Wierna adaptacja? Różnice między filmem "Rok 1863" i powieścią "Wierna rzeka" Stefana Żeromskiego
Czy wiedźmin miał szczękę Supermana? Czy Galadriela uczestniczyła w bitwie o Pierścień? Liet-Kynes była kobietą? Różnice między adaptacją a materiałem źródłowym zawsze budzą wiele emocji, szczególnie wśród miłośników danego dzieła. Także w epoce kina niemego wywoływały one niemałe zainteresowanie, szczególnie wśród krytyki (zarówno filmowej, jak i literackiej). Z jednej strony „popularność” wręcz wpisywano w definicję samego medium, z drugiej dopatrywano się w nim doskonałego narzędzia edukacyjnego dla mas. Dlatego adaptacje filmowe literatury pięknej były w tamtym czasie tak pożądane: dawały praktycznie gotowy materiał do scenariuszy oraz zapoznawały osoby niepiśmienne z kanonem kultury polskiej, co miało ogromne znaczenie dla państwa, które dopiero co odzyskało niepodległość.
Jedną z klasycznych adaptacji literatury pięknej był film Rok 1863 w reżyserii Edwarda Puchalskiego, którego premiera odbyła się w 1922 roku. Scenariusz oparty był na powieści Wierna rzeka Stefana Żeromskiego. Mimo że film uchodzi za adaptację raczej wierną oryginałowi, różni się od książki – poczynając od tytułu – w wielu znaczących momentach. Celem wykładu będzie przyjrzenie się wybranym różnicom między dziełami i próba refleksji nad tym, co mogą one oznaczać w kontekście zarówno ówczesnej krytyki filmowej (oraz literackiej), jak i atmosfery politycznej epoki.
