptów przesłuchań świadków, pism procesowych, interpretacji i opisów spraw sądowych.

Architektura i urbanistyka, muzyka, język i gramatyka, szkolnictwo – to także dziedziny rozwijające się w dawnej Persji.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe O jedzeniu ulicznym, dziedzictwie i turystyce kulturowej w (post)pandemicznej Oaxace (Meksyk)

Wykład dotyczy tworzenia dziedzictwa jedzeniowego na potrzeby turystyki kulturowej w południowo meksykańskim stanie Oaxaca. Oparty jest na wynikach długotrwałych badań etnograficznych (wywiadów pogłębionych, obserwacji uczestniczącej, etnografii sensorycznej i opartej na doświadczeniu) uzupełnionych analizą lokalnej gastro-polityki, w tym dyskursu medialnego.

W ostatnich dekadach turystyka stanowi podstawę gospodarki Oaxaki i jest naczelną strategią rozwojową stanu, stąd jego stolica i okoliczne społeczności mogą się pochwalić najbogatszą ofertą atrakcji kulinarnych w kraju (restauracje, jadłodajnie, tradycyjne i alternatywne targi, szkoły gotowania, objazdy gastronomiczne etc.).

Kultury kulinarne Oaxaki wraz z jej wschodzącą ekskluzywną gastronomią od kilku lat są intensywnie obecne w licznych programach platformy Netflix. Wypuszczony w lipcu 2020 roku, w szczycie pandemii COVID-19, serial STREET FOOD LATIN AMERICAN oraz zorganizowany z tej okazji na Twitterze plebiscyt wypromowały tlayudę - rodzaj kukurydzianej tortilli – na najlepsze jedzenie uliczne regionu.

W prezentacji przyglądam się procesowi patrymonializacji tlayudy, od indiańskiego (zapoteckiego) pożywienia codziennego, odświętnego i prowiantu przygotowywanego ręcznie przez kobiety w tradycyjny sposób, przez proces urbanizacji i gastronomizacji, kiedy w mieście Oaxaca tortilla-tlayuda staje się daniem podawanym wieczorem na ulicach przez kobiety z klas ludowych, po zgentryfikowaną jej formę, którą spotkać można obecnie w zmaskulinizowanych restauracjach high-end. Przyjrzymy się globalnej karierze tlayudy, którą eksportuje się do meksykańskich społeczności migrantów w północnoamerykańskiej Kalifornii, serwuje w nadmorskich kurortach Meksyku i elitarnych restauracjach metropolii. Globalne przedstawienia tlayudy jako dziedzictwa miejskiego Oaxaki i kolejne ikoniczne danie kuchni meksykańskiej stanowią element re-brandingu „zacofanego”, indiańskiego regionu i nasiąkniętego przemocą kraju w pożądany cel wakacyjnych wypraw i raj dla smakoszy, mekkę foodies.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Swingujące stany. Kto tak naprawdę decyduje o wyborze prezydenta USA?

Podczas tego fascynującego wykładu odkryjemy tajemnicę tzw. "swing states", czyli stanów wahających się, które stanowią klucz do Białego Domu. Zastanawialiście się kiedykolwiek, dlaczego niektóre stany w USA są tak ważne w wyborach prezydenckich? Dlaczego ich mieszkańcy mają tak wielki wpływ na wybór lidera jednego z najsilniejszych krajów świata? Podczas naszej wspólnej podróży zgłębimy tajemnice systemu wyborczego USA, który różni się znacznie od większości systemów na świecie. Porozmawiamy o tym, jak małe różnice w poparciu mogą prowadzić do dramatycznych zmian na scenie politycznej USA, a także dlaczego system ten powstał i jak wpływa na kształt amerykańskiej polityki. Wyjaśnimy także rolę Kolegium Elektorów - tajemniczej instytucji, której członkowie formalnie wybierają prezydenta i wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych. Wiedza ta pomoże nam zrozumieć, dlaczego głosy mieszkańców "swing states" mają tak duże znaczenie. Zapraszamy na wykład, który przeznaczony jest dla każdego, kto chce zrozumieć, jak działa jedna z najważniejszych demokracji na świecie. Niezależnie od tego, czy jesteś studentem, nauczycielem, politologiem, czy po prostu zainteresowanym obywatelem, ten wykład dostarczy Ci cennych informacji i rozjaśni wiele zagadnień związanych z wyborami prezydenckimi w USA. Przyjdź, by zrozumieć mechanizmy decydujące o wyborze prezydenta USA i odkryj, jak głos jednego człowieka może zaważyć na losach całego kraju. Będzie to wyjątkowa okazja do pogłębienia swojej wiedzy i zrozumienia procesów politycznych, które wpływają na naszą codzienną rzeczywistość.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Sztuka pytania a komunikacja otwarta

Podczas warsztatów będziemy ćwiczyć umiejętności stawiania pytań otwartych w sytuacjach edukacyjnych, rozwojowych, pedagogicznych lub wychowawczych.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Wykorzystanie narzędzi GIS do wyszukiwania i wizualizacji informacji

Słuchacze wykładu poznają możliwości wykorzystania narzędzi z zakresu Systemów Informacji Geograficznej (GIS) w wyszukiwaniu, analizie i wizualizacji informacji przestrzennej w nawiązaniu do dorobku Pawła Edmunda Strzeleckiego, podróżnika, badacza i odkrywcy, zasłużonego przede wszystkim w badaniu i odkrywaniu Australii. Zostaną zaprezentowanie miejsca nazwane jego imieniem, występujące w różnych atlasach oraz na ogólnodostępnych mapach cyfrowych. Uczestnicy wykładu zostaną zabrani w wirtualną podróż poprzez  tzw. mapą narracyjną (Story Map), interaktywną mapą pokazującą miejsca pobytu Pawła Edmunda Strzeleckiego i jego dokonania.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe „Ucz się patrząc, ucz się ciałem” – nauka w tradycyjnym teatrze japońskim

Aktorzy tradycyjnych japońskich sztuk widowiskowych znają doskonale powiedzenie: „Sztuka polega na kradzieży” (Gei to iu no wa nusumu mono da). „Kradzież” oznacza w tym wypadku naśladowanie sztuki mistrza, która w ramach szkół, bądź rodów, przekazywana jest z pokolenia na pokolenie, z mistrza na ucznia. Zarówno adepci teatru , jak i aktorzy powstałych później teatrów kabuki i lalkowego teatru bunraku, często wspominają swoich mistrzów i ich sposób uczenia. Główne zalecenie każdego mistrza brzmiało, by uważnie obserwowali scenę, zapamiętywali, co widzą i czują, aby później potrafili odtworzyć to sami. Jako że w tradycyjnym japońskim teatrze ważną rolę pełni muzyka, śpiew i taniec, od dyscypliny ucznia zależy, jak szybko nauczy się tekstów sztuk napisanych archaicznym językiem japońskim. Od jego talentu, ale przede wszystkim od umiejętności naśladowania zależy, czy potrafi odtworzyć na scenie skomplikowane wzory ruchów kata. Są one rodzajem złożonych układów tanecznych i stanowią podstawę ruchu scenicznego w każdym z trzech wymienionych teatrów.

Najstarszy z nich, teatr , rozwinął się w czasach średniowiecznych dzięki mecenatowi wysoko urodzonych samurajów. Główny aktor pojawiający się na scenie nosi na twarzy maskę, w której odgrywa role mężczyzn, kobiet, bogów, demonów, zwierząt. W kabuki, który jest teatrem gwiazdorskim, stawiającym na niesamowite efekty sceniczne, aktorzy, ubrani w przebogate kostiumy, przyciągają spojrzenie imponującymi męskimi pozami. Ale też wielką sławę zdobywają aktorzy kabuki odtwarzający role kobiet – onnagata. W ich emploi, odznaczającym się delikatnymi, kobiecymi gestami, odnajdywana jest kwintesencja kobiecości. I wreszcie lalkowy teatr bunraku – uwaga skupiona jest w nim na lalkach o wielkości około dwóch trzecich wzrostu dorosłego człowieka i poruszanych perfekcyjnie przez trzech animatorów. Ich największym zadaniem jest ożywienie lalki, sprawienie, by widz ujrzał w niej człowieka. Głosu udziela lalkom kantor, który z towarzyszeniem muzyki shamisenu opowiada całą historię.

Podczas prelekcji, ilustrowanej zdjęciami i filmami, opowiemy krótko o historii tych trzech uznanych japońskich teatrów, wpisanych przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa. Skupimy się przy tym na najstarszym z nich, teatrze , by przedstawić tajniki uczenia się ruchu i śpiewu. Prelekcji towarzyszył będzie pokaz wybranych kata i fragmentu jednej ze sztuk w wykonaniu polskiej grupy aktorów-amatorów teatru Ryokurankai.

  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Matecznik nauk – nauki o języku w dawnych Indiach

Na początku był mrok i głucha cisza. Gdy rozbłysło wreszcie światło, wykreśliło przestrzeń. W przestrzeni mógł rozlec się dźwięk. Dźwiękiem zawiadywali bogowie; zawiadywali słowem i czynem, zawiadywali przestrzenią i światłem, wolnością stwarzania i porządkiem stworzenia. Słowo zadzierzgnęło więź między bogami a ludźmi. Słowo budowało ład, wyrażało cel, gwarantowało skutki.

Taka fundamentalna rola języka ujawnia nam się w najstarszych zachowanych zabytkach literatury indoaryjskiej – Wedach, czyli zbiorach hymnów o charakterze liturgicznym, towarzyszących składanym w ogień obiatom. Słowo było w rytuale wedyjskim nieodzowne – inicjowało ofiarę, przywoływało bogów, wskazywało i nazywało elementy składowe ofiary, działało. Słowo prawidłowo wyartykułowane w prawidłowym miejscu i czasie, w prawidłowej formie. Zebrane z czasem zestawy prawideł dotyczących wyznaczania miejsca i czasu wznoszenia ołtarza ogniowego, rozniecania ognia, porządku składania obiat oraz formy i porządku operowania przy tym słowem stworzyły podwaliny sześciu tzw. nauk pomocniczych Wed. Poza procedurą rytualną i nauką o ciałach niebieskich, aż cztery z nich dotyczyły wprost operowania językiem, były to: wymowa, prozodia, etymologia i gramatyka.

Na gruncie nauk o języku rozwinęły się w świecie indoaryjskim również inne nauki. Nawet gdy zakresem swych zainteresowań nie obejmowały wprost języka (choćby medycyna), często inspirowały się dyscyplinami językoznawczymi, jeśli chodzi o terminologię czy metodę analizy naukowej. Dodatkowo, wspólna formacja edukacyjna, oparta o naukę gramatyki i leksyki sanskryckiej, owocowała wspólnotą języka naukowego, ujawniającą się w różnych dziedzinach. Przyjrzymy się zatem najwcześniejszym dyscyplinom językoznawczym w dawnych Indiach, skupiając uwagę na tych ich cechach i elementach, które pozostawiły po sobie ślad nie tylko w nauce indyjskiej, ale i światowej.

  • ndz., 2023-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Science in ancient Egypt?

This presentation will take a brief look at the different forms of arts and crafts practiced in ancient Egypt that could be qualified as 'science' in our modern terms. Here one could think of mathematics, geometry, architecture, medicine and more. But most importantly the goal of this presentation would also be to ask questions about what counted as 'scientific' in ancient Egypt for the Egyptians themselves. As the emic view unfolds during this presentation topics such as writing, magic, astronomy, astrology and other potential themes will be discussed shortly to give a glance on an alternative understanding on the notion of science.

  • ndz., 2023-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Wspólnie czy obok siebie? Żydzi na ziemiach polskich i w Polsce w pierwszej połowie XX w.

Dyskusja panelowa z udziałem historyków poświęcona stosunkom polsko-żydowskim w I połowie XX wieku

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Afganistan okiem socjologów. Pamięć i codzienność w przestrzeni miejskiej Kabulu

Na spotkaniu opowiemy o naszym niedawnym (luty 2023) wyjeździe badawczym do Kabulu. Stolica Afganistanu pod rządami talibów ma dziś dwie twarze: jedną mało przyjazną, podejrzliwą, niedostępną i zdystansowaną oraz drugą zupełnie zwyczajną, codzienną, otwartą i gościnną. Pokażemy, jak w przestrzeni miejskiej Kabulu pamięć i codzienność spotykają się ze sobą niekiedy w sposób przewidywalny, taki jak walka na symbole na miejskich murach, a innym razem w sposób zupełnie nieoczekiwany, na przykład w poradzieckich dzielnicach mieszkaniowych.

Spotkanie w ramach projektu H2020: DisTerrMem (www.disterrmem.eu).

  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Asystentura międzykulturowa w szkole

Do polskich szkół uczęszcza co raz więcej dzieci migranckich. Ich liczba zauważalnie wzrosła po ataku Rosji na Ukrainę w 2022 roku, gdy polskie szkoły przyjęły licznych uczniów uciekających przed wojną. Już od 2010 roku w systemie oświaty funkcjonuje rola asystena międzykulturowego (zatrudnianego bardzo często jako pomoc nauczyciela). W ubiegłym roku szkolnym w polskich szkołach pracowało ponad tysiąc osób zatrudnionych jako asystenci mędzykulturowi, przede wszystkim pochodzących z Ukrainy, ale nie tylko. Najważniejszą kwalifikacją do podjęcia tej funkcji jest umiejętność posługiwania się językiem krsju pochodzenia uczniów. Na Uniwersytecie Warszawskim zarówno prowadzimy badania dotyczące funkcjonowania asystentury międzykulturowej w szkołach jak i prowadzimy kształcenie asystentów i asystentek wspierając ich w pracy zawodowej. Podczas wykładu pokażemy polską szkołe z perspektywy jej uczniów i pracowników, którzy pochodzą z innych krajów. Opowiemy o wyzwaniach, przed którymi stają uczniowie migranci, szkoła i system oświaty jako całość. Pokażemy jak asystenci pośredniczą w kontaktach ze społecznością migrancką, pomagają opanować język polski, pomagają w nauce, odciążają kadrę szkoły, wyjaśniają pojawiające się różnice kulturowe, rozwiązują sytuację konfliktowe i reagują na sytuacje gorszego traktowania, wspierają w procesie adaptacji oraz stają się wzorami (role models) dla dzieci i młodzieży.

  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Kim była Jane Addams?

Wykład przybliży niełatwą i nieoczywistą drogę Jane Addams - działaczki społecznej w Ameryce XIX/XX w. Od ambicji i ideałów panny z dobrego domu, przez streetworking i oczyszczanie miasta Chicago, ku zarzutom zdrady narodowej, do otrzymania Pokojowej Nagrody Nobla. W drugiej części spotkania wspólnie porozmawiamy o sile edukacyjnej społeczników.

  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Kryzysy uchodźcze na granicy z Białorusią i Ukrainą: polska granica czy polskie granice?

Kryzysy uchodźcze na granicy z Białorusią (2021) i Ukrainą (2022): polska granica czy polskie granice? Pomiędzy medialnym obrazem a wysiłkiem tworzenia inkluzywnych i odpowiedzialnych treści 

Wykład

  • Dr hab. Anna Jupowicz-Ginalska, prof. ucz.
  • Dr Greta Gober

Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski

Od agresji Rosji na Ukrainę minęło półtora roku, a od rozpoczęcia kryzysu humanitarnego na granicy z Białorusią dwa lata. Wojna, także ta hybrydowa, jak i niegasnący kryzys uchodźczy, postawiły przed mediami nowe wyzwania w obszarze społecznej odpowiedzialności, zawodowej rzetelności i pluralizmu tematycznego.

 

Wojna ma oczywisty wpływ na funkcjonowanie polskich mediów informacyjnych. Redakcje i dziennikarze wyszli już jednak ze „strefy szoku”: nadszedł zatem czas, by zadać pytania o to, jak w czasach kryzysu i wojny należy kształtować postawy tolerancji i poszanowania różnorodności? Na co powinno się zwracać uwagę? Jakie są szanse, ale i zagrożenia, związane z inkluzywnością w tak niestabilnych czasach? Jak z nowymi wyzwaniami (w tym polaryzacją, fake newsami, trollingiem, algorytmizacją, botami i innymi kwestiami technologiczno-politycznymi), usiłują sobie radzić redakcje (wybranych) mediów informacyjnych?

Na te pytania spróbują odpowiedzieć naukowczynie z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii (Uniwersytet Warszawski), które przedstawią wyniki badań zrealizowanych w ramach projektu „Zarządzanie różnorodnością jako innowacja w dziennikarstwie” (https://managingnewsroomdiversity.com/pl/, finansowanego z Funduszy Norweskich – POLS, a obsługiwanych przez Narodowe Centrum Nauki).

Wykład składa się z dwóch części. Z jednej strony przyjrzymy się, jak w medialnym przekazie wyglądały dwa kryzysy humanitarne rozgrywające się na polskiej granicy w podobnym czasie i przestrzeni, jednak w bardzo różnych kontekstach geopolitycznych. Z drugiej strony skoncentrujemy się na praktyce. Wspólnie z dziennikarzami i przedstawicielami redakcji objętych badaniem w ramach projektu, poszukamy (innowacyjnych?) przykładów działań i narzędzi, których dziennikarze używali, by w czasach wojny i kryzysu pamiętać o ciążącej na nich odpowiedzialności kształtowania postaw tolerancji i szacunku dla różnorodności.
 

Dzięki temu pogłębimy rozumienie roli, jaką „normy” odgrywają w praktyce dziennikarskiej. Koncentrując się na relacjach medialnych i pracy dziennikarskiej w czasach kryzysu humanitarnego.

Nauki społeczne
  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Muzyka elektroniczna w świecie postkolonialnym

Współczesny świat postkolonialny jest obszarem, w którym technologie diametralnie zmieniają wszystkie sfery życia, w tym muzykę i szeroko pojętą sztukę. Wykład przedstawi dynamikę i charakter tych zmian na przykładzie stylistyk muzycznych, rozwijających się przy użyciu elektrycznych i elektronicznych narzędzi do wykonywania muzyki, dzielenia się nią i słuchania jej. Zmiany te dotyczą wielkich miast w postkoloniach, ale również wsi, gdzie łączą się one z lokalnymi estetykami na nieoczekiwane sposoby.

Historia tych zmian łączy się z wprowadzaniem obiektów technologicznych, ale również z mobilnością ludzi i ich oddolną zdolnością do przetwarzania dostępnych technologii na swój własny sposób. Jednocześnie rozwój muzyki elektrycznej i elektronicznej w postkoloniach wpisuje się w dłuższy proces zaprowadzania i utrwalania europejskich rządów poprzez wprowadzanie różnego typu technologii. Wykład prześledzi adaptację studiów nagraniowych, keyboardów i wirtualnych instrumentów do lokalnych warunków i estetyk w oparciu o twórczość muzyczną z Afryki Środkowej i Wschodniej. Główną osią wykładu będą zmiany w wykonywaniu i aranżowaniu rytmów, a także połączenia nowych form śpiewu. Istotną rolę odgrywają tutaj innowacyjne użycia takich aplikacji jak Auto-Tune czy Fruity Loops Studio.

Elektroniczne brzmienia w Afryce Wschodniej i Środkowej są niezwykle popularne, mimo że lokalni słuchacze w niewielkim stopniu uczestniczą w zdominowanym przez globalny zachód rynku muzyki pop. Skąd więc biorą inspiracje, wzorce i sample? Czy można mówić o afrykańskiej lokalnej muzyce nasyconej elektroniką jako o tradycji, czy bardziej o muzyce przyszłości, którą słabo rozpoznajemy z perspektywy europejskiej? Opowieść o tym będzie wzbogacona prezentacją nagrań współczesnych i historyczną artystów z omawianych regionów.

  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Upadający mur horyzontu zdarzeń

Dr Jakub Jankowski w kontekście nierozwiązanego problemu utraty informacji w czarnych dziurach opowie o międzynarodowym konkursie Falling Walls Lab.

Czarne dziury, tajemnicze obiekty, powszechne w obserwowalnym Wszechświecie, są źródłem paradoksu spędzającego sen z powiek teoretyków od pół wieku. W czasie wykładu, oprócz przedstawienia samego problemu, zostaną również zaprezentowane potencjalne możliwości rozwiązania go.

  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Grafolingwistyka w tradycji chińskiej – emiczna perspektywa pisma chińskiego

Pismo chińskie jest jednym z najbardziej skomplikowanych systemów pisma użytkowanych w tej chwili na ziemskim globie. Specjalista od pisma chińskiego, członek zespołów badawczych zajmujących się manuskryptami (Siglum) i pismami świata (Sign and Symbol) opowie o tradycjach chińskich związanych z badaniem jednego z najistotniejszych elementów chińskiej kultury - chińskiego pisma semantofonetycznego.

Własna perspektywa chińska na pismo jest nieco odmienna od współczesnego punktu widzenia, ale w badaniach nad wielaspektowym zrozumieniem pisma jako fenomenu kulturowego nie może zabraknąć emicznej - czyli lokalnie chińskiej perspektywy. Chińskie 文字学   bada znaki chińskie od 2000 lat, od Xu Shena do najnowszych naukowych analiz chińskich uczonych współczesnych. Jak widzimy pismo chińskie i jak je reprezentujemy na zachodzie, a jak widzą je Chińczycy - to wszystko będą podstawowe tematy wykładu, przy okazji zapoznamy się ze zmianami w chińskim piśmie, reformami pisma które się udały i nie udały, a także spojrzeniem na Żółtej rzeki na ciągle obecne we wszelkich kulturach dążenia do reformy ortografii w celu modernizacji pisma.

Perspektywa chińska zostanie również zderzona z punktem widzenia zachodnich badaczy wczoraj i dziś, szczególnie współczesnej nauki grafolingwistyki, która pod wieloma różnymi kątami analizuje pismo samo w sobie, oraz w porównaniu do innych systemów znaków.  Wykład będzie bogato opatrzony przykładami - co na pewno wspomoże estetyczne wrażenia. Dla chętnych planowane są dygresje na temat magicznej roli pisma.

  • ndz., 2023-09-24 16:00
Spotkanie festiwalowe (Nie?)literackie podróże literatów, czyli krótka historia francuskojęzycznej literatury podróżniczej

Motyw podróży często jest wykorzystywany w tekstach literackich: pozwala bohaterowi dojrzeć/poznać siebie, staje się metaforą ludzkiego życia. Opisując w swoich tekstach podróże, pisarze często posługują się wyobraźnią, istniejącymi już opisami, ale nie raz za wzór służą im ich własne podróże. Bywa, że te podróże opisują dokładnie w innych tekstach: gatunek relacji z podróży ma bardzo długą historię, choć nie zawsze bywa doceniany przez literaturoznawców.

Wykład ma na celu pokazanie, jak fascynująca jest literatura podróżnicza i jak wiele ma wymiarów. Dlaczego powstawała? Jakie były/są strategie opisywania nieznanego świata? Jak zmieniało się nastawienie do podróży (i jej opisywania) na przestrzeni wieków? I - przede wszystkim - na ile można wierzyć podróżującym i opisującym swoje podróże literatom? Gdzie przebiega granica między doświadczeniem a (auto)kreacją? Oto pytania, na które odpowiem podczas wykładu poświęconemu przede wszystkim francuskim podróżnikom na Wschód.

  • ndz., 2023-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Mastering Ritual Deception: An Introduction to the Anthropology of Afro-Brazilian Capoeira

This presentation is about the learning process of Afro-Brazilian capoeira from an anthropological perspective. Despite being a global phenomenon practiced in more than one hundred countries, the transmission of knowledge in capoeira depends on the teacher-student relationship. In this sense, teachings privilege deception, not only as a body technique but also as a spiritual and mystic discovery. The presentation describes how practitioners learn the fundamentals of deception in a capoeira style called Angola, which, according to its leaders, stands as the most traditional and the closest to its African origins. It also argues that lessons go beyond the classroom, and capoeira leaders, called mestres, strive to educate students in the cosmological principles of the Angola style, which include the presence of different entities like the dead mestres, and African ancestors. Finally, the article argues that learning deception in capoeira, in essence, is about embodying a way of life in a holistic manner.

  • ndz., 2023-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Nie tylko roboty, kosmici i geniusze: aseksualność w amerykańskiej kulturze popularnej

Aseksualność długo była w kulturze popularnej niewidoczna, a kiedy już się pojawiała, postaci aseksualne bywały sprowadzane do robotów, kosmitów, lub innych „nieludzkich” dziwaków. Ta sytuacja zmienia się wraz z rosnącą widocznością aseksualności i wiedzy na jej temat. W czasie wykładu przyjrzymy się różnym wcieleniom aseksualności w amerykańskiej popkulturze oraz zastanowimy się nad tym, jak rasa i płeć wpływają na konstrukcję aseksualnych postaci. Porozmawiamy między innymi o serialach "BoJack Horseman" i "Teoria wielkiego podrywu", powieściach dla młodzieży oraz literaturze science fiction.

  • ndz., 2023-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Rośliny, które zmieniają historię świata

Wiele gatunków roślin odegrało niebagatelną rolę w historii cywilizacji. Nierzadko pośrednio, o czym nie zdajemy sobie sprawy, zmieniały historię, wpływały na losy państw i narodów, budowały fortuny, ale też niosły śmierć. Wbrew pozorom nadal bardzo wiele od nich zależy i dzięki nim wiele się zmienia.

  • ndz., 2023-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Zostań swoim najlepszym menedżerem – jak wykorzystywać funkcje wykonawcze w szkole i nie tylko

Uczysz się ciężko do klasówek, a mimo to nie dostajesz piątek? Pracujesz wiele godzin nad projektem, a on okazuje się niewypałem? Być może nie do końca wiesz jak odpowiednio zorganizować materiał, na jakich elementach skupić się najbardziej chcąc je jak najefektywniej opanować lub rozdysponować czas na poszczególne etapy działania…Twój mózg czeka aby zadziwić Cię swoim niewykorzystanym potencjałem. Dzięki kilku łatwym zadaniom dowiesz się, jak dzięki odpowiednio wykorzystywanym funkcjom wykonawczym masz szansę wznieść się na wyżyny Twoich możliwości. Jako swój najlepszy menedżer będziesz efektywnie zarządzał czasem, może grupą kolegów, z którą współpracujesz i materiałem do opracowania, osiągając założony cel.

Seminarium będzie dawać możliwość dowiedzenia się czym są funkcje wykonawcze, jakie problemy napotyka się w pracy z nimi w praktyce neuropsychologicznej u dzieci i młodzieży w zaburzeniach ze spektrum autyzmu czy zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). W dalszej kolejności postaram się zachęcić do samodzielnego odkrycia w praktyce własnych możliwości w zakresie jak najpełniejszego wykorzystywania funkcji wykonawczych w codziennym życiu, i w szkole i nie tylko, podczas czytania, pisania, nauki matematyki, czy organizacji poszczególnych etapów projektu w klasie i poza nią.

  • ndz., 2023-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Digital War and Politics of Memory in Afghanistan

Podczas spotkania omówimy sposób, w jaki talibowie w Afganistanie wykorzystywali Internet i media społecznościowe jako niekinetyczną broń przeciwko Stanom Zjednoczonym i NATO. W swej strategii wojny cyfrowej talibowie wykorzystali pamięć o brytyjskim kolonializmie, rosyjskiej inwazji i amerykańskiej wojnie z terroryzmem do kilku celów: wywierania wpływu cyfrowego, rekrutowania ludzi do swoich szeregów i tworzenia strategicznej narracji „wygranej bitwy z obcymi okupantami”. Cyfrowi wojownicy talibów tworzyli narracje i kontr-narracje w przestrzeni cyfrowej zarówno po to, by stworzyć opinię publiczną przychylną ich polityce pamięci o zagranicznych okupantach, jak i po to, by wygrać wojnę psychologiczną.

Spotkanie w języku angielskim.

Spotkanie w ramach projektu H2020: DisTerrMem (www.disterrmem.eu).

  • ndz., 2023-09-24 18:30
Spotkanie festiwalowe Rozwój w dobie kryzysu klimatycznego

W dobie kryzysu klimatycznego coraz lepiej zdajemy sobie sprawę z tego, że potrzebujemy alternatyw dla modelu nieustannego wzrostu. Musimy przezwyciężyć utarte sposoby myślenia o rozwoju jako procesie uprzemysłowienia i modernizacji na wzór zachodni.  Wiemy, że rozwój powinien być zrównoważony i sprawiedliwy. Ale co to znaczy? Na całym świecie szereg intelektualistów_ek i ruchów społecznych formułuje różne odpowiedzi na to pytanie. Spróbujemy przyjrzeć się tym odpowiedziom.

Spotkanie jest organizowane w ramach projektu "Idee postępu i rozwoju w kontekście kryzysu klimatycznego w filozofii peryferyjnej w XXI wieku", Narodowe Centrum Nauki, nr projektu 2021/43/B/HS1/03354.

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 18:30

©2022 Festiwal Nauki