Nauki społeczne

Rok temu, we wrześniu 2024, południowo-zachodnia polska doświadczyła katastrofalnej w skutkach powodzi, po której odbudowa w niektórych miejscowościach trwa do dzisiaj. Podobnie jak w przypadku innych katastrof naturalnych, zaobserwować dało się początkowo fazę mobilizacji wsparcia społecznego, podczas której ludzie byli gotowi przekazywać darowizny i angażować się w pomoc, a następnie fazę deterioracji, w których gotowość ta znacznie zmalała.

Przedstawimy zarówno perspektywę teoretyczną odnośnie tego, jak pomagamy w czasie katastrof naturalnych, jak również zarysujemy kontekst powodzi w 2024. Zaprezentujemy wyniki analizy dyskursu na temat powodzi w mediach tradycyjnych i społecznościowych.

Następnie przedstawimy wyniki badań ilościowych dotyczących gotowości do pomagania powodzianom już po wygaśnięciu "ostrej" fazy katastrofy. Omówimy, jakie czynniki wpływają na to, czy i jak chcemy pomagać powodzianom, gdy nadal potrzebują wsparcia, ale ich sprawy nie są już intensywnie poruszane w mediach.

Wystąpienie w ramach grantu Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej nr BPN/GIN/2024/1/00019.

Rozbudowana technologia cyfrowa, która z dnia na dzień zaskakuje użytkowników nowymi możliwościami wpływa zdecydowanie na polepszenie funkcjonowania oraz podejmowanie różnych działań na odległość. Niestety dosyć krótki okres w jakim internet znacznie ewoluował sprawił, że pojawiło się wiele niejasnych i nieoczywistych zasad dotyczących odpowiedzialności za działania w sieci. Dotyczy to praktycznie każdego obszaru cyfrowej aktywności. Warto zauważyć również, że częstą przyczyną niezgodnych z prawem działań w sieci jest brak świadomości jej użytkowników. Obecnie mamy do czynienia z nowym ładem prawnym dotyczącym wciąż rozwijającej się struktury sieci, który ma przyczynić się do lepszego dostosowania jej do potrzeb zarówno użytkowników ( w szczególności dotyczy to sfery e-commerce, własności w sieci, ochrony prywatności ) jak i realizacji zadań władzy publicznej (zapewnienie cyberbezpieczeństwa i porządku publicznego). Wykład ma na celu wskazanie najważniejszych reguł związanych z odpowiedzialnością za działania w sieci w świetle obecnych oraz  przyszłych regulacji  środowiska cyfrowego.

Coroczne badania Centrum Badania Opinii Społecznej wskazują, że chodzenie do teatru nie jest dla Polaków preferowaną formą rozrywki i spędzania wolnego czasu. W tej sytuacji
nie dziwi więc fakt, że dorośli mieszkańcy Polski nie zabierają do teatrów także swoich dzieci, a młodzi widzowie – dzieci i młodzież – oglądają przedstawienia teatralne z grupami
przedszkolnymi i szkolnymi i… często za takimi wyjściami nie przepadają. 

Współczesne przedstawienia dla dzieci są natomiast – przynajmniej w dużej części – bardzo zaangażowane i aktualne, jeżeli chodzi o poruszaną tematykę, niezwykle atrakcyjne widowiskowo i często nie ustępują filmom w kwestii scenicznych efektów, a także edukujące i wychowujące w sposób nienachalny, niemoralizatorski i raczej zostawiający pole do namysłu i refleksji, niż dający gotowe odpowiedzi.

Być może rodzice, dziadkowie, opiekunowie nie wiedzą, jakie korzyści może przynieść wszystkim – im, dzieciom i całym rodzinom – wspólne oglądanie przedstawień dla najmłodszych. One wcale nie musza być nudne dla starszej części publiczności. Jako badaczka teatrów dla dzieci, ale także mama nastolatka, postaram się przekonać o tym
odbiorców mojego wystąpienia, podpowiadając im dlaczego warto chodzić z dziećmi do dedykowanych im teatrów.

Dbanie o zdrowie może wiązać się z uniwersalnymi radami, które nie zawsze do nas pasują. Nasze badania pokazują, że skuteczna zmiana zachowań zdrowotnych zaczyna się od zrozumienia indywidualnych potrzeb i motywacji każdego z nas. Skupiamy się na tym, jak czynniki psychologiczne wpływają na nasze decyzje dotyczące zdrowia – od odżywiania po aktywność fizyczną.

Prowadzimy badania, które pozwalają identyfikować te unikalne czynniki wyborów zdrowotnych u każdej osoby. Dzięki temu możemy projektować bardziej efektywne i spersonalizowane strategie wsparcia. Wykorzystujemy metody analizy danych, aby zrozumieć, co naprawdę skłania nas do działania i jakie bariery napotykamy na drodze do zdrowszego stylu życia. Nasze prace pokazują również, jak różne grupy ludzi postrzegają zdrowie i co uważają za kluczowe w jego osiągnięciu. Odkrywamy, że zdrowie to dla wielu nie tylko kwestia fizyczna, ale także emocjonalna i społeczna.

Opowiem, jak psychologia otwiera nowe możliwości w personalizowaniu podejścia do zdrowia. Przedstawię konkretne przykłady naszych badań i wyjaśnię, jak zrozumienie indywidualnych czynników psychologicznych może prowadzić do skuteczniejszych i trwalszych zmian w naszym stylu życia.

Jak przestrzeń, w której żyjemy, wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne? Czy można projektować miasto, dom czy miejsce pracy tak, by wspierało dobrostan, redukowało stres i poprawiało jakość życia?

Podczas wykładu projektantka Izabela Bołoz opowie o projektowaniu zorientowanym na człowieka i zdrowie – zarówno w skali mikro (mebel, detal), jak i makro (przestrzeń miejska, infrastruktura). Zastanowimy się, jak światło, akustyka, materiały czy dostęp do zieleni wpływają na samopoczucie użytkowników.

Przykłady projektów pokazują, że troska o zdrowie może i powinna być jednym z głównych kryteriów współczesnego designu.

In recent years, disinformation has become one of the most persistent threats to democratic resilience, public trust, and evidence-based policymaking in Europe. The external, foreign-driven processes by which truth is diluted are increasingly amplified internally and being embedded within democratic societies themselves. While public as well as academic discourse has been targeting this issue for a decade, constant development of new technologies such as AI-driven tools for content generation, brings up new challenges.  

This lecture sheds a light on the phenomenon of false and manipulated information spread via new media. It outlines a conceptual framework comprising recurring main strategies that contribute to the erosion of shared factual understanding across the European public sphere. Drawing on comparative case studies from EU member states and the United Kingdom, the presentation examines how disinformation permeates media ecosystems, shapes collective perceptions, and interacts with political polarization, algorithmic infrastructures, and institutional vulnerabilities.

Each of the elements and steps is explored not as an isolated maneuver but as part of a broader disinformation architecture. The analysis pays special attention to the emotional economy of digital platforms, the monetization of outrage, and the deliberate blurring of boundaries between fact, belief, and opinion. Furthermore it points out to the lack of fact-checking know-how among journalists who by fulfilling the role of gatekeepers in media communication often become middlemen in the process of disinformation spread. 

The aim of this lecture is to provide a structured and critical lens through which disinformation can be identified as well as understood not merely as the spread of falsehoods, but as a process of destabilizing the very frameworks that allow societies to distinguish truth from manipulation. In doing so, the lecture seeks to equip listeners with analytical tools to recognize, resist, and ultimately counteract the erosion of truth in contemporary Europe.

Dlaczego tylu rodziców mówi dziś: „Kocham moje dzieci, ale bycie rodzicem to najtrudniejsze, co mnie spotkało”? W krajach rozwiniętych decyzje o rodzicielstwie są coraz częściej odkładane. W krajach OECD od lat 70. XX wieku wiek, w którym kobiety zostają matkami, rośnie średnio o rok na dekadę; podobnie przesuwa się wiek ojcostwa. Przyczyny tego trendu są złożone – to nie tylko kwestie ekonomiczne, społeczne i zawodowe, ale też lęk przed utratą wolności, pogorszeniem relacji z partnerem, poczucie braku kompetencji i obawy o przyszłość dzieci. Rodzicielstwo coraz częściej jawi się jako kosztowne emocjonalnie wyzwanie. Wraz z późniejszym rodzicielstwem rośnie poziom zasobów – rodzice częściej mają wyższe wykształcenie, stabilną sytuację zawodową i większe bezpieczeństwo finansowe. A jednak wielu z nich doświadcza przeciążenia, frustracji i wypalenia. Dlaczego? Jedną z odpowiedzi może być zmiana kulturowego modelu rodzicielstwa. Coraz częściej mówi się o „kulcie dziecka” – przekonaniu, że potrzeby dziecka muszą być zawsze na pierwszym miejscu, a wychowanie wymaga eksperckiej wiedzy, stałej obecności i uważności. To tworzy ogromną presję i sprzyja porównywaniu się z innymi, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

W wykładzie przywołam tzw. paradoks rodzicielstwa, opisany przez Roya Baumeistera – rozbieżność między tym, że rodzicielstwo może nadawać życiu głęboki sens, a tym, że niekoniecznie przynosi codzienne poczucie szczęścia. Przyjrzymy się zjawisku wypalenia rodzicielskiego – jego objawom oraz temu, jak różni się ono od wypalenia zawodowego, depresji i stresu rodzicielskiego. To poważny problem: badania wskazują, że dotyka około 8% polskich rodziców – częściej matek – i wiąże się z istotnymi konsekwencjami, takimi jak pogorszenie zdrowia psychicznego, napięcia w związkach oraz wzrost ryzyka zaniedbań i przemocy wobec dzieci. Przedstawię wyniki badań pokazujące, dlaczego niektórzy rodzice są bardziej podatni na wypalenie i jaką rolę odgrywają w tym perfekcjonizm, presja społeczna oraz media społecznościowe. Omówię też znaczenie czynników ochronnych, takich jak inteligencja emocjonalna i wsparcie społeczne. Zastanowimy się, czy zjawisko wypalenia rodzicielskiego może być traktowane nie tylko jako sygnał osobistego kryzysu, lecz jako wskaźnik konieczności zmiany dominujących norm i oczekiwań wobec rodzicielstwa – zwłaszcza, że w debacie o dzietności zbyt rzadko uwzględnia się emocjonalne koszty rodzicielstwa i kulturowe narracje, które je kształtują.

Żal (regret), emocja samoświadomościowa oparta na myśleniu kontrfaktycznym („Co by było, gdyby?”), stanowi istotny czynnik wpływający na ludzkie decyzje. Choć rola żalu została szeroko zbadana w kontekście ekonomii, zdrowia czy kariery zawodowej, jego znaczenie w decyzjach prokreacyjnych wciąż pozostaje niedostatecznie rozpoznane. Tymczasem zarówno doświadczany żal rodzicielski – negatywna ocena wcześniejszych decyzji o zostaniu rodzicem – jak i żal antycypowany, czyli lęk przed tym, że decyzja o posiadaniu lub nieposiadaniu dzieci w przyszłości okaże się błędna, mogą być kluczowymi mechanizmami psychologicznymi wpływającymi na decyzje reprodukcyjne.

W dobie narastających wyzwań demograficznych, szczególnie w krajach rozwiniętych, zrozumienie tych emocjonalnych procesów nabiera szczególnego znaczenia. W trakcie wykładu przedstawię wyniki badań longitudinalnych prowadzonych w Polsce wśród młodych rodziców, które pokazują, że żal związany z rodzicielstwem może przekształcić się w trwały element tożsamości rodzicielskiej, wpływając nie tylko na zdrowie psychiczne i satysfakcję z życia, lecz także na motywację do posiadania kolejnych dzieci (Piotrowski, Naude i in., 2024). W połączeniu z wypaleniem rodzicielskim, doświadczenie żalu istotnie obniża chęć rozbudowy rodziny, co może wzmacniać obserwowane negatywne trendy demograficzne (Piotrowski, Mikolajczak i Roskam, 2023).

Wyniki te wskazują na konieczność ponownego przemyślenia polityk pronatalistycznych, które dotychczas koncentrowały się głównie na instrumentach ekonomicznych – takich jak świadczenia, dostęp do opieki instytucjonalnej czy urlopy rodzicielskie – pomijając emocjonalne i poznawcze aspekty decyzji o rodzicielstwie. Żal związany z rodzicielstwem nie powinien być traktowany wyłącznie jako osobista trudność, ale jako złożone zjawisko społeczne wymagające nowych, bardziej empatycznych i opartych na dowodach naukowych rozwiązań.

Wykład będzie okazją do refleksji nad tym, w jaki sposób badania psychologiczne mogą informować publiczne polityki oraz wspierać inicjatywy społeczne służące tworzeniu przestrzeni do świadomego, inkluzywnego planowania rodziny.

Wprowadzenie w historię ruchu intelektualnego, istniejącego od XVIII wieku, którego kodem komunikacyjnym jest rytuał i jego symbole. Podczas wykładu przyjrzymy się wolnomularstwu jako organizacji filozoficznej, charytatywnej, działająca pro bono na rzecz powszechnego dobra społecznego. Zbadamy na ile soft power masonerii jest realny i istotny. Czy wolnomularze wpływają na politykę Unii Europejskiej, wspierają ofiary wojen, czy uczestniczą w mediacjach na szczycie.

Czy psychoterapia to bardziej sztuka, nauka, a może praktyka relacyjna? Co dziś wiemy o mechanizmach działania psychoterapii – i jak badać zjawiska, które wymykają się klasycznym metodom pomiaru?

W debacie udział wezmą psycholodzy i badacze, którzy od lat łączą pracę naukową z refleksją nad doświadczeniem psychicznym, zaburzeniami i ich terapią. Porozmawiamy o tym, co współczesna psychoterapia zawdzięcza neuronauce, a co – uważnej rozmowie i relacji terapeutycznej.

Wykład dotyczy funkcjonowania rządu i mającej w tym swój współudział głowy państwa. Fenomen koabitacji jest poznawczo i analitycznie niezwykle interesujący nie tylko z perspektywy polskiej. Historycznie wcześniejszym punktem odniesienia stają się także państwa mające tu doświadczenie, a zarazem różne pod względem przyjętego systemu rządów. Przykładem służy tu zwłaszcza Francja, ale i też Austria czy Irlandia. Na tym tle można dojść do konkluzji, iż polski model koabitacji naznaczony jest głębokim konfliktem.

Kwestia migracji to jeden z wiodących tematów we współczesnych debatach publicznych i politycznych. Przekonują o tym choćby kampanie wyborcze minionych lat, ale także to, jak wiele uwagi poświęcają migracjom media. 

Niestety, analizy mediów i przekazu politycznego pokazują, że bardzo często owe dyskusje polityczne odnoszą się raczej do świata wyobrażeń i całego katalogu mitów migracyjnych, a nie do realnych zdarzeń, procesów i ich wiarygodnej, pogłębionej interpretacji. W tym kontekście, celem zajęć jest zderzenie wybranych mitów migracyjnych z wiedzą na temat procesów mobilności, a także próba odpowiedzi, w jaki sposób możemy poprawiać stan wiedzy na temat zjawisk, które są codziennością w większości krajów europejskich (w tym także w Polsce). 

Wspólnie zastanowimy się m.in. nad następującymi kwestiami:

- czy jesteśmy w stanie policzyć migrantów? jaka jest skala zjawiska i z czego może wynikać to, że – niemal zawsze – się w tej mierze mylimy

- jak definiować migrantów, czyli na ile zasadne jest odwoływanie się do kategorycznych podziałów (np. migranci vs uchodźcy, migranci o statusie uregulowanym vs migranci o statusie nieuregulowanym)

- jaki jest bilans obecności migrantów w krajach, do których docierają? czy i jak można mierzyć efekty społeczne i ekonomiczne ich obecności?

- czy jesteśmy zdani na niechęć i strach przed migracją?

- czy możliwe jest stworzenie dobrych/efektywnych a jednocześnie akceptowalnych polityk migracyjnych?

Lobbying jest legalnym, powszechnie stosowanym  w systemach demokratycznych, narzędziem artykułowania racji, postulatów, oczekiwań ze strony grup społecznych, organizacji pozarządowych, biznesu wobec władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jest to swoisty dialog pomiędzy społeczeństwem a władzą. Lobbying winien być transparentny, rzetelny, uwzględniający interes oponentów i szeroko pojęty interes społeczny. Lobbying ma swoją ugruntowaną pozycję w organizacjach międzynarodowych ( np. Unia Europejska czy ONZ) oraz w państwach o silnej demokracji np Wielka Brytania, Francja, USA.

W Polsce ma jednak negatywne konotacje co wynika z nieznajomości i braku rozumienia przedmiotu przez polityków, media i pozostałych interesariuszy. Ten wykład ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat Lobbyingu i zasad jego stosowania.

Zarządzanie (i)migracją, sprawami cudzoziemskimi, ochroną i integracją na terytorium RP są w Polsce domeną rządu. Jednocześnie ostatnia dekada to okres rosnącej aktywności polskich miast, w tym dużych, średnich i małych, w obszarze działań skierowanych do osób z doświadczeniem migracji. Samorządy opracowują lokalne strategie i polityki (i)migracyjne i integracyjne, a także rozwijają programy i projekty wspierające działania włączające migrankich mieszańców. Drugą kluczową grupę aktorów lokalnych stanowią liczne organizacje społeczne, których oferta działań integracyjnych obejmuje wiele zróżnicowanych obszarów.

Uwarunkowania działań podejmowanych na szczeblu lokalnym zmieniły się w lutym 2022 r. w związku z pełnoskalową wojną w Ukrainie, której skutkiem była recepcja kilkumilionowej liczby migrantów przymusowych na terytorium Polski, w przeważającej większości obywateli ukraińskich. Wymusiło to natychmiastową reakcję pomocową. Kluczową rolę odegrała mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych (NGOs), które od pierwszych dni działały oddolnie – od przejść granicznych po dworce i media społecznościowe. Obok NGOs aktywne były organizacje międzynarodowe (jak np. UNHCR, IOM, UNICEF) oraz instytucje publiczne – szczególnie miasta – i sektor prywatny. Na ten stan nadzwyczajny nałożyła się zmiana sytuacji politycznej w Polsce po wyborach parlamentarnych w październiku 2023 r. Rząd przyjął nową strategię migracyjną Polski na lata 2025-2030 w 2024 r. Swoją działalność rozpoczęły centra integracji cudzoziemców w wybranych dużych i średnich miastach. 

Celem spotkania jest przedstawienie i omówienie, wspólnie z uczestnikami spotkania, roli aktorów lokalnych (samorządów i organizacji społecznych) w zarządzaniu migracją i integracją. Szczególną uwagę skupimy na przykładzie dużych i średnich miast w Polsce, i działaniach w odpowiedzi na napływ dużej liczby migrantów przymusowych z Ukrainy. Podczas spotkania zaplanowano dyskusję z uczestnikami, korzystanie z materiałów multimedialnych i pracę przy stolikach tematycznych. Pozwoli to uczestnikom na odwołanie się do własnych doświadczeń i obserwacji z różnych miast w Polsce, w tym Warszawy.

Polski Internet stał się celem zmasowanego ataku rosyjskich trolli. Niestety, nie widać żadnej, zorganizowanej obrony - co najwyżej nieskoordynowane i przypadkowe odpowiedzi zupełnie prywatnych osób. To wszystko ma wielki, negatywny efekt na polskie społeczeństwo. Zbyt łatwo dajemy się przekonać do czegoś zupełnie nieprawdziwego, bo, jak wiadomo, kłamstwo powtarzane tysiąc razy staje się prawdą.

Czym jest zdrowie? Jakie są związki z otoczeniem? Jak można mierzyć zdrowie? Podejście społeczne. 

Spotkanie będzie poświęcone koncepcji zielonej transformacji miast, która ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez zrównoważony rozwój urbanistyczny. Omówione będą kluczowe aspekty tworzenia zielonych miast, kładąc nacisk na dobrą jakość życia mieszkańców, ochronę środowiska i poprawę jakości przestrzeni miejskiej.

W pierwszej części spotkania prowadząca przedstawi definicję zielonych miast jako przestrzeni, które łączą nowoczesną infrastrukturę z rozwiązaniami ekologicznymi. Zielona infrastruktura, taka jak parki, ogrody, zielone dachy czy pasy zieleni, poprawiają jakość powietrza, regulują temperaturę i wspierają bioróżnorodność. Takie rozwiązania przeciwdziałają efektowi miejskiej wyspy ciepła i poprawiają komfort życia. Ważne zagadnienie to mobilność miejska i używane przez mieszkańców środki komunikacji. W literaturze podkreśla się, że to jakie środki transportu wybierają mieszkańcy jest pewnego rodzaju stylem życia, postrzeganiem statusu, tego co wypada lub nie. Czy prezes korporacji może poruszać się po mieście autobusem? Czy prezydent miasta może dojeżdżać do pracy rowerem?

Podczas spotkania prowadząca podejmie z uczestnikami dyskusję na temat tego, jak postrzega się różne sposoby poruszania się po mieście i od czego to postrzeganie zależy. Ale wybór sposobu poruszania się po mieście jest nie tylko indywidualną decyzją, jest silnie uzależnione od tego jak zaprojektowana jest infrastruktura np. rowerowa, czy miasta są zwarte (15 minutowe?) czy „rozlewające się" Łatwy dostęp do usług, pracy i terenów rekreacyjnych, zawsze będzie sprzyjał wybieraniu transportu publicznego, rowerowego lub pieszego. Ważnym tematem jest jakość życia mieszkańców. Zielone miasta promują aktywny tryb życia, zapewniając przestrzenie do rekreacji i relaksu, tym samym zmniejszając stres, poprawiając zdrowie psychiczne i fizyczne oraz wzmacniając więzi społeczne. Co ważne, przestrzenie te powinny być projektowane w sposób inkluzywny, tak aby były dostępne dla wszystkich grup społecznych. Zielona transformacja miast to jednak nie tylko korzyści, ale też wyzwania takie jak takie jak np. wysokie koszty inwestycji i konieczność uwzględnienia już istniejącej zieleni w planowanych realizacjach, konieczność zmiany nawyków mieszkańców czy opór wobec zmian, np. w organizacji transportu w mieście. 

Wszyscy wiemy, że aktywność fizyczna jest ważna dla zachowania zdrowia. Ale czy podejmowanie aktywności fizycznej jest istotne dla zdrowia mózgu i umysłu? Które części mózgu odpowiadają za funkcje ruchowe? Ile aktywności fizycznej jest niezbędne, aby mieć zdrowszy mózg i sprawniejszy umysł? Czy zwyczajne chodzenie (np. na spacery) daje jakiekolwiek korzyści? W trakcie wykładu omówię wnioski z badań neuropsychologicznych, (dot. funkcji poznawczych) przeprowadzonych na świecie z udziałem osób dorosłych. Opowiem też o wynikach badań, które przeprowadziliśmy w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.

Czy obcowanie ze sztuką i piękną architekturą poprawia zdrowie, nawet jeśli nie jest intencjonalne i uświadomione? Czy można to wywnioskować z dostępnych (np. w GUS) danych?
Przyjrzeliśmy się wszystkim powiatom w Polsce, sprawdziliśmy, gdzie jest najwięcej miejsc, w których można doświadczać sztuki, np. zabytkowych budowli, muzeów, galerii.

Przeanalizowaliśmy takie informacje jak liczba odwiedzin w muzeach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, gęstość zaludnienia oraz wydatki samorządów na ochronę zabytków oraz odsetek osób z chorobami przewlekłymi. Okazało się, że duża liczba instytucji kultury częściej występuje w zagęszczonych, zurbanizowanych powiatach, gdzie kumulują się wyzwania zdrowotne typowe dla wielkich miast (smog, stres, siedzący tryb życia). Jednak tam, gdzie mieszkańcy aktywnie korzystają z muzeów, odnotowuje się niższe wskaźniki długotrwałych schorzeń. Rozszyfrujemy te statystyki, pokażemy Polskę na mapie kultury – gdzie chodzimy do muzeów najczęściej, a gdzie są białe plamy. Zastanowimy się nad paradoksem urbanizacji: dlaczego sama „bliskość kultury” nie wystarcza, by żyło się zdrowiej. Porozmawiamy o praktyce – jak samorządy i organizatorzy wydarzeń mogą zwiększyć realny dostęp do kultury dla dobra mieszkańców. 

Spotkanie skierowane jest do osób ciekawych, jak dane przestrzenne łączą się z psychologią zdrowia, planowaniem miasta i ekonomią kultury. Nie trzeba znać statystyki – wystarczy spojrzeć na mapę Polski z nowej perspektywy.

Niestabilna sytuacja polityczna w wielu zakątkach świata, jak i rosnące dysproporcje w poziomie rozwoju ekonomicznego, w połączeniu z ułatwionymi możliwościami podróżowania, przyczyniają się do wzrostu skali procesów migracji. Miasta, szczególnie te największe ze względu na oferowane możliwości na rynku pracy, są tradycyjnym miejscem docelowym dla migrantów. Obecność migrantów w miastach to z jednej strony szansa dla na lepszy rozwój, z drugiej wyzwania związane z ich integracją i zapobieganiem potencjalnym niepokojom społecznym. 

Zjawisko migracji, choć obecne od zawsze, nigdy nie odbywało się w tak szerokiej skali i nie budziło tak wiele kontrowersji jak współcześnie. Migracje mają wiele zróżnicowanych oblicz: mogą mieć charakter przymusowy  (gdy migranci uciekają przed wojną lub prześladowaniami politycznymi) lub ekonomiczny – gdy migranci zmieniają miejsce zamieszkania w poszukiwaniu lepszych zarobków i warunków życia. Migrują zarówno kadry wysokokwalifikowane (wtedy mowa o klasie metropolitalnej lub ekspatach) jak i osoby o niższych kwalifikacjach. Społeczność migrantów jest więc bardzo zróżnicowana pod względem kulturowym i zawodowym, a tym samym ma różne potrzeby i w inny sposób może też oddziaływać na społeczność przyjmującą.

Społeczeństwa w krajach członkowskich UE starzeją się, napływ migrantów może spowolnić ten proces oraz powstrzymać jego negatywne konsekwencje, np. zapełnić powstające niedobory na rynku pracy. Jednak czy migranci „wpiszą się” w społeczności przyjmujące? czy będą razem z nimi budowali dobrobyt? Zależy nie tylko od nich samych i od podejścia społeczności przyjmującej, ale też od polityki integracyjnej prowadzonej przez władze centralne i lokalne (czyli działań mających pomóc się zintegrować). Analizowany w ten sposób proces migracji jest więc szansą na powstrzymanie niekorzystnych procesów demograficznych, a zarazem wyzwaniem.

Proponowane spotkanie będzie miało formę konwersatorium, czyli wykładu przeplatanego dyskusją z uczestnikami. Dyskusji na temat własnych doświadczeń i obserwacji sprzyja fakt, że polskie miasta są zamieszkiwane przez coraz większe grupy migrantów różnej narodowości, a sama Polska zmieniła swój status z kraju emigracyjnego na emigracyjno-imigracyjny (co oznacza, że wielu Polaków wyjeżdża za granicę, ale równocześnie do Polski przyjeżdża coraz więcej migrantów z innych krajów).

Głównym celem wykładu jest analiza i wspólna dyskusja na temat znaczenia wartości europejskich takich jak: wolność, równość, demokracja, praworządność, sprawiedliwość, solidarność i innych w czasie nakładających się kryzysów globalnych. W sytuacji agresji zbrojnej Rosji w Ukrainie, kryzysu gospodarczego i energetycznego w Europie, rosnącej niepewności i nieprzewidywalności, wzrostu populizmu, nacjonalizmu, dezinformacji, łamania zasad praworządności i zagrożenia demokracji,  znaczenie podstawowych wartości europejskich jest dużo większe niż w innych okresach.

Jednak należy stawiać pytania o to co oznaczają europejskie wartości dla zwykłego obywatela? Jak są one przestrzegane lub nie w życiu codziennym? Czy mają one wpływ na nasze życie? Czy są dla nas ważne? 

We współczesnym świecie, napływających na wciąż i szybko zmieniających się informacji procesy wnioskowania i podejmowania decyzji opierają się zazwyczaj nie na racjonalnych przesłankach a intuicji. I tak, jak niekiedy decyzje te mogą okazać się słuszne, nie zawsze tak musi być.

Jak zmniejszyć ryzyko możliwości wpływu na nasze decyzje błędnych informacji dotyczących np. naszego zdrowia, ograniczyć wpływ manipulacji związanych z tzw. różnymi teoriami spiskowymi?

W trakcie wykładu chciałabym zaprosić słuchaczy do udziału w kilku eksperymentach przybliżających mechanizm działania różnego rodzaju heurystyk poznawczych, omówić ich wyniki i zaproponować alternatywne podejście do rozwiązywania problemów w odwołaniu się do zaproponowanego przez Daniela Kahnemana tzw. "myślenia wolnego".

Dotychczas polski parlament (na podstawie ustaw i uchwał) ustanowił w sumie kilkadziesiąt świąt i dni upamiętniających wybrane wydarzenia, grupy, czy wartości takie jak Święto Narodowe Trzeciego Maja, Narodowy Dzień Zwycięstwa obchodzony 8 maja, czy Dzień Nauki Polskiej obchodzony 19 lutego. Większość z tych świąt i wyróżnionych dni wpisano w oficjalny kalendarz corocznych obchodów w ostatnich dwóch dekadach, wskazując, o czym – jak obywatele polskiego państwa – powinniśmy pamiętać, co chcemy uhonorować, ale też o czym nie możemy zapominać.

Czym są dla nas te coroczne obchody i jakie mają znaczenie? Czy nasze postrzeganie takich świąt zmieniało się w czasie? Jak w praktyce postrzegamy i obchodzimy święta i dni wyróżnione przez ustawodawcę? Po co nam one?

W trakcie spotkania przedstawione zostaną zestawienia i analizy ustaw i uchwał polskiego paramentu, a także wyniki wybranych badań społecznych dotyczących obchodów świąt państwowych, świąt narodowych i dni (pamięci) wyróżnionych przez polski parlament. Nie mniej istotne będą w tym kontekście założenia jakie towarzyszyły inicjatorom wybranych ustaw i uchwał polskiego parlamentu, a także przeszłe i obecne interpretacje świąt ustanowionych przez Sejm i Senat; widoczne w sposobach świętowania, czy znaczeniach nadawanych obchodom. Pozwolą one na przybliżenie tej narracji wytworzonej przez organy państwa, wskazanie na jej specyfikę, kluczowe treści i sensy, a także dokonanie porównań polskich doświadczeń z doświadczeniami innych państw. Wspólnie zastanowimy się, jakie w praktyce obchody świąt ustanowionych prze parlament mają dla nas znaczenie: czy są dla nas ważne, skłaniają do wspominania przeszłości, celebrowania wybranych wartości czy przeciwne – liczy się głównie to, że niektóre z nich to dni wolne od pracy

There is a lot of talk about the dramatically low birth rate in Poland and possible reasons for the reluctance of Polish women and men to have children. Meanwhile, thousands of people, predominantly of childbearing age, have arrived to Poland from various countries. It is therefore worth considering how newcomers to Poland perceive the country as (potential) parents. What conditions are necessary to decide to start a family from the perspective of people with different migration histories and cultural backgrounds? What are the advantages and disadvantages of Poland for parents, compared to other countries? I invite you to a discussion inspired by the results of my research on conditions for having children and parenting plans conducted among immigrants from Ukraine and Polish return migrants. The meeting will take place at the Multicultural Centre with the possibility of sub-group discussions in different languages.

Dużo mówi się o dramatycznie niskiej liczbie urodzeń w Polsce i możliwych powodach niechęci Polek i Polaków do posiadania dzieci. Tymczasem z różnych krajów do Polski przybywają tysiące osób, głównie w wieku odpowiednim by założyć lub powiększyć rodzinę. Warto więc zastanowić się, jak osoby przybyłe do Polski oceniają ten kraj jako (obecni lub potencjalni) rodzice. Jakie warunki są niezbędne by zdecydować się założyć rodzinę w nowym miejscu z perspektywy osób z różną historią migracji i przybyłych z różnych krajów? Jak pod kątem rodzicielstwa wypada Polska w porównaniu z innymi krajami? Zapraszam do dyskusji inspirowanej wynikami moich badań nad warunkami dla posiadania dzieci i planami rodzicielskimi przeprowadzonymi wśród osób z Ukrainy i polskich migrantów powrotnych. Spotkanie odbędzie się w Centrum Wielokulturowym z możliwością dyskusji w podgrupach w różnych językach.

З точки зору людей з різною міграційною історією та прибулих з різних країн, які умови необхідні для прийняття рішення про створення сім'ї на новому місці? Як Польща порівнюється з іншими країнами з точки зору батьківства? Я запрошую вас до дискусії, натхненної результатами мого дослідження умов для народження дітей та батьківських планів, проведеного серед вихідців з України та польських мігрантів, які повернулися до Польщі. Зустріч відбудеться в Мультикультурному центрі з можливістю обговорення в підгрупах різними мовами.