„Odrysowane od linijki”? Granice państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w XX i XXI wieku
Patrząc na mapę polityczną Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej można zauważyć, że część granic państwowych ma przebieg nieregularny, inne natomiast wyglądają jakby zostały „odrysowane od linijki”. Państwo jest wspólnotą polityczną ludzi stale zamieszkujących dane terytorium i podlegających jednej władzy zwierzchniej. Mając to na względnie, warto zauważyć, że kształt granic państw bliskowschodnich i północnoafrykańskich związany jest ze zjawiskami politycznymi, ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi, które zachodziły w regionie na przestrzeni dziejów. Niektóre z tych zjawisk miały wpływ na proces delimitacji granic wspomnianych państw, inne zostały pominięte.
Celem lekcji jest przybliżenie uczestnikom głównych zjawisk i procesów oddziałujących na zmiany granic państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, jak też konsekwencji (w tym politycznych i społecznych) związanych z tymi zmianami. Niektóre z państw regionu szczycą się długimi tradycjami państwowości, inne powstały w XX wieku. Przemożny wpływ na kształt ich terytoriów miały kolonializm oraz ruchy niepodległościowe. Innym ważnym czynnikiem oddziałującym na przebieg granic państwowych w regionie są konflikty zbrojne, wśród których na pierwszy plan wysuwa się konflikt arabsko-izraelski. Problem sporów terytorialnych dotyczy większości państw bliskowschodnich i północnoafrykańskich, przy czym część z nich do dziś nie została rozwiązana. W kontekście zmian granic państwowych należy też wspomnieć o procesach powstawania i upadku państw, które zachodziły w tej części świata w XX i XXI wieku. Dynamika procesów historycznych istotnie wpłynęła na mapę polityczną Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, kształtując unikatowość tego regionu.
