Instytut Filozofii UW we współpracy z oddziałem Warszawskim Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | ,,Kawałek żółtej ściany” i inne kolorowe detale. Dlaczego kolor sprawia filozofii kłopot? |
Jeden z bohaterów powieści Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu” nazwiskiem Bergotte stając przed obrazem Vermeera przeżywa tak silny wstrząs na widok namalowanej żółtej ściany, że umiera. Jest to oczywiście reakcja wyjątkowa i wyobrażona przez powieściopisarza, jednak tkwi w niej ziarno prawdy. Kolor potrafi wstrząsnąć, zachwycić, ale, co najistotniejsze, szalenie trudno jest go opisać, nazwać, a jego rola w poznaniu stanowi przedmiot teoretycznych sporów. Najważniejszy z nich to polemika Goethego z Newtonem: spór o to, czy kolor jest zjawiskiem czysto fizycznym, czy może faktem psychofizycznym, któremu bliżej do etyki niż fizyki. Co ciekawe, obydwaj badacze mieli rację: jeden opisał addytywne mieszanie barw (Newton), drugi substraktywne (Goethe). Przyjrzymy się temu, co filozofowie mają do powiedzenia o kolorze. Dlaczego Ludwig Wittgenstein stwierdza, że rozważając kolory „Stoimy tu i patrzymy jak ciele na malowane wrota”? Zastanowimy się również, czy może niektóre badania prowadzone przez artystów nie pozwolą dostrzec nowych odcieni tej szczególnej jakości, która barwi nasze doświadczenie. |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Wina i kara |
Są dwa zasadnicze sposoby postrzegania kary: retrybutywny i utylitarny. Zwolennicy pierwszego z tych sposobów karę traktują jako odwet za wyrządzone zło. Według zwolenników drugiego podejścia kara to środek do realizacji ważnych społecznie celów. Te cele to zapobieganie kolejnym wykroczeniom, resocjalizacja sprawcy, naprawa wyrządzonych szkód. Utylitaryści zarzucają retrybutywistom, że ich teoria jest: niemoralna, oparta na błędnych intuicjach, nieracjonalna i niezrozumiała. Celem wystąpienie będzie przedstawienie pewnego sposobu obrony retrybutywizmu przed tymi zarzutami. Koncepcja ta opiera się na zaprezentowanym przez Petera Strawsona w artykule Freedom and Resentment opisie sieci postaw i uczuć, które tworzą naszą rzeczywistość moralną. Na gruncie tego stanowiska okazuje się, że to utylitarystyczne ujęcie kary jest narażone na wskazane wyżej zarzuty. Natomiast retrybutywizm, wyrastający z nakreślonego przez Strawsona „ogólnego schematu ludzkiego życia”, jest wyrazem naturalnej postawy względem winowajców, postawy moralnej i racjonalnej. |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Metafory, które wstrząsnęły filozofią |
Wykład będzie poświęcony roli metafory w filozofii. Zobaczymy, że metafora, do niedawna traktowana przez filozofów podejrzliwie bądź lekceważąco (jako rodzaj ozdobnika odpowiedniego w poezji, ale niesprzyjającego jasnemu i precyzyjnemu myśleniu), odgrywa w nauce - w tym filozofii - kluczową rolę. Prześledzimy pokrótce dzieje spetryfikowanych metafor, czyli centralnych dla różnych myślicieli pojęć, które ukształtowały historię filozofii, by zobaczyć, że być może Hanna Arendt miała rację, pisząc, że ,,metafora, stwarzając pomost nad przepaścią między wewnętrznymi i niewidocznymi czynnościami umysłowymi a światem zjawisk, jest niewątpliwie największym darem, jaki język może ofiarować myśleniu, a zatem i filozofii.” Przyjrzymy się także najważniejszym filozoficznym teoriom metafory (Arystotelsa, Rorty’ego, Blacka).
|
Nauki humanistyczne |
|