Wydział Polonistyki

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Jak słuchać literatury? Pejzaże dźwiękowe w książkach dziecięcych i młodzieżowych

Wychodząc poza dominującą kulturę okulocentryczną, ruch ekologii akustycznej w centrum swoich rozważań stawia dźwięk oraz ideę pejzażu dźwiękowego (oryg. soundscape), która rozwinęła się w myśli kanadyjskiego badacza i pedagoga Raymonda Murraya Schafera. Pejzaż dźwiękowy to dane środowisko akustyczne ze wszystkimi jego kontekstami percepcyjnymi i historyczno-społecznymi, jak np. miasto, wieś, las, centrum handlowe, kompozycja muzyczna, dana epoka historyczna, a nawet powieść czy obraz. Podczas wykładu zastanowimy się nad sposobami, w jakie książki dziecięce i młodzieżowe przedstawiają pejzaże dźwiękowe. Przywołamy utwory klasyczne i współczesne, polskie i obce,  reprezentujące różne gatunki: od książek obrazkowych poprzez krótkie formy narracyjne po powieści. Sprawdzimy, jak obecne w nich pejzaże dźwiękowe wpływają na kształt tekstu literackiego oraz jak hipotetycznie mogą oddziaływać na świadomość ekologiczną publiczności odbiorczej i postawy wobec zmian klimatycznych oraz stanu środowiska naturalnego. Postaramy się również zaproponować praktyczne wskazówki dotyczące wykorzystania koncepcji pejzażu dźwiękowego na lekcjach języka polskiego (np. w ramach omawiania lektur)
w szkole podstawowej i średniej w celu rozbudzania wyobraźni ekologicznej. Podobnie jak ostatnie fale ekokrytyki, które wychodzą poza binarności natura vs. cywilizacja, wieś vs. miasto, ludzkie vs. nie-ludzkie, ekologia akustyczna jest bowiem również ruchem ekologicznie zaangażowanym, który postuluje działania na rzecz ochrony dźwięków zagrożonych wyginięciem, a także wzywa do „otwarcia uszu” na otaczające nas bogactwo dźwiękowe.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2023-09-22 17:30
Spotkanie festiwalowe Warsztat mówcy, czyli jak mówić dobrze

Uczestnicy warsztatów dowiedzą się, na czym polegają najczęstsze nieprawidłowości w wymowie, a także dokonają analizy własnej artykulacji. Podczas warsztatów wykonywane będą ćwiczenia oddechowo-fonacyjne i artykulacyjne, a uczestnicy poznają techniki autokorekcji dostosowane do swoich potrzeb. Dla chętnych planowany jest także dykcyjny konkurs z atrakcyjnymi nagrodami.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Podkop pod Przekop. Dzieje idei kanału przez Mierzeję Wiślaną

Inwestycja pod oficjalną nazwą „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską” – powszechnie znana jako Przekop Mierzei – budzi duże zainteresowanie w domenie publicznej i spolaryzowane emocje społeczne. Im bardziej kanał przez Mierzeję Wiślaną wpisuje się w podziały socjopolityczne istniejące we współczesnej Polsce, tym bardziej wymaga spojrzenia z większego dystansu. A taką refleksję umożliwia kulturowa historia infrastruktury w połączeniu z nautologią, tzn. wiedzą o rozwoju żeglugi i portów, oraz wiedzą o mieście, w szczególności biografią Elbląga. Interdyscyplinarny wykład będzie zawierać panoramę długich dziejów idei przekopania Mierzei Wiślanej: od XVI wieku i zatargów króla Stefana Batorego z Gdańszczanami, przez projekty z czasów przynależności Elbląga do Prus, po końcówkę XX wieku – lata po polskim przełomie ustrojowo-gospodarczym, zarazem ostatnie lata istnienia województwa elbląskiego (zniesionego przez reformę podziału administracyjnego Polski w 1999 roku). Wtedy to badania naukowe wybitnego hydroinżyniera Tadeusza Jednorała splotły się, z jednej strony, z oddolną samorządową wizją aktywizacji regionu Zalewu Wiślanego, a ze strony drugiej, z nieudanymi negocjacjami dyplomatycznymi mającymi na celu wyegzekwowanie swobodnej żeglugi polskich jednostek przez Cieśninę Piławską i rosyjską część Zalewu Wiślanego. Dzieje tej drogi wodnej są zatem ściśle powiązane z losami Elbląga jako małego wielkiego miasta, dawnego ważnego portu bałtyckiego, który dawno temu utracił swój pierwotny status i w rozmaitych kontekstach polityczno-społecznych mierzy się z tą utratą jako podstawą swojego trudnego dziedzictwa. Jak pisał krytyk kultury Neil Postman: „Wizje przyszłości zawsze bardziej dotyczą tego, gdzie byliśmy, niż tego, dokąd zmierzamy”.

  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Gra w retorykę. Żonglerka (nie tylko) słowem

Wyśpiewać emocje, zaimprowizować miłosny poemat, o najlepszym dniu swojego życia opowiedzieć z suspensem – z takimi i podobnymi zadaniami zmierzą się uczestnicy retorycznej gry planszowej. Śmiałków wyłonimy spośród przybyłych uczestników. Staną oni do emocjonującej rywalizacji na opowieści, których reguły wyznaczy rzut kostką. Ekwipunkiem każdego z graczy będzie jego niepowtarzalny styl, osobowość, poczucie humoru, arsenał metafor i porównań oraz własne doświadczenia. To oni, gracze, zdecydują, czy my, zgromadzona publiczność, będziemy niemym audytorium, czy może aktywnym uczestnikiem w ich rozgrywkach. Będziemy kibicować w kolejnych zadaniach, poszukiwać najskuteczniejszych sposobów na wyrażenie siebie i sprawdzać, dlaczego retoryka – choć rodowód ma antyczny – jest prawdziwą kompetencją przyszłości! 

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 13:00
Lekcja festiwalowa Krajobrazy wojennej Warszawy

Jak działania wojenne wpływały na krajobraz miejski? Jak kształtowały się powiązania między światem ludzi, zwierząt i roślin wobec zniszczeń oraz zmian ekologicznych w Warszawie podczas drugiej wojny światowej? Będziemy pracować z fotografiami i literaturą dokumentu osobistego. Wspólnie zrekonstruujemy obraz okupowanego miasta i zastanowimy się nad znaczeniem przyrody w przestrzeni miejskiej.

  • wt., 2023-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Miasto i wojna – historia środowiskowa

Czym jest (kulturowa) historia środowiskowa? Jak działania wojenne wpływały na środowisko przyrodnicze? Do jakiego stopnia w czasie konfliktu, gdy przedefiniowany został porządek kulturowy, zmianie podlegał również porządek ekologiczny przestrzeni miejskiej? Podczas warsztatu przyjrzymy się tym zagadnieniom w okresie drugiej wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem okupowanej Warszawy. Zapoznamy się z wybranymi  fotografiami, mapami i literaturą dokumentu osobistego.

Nauki społeczne
  • wt., 2023-09-26 16:30
Lekcja festiwalowa Koniec języka za przewodnika – ciekawostki językowe

Celem wykładu jest zaciekawienie uczniów problemami języka, którym posługują się na co dzień.

Pierwsza część spotkania zostanie poświęcona zagadnieniu wielości i różnorodności języków na świecie. Uczniowie dowiedzą się o państwach, których mieszkańcy mówią kilkoma, kilkunastoma lub nawet kilkudziesięcioma językami. Usłyszą też, którym językiem mówi najwięcej ludzi na świecie. Poruszony zostanie też problem komunikacji między osobami różnych narodowości: języków międzynarodowych oraz esperanto.

Następnie uczestnicy będą mogli przyjrzeć się grupie języków słowiańskich i porównać je ze sobą. W ten sposób dowiedzą się, dlaczego pewne języki są do siebie podobne, a inne nie. Poznają też pojęcie fałszywych przyjaciół.

Kolejna część zajęć zostanie poświęcona wyłącznie polszczyźnie. Uczniowie zastanowią się nad odpowiedzią na pytanie, czy język polski jest trudny dla obcokrajowców. Do tego posłuży porównanie pewnych polskich zagadnień gramatycznych z angielskimi; zwłaszcza kategorii rodzaju w polskim i jej braku w języku angielskim, odmiany czasowników przez osoby, rzeczowników przez przypadki (tylko klasy IV-VI), których nie ma w języku angielskim. Uczniowie zgłębią też tajniki ortografii i zrozumieją, dlaczego w naszym języku występują pary jednakowo brzmiących, choć inaczej zapisywanych głosek: ch i h, rz i ż, ó i u. Wyjaśnienie tego zagadnienia będzie wymagało wprowadzenia uczniów w zagadnienia historii języka.

Końcowa część zajęć będzie dotyczyła znaczenia różnych nazw: dni tygodnia, miesięcy, niektórych państw, miast i imion. Uczestnicy dowiedzą się, ile prawdy jest w legendzie o Warsie i Sawie oraz o królu Kraku.

  • czw., 2023-09-28 09:00
Lekcja festiwalowa Koniec języka za przewodnika – ciekawostki językowe

Celem wykładu jest zaciekawienie uczniów problemami języka, którym posługują się na co dzień.

Pierwsza część spotkania zostanie poświęcona zagadnieniu wielości i różnorodności języków na świecie. Uczniowie dowiedzą się o państwach, których mieszkańcy mówią kilkoma, kilkunastoma lub nawet kilkudziesięcioma językami. Usłyszą też, którym językiem mówi najwięcej ludzi na świecie. Poruszony zostanie też problem komunikacji między osobami różnych narodowości: języków międzynarodowych oraz esperanto.

Następnie uczestnicy będą mogli przyjrzeć się grupie języków słowiańskich i porównać je ze sobą. W ten sposób dowiedzą się, dlaczego pewne języki są do siebie podobne, a inne nie. Poznają też pojęcie fałszywych przyjaciół.

Kolejna część zajęć zostanie poświęcona wyłącznie polszczyźnie. Uczniowie zastanowią się nad odpowiedzią na pytanie, czy język polski jest trudny dla obcokrajowców. Do tego posłuży porównanie pewnych polskich zagadnień gramatycznych z angielskimi; zwłaszcza kategorii rodzaju w polskim i jej braku w języku angielskim, odmiany czasowników przez osoby, rzeczowników przez przypadki (tylko klasy IV-VI), których nie ma w języku angielskim. Uczniowie zgłębią też tajniki ortografii i zrozumieją, dlaczego w naszym języku występują pary jednakowo brzmiących, choć inaczej zapisywanych głosek: ch i h, rz i ż, ó i u. Wyjaśnienie tego zagadnienia będzie wymagało wprowadzenia uczniów w zagadnienia historii języka.

Końcowa część zajęć będzie dotyczyła znaczenia różnych nazw: dni tygodnia, miesięcy, niektórych państw, miast i imion.

Ważne jest, aby uczestnicy zajęć umieli czytać i pisać.

  • czw., 2023-09-28 10:00
  • czw., 2023-09-28 11:00
Lekcja festiwalowa Koniec języka za przewodnika – ciekawostki językowe

Celem wykładu jest zaciekawienie uczniów problemami języka, którym posługują się na co dzień.

Pierwsza część spotkania zostanie poświęcona zagadnieniu wielości i różnorodności języków na świecie. Uczniowie dowiedzą się o państwach, których mieszkańcy mówią kilkoma, kilkunastoma lub nawet kilkudziesięcioma językami. Usłyszą też, którym językiem mówi najwięcej ludzi na świecie. Poruszony zostanie też problem komunikacji między osobami różnych narodowości: języków międzynarodowych oraz esperanto.

Następnie uczestnicy będą mogli przyjrzeć się grupie języków słowiańskich i porównać je ze sobą. W ten sposób dowiedzą się, dlaczego pewne języki są do siebie podobne, a inne nie. Poznają też pojęcie fałszywych przyjaciół.

Kolejna część zajęć zostanie poświęcona wyłącznie polszczyźnie. Uczniowie zastanowią się nad odpowiedzią na pytanie, czy język polski jest trudny dla obcokrajowców. Do tego posłuży porównanie pewnych polskich zagadnień gramatycznych z angielskimi; zwłaszcza kategorii rodzaju w polskim i jej braku w języku angielskim, odmiany czasowników przez osoby, rzeczowników przez przypadki (tylko klasy IV-VI), których nie ma w języku angielskim. Uczniowie zgłębią też tajniki ortografii i zrozumieją, dlaczego w naszym języku występują pary jednakowo brzmiących, choć inaczej zapisywanych głosek: ch i h, rz i ż, ó i u. Wyjaśnienie tego zagadnienia będzie wymagało wprowadzenia uczniów w zagadnienia historii języka.

Końcowa część zajęć będzie dotyczyła znaczenia różnych nazw: dni tygodnia, miesięcy, niektórych państw, miast i imion.

Ważne jest, aby uczestnicy zajęć umieli czytać i pisać.

  • czw., 2023-09-28 10:00
  • czw., 2023-09-28 11:00
Lekcja festiwalowa Nowe zjawiska w polszczyźnie

Celem zajęć jest refleksja nad nowymi zjawiskami językowymi w polszczyźnie oraz ich ocena ze względu na przydatność w procesie komunikacji. Zostaną pokazane przykłady innowacji gramatycznych z podziałem na fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne i składniowe. Druga grupa to innowacje leksykalne, frazeologiczne i stylistyczne. Wiele uwagi zostanie poświęcone innowacjom słowotwórczym, a zwłaszcza sposobom ich derywowania za pomocą popularnych formantów. 

W dalszej części spotkania uczniowie poznają narzędzia internetowe używane przez językoznawców do badań nad językiem. Nauczą się korzystać z bardziej zaawansowanych funkcji Google, jak Google trends i Google scholar. Poznają też Narodowy Korpus Języka Polskiego.

Uczestnicy zostaną również zapoznani z projektem Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, którego celem jest rejestrowanie innowacji.

  • pt., 2023-09-29 09:00
Lekcja festiwalowa Warsztat dla przyszłych mówców

Warsztat kierowany jest szczególnie do tych uczniów szkół średnich, którzy swoją przyszłość zawodową wiążą z mówieniem. To zajęcia dla przyszłych prawników, prezenterów radiowych i telewizyjnych, nauczycieli oraz wielu innych. Uczestnicy warsztatów dowiedzą się, na czym polegają najczęstsze nieprawidłowości w wymowie, a także dokonają analizy własnej artykulacji. Podczas warsztatów wykonywane będą ćwiczenia oddechowo-fonacyjne i artykulacyjne, a uczestnicy poznają techniki autokorekcji dostosowane do swoich potrzeb. Dla chętnych planowany jest także dykcyjny konkurs z atrakcyjnymi nagrodami.

  • pt., 2023-09-29 09:00
Lekcja festiwalowa Mówić dobrze – warsztat dla młodych mówców

Warsztat kierowany jest do uczniów klas 1-3 szkoły podstawowej. Uczestnicy dowiedzą się, na czym polegają najczęstsze nieprawidłowości w wymowie, a także będą mieli okazję dokonać analizy własnej artykulacji. Podczas warsztatów wykonywane będą ćwiczenia oddechowo-fonacyjne i artykulacyjne, a uczestnicy poznają techniki autokorekcji dostosowane do swoich potrzeb. Dla chętnych planowany jest także dykcyjny konkurs z atrakcyjnymi nagrodami.

  • pt., 2023-09-29 10:00
Lekcja festiwalowa Nowe zjawiska w polszczyźnie

Celem zajęć jest refleksja nad nowymi zjawiskami językowymi w polszczyźnie oraz ich ocena ze względu na przydatność w procesie komunikacji. Zostaną pokazane przykłady innowacji gramatycznych z podziałem na fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne i składniowe. Druga grupa to innowacje leksykalne, frazeologiczne i stylistyczne. Wiele uwagi zostanie poświęcone innowacjom słowotwórczym, a zwłaszcza sposobom ich derywowania za pomocą popularnych formantów. 

W dalszej części spotkania uczniowie poznają narzędzia internetowe używane przez językoznawców do badań nad językiem. Nauczą się korzystać z bardziej zaawansowanych funkcji Google, jak Google trends i Google scholar. Poznają też Narodowy Korpus Języka Polskiego.

Uczestnicy zostaną również zapoznani z projektem Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, którego celem jest rejestrowanie innowacji.

  • pt., 2023-09-29 10:30
Lekcja festiwalowa Kobieta? Proszę mnie nie obrażać! Tajemnice ukryte w słowach, czyli o zmianach znaczeniowych wyrazów

Dlaczego Zosia z poematu Mickiewicza biegała w samej bieliźnie? Czyim synem był księżyc? Co dawniej przechowywano w sklepie? Czym trudnił się złodziej? Dokąd niegdyś podróżował pątnik? Czy można było kogoś obrazić, nazywając go kobietą? Kim był ksiądz, zanim stał się katolickim duchownym? Czyją własnością były ojczyzna i dziedzina? Co rzeźba ma wspólnego z wyrazem? Czy dawniej można było ufać konfidentowi? Dlaczego w jednej z bożonarodzeniowych kolęd śpiewamy, że Jezus urodził się w… podłym mieście? I dlaczego warto być przytomnym w szkole?

Podczas spotkania przeniesiemy się w przeszłość języka polskiego i poszukamy odpowiedzi na te i inne pytania. Zwrócimy uwagę na znaczenie dziedziny nauki, jaką jest etymologia. Dowiemy się, czym różni się etymologia naukowa od etymologii ludowej. Podczas gry w kalambury przyjrzymy się zmianom semantycznym zachodzącym w wyrazach na przestrzeni wieków i poznamy podstawowe typy takich zmian (metaforyzację, metonimizację, zwężenie, rozszerzenie, polepszenie i pogorszenie znaczenia). Wspólnie zastanowimy się również nad tym, skąd w języku bierze się nowe słownictwo.

  • pt., 2023-09-29 13:00

©2022 Festiwal Nauki