Wiedza, nauka i inteligencja w tureckich mądrościach ludowych
Mądrości ludowe to inaczej przysłowia, definiowane jako najkrótsze teksty literackie zawierające całą wiedzę o świecie, przekazywane z pokolenia na pokolenie drogą ustną. Stanowią one źródło wiedzy o języku, kulturze, postrzeganiu i pojmowaniu świata przez dane społeczeństwo. Te odznaczające się kunsztownym językiem teksty ukazują świat, jakim widziany był przez niewykształconą i niepiśmienną warstwę społeczeństwa, dla którego stanowiły specyficzną encyklopedię, kodeks prawny oraz zasady savoir-vivre’u. Obecnie zaś stanowią podstawę do badań nad językiem i kulturą.
Jak w każdym języku, także i w języku tureckim przysłowia poruszają najważniejsze w życiu człowieka kwestie. Jedną z nich jest podejście do wiedzy i nauki oraz wrodzonej inteligencji. Należy rozróżnić te terminy, gdyż wiedzę człowiek nabywa wraz z doświadczeniem w ciągu całego swojego życia, przy czym nie musi to być wiedza pochodząca z książek i szkół, może to być wiedza - umiejętność i perfekcja wynikająca z własnej pracy. Mądrość zaś, która jest pojęciem szerszym od samej tylko inteligencji, to nie tylko wiedza nabyta, lecz także umiejętność korzystania ze zdobytych doświadczeń, wprowadzanie w życie założeń teoretycznych, a także w dużej mierze oparte na kulturze, poczucie sprawiedliwości oraz umiejętność wyciągania wniosków i wartościowania otaczającego świata.
Inteligencja z kolei jest pojęciem wieloznacznym. W Encyklopedii PWN definiowana jest, jako pojęcie ”odnoszące się do sprawności w zakresie czynności poznawczych; w języku potocznym przez inteligencję rozumie się najczęściej zdolność rozwiązywania problemów praktycznych, zdolności językowe lub kompetencje społeczne”.
Wykład stanowi próbę przedstawienia, jak w tureckich mądrościach ludowych postrzegana jest mądrość i wiążące się z nią zdobywanie wiedzy, czyli nauka oraz inteligencja. Tak określony zakres tematyczny pozwolił na wydzielenie kilku aspektów jakie poruszane są przysłowiach, a mianowicie:
- Mądrość - połączenie wiedzy, zdolności, skromności, cecha wywołująca zazdrość.
- Mądrość i wiedza - bogactwo, którego nie można kupić, ani stracić.
- Podporządkowanie się mądrzejszemu (oddanie przywództwa, słuchanie rad)
- Uczenie się przez całe życie.
- Konieczność kształcenia siebie i innych.
- Nie pogardzanie mniej mądrymi, którzy także mogą mieć rację.
- Mądrość - wzrasta wraz z wiekiem (doświadczeniem) i jest od wieku niezależna.
- Wiedza wykorzystywana podczas wykonywania pracy - osiągnięcie mistrzostwa.