Nauki społeczne

Skąd badacze wiedzą, że ludzie się uczą? Jakie urządzenia pomagają poznawać ten proces? Zapraszamy do odwiedzin laboratoriów Pracowni Przewrotu Kopernikańskiego - centrum badawczo-rozwojowym Centrum Nauki Kopernik.

Pracownia Przewrotu Kopernikańskiego jest miejscem prowadzenia interdyscyplinarnych prac badawczo-rozwojowych. Łączy badania z zakresu edukacji, psychologii i socjologii oraz nowych technologii i nauk inżynieryjnych. Ich wyniki to punkt wyjścia do tworzenia prototypów i innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych wspierających rozwój kompetencji kluczowych w XXI wieku.

Uczestnicy spotkania poznają laboratoria Pracowni Przewrotu Kopernikańskiego i ich aparaturę badawczą. Będą mogli wcielić się na chwilę w rolę badaczy i dokonać obserwacji.i wstępnych analiz.  Będzie można podejrzeć prototypy powstających eksponatów i pomocy edukacyjnych.. Uczestnicy dowiedza się też o korzyściach panującej w Pracowni interdyscyplinarności zarówno dla prowadzonych projektów badawczych, jak i prototypowania nowych obiektów.

Jedna grupa zwiedzająca PPK będzie mogła liczyć maksymalnie 25 osób.

Podczas wykładu przedstawione zostaną najważniejsze koncepcje i trendy rozwoju współczesnych miast. Omówione zostaną zmiany w podejściu w polityce miejskiej do tworzenia przestrzeni przyjaznych do życia, pociągających za sobą zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni. Według tej koncepcji współczesne miasto powinno być przede wszystkim miejscem, gdzie dobrze i wygodnie żyje się mieszkańcom, a ludzie mogą korzystać z przestrzeni miejskiej. Kolejnym priorytetem jest tworzenie miast zrównoważonych, wdrażąjących ekologiczne technologie, powodujących, że życie w mieście mniej obciąża środowisko. Tworzone i pielęgnowane są tereny zielone, także w skali mikro (np. parki kieszonkowe). Kolejna zmiana dotyczy poruszania się po mieście i ograniczania w nim liczby samochodów oraz ruchu samochodowego, rozbudowywane w tym celu są sieci ścieżek rowerowych, transport publiczny, czy infrastruktura dla pojazdów elektrycznych. Trzecim głównym trendem jest wdrażanie koncepcji smart city, zakładającej wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu miastem, a także wykorzystanie różnego rodzaju danych, które są pozyskiwane w celu usprawnienia usług miejskich. Technologie cyfrowe wkraczają w nowe dziedziny życia, co powoduje, że można je wykorzystywać na bardzo szerokim polu i wkraczają w coraz to nowe dziedziny życia.

W biznesie i analizach społecznych ogromne znaczenie mają dane z tzw. systemów GIS (geograficznych systemów informacyjnych). Wspólną cechą tych danych jest ulokowanie poszczególnych obserwacji w miejscu na powierzchni Ziemi określonym współrzędnymi geograficznymi. Odpowiednio przetwarzając te dane, można uzyskać cenne wnioski. Wymaga to jednak wykorzystania odpowiednich narzędzi i kompetencji, w które uczestnicy spotkania zostaną wyposażeni. Wykorzystując dane o wynikach matury z matematyki w wybranych województwach, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie o zależność tych wyników od sytuacji ekonomicznej okolicy, w której znajduje się dana szkoła. W tym celu (i) pobierzemy odpowiednie dane, (ii) dokonamy geokodowania (czyli zamiany adresu "pocztowego" na współrzędne geograficzne), (iii) przedstawimy wyniki na mapie, (iv) zagregujemy odpowiednio do ogólnodostępnych danych o sytuacji finansowej gmin i powiatów, (v) przygotujemy wykresy pozwalające na wyciągnięcie odpowiednich wniosków. Uczestnicy warsztatu będą mogli wykorzystać otrzymane kody, by samodzielnie powtórzyć analizę dla innego zbioru danych o analogicznej strukturze.

Warsztaty przeznaczone są dla wszystkich, którzy chcą poznać oraz poćwiczyć stosowanie najważniejszych zasad skutecznego komunikowania się z odbiorcami przez mowę oraz elementy języka niewerbalnego, takie jak kontakt wzrokowy, gestykulacja czy postawa ciała.

Celem warsztatów jest wprowadzenie do sinologii - wiedzy o Chinach: podstaw wiedzy o języku mandaryńskim, nauki znaków i zwrotów oraz - przez znaki - wiedzy o największych chińskich prowincjach i miastach. Zajęcia rozpoczną się od dyskusji wiedzy o Chinach pośród uczestników, następnie zapoznania z mapą Chin, wskazaniem miast, które młodzi badacze mają w przyszłości szansę odwiedzić z multimedialną prezentacją ich najważniejszych zabytków, interesujących miejsc, znaków i znaczenia nazwy danego miejsca, użytecznych słów i zwrotów grzecznościowych. Prowadzący zapewnia praktyczny charakter zajęć, aktywizację uczestników w dyskusji, sesji pytań, prostej nauce pisania i mówienia.

Jaki jest związek między literaturoznawstwem a etyką? Czym jest lektura etyczna tekstu literackiego? Co najważniejsze, czy literatura kształtuje nasze kompetencje moralne? Jeżeli tak, to w jaki sposób? Wykład stara się odpowiedzieć na te i inne pytania, omawiając etyczną krytykę literacką, począwszy od tzw. „zwrotu etycznego” w latach 70. i 80. XX wieku.

W prezentacji zaprezentowane zostaną wyniki badań Koła Naukowego Psychologii Sądowej LexPsyche APS dotyczące problematyki efektywności wykonywania środków korekcyjnych wobec sprawców przestępstw agresywnych w zakładach karnych. Kluczowym bowiem zadaniem w podejmowanych przez państwo działaniach jest zarówno ochrona osób pokrzywdzonych przestępstwami, ale też i efektywna praca ze sprawcami czynów. Podkreślić należy również, że bez oddziaływań i pracy ze sprawcą nie jest w pełni skuteczna i możliwa pomoc jego ofierze.

W prezentacji przedstawione zostaną wyniki ewaluacji programu korekcyjno-edukacyjnego – Treningu Zastępowania Agresji ART. Badania zrealizowane zostały przy współpracy z Centralnym Zarządem Służby Więziennej i obejmowały eksperymentalne przeprowadzenie ww. oddziaływań na grupie losowo dobranych do badania mężczyzn, odbywających karę bezwzględnego pozbawienia wolności za przestępstwa o charakterze agresywnym (art. 156, art. 157, art. 158, art. 159, art. 280, art. 281, art. 282). Pięć lat po opuszczeniu przez skazanych zakładów karnych zweryfikowano ich powrotność do przestępstwa. W prezentacji przedstawione zostaną wyniki prowadzonych badań.

Czym jest konsumpcja zrównoważona i dlaczego jest ważna? 
Rozpoczniemy od zrozumienia koncepcji konsumpcji zrównoważonej oraz jej znaczenia dla naszej planety i społeczeństwa. Omówimy, jak nierówności wpływają na nasze możliwości i wybory konsumpcyjne.
Jak konsumpcja w bogatych krajach wpływa na środowisko? 
Skupimy się na tematach takich jak zasoby naturalne, zużycie energii i generowanie odpadów. Zastanowimy się, jak styl życia w bogatych krajach wpływa na klimat i jakie są tego konsekwencje.
Jak konsumpcja w biednych krajach różni się od konsumpcji w bogatych krajach?
Na podstawie danych i statystyk przyjrzymy się, jakie są różnice w konsumpcji między bogatymi a biednymi krajami i jak wpływają na zrównoważenie.
Czy istnieje konsumpcja 'idealna'? 
Przyjrzymy się koncepcjom i różnym typom konsumpcji promującym zrównoważenie, takie jak dobra publiczne, korytarze konsumpcyjne, ekologiczny odcisk, biologiczna pojemność, etc. Zastanowimy się, czy istnieje równowaga, która mogłaby zapewnić zrównoważoną przyszłość dla wszystkich na Ziemi.

Wykład poświęcony jest historii wojen i temu, jak na niej może skorzystać współczesny biznes.

W trakcie warsztatów zaprezentujemy wyniki badania, które dotyczyło przemocy wobec osób LGBTQ+. Poruszymy tematy zarówno przemocy fizycznej, jak i psychicznej. W Polsce społeczność LGBTQ+ jest jedną z grup najbardziej narażonych na przemoc i odczuwanie stresu mniejszościowego. Zaprezentowane wyniki dokładnie omówimy oraz poddamy dyskusji.

Spotkanie będzie trwało 2x45 minut. Pierwsze 45 minut będzie stanowił wykład przybliżający prawa konsumentów, zmiany wprowadzone od 1.01.2023 r., instytucje i organizacje chroniące konsumenta, pozasądowe rozstrzyganie sporów. Drugie 45 min. będzie stanowiły ćwiczenia, czyli praktyczne porady jak dochodzić swoich praw, jak być świadomym konsumentem, a jakim konsumentem jesteśmy, na zakończenie quiz.

Wykład dotyczyć będzie możliwości wsparcia osób w kryzysie, a także psychologicznych aspektów działania na rzecz innych. Przedstawione zostaną czynniki kształtujące postawy prospołeczne oraz przyczyny działalności na rzecz różnych grup społecznych.

Federacja Rosyjska prowadzi działania hybrydowe, m.in. dezinformację, aby wpływać na procesy polityczne w państwach demokratycznych, polaryzować społeczeństwa i osłabiać swojego największego rywala - czyli Zachód. Ale czy rzeczywiście rosyjska dezinformacja jest skuteczna i w jakich wymiarach jest skuteczna?

W trakcie spotkania  przedstawimy wyniki naszych badań nad społecznymi skutkami pandemii Covid-19. W ich ramach od 2020 r. przeprowadziliśmy w sumie kilkaset wywiadów dotyczących życia w  pandemii, trzykrotnie wracając do tych samych osób i rozmawiając rokrocznie tak o bieżącej sytuacji, jak i trwalszych zmianach. Pozwoliło nam to zaobserwować, jak w różnym czasie reagowaliśmy na pandemię: jak ją oswajaliśmy, jak się do niej przyzwyczajaliśmy, jak zmienialiśmy nasze nawyki,  ale też jak zapominaliśmy o zagrożeniu lub zmienialiśmy nasze zdanie na jego temat. Wspólnie zastanowimy się też nad tym, jakie wnioski płyną z tych doświadczeń, które były udziałem nas wszystkich, a także nad ich interpretacjami. Postaramy się też przewidzieć, jak będziemy opowiadać o pandemii za kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat.

Po naszym wystąpieniu planujemy dyskusję o roli i wadze osobistych doświadczeń i wspomnień na temat pandemii Covid-19, a także ich znaczeniu dla nas i całego społeczeństwa.

Podczas wykładu opowiem o:

• reformie systemu emerytalnego, która doprowadziła do powstania zjawiska „emerytur groszowych” – niższych od najniższej emerytury,
• dynamice tego zjawiska,
• metodologicznych trudnościach związanych z jego badaniem,
• wynikach jakościowego badania socjologicznego, zrealizowanego w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (z naciskiem na to, co socjologia może wnieść do wyjaśniania omawianego zjawiska),
• mitach związanych z „emeryturami groszowymi”.

Kampania wyborcza to dla polityków czas obietnic i intensywnych starań o jak najkorzystniejszy wizerunek. Jak partie i kandydaci radzą sobie z wyborem treści prezentowanych w tym czasie? W trakcie wykładu zostanie pokazane, w jaki sposób systematycznie badać strategiczny dobór tematów kampanii wyborczej. Zostaną zaprezentowane i przeanalizowane niektóre strategie polskich partii politycznych z okresu 1991-2019 związane z wyborem podejmowanych tematów oraz stosowaniem kampanii negatywnej. Na koniec spotkania przyjrzymy się trwającej kampanii przed wyborami parlamentarnymi 2023 roku.

Z pozoru między naukami społecznymi a psychoanalizą jest przepaść: nauki społeczne badają życie zbiorowe, psychoanaliza dotyczy tego, co jednostkowe – a nawet więcej, tego, co w każdej jednostce osobne i unikalne. A jednak klasycy psychoanalizy mieli wiele do powiedzenia o społeczeństwie i kulturze. Wykład będzie zaproszeniem do powiązania idei Sigmunda Freuda i Jacquesa Lacana z badaniem społeczeństwa, a skoncentrowany będzie na kilku stopklatkach z prac klasyków psychoanalitycznej teorii.

Kryzysy uchodźcze na granicy z Białorusią (2021) i Ukrainą (2022): polska granica czy polskie granice? Pomiędzy medialnym obrazem a wysiłkiem tworzenia inkluzywnych i odpowiedzialnych treści 

Wykład

• Dr hab. Anna Jupowicz-Ginalska, prof. ucz.
• Dr Greta Gober

Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski

Od agresji Rosji na Ukrainę minęło półtora roku, a od rozpoczęcia kryzysu humanitarnego na granicy z Białorusią dwa lata. Wojna, także ta hybrydowa, jak i niegasnący kryzys uchodźczy, postawiły przed mediami nowe wyzwania w obszarze społecznej odpowiedzialności, zawodowej rzetelności i pluralizmu tematycznego.

Wojna ma oczywisty wpływ na funkcjonowanie polskich mediów informacyjnych. Redakcje i dziennikarze wyszli już jednak ze „strefy szoku”: nadszedł zatem czas, by zadać pytania o to, jak w czasach kryzysu i wojny należy kształtować postawy tolerancji i poszanowania różnorodności? Na co powinno się zwracać uwagę? Jakie są szanse, ale i zagrożenia, związane z inkluzywnością w tak niestabilnych czasach? Jak z nowymi wyzwaniami (w tym polaryzacją, fake newsami, trollingiem, algorytmizacją, botami i innymi kwestiami technologiczno-politycznymi), usiłują sobie radzić redakcje (wybranych) mediów informacyjnych?

Na te pytania spróbują odpowiedzieć naukowczynie z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii (Uniwersytet Warszawski), które przedstawią wyniki badań zrealizowanych w ramach projektu „Zarządzanie różnorodnością jako innowacja w dziennikarstwie” (https://managingnewsroomdiversity.com/pl/, finansowanego z Funduszy Norweskich – POLS, a obsługiwanych przez Narodowe Centrum Nauki).

Wykład składa się z dwóch części. Z jednej strony przyjrzymy się, jak w medialnym przekazie wyglądały dwa kryzysy humanitarne rozgrywające się na polskiej granicy w podobnym czasie i przestrzeni, jednak w bardzo różnych kontekstach geopolitycznych. Z drugiej strony skoncentrujemy się na praktyce. Wspólnie z dziennikarzami i przedstawicielami redakcji objętych badaniem w ramach projektu, poszukamy (innowacyjnych?) przykładów działań i narzędzi, których dziennikarze używali, by w czasach wojny i kryzysu pamiętać o ciążącej na nich odpowiedzialności kształtowania postaw tolerancji i szacunku dla różnorodności.
 

Dzięki temu pogłębimy rozumienie roli, jaką „normy” odgrywają w praktyce dziennikarskiej. Koncentrując się na relacjach medialnych i pracy dziennikarskiej w czasach kryzysu humanitarnego.

Człowiek używa narkotyków od ponad 10000 lat i od tego czasu używał ich do różnych celów. W ostatnim stuleciu powstało wiele uprzedzeń dotyczących substancji psychoaktywnych równolegle do wzrostu używania. Podczas spotkania spróbujemy sobie odpowiedzieć na pytania czym właściwie są narkotyki, czemu wywołują pozytywne i negatywne emocje, czym jest uzależnienie, jakie są jego realne skutki i czy leczenie narkotykami to przyszłość.

How does the crisis situation in Ukraine caused by Russia’s invasion in February 2022 influence which languages are spoken in Poland? What role does language play in the assault on three Germans in Łódź or a professor on Warsaw’s tram for speaking German? Why are far-right protests organized by the Młodzież Wszechpolska [All-Polish Youth] demanding UAM dla Polaków [University of Adam Mickiewicz for Poles], to reduce the number of international students and to teach classes in English? Such events show that there is a need to better understand the relationship among language, migration, and (neo-)nationalism and to find out how it is lived and experienced within Polish society, by the local population, international students, expats, migrants, refugees, and others. 

In the recent immigration from Ukraine to Poland, the local population has played a leading role by providing not only shelter and food, but also moral and emotional support as immediate neighbors. Similarities among Slavic languages and cultures are often used as an argument for why immigration to Poland seems to be easier for Ukrainians, but it is not clear at this stage if this will lead to successful long-term integration. Certain media have also raised the controversial question of why, in contrast to the solidarity with Ukraine, migrants and refugees from other ethnic or national backgrounds have received a less favorable treatment or have even been refused entry into the country. The goal of this workshop is to address these questions together, create awareness of our own attitudes and biases as well as empathy and understanding for others. We will have a lively discussion, engage in group exercises, and brainstorm ideas together for a more diverse, interesting, and just society.