Nauki społeczne

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Od bohaterów do codzienności: co ukraińskie piosenki mówią o wojnie i tożsamości narodowej

Od początku pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku muzyka stała się ważnym sposobem wyrażania emocji, budowania wspólnoty, negocjacji tożsamości i podtrzymywania ducha narodu. Ukraińskie piosenki wojenne to nie tylko hymny oporu i patriotyzmu, ale także opowieści o codziennym życiu w czasie wojny, tęsknocie, stracie i nadziei, próbach odnalezienia siebie w nowej rzeczywistości.

Podczas spotkania warsztatowego wspólnie zastanowimy się, co i jak muzyka może opowiadać o wojnie – zarówno tej wielkiej, bohaterskiej, jak i tej codziennej, przeżywanej przez zwykłych ludzi. Posłuchamy fragmentów wybranych ukraińskich piosenek z 2022-2025 roku, porozmawiamy o emocjach, jakie w nich się przejawiają i spróbujemy rozpoznać zmieniające się tematy: od heroizmu i walki, po codzienność, przetrwanie i marzenia o przyszłości.

Wspólnie zastanowimy się też, jak muzyka pomaga tworzyć poczucie wspólnoty narodowej i jaką rolę odgrywa w trudnych czasach. Uczestnicy będą mogli podzielić się własnymi przemyśleniami, przeanalizować fragmenty tekstów piosenek, zapoznać się z językiem i kulturą ukraińską.

Warsztat łączy refleksję nad kulturą i społeczeństwem, formowaniem się tożsamości narodowej i jest otwarty dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć, jak muzyka może być formą oporu, nadziei i wspólnego przeżywania historii oraz elementem budującym naród.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 10:00 do 11:00
Spotkanie festiwalowe Pomoc po powodzi 2024 w Polsce: co wiemy o naszej gotowości do wsparcia?

Rok temu, we wrześniu 2024, południowo-zachodnia polska doświadczyła katastrofalnej w skutkach powodzi, po której odbudowa w niektórych miejscowościach trwa do dzisiaj. Podobnie jak w przypadku innych katastrof naturalnych, zaobserwować dało się początkowo fazę mobilizacji wsparcia społecznego, podczas której ludzie byli gotowi przekazywać darowizny i angażować się w pomoc, a następnie fazę deterioracji, w których gotowość ta znacznie zmalała.

 

Przedstawimy zarówno perspektywę teoretyczną odnośnie tego, jak pomagamy w czasie katastrof naturalnych, jak również zarysujemy kontekst powodzi w 2024. Zaprezentujemy wyniki analizy dyskursu na temat powodzi w mediach tradycyjnych i społecznościowych.

 

Następnie przedstawimy wyniki badań ilościowych dotyczących gotowości do pomagania powodzianom już po wygaśnięciu "ostrej" fazy katastrofy. Omówimy, jakie czynniki wpływają na to, czy i jak chcemy pomagać powodzianom, gdy nadal potrzebują wsparcia, ale ich sprawy nie są już intensywnie poruszane w mediach.

 

Wystąpienie w ramach grantu Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej nr BPN/GIN/2024/1/00019.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Na ekranie i poza nim: serialowe opowieści o nas

Seriale to nie tylko rozrywka, ale także społeczny język, którym mówimy o sobie. Na podstawie badania dwóch seriali "13 powodów" oraz "Euforia" można wiele powiedzieć o współczesnym poczuciu samotności, niezrozumieniu, wstydzie i potrzebie pomocy wśród nastolatków. Zastanowimy się, co młodzi widzowie mogą z tych opowieści wynieść, jakie wzorce emocjonalne i społeczne przemycają obrazy na ekranie oraz co mówią nam o tym, jak jako społeczeństwo traktujemy temat zdrowia psychicznego. Wspólnie poszukamy odpowiedzi na pytanie, czy seriale mogą być źródłem wsparcia i zrozumienia – czy raczej pogłębiają poczucie braku wyjścia z sytuacji.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 15:30 do 16:50
Spotkanie festiwalowe Odpowiedzialność za działania w sieci

Rozbudowana technologia cyfrowa, która z dnia na dzień zaskakuje użytkowników nowymi możliwościami wpływa zdecydowanie na polepszenie funkcjonowania oraz podejmowanie różnych działań na odległość. Niestety dosyć krótki okres w jakim internet znacznie ewoluował sprawił, że pojawiło się wiele niejasnych i nieoczywistych zasad dotyczących odpowiedzialności za działania w sieci. Dotyczy to praktycznie każdego obszaru cyfrowej aktywności. Warto zauważyć również, że częstą przyczyną niezgodnych z prawem działań w sieci jest brak świadomości jej użytkowników. Obecnie mamy do czynienia z nowym ładem prawnym dotyczącym wciąż rozwijającej się struktury sieci, który ma przyczynić się do lepszego dostosowania jej do potrzeb zarówno użytkowników ( w szczególności dotyczy to sfery e-commerce, własności w sieci, ochrony prywatności ) jak i realizacji zadań władzy publicznej (zapewnienie cyberbezpieczeństwa i porządku publicznego). Wykład ma na celu wskazanie najważniejszych reguł związanych z odpowiedzialnością za działania w sieci w świetle obecnych oraz  przyszłych regulacji  środowiska cyfrowego.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Między sacrum a smartfonem: czy modlitwa może przypominać grę?

W dobie cyfryzacji coraz większą popularnością cieszą się aplikacje religijne. Przykładem tego typu obecności religii w sferze cyfrowej jest Hallow – popularna katolicka aplikacja modlitewna, która zdobyła rozgłos w czasie pandemii. Prelegentki opowiedzą o tym, jak Hallow łączy modlitwę z elementami znanymi z gier – takimi jak wyzwania, punkty, codzienne serie („streaki”) i indywidualne rutyny – zachęcając użytkowników do systematycznej aktywności duchowej. Do oferowanych, w ramach aplikacji, treści należą nie tylko modlitwy i medytacje, ale także muzyka chrześcijańska, audiobooki, podcasty oraz katolicki chat GenAI. Hallow nie tylko wspiera modlitwę, ale też zmienia sposób, w jaki użytkownicy postrzegają duchowość – wykorzystując influencerów takich jak aktor wcielający się w rolę Jezusa z serialu The Chosen (Jonathan Roumie), techniki marketingowe i język wellness, stając się tym samym mediatorem między zwykłymi użytkownikami, a podmiotami religijnymi i światem duchowym.

W ramach wystąpienia zaprezentujemy wstępne wyniki badań opartych na analizie treści aplikacji i cyfrowej etnografii, a także wizualizację sieci relacji i komunikacji w jej uniwersum. Wyniki badań oparto na analizach realizowanych w ramach projektu “Uniwersum aplikacji Hallow. Analiza zmediatyzowanego świata religijnego w perspektywie głębokiej mediatyzacji”.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 17:00 do 17:50
Spotkanie festiwalowe O pożytkach z chodzenia z dziećmi do teatru

Coroczne badania Centrum Badania Opinii Społecznej wskazują, że chodzenie do teatru nie jest dla Polaków preferowaną formą rozrywki i spędzania wolnego czasu. W tej sytuacji
nie dziwi więc fakt, że dorośli mieszkańcy Polski nie zabierają do teatrów także swoich dzieci, a młodzi widzowie – dzieci i młodzież – oglądają przedstawienia teatralne z grupami
przedszkolnymi i szkolnymi i… często za takimi wyjściami nie przepadają. 

Współczesne przedstawienia dla dzieci są natomiast – przynajmniej w dużej części – bardzo zaangażowane i aktualne, jeżeli chodzi o poruszaną tematykę, niezwykle atrakcyjne widowiskowo i często nie ustępują filmom w kwestii scenicznych efektów, a także edukujące i wychowujące w sposób nienachalny, niemoralizatorski i raczej zostawiający pole do namysłu i refleksji, niż dający gotowe odpowiedzi.

Być może rodzice, dziadkowie, opiekunowie nie wiedzą, jakie korzyści może przynieść wszystkim – im, dzieciom i całym rodzinom – wspólne oglądanie przedstawień dla najmłodszych. One wcale nie musza być nudne dla starszej części publiczności. Jako badaczka teatrów dla dzieci, ale także mama nastolatka, postaram się przekonać o tym
odbiorców mojego wystąpienia, podpowiadając im dlaczego warto chodzić z dziećmi do dedykowanych im teatrów.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 17:00
Spotkanie festiwalowe Czym jest charyzma w polityce?

Żyjemy w czasach ekspertów i złożoności, ale charyzmatyczny polityk nadal przyciąga tłumy, często właśnie dzięki temu, że oferuje wyraziste rozwiązania i wypowiada się wbrew autorytetom. Ale czym właściwie jest charyzma i jak ją wyjaśniać?

Podczas spotkania będzie można poznać pojęcie charyzmy (wprowadzone przez jednego z klasyków socjologii, Maxa Webera) i poznać współczesną interpretację fenomenu charyzmy opartą na teorii psychoanalitycznej. Omówimy także współczesne przykłady, między innymi prezydenta USA Donalda Trumpa.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-20 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Indywidualna droga do zdrowia. Dlaczego ogólne rady nie działają i co oferuje psychologia?

Dbanie o zdrowie może wiązać się z uniwersalnymi radami, które nie zawsze do nas pasują. Nasze badania pokazują, że skuteczna zmiana zachowań zdrowotnych zaczyna się od zrozumienia indywidualnych potrzeb i motywacji każdego z nas. Skupiamy się na tym, jak czynniki psychologiczne wpływają na nasze decyzje dotyczące zdrowia – od odżywiania po aktywność fizyczną.

Prowadzimy badania, które pozwalają identyfikować te unikalne czynniki wyborów zdrowotnych u każdej osoby. Dzięki temu możemy projektować bardziej efektywne i spersonalizowane strategie wsparcia. Wykorzystujemy metody analizy danych, aby zrozumieć, co naprawdę skłania nas do działania i jakie bariery napotykamy na drodze do zdrowszego stylu życia. Nasze prace pokazują również, jak różne grupy ludzi postrzegają zdrowie i co uważają za kluczowe w jego osiągnięciu. Odkrywamy, że zdrowie to dla wielu nie tylko kwestia fizyczna, ale także emocjonalna i społeczna.

Opowiem, jak psychologia otwiera nowe możliwości w personalizowaniu podejścia do zdrowia. Przedstawię konkretne przykłady naszych badań i wyjaśnię, jak zrozumienie indywidualnych czynników psychologicznych może prowadzić do skuteczniejszych i trwalszych zmian w naszym stylu życia.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 11:00 do 12:00
Spotkanie festiwalowe CTRL+C, CTRL+ART - relacje sztucznej inteligencji z kreatywnością

Czy generatywna sztuczna inteligencja (AI) może wspierać ludzką kreatywność czy może sama maszyna potrafi wykazywać się kreatywnością? To są dwa pytania, na które postaramy się odpowiedzieć podczas wykładu. Jej celem będzie zbadanie relacji między kreatywnością a AI poprzez analizę dwóch projektów z obszaru sztuk wizualnych: „Unsupervised” Refika Anadola oraz „Koniec wojny” Agnieszki Rayss i Davida Sypniewskiego. Przedstawiony zostanie model procesu twórczego, podkreślający dynamiczną interakcję między aspektami psychologicznymi (wizualizacja, abstrakcyjne myślenie) a cielesnymi (intuicja, wiedza ucieleśniona, doświadczenie fizyczne). Zostaną omówione różnice między generatywnymi możliwościami AI a ludzką kreatywnością, zakorzenioną w fizycznym świecie. Odniesienie do teorii kreatywności Margaret Boden pozwoli na wyróżnienie typów kreatywności: kombinacyjnej, eksploracyjnej i transformacyjnej oraz na wskazanie, w jakim stopniu AI może naśladować te procesy. Przykłady omawianych dzieł ukażą, że pełne wykorzystanie AI w sztuce wymaga połączenia wiedzy technicznej z estetyczną wrażliwością, a maszyna potrafi wykazywać znamiona kreatywności tylko w bardzo specyficznych środowiskach. Generatywna „kreatywność” przeważnie ogranicza się do produkcji uśrednionych treści w najlepszym wypadku wspierających ludzką twórczość.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 11:30 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Projektowanie dla zdrowia

Jak przestrzeń, w której żyjemy, wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne? Czy można projektować miasto, dom czy miejsce pracy tak, by wspierało dobrostan, redukowało stres i poprawiało jakość życia?

Podczas wykładu projektantka Izabela Bołoz opowie o projektowaniu zorientowanym na człowieka i zdrowie – zarówno w skali mikro (mebel, detal), jak i makro (przestrzeń miejska, infrastruktura). Zastanowimy się, jak światło, akustyka, materiały czy dostęp do zieleni wpływają na samopoczucie użytkowników.

Przykłady projektów pokazują, że troska o zdrowie może i powinna być jednym z głównych kryteriów współczesnego designu.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 12:00 do 13:00
Spotkanie festiwalowe Choroby niezakaźne – ciche zagrożenie współczesności

Cukrzyca, choroby układu krążenia, nowotwory, przewlekłe choroby oddechowe – choroby niezakaźne odpowiadają za większość zgonów na świecie. Choć rozwijają się powoli, ich wpływ na jakość i długość życia jest ogromny.

Wykład poświęcony będzie psychologicznym i społecznym aspektom chorób niezakaźnych. Porozmawiamy o stylu życia, profilaktyce, czynnikach ryzyka, a także o tym, jak podejmować decyzje zdrowotne i jak psychologia może wspierać osoby przewlekle chore.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe How to dissolve the truth in 7 simple steps: the European experience of disinformation

In recent years, disinformation has become one of the most persistent threats to democratic resilience, public trust, and evidence-based policymaking in Europe. The external, foreign-driven processes by which truth is diluted are increasingly amplified internally and being embedded within democratic societies themselves. While public as well as academic discourse has been targeting this issue for a decade, constant development of new technologies such as AI-driven tools for content generation, brings up new challenges.  

This lecture sheds a light on the phenomenon of false and manipulated information spread via new media. It outlines a conceptual framework comprising recurring main strategies that contribute to the erosion of shared factual understanding across the European public sphere. Drawing on comparative case studies from EU member states and the United Kingdom, the presentation examines how disinformation permeates media ecosystems, shapes collective perceptions, and interacts with political polarization, algorithmic infrastructures, and institutional vulnerabilities.

Each of the elements and steps is explored not as an isolated maneuver but as part of a broader disinformation architecture. The analysis pays special attention to the emotional economy of digital platforms, the monetization of outrage, and the deliberate blurring of boundaries between fact, belief, and opinion. Furthermore it points out to the lack of fact-checking know-how among journalists who by fulfilling the role of gatekeepers in media communication often become middlemen in the process of disinformation spread. 

The aim of this lecture is to provide a structured and critical lens through which disinformation can be identified as well as understood not merely as the spread of falsehoods, but as a process of destabilizing the very frameworks that allow societies to distinguish truth from manipulation. In doing so, the lecture seeks to equip listeners with analytical tools to recognize, resist, and ultimately counteract the erosion of truth in contemporary Europe.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 14:00 do 15:00
Spotkanie festiwalowe Wpływ społeczny w promocji szczepień

Aktualnie obserwujemy rosnącą liczbę osób uchylających się od obowiązkowych szczepień. Powstaje pytanie: czy nauka dysponuje narzędziami pozwalającymi zatrzymać ten trend? Szczególnie przydatna może być tu perspektywa psychologii społecznej, której jednym z głównych obszarów badań jest wpływ społeczny – proces, w wyniku którego jednostki zmieniają swoje postawy (czyli przekonania, emocje i zachowania) pod wpływem oddziaływań zewnętrznych.

Przykładem działania wpływu społecznego, powstałego bez udziału naukowców, jest tzw. efekt Jandy: po ujawnieniu przypadków szczepień poza kolejnością w 2020 roku w Polsce znacząco wzrosło poparcie dla szczepień przeciwko COVID-19. Pokazuje to, że nawet spontaniczny wpływ społeczny może skutecznie kształtować bardziej pozytywne postawy wobec szczepień.

Zainspirowani tym naturalnym przypadkiem, postawiliśmy pytanie: czy znane z badań techniki wpływu społecznego mogą być skutecznie zastosowane – tym razem w sposób świadomy i zaplanowany – do promocji szczepień? Przeprowadziliśmy serię eksperymentów, testując takie techniki jak: uwikłanie w dialog, naśladownictwo, inokulację (czyli mentalne „zaszczepienie”) oraz komunikat „wybór należy do ciebie”.

Ustaliliśmy, że część technik przynosi pozytywne efekty, inne okazują się nieskuteczne, a niektóre – wbrew intencjom – mogą nawet pogłębiać problem. Kluczowym wnioskiem jest to, że żadna z tych technik nie powinna być stosowana w kontekście szczepień bezrefleksyjnie. Skuteczna interwencja wymaga uwzględnienia zarówno kontekstu działania, jak i specyfiki odbiorców.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 14:30 do 15:30
Spotkanie festiwalowe Rodzicielski paradoks. Dlaczego tak trudno być dziś rodzicem?

Dlaczego tylu rodziców mówi dziś: „Kocham moje dzieci, ale bycie rodzicem to najtrudniejsze, co mnie spotkało”? W krajach rozwiniętych decyzje o rodzicielstwie są coraz częściej odkładane. W krajach OECD od lat 70. XX wieku wiek, w którym kobiety zostają matkami, rośnie średnio o rok na dekadę; podobnie przesuwa się wiek ojcostwa. Przyczyny tego trendu są złożone – to nie tylko kwestie ekonomiczne, społeczne i zawodowe, ale też lęk przed utratą wolności, pogorszeniem relacji z partnerem, poczucie braku kompetencji i obawy o przyszłość dzieci. Rodzicielstwo coraz częściej jawi się jako kosztowne emocjonalnie wyzwanie. Wraz z późniejszym rodzicielstwem rośnie poziom zasobów – rodzice częściej mają wyższe wykształcenie, stabilną sytuację zawodową i większe bezpieczeństwo finansowe. A jednak wielu z nich doświadcza przeciążenia, frustracji i wypalenia. Dlaczego? Jedną z odpowiedzi może być zmiana kulturowego modelu rodzicielstwa. Coraz częściej mówi się o „kulcie dziecka” – przekonaniu, że potrzeby dziecka muszą być zawsze na pierwszym miejscu, a wychowanie wymaga eksperckiej wiedzy, stałej obecności i uważności. To tworzy ogromną presję i sprzyja porównywaniu się z innymi, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

W wykładzie przywołam tzw. paradoks rodzicielstwa, opisany przez Roya Baumeistera – rozbieżność między tym, że rodzicielstwo może nadawać życiu głęboki sens, a tym, że niekoniecznie przynosi codzienne poczucie szczęścia. Przyjrzymy się zjawisku wypalenia rodzicielskiego – jego objawom oraz temu, jak różni się ono od wypalenia zawodowego, depresji i stresu rodzicielskiego. To poważny problem: badania wskazują, że dotyka około 8% polskich rodziców – częściej matek – i wiąże się z istotnymi konsekwencjami, takimi jak pogorszenie zdrowia psychicznego, napięcia w związkach oraz wzrost ryzyka zaniedbań i przemocy wobec dzieci. Przedstawię wyniki badań pokazujące, dlaczego niektórzy rodzice są bardziej podatni na wypalenie i jaką rolę odgrywają w tym perfekcjonizm, presja społeczna oraz media społecznościowe. Omówię też znaczenie czynników ochronnych, takich jak inteligencja emocjonalna i wsparcie społeczne. Zastanowimy się, czy zjawisko wypalenia rodzicielskiego może być traktowane nie tylko jako sygnał osobistego kryzysu, lecz jako wskaźnik konieczności zmiany dominujących norm i oczekiwań wobec rodzicielstwa – zwłaszcza, że w debacie o dzietności zbyt rzadko uwzględnia się emocjonalne koszty rodzicielstwa i kulturowe narracje, które je kształtują.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Dezinformacja 2.0. Czy jesteśmy jeszcze w stanie odróżnić prawdę od manipulacji?

W erze cyfrowej informacja rozchodzi się błyskawicznie – ale czy równie szybko potrafimy rozpoznać, co jest prawdą, a co dezinformacją? Jakie mechanizmy stoją za produkcją fałszywych treści? Czy nasz mózg jest przygotowany na świat, w którym nie wiadomo, komu wierzyć?

Podczas tej debaty – organizowanej w ramach działań Środkowoeuropejskiego Centrum Obserwacji Dezinformacji Medialnej 2.0 – porozmawiamy o tym, jak zmienia się pole walki o uwagę i zaufanie odbiorcy. Zastanowimy się, w jaki sposób dezinformacja wpływa na nasze decyzje, emocje i życie społeczne. Omówimy też, czy edukacja medialna i nowe technologie mają szansę powstrzymać zalew fałszu. Zapraszamy na rozmowę ekspertów z pogranicza medioznawstwa, komunikacji społecznej i refleksji kulturowej – o tym, jak bronić się przed dezinformacją i nie stracić kontaktu z rzeczywistością.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 15:30 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Czy myślenie kontrfaktyczne niszczy demografię? Wpływ emocji żalu na decyzje prokreacyjne

Żal (regret), emocja samoświadomościowa oparta na myśleniu kontrfaktycznym („Co by było, gdyby?”), stanowi istotny czynnik wpływający na ludzkie decyzje. Choć rola żalu została szeroko zbadana w kontekście ekonomii, zdrowia czy kariery zawodowej, jego znaczenie w decyzjach prokreacyjnych wciąż pozostaje niedostatecznie rozpoznane. Tymczasem zarówno doświadczany żal rodzicielski – negatywna ocena wcześniejszych decyzji o zostaniu rodzicem – jak i żal antycypowany, czyli lęk przed tym, że decyzja o posiadaniu lub nieposiadaniu dzieci w przyszłości okaże się błędna, mogą być kluczowymi mechanizmami psychologicznymi wpływającymi na decyzje reprodukcyjne.

W dobie narastających wyzwań demograficznych, szczególnie w krajach rozwiniętych, zrozumienie tych emocjonalnych procesów nabiera szczególnego znaczenia. W trakcie wykładu przedstawię wyniki badań longitudinalnych prowadzonych w Polsce wśród młodych rodziców, które pokazują, że żal związany z rodzicielstwem może przekształcić się w trwały element tożsamości rodzicielskiej, wpływając nie tylko na zdrowie psychiczne i satysfakcję z życia, lecz także na motywację do posiadania kolejnych dzieci (Piotrowski, Naude i in., 2024). W połączeniu z wypaleniem rodzicielskim, doświadczenie żalu istotnie obniża chęć rozbudowy rodziny, co może wzmacniać obserwowane negatywne trendy demograficzne (Piotrowski, Mikolajczak i Roskam, 2023).

Wyniki te wskazują na konieczność ponownego przemyślenia polityk pronatalistycznych, które dotychczas koncentrowały się głównie na instrumentach ekonomicznych – takich jak świadczenia, dostęp do opieki instytucjonalnej czy urlopy rodzicielskie – pomijając emocjonalne i poznawcze aspekty decyzji o rodzicielstwie. Żal związany z rodzicielstwem nie powinien być traktowany wyłącznie jako osobista trudność, ale jako złożone zjawisko społeczne wymagające nowych, bardziej empatycznych i opartych na dowodach naukowych rozwiązań.

Wykład będzie okazją do refleksji nad tym, w jaki sposób badania psychologiczne mogą informować publiczne polityki oraz wspierać inicjatywy społeczne służące tworzeniu przestrzeni do świadomego, inkluzywnego planowania rodziny.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Świadomość cyklu menstruacyjnego w pracy i praktykach twórczych

Warsztaty poświęcone świadomości cyklu menstruacyjnego i jego potencjałowi w kontekście pracy oraz praktyk twórczych. Podczas spotkania skupimy się na tym, jak cykl menstruacyjny może wpływać na procesy działania, podejmowania decyzji, planowania oraz samoorganizacji: zarówno indywidualnej, jak i zespołowej.

Grupa skierowana jest do osób menstruujących lub mających doświadczenie menstruacji. Zapisy trwają do wyczerpania wolnych miejsc.

Warsztaty obejmą również elementy praktyki ruchowej dostosowanej i otwartej na osoby z różnorodną motoryką. Nie jest wymagane wcześniejsze doświadczenie w śledzeniu cyklu ani specjalistyczna wiedza.

Warsztaty mają na celu stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń, wsparcia i wspólnego namysłu nad tym, jak można lepiej pracować: z ciałem, cyklem i sobą nawzajem.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 16:30 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Między światłem i cieniem: historia i rytuały wolnomularstwa. Wprowadzenie do sekretów Loży

Wprowadzenie w historię ruchu intelektualnego, istniejącego od XVIII wieku, którego kodem komunikacyjnym jest rytuał i jego symbole. Podczas wykładu przyjrzymy się wolnomularstwu jako organizacji filozoficznej, charytatywnej, działająca pro bono na rzecz powszechnego dobra społecznego. Zbadamy na ile soft power masonerii jest realny i istotny. Czy wolnomularze wpływają na politykę Unii Europejskiej, wspierają ofiary wojen, czy uczestniczą w mediacjach na szczycie.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Rodzicielstwo (nie)możliwe. O ambiwalencji, oczekiwaniach i wyborach

Rodzicielstwo przestaje być oczywistym etapem życia. Dla wielu młodych ludzi staje się projektem ryzykownym, odkładanym na później lub całkowicie porzucanym. Czy mamy dziś realną wolność wyboru w tej sprawie, czy raczej jesteśmy pod presją sprzecznych narracji?

Podczas tej rozmowy przyjrzymy się zjawisku współczesnego parentingu z wielu stron: opowieści o idealnym macierzyństwie i ojcostwie, realiom codziennego życia rodzinnego, normom kulturowym, które kształtują nasze decyzje, ale też emocjom – takim jak ambiwalencja, lęk, wstyd czy poczucie winy. Porozmawiamy o tym, co wpływa dziś na decyzje prokreacyjne, jak młodzi dorośli negocjują swoją tożsamość w kontekście rodzicielstwa i dlaczego tak często wybierają „nie” – albo „jeszcze nie”. To będzie debata o tym, co niewypowiedziane: o rozdarciu między chęcią bliskości a potrzebą autonomii, między oczekiwaniami społecznymi a rzeczywistością.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Psychoterapia – nauka, doświadczenie, relacja

Czy psychoterapia to bardziej sztuka, nauka, a może praktyka relacyjna? Co dziś wiemy o mechanizmach działania psychoterapii – i jak badać zjawiska, które wymykają się klasycznym metodom pomiaru?

W debacie udział wezmą psycholodzy i badacze, którzy od lat łączą pracę naukową z refleksją nad doświadczeniem psychicznym, zaburzeniami i ich terapią. Porozmawiamy o tym, co współczesna psychoterapia zawdzięcza neuronauce, a co – uważnej rozmowie i relacji terapeutycznej.

Nauki społeczne
  • ndz., 2025-09-21 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Jak skutecznie wdrażać nawyki zdrowego trybu życia?

Celem spotkania jest refleksja nad systemem własnych nawyków, w kontekście zdrowego trybu życia. Omówione zostaną podstawowe wytyczne związane z nawykami zdrowego trybu życia. Każdy uczestnik będzie mógł zaplanować kształtowanie wybranego nawyku u siebie lub zmianę nawyku już istniejącego na zdrowszy zgodnie z omawianymi mechanizmy ich wdrażania. Powstawanie nawyków z punktu widzenia psychologii jest procesem przebiegającym według konkretnych zasad, których znajomość ułatwia zarządzanie własnymi nawykami w taki sposób, aby nam służyły, zamiast szkodzić. Przyjrzymy się również nieco możliwym motywacjom do zmiany, bo bez nich trudno o uruchomienie i wytrwanie w procesie zmiany na dobre. W trakcie spotkania będziemy szukać odpowiedzi na pytania:

Jak skutecznie kształtować nowe nawyki u siebie?

Jak zmieniać własne nawyki na zdrowsze?

Jakie nawyki warto rozważyć chcąc korzystać ze zdrowego trybu życia?

Jak skutecznie motywować się do zmian nawyków na zdrowsze?

Nauki społeczne
  • pon., 2025-09-22 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Koabitacja jako konflikt przewlekły. Przypadek Polski

Wykład dotyczy funkcjonowania rządu i mającej w tym swój współudział głowy państwa. Fenomen koabitacji jest poznawczo i analitycznie niezwykle interesujący nie tylko z perspektywy polskiej. Historycznie wcześniejszym punktem odniesienia stają się także państwa mające tu doświadczenie, a zarazem różne pod względem przyjętego systemu rządów. Przykładem służy tu zwłaszcza Francja, ale i też Austria czy Irlandia. Na tym tle można dojść do konkluzji, iż polski model koabitacji naznaczony jest głębokim konfliktem.

Nauki społeczne
  • pon., 2025-09-22 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Zachowania ryzykowne w sieci – psychologiczne korelaty i skala zjawiska

Wraz z postępem technologicznym uzyskujemy szeroki, niemal nieograniczony dostęp zarówno do informacji jak i do rozrywki, uproszczeniu i przyśpieszeniu ulegają sposoby komunikacji. Zwiększają się możliwości zachowania anonimowości, a przynajmniej poczucie, że tak jest. Wraz z pozytywnym aspektem rozwoju teleinformatycznego, obserwuje się również negatywne jego skutki m.in. zjawisko zachowań ryzykownych w przestrzeni internetowej.

Zachowania ryzykowne w sieci możemy definiować jako działania podejmowane w przestrzeni internetowej, które mogą wiązać się z potencjalnie negatywnymi skutkami dla zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Do takich zachowań możemy zaliczyć między innymi: udostępnianie prywatnych danych, cyberprzemoc, kontakt z niebezpiecznymi treściami.

Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną wyniki badań Koła Naukowego Psychologii Sądowej APS dotyczące zjawiska zachowań ryzykownych w sieci oraz skali rozpowszechnienia takich aktywności. Ponadto przedstawimy psychospołeczne czynniki ryzyka związane z angażowaniem się w zachowania ryzykowne w przestrzeni internetowej.

Nauki społeczne
  • pon., 2025-09-22 19:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Migracyjne mity i fakty

Kwestia migracji to jeden z wiodących tematów we współczesnych debatach publicznych i politycznych. Przekonują o tym choćby kampanie wyborcze minionych lat, ale także to, jak wiele uwagi poświęcają migracjom media. 

Niestety, analizy mediów i przekazu politycznego pokazują, że bardzo często owe dyskusje polityczne odnoszą się raczej do świata wyobrażeń i całego katalogu mitów migracyjnych, a nie do realnych zdarzeń, procesów i ich wiarygodnej, pogłębionej interpretacji. W tym kontekście, celem zajęć jest zderzenie wybranych mitów migracyjnych z wiedzą na temat procesów mobilności, a także próba odpowiedzi, w jaki sposób możemy poprawiać stan wiedzy na temat zjawisk, które są codziennością w większości krajów europejskich (w tym także w Polsce). 

Wspólnie zastanowimy się m.in. nad następującymi kwestiami:

- czy jesteśmy w stanie policzyć migrantów? jaka jest skala zjawiska i z czego może wynikać to, że – niemal zawsze – się w tej mierze mylimy

- jak definiować migrantów, czyli na ile zasadne jest odwoływanie się do kategorycznych podziałów (np. migranci vs uchodźcy, migranci o statusie uregulowanym vs migranci o statusie nieuregulowanym)

- jaki jest bilans obecności migrantów w krajach, do których docierają? czy i jak można mierzyć efekty społeczne i ekonomiczne ich obecności?

- czy jesteśmy zdani na niechęć i strach przed migracją?

- czy możliwe jest stworzenie dobrych/efektywnych a jednocześnie akceptowalnych polityk migracyjnych?

Nauki społeczne
  • wt., 2025-09-23 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Edukacja w Afganistanie i Pakistanie

Podczas spotkania uczestnicy dowiedzą się jaki system szkolnictwa obowiązuje w Afganistanie i Pakistanie, w jakim stopniu jest obowiązkowy, jakie międzynarodowe certyfikaty mają znaczenie i jak najczęściej kształcą się chłopcy, a jak dziewczęta. 

Nauki społeczne
  • wt., 2025-09-23 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Lobbying – sztuka wywierania wpływu

Lobbying jest legalnym, powszechnie stosowanym  w systemach demokratycznych, narzędziem artykułowania racji, postulatów, oczekiwań ze strony grup społecznych, organizacji pozarządowych, biznesu wobec władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jest to swoisty dialog pomiędzy społeczeństwem a władzą. Lobbying winien być transparentny, rzetelny, uwzględniający interes oponentów i szeroko pojęty interes społeczny. Lobbying ma swoją ugruntowaną pozycję w organizacjach międzynarodowych ( np. Unia Europejska czy ONZ) oraz w państwach o silnej demokracji np Wielka Brytania, Francja, USA.

W Polsce ma jednak negatywne konotacje co wynika z nieznajomości i braku rozumienia przedmiotu przez polityków, media i pozostałych interesariuszy. Ten wykład ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat Lobbyingu i zasad jego stosowania.

Nauki społeczne
  • wt., 2025-09-23 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Wyzwania w świecie Metawersum. Etyczne aspekty ludzkiej aktywności w pełnym zanurzeniu cyfrowym

W ramach cyfrowego świata, łącząc rzeczywistość prawdziwą, wirtualną i rozszerzoną, rozwija się koncepcja Metawersum. Rozwój Web 4.0 sprawia, że do świata wirtualnego w sposób pełniejszy niż dotychczas zaczynamy przenosić pracę, edukację, rozrywkę oraz spędzanie wolnego czasu. Technologie immersyjne, w tym VR, AR, MR, XR, przyczyniają się do tworzenia nowych możliwości dla rozwoju człowieka i społeczeństwa, równocześnie stwarzając nowe zagrożenia. Wraz z rozwojem światów wirtualnych, rodzi się konieczność podejmowania decyzji etycznych, np. dotyczących osobowości cyfrowej, własności intelektualnej, poczucia wolności czy bezpieczeństwa.

Nauki społeczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Działania polskich miast na rzecz uchodźców z Ukrainy

Zarządzanie (i)migracją, sprawami cudzoziemskimi, ochroną i integracją na terytorium RP są w Polsce domeną rządu. Jednocześnie ostatnia dekada to okres rosnącej aktywności polskich miast, w tym dużych, średnich i małych, w obszarze działań skierowanych do osób z doświadczeniem migracji. Samorządy opracowują lokalne strategie i polityki (i)migracyjne i integracyjne, a także rozwijają programy i projekty wspierające działania włączające migrankich mieszańców. Drugą kluczową grupę aktorów lokalnych stanowią liczne organizacje społeczne, których oferta działań integracyjnych obejmuje wiele zróżnicowanych obszarów.

Uwarunkowania działań podejmowanych na szczeblu lokalnym zmieniły się w lutym 2022 r. w związku z pełnoskalową wojną w Ukrainie, której skutkiem była recepcja kilkumilionowej liczby migrantów przymusowych na terytorium Polski, w przeważającej większości obywateli ukraińskich. Wymusiło to natychmiastową reakcję pomocową. Kluczową rolę odegrała mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych (NGOs), które od pierwszych dni działały oddolnie – od przejść granicznych po dworce i media społecznościowe. Obok NGOs aktywne były organizacje międzynarodowe (jak np. UNHCR, IOM, UNICEF) oraz instytucje publiczne – szczególnie miasta – i sektor prywatny. Na ten stan nadzwyczajny nałożyła się zmiana sytuacji politycznej w Polsce po wyborach parlamentarnych w październiku 2023 r. Rząd przyjął nową strategię migracyjną Polski na lata 2025-2030 w 2024 r. Swoją działalność rozpoczęły centra integracji cudzoziemców w wybranych dużych i średnich miastach. 

Celem spotkania jest przedstawienie i omówienie, wspólnie z uczestnikami spotkania, roli aktorów lokalnych (samorządów i organizacji społecznych) w zarządzaniu migracją i integracją. Szczególną uwagę skupimy na przykładzie dużych i średnich miast w Polsce, i działaniach w odpowiedzi na napływ dużej liczby migrantów przymusowych z Ukrainy. Podczas spotkania zaplanowano dyskusję z uczestnikami, korzystanie z materiałów multimedialnych i pracę przy stolikach tematycznych. Pozwoli to uczestnikom na odwołanie się do własnych doświadczeń i obserwacji z różnych miast w Polsce, w tym Warszawy.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Znaczenie psychoterapii w schizofrenii na przykładzie Treningu Metapoznawczego

Schizofrenia to jedno z bardziej stygmatyzowanych zaburzeń psychicznych, którego leczenie nadal stanowi wyzwanie zarówno w zakresie farmakoterapii jak i psychoterapii. Zgodnie z
badaniami, skuteczna terapia schizofrenii opiera się zarówno na leczeniu farmakologicznym, jak i oddziaływaniach psychologicznych.

W trakcie spotkania opowiemy czym charakteryzuje się schizofrenia i jakie są mechanizmy jej powstawania? W jaki sposób metody terapeutyczne oparte o wyniki badań mogą skutecznie wspierać osoby z doświadczeniem schizofrenii? Jak wygląda przyszłość leczenia schizofrenii – nie tylko farmakologicznego, ale i psychologicznego? Czy możemy personalizować oddziaływania psychologiczne, aby zwiększać jej skuteczność w leczeniu pacjentów/ek? Na te i wiele innych pytań odpowiemy podczas wykładu poświęconego projektowi PERMEPSY – Personalised Medicine approach to psychological treatment for Psychosis – międzynarodowemu projektowi, tworzonego przez specjalistów i specjalistki z 5 krajów z całego świata: Hiszpanii, Niemiec, Francji, Polski i Chile. Głównym celem tego projektu jest zaproponowanie pacjentom/kom grupowej formy terapii Treningu Metapoznawczego (MCT) w jej spersonalizowanej formie. Podczas spotkania omówimy podstawowe zagadnienia dotyczące schizofrenii, przybliżymy założenia Treningu Metapoznawczego (MCT), przedstawimy po krótce główne cele i założenia projektu PERMEPSY, oraz porozmawiamy o tym, jak spersonalizowane podejście do psychoterapii może wspierać klinicystów/ki w doborze formy terapii psychologicznej dla pacjentów/ek ze schizofrenią. Wykład kierowany jest do wszystkich osób zainteresowanych tematyką schizofrenii i psychoterapii. To także szansa na spojrzenie na leczenie psychoz nie tylko poprzez oddziaływania farmakologiczne, a również w połączeniu z oddziaływaniami psychologicznymi.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Wielki atak trolli, czyli wojna w Internecie

Polski Internet stał się celem zmasowanego ataku rosyjskich trolli. Niestety, nie widać żadnej, zorganizowanej obrony - co najwyżej nieskoordynowane i przypadkowe odpowiedzi zupełnie prywatnych osób. To wszystko ma wielki, negatywny efekt na polskie społeczeństwo. Zbyt łatwo dajemy się przekonać do czegoś zupełnie nieprawdziwego, bo, jak wiadomo, kłamstwo powtarzane tysiąc razy staje się prawdą.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Najważniejszy kwadrans rodzica, czyli o czytaniu i rozwoju inteligencji emocjonalnej dziecka

W ramach wykładu zaprezentowane zostaną wyniki badań psychologicznych dotyczących znaczenia inteligencji emocjonalnej w życiu, a także tego, jak w świetle badań jej rozwój wspiera kontakt z literaturą dziecięcą. Mamy nadzieję, że rodzice wyjdą z niego pokrzepieni myślą, że istnieją dowody naukowe na to, że zawsze warto „rzucić wszystko i...” poczytać z dzieckiem, nawet jeśli już zaczyna przewyższać nas wzrostem.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Środowisko a zdrowie

Czym jest zdrowie? Jakie są związki z otoczeniem? Jak można mierzyć zdrowie? Podejście społeczne. 

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Warsztaty z wystąpień publicznych

Celem warsztatów jest rozwijanie umiejętności publicznego występowania i atrakcyjnego przekazywania treści.

Spotkanie przeznaczone jest dla wszystkich, którzy chcą poznać oraz poćwiczyć stosowanie najważniejszych zasad skutecznego komunikowania się z odbiorcami przez mowę oraz elementy języka niewerbalnego, takie jak kontakt wzrokowy, gestykulacja czy postawa ciała.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Zielone transformacje – zielone miasta. Jak zapewnić dobrą jakość życia?

Spotkanie będzie poświęcone koncepcji zielonej transformacji miast, która ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez zrównoważony rozwój urbanistyczny. Omówione będą kluczowe aspekty tworzenia zielonych miast, kładąc nacisk na dobrą jakość życia mieszkańców, ochronę środowiska i poprawę jakości przestrzeni miejskiej.

W pierwszej części spotkania prowadząca przedstawi definicję zielonych miast jako przestrzeni, które łączą nowoczesną infrastrukturę z rozwiązaniami ekologicznymi. Zielona infrastruktura, taka jak parki, ogrody, zielone dachy czy pasy zieleni, poprawiają jakość powietrza, regulują temperaturę i wspierają bioróżnorodność. Takie rozwiązania przeciwdziałają efektowi miejskiej wyspy ciepła i poprawiają komfort życia. Ważne zagadnienie to mobilność miejska i używane przez mieszkańców środki komunikacji. W literaturze podkreśla się, że to jakie środki transportu wybierają mieszkańcy jest pewnego rodzaju stylem życia, postrzeganiem statusu, tego co wypada lub nie. Czy prezes korporacji może poruszać się po mieście autobusem? Czy prezydent miasta może dojeżdżać do pracy rowerem?

Podczas spotkania prowadząca podejmie z uczestnikami dyskusję na temat tego, jak postrzega się różne sposoby poruszania się po mieście i od czego to postrzeganie zależy. Ale wybór sposobu poruszania się po mieście jest nie tylko indywidualną decyzją, jest silnie uzależnione od tego jak zaprojektowana jest infrastruktura np. rowerowa, czy miasta są zwarte (15 minutowe?) czy „rozlewające się" Łatwy dostęp do usług, pracy i terenów rekreacyjnych, zawsze będzie sprzyjał wybieraniu transportu publicznego, rowerowego lub pieszego. Ważnym tematem jest jakość życia mieszkańców. Zielone miasta promują aktywny tryb życia, zapewniając przestrzenie do rekreacji i relaksu, tym samym zmniejszając stres, poprawiając zdrowie psychiczne i fizyczne oraz wzmacniając więzi społeczne. Co ważne, przestrzenie te powinny być projektowane w sposób inkluzywny, tak aby były dostępne dla wszystkich grup społecznych. Zielona transformacja miast to jednak nie tylko korzyści, ale też wyzwania takie jak takie jak np. wysokie koszty inwestycji i konieczność uwzględnienia już istniejącej zieleni w planowanych realizacjach, konieczność zmiany nawyków mieszkańców czy opór wobec zmian, np. w organizacji transportu w mieście. 

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Smart City -miasta inteligentne. Od technologii po lepszą jakość życia

W trakcie spotkania prowadząca omówi koncepcję inteligentnych miast, czyli urbanistycznych ekosystemów wykorzystujących zaawansowane technologie, takie jak Internet Rzeczy, big data, sztuczna inteligencja (AI) oraz zrównoważone rozwiązania, aby poprawić jakość życia mieszkańców, zwiększyć efektywność zarządzania miastem i minimalizować wpływ na środowisko. Prowadząca zwróci uwagę, jak inteligentne miasta integrują różne systemy – od transportu po partycypację społeczną.

Celem smart cities jest wykorzystanie technologii, aby miasta były bardziej funkcjonalne, bezpieczne, i ekologiczne. Trzy filary inteligentnych miast to: technologia, zrównoważony rozwój i partycypacja społeczna. Technologia jest podstawą, umożliwiającą zbieranie i analizę danych w czasie rzeczywistym. Przykłady takich rozwiązań to: czujniki monitorujące ruch drogowy, jakość powietrza czy zużycie energii. Dane te pozwalają na optymalizację usług miejskich, takich jak zarządzanie odpadami czy planowanie transportu publicznego. 

W tracie wykładu będą też omawiane polskie i światowe przykłady konkretnych wdrożeń. Można tu wskazać np. Singapur, który wykorzystuje inteligentne systemy do zarządzania ruchem drogowym czy Kopenhagę, gdzie inteligentne oświetlenie uliczne dostosowuje się do potrzeb, oszczędzając energię. Ale wykorzystanie technologii w zarządzaniu miastem to nie tylko korzyści, ale również wyzwania, takie jak wysokie koszty wdrożenia technologii, konieczność modernizacji infrastruktury oraz wątpliwości i obawy dotyczące prywatności danych, ich ochrony i zapobiegania nadużyciom.

Prowadząca zwróci uwagę na problem cyfrowego wykluczenia – czyli sytuację, w której niektórzy mieszkańcy nie mają dostępu do technologii lub nie potrafią się nią posługiwać, co może pogłębiać nierówności społeczne. Ważnym elementem wykładu będzie podkreślenie roli mieszkańców w budowaniu inteligentnych miast. Partycypacja społeczna, np. poprzez aplikacje mobilne umożliwiające zgłaszanie problemów, jest kluczowa dla sukcesu koncepcji zarządzania miastem opartego na technologii. Inteligentne miasto to nie tylko technologia, ale także społeczność zaangażowana w procesy decyzyjne.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Aktywność fizyczna, mózg i umysł

Wszyscy wiemy, że aktywność fizyczna jest ważna dla zachowania zdrowia. Ale czy podejmowanie aktywności fizycznej jest istotne dla zdrowia mózgu i umysłu? Które części mózgu odpowiadają za funkcje ruchowe? Ile aktywności fizycznej jest niezbędne, aby mieć zdrowszy mózg i sprawniejszy umysł? Czy zwyczajne chodzenie (np. na spacery) daje jakiekolwiek korzyści? W trakcie wykładu omówię wnioski z badań neuropsychologicznych, (dot. funkcji poznawczych) przeprowadzonych na świecie z udziałem osób dorosłych. Opowiem też o wynikach badań, które przeprowadziliśmy w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Zanurzenie w spokój – VR i mindfulness dla dobrostanu i zdrowia psychicznego

Wirtualna rzeczywistość (VR) to bogactwo narzędzi technologicznych, które psychologowie łączą z ugruntowanymi metodami terapeutycznymi. Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) to metoda, która łączy praktykę uważności z terapią poznawczo-behawioralną. Dowiedziono jej skuteczności w redukcji stresu i zmniejszaniu ryzyka nawrotu depresji. Co się stanie, gdy połączymy immersyjny potencjał VR z praktyką MBCT?

Opowiem o tym, jak wykorzystać sztukę i naukę tak, aby wirtualne scenariusze przerodziły się w trening uważności. Zaprezentuję fotorealistyczne środowiska ukazujące wnętrza pełne dzieł sztuki (zabytkowy kościół i wystawa malarstwa), które stanowią kanwę dla praktyki uważności. Zostały one stworzone przeze mnie w Laboratorium Rzeczywistości Wirtualnej i Psychofizjologii IP PAN. Opowiem o zastosowaniu artystycznego VR w analogowej bazie księżycowej, gdzie udało nam się pokonać chroniczne zmęczenie i poczucie wyczerpania u uczestników długotrwałej izolacji. Wyjaśnię kluczowe mechanizmy MBCT i pokażę jak VR ułatwia pierwsze kroki w praktyce uważności przez: odcięcie nadmiaru bodźców, dostarczenie konkretnych obrazów, które zmniejszają sceptycyzm i dystans osób, których zniechęca „zabarwienie duchowe” klasycznych treningów. Przedstawię również ograniczenia, takie jak koszty sprzętu, czy ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych odczuć, jak podczas choroby lokomocyjnej.

Udział nie wymaga wcześniejszej styczności ani z VR, ani z mindfulness. Zapraszam wszystkich zainteresowanych nowymi, opartymi na nauce sposobami dbania o dobrostan. Wspólnie zastanowimy się, czy cyfrowe przestrzenie mogą stać się narzędziem relaksu w pracy, domu i…podczas przyszłych misji na Księżyc.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Kultura na zdrowie – jak dostęp do dziedzictwa wpływa na nasze samopoczucie

Czy obcowanie ze sztuką i piękną architekturą poprawia zdrowie, nawet jeśli nie jest intencjonalne i uświadomione? Czy można to wywnioskować z dostępnych (np. w GUS) danych?
Przyjrzeliśmy się wszystkim powiatom w Polsce, sprawdziliśmy, gdzie jest najwięcej miejsc, w których można doświadczać sztuki, np. zabytkowych budowli, muzeów, galerii.

Przeanalizowaliśmy takie informacje jak liczba odwiedzin w muzeach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, gęstość zaludnienia oraz wydatki samorządów na ochronę zabytków oraz odsetek osób z chorobami przewlekłymi. Okazało się, że duża liczba instytucji kultury częściej występuje w zagęszczonych, zurbanizowanych powiatach, gdzie kumulują się wyzwania zdrowotne typowe dla wielkich miast (smog, stres, siedzący tryb życia). Jednak tam, gdzie mieszkańcy aktywnie korzystają z muzeów, odnotowuje się niższe wskaźniki długotrwałych schorzeń. Rozszyfrujemy te statystyki, pokażemy Polskę na mapie kultury – gdzie chodzimy do muzeów najczęściej, a gdzie są białe plamy. Zastanowimy się nad paradoksem urbanizacji: dlaczego sama „bliskość kultury” nie wystarcza, by żyło się zdrowiej. Porozmawiamy o praktyce – jak samorządy i organizatorzy wydarzeń mogą zwiększyć realny dostęp do kultury dla dobra mieszkańców. 

Spotkanie skierowane jest do osób ciekawych, jak dane przestrzenne łączą się z psychologią zdrowia, planowaniem miasta i ekonomią kultury. Nie trzeba znać statystyki – wystarczy spojrzeć na mapę Polski z nowej perspektywy.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Odpuszczanie złości – jak technika Hawkinsa może pomóc w codziennym życiu?

Wydarzenie jest skierowane do osób dorosłych, które nie doświadczyły niedawno poważnego kryzysu psychicznego i są zainteresowane rozwojem osobistym oraz emocjonalnym. 

Czy da się skutecznie poradzić sobie ze złością bez tłumienia jej lub wybuchów? Podczas tego spotkania opowiem o wynikach badania, w którym sprawdziliśmy skuteczność Techniki Uwalniania (Letting Go Technique) opracowanej przez Davida Hawkinsa. Uczestnicy tygodniowego treningu stosowali tę prostą, ale głęboką metodę codziennie – a my obserwowaliśmy, jak zmieniają się ich poziomy złości, postawy nieoceniające i zdolność radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami. 

Nasze wyniki pokazały, że stosowanie techniki znacząco obniża poziom złości i pomaga patrzeć na siebie i innych z większą łagodnością – niezależnie od tego, czy ktoś wcześniej praktykował uważność. Co więcej, osoby lepiej przystosowane do codziennych trudności odnosiły z tej praktyki jeszcze większe korzyści. 

Po krótkiej prezentacji wyników badania zaproszę uczestników do praktycznej części warsztatowej, w której będzie można samodzielnie doświadczyć Techniki Uwalniania. Dowiesz się, na czym polega odpuszczanie emocji, jak pracować ze złością w sposób bezpieczny i transformujący, oraz jak włączyć tę metodę do swojego życia – bez konieczności wcześniejszego przygotowania psychologicznego. 

To spotkanie jest dla każdego, kto chce lepiej rozumieć swoje emocje i nauczyć się prostych, skutecznych narzędzi wspierających dobrostan psychiczny. 

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Migranci w miastach UE

Niestabilna sytuacja polityczna w wielu zakątkach świata, jak i rosnące dysproporcje w poziomie rozwoju ekonomicznego, w połączeniu z ułatwionymi możliwościami podróżowania, przyczyniają się do wzrostu skali procesów migracji. Miasta, szczególnie te największe ze względu na oferowane możliwości na rynku pracy, są tradycyjnym miejscem docelowym dla migrantów. Obecność migrantów w miastach to z jednej strony szansa dla na lepszy rozwój, z drugiej wyzwania związane z ich integracją i zapobieganiem potencjalnym niepokojom społecznym. 

Zjawisko migracji, choć obecne od zawsze, nigdy nie odbywało się w tak szerokiej skali i nie budziło tak wiele kontrowersji jak współcześnie. Migracje mają wiele zróżnicowanych oblicz: mogą mieć charakter przymusowy  (gdy migranci uciekają przed wojną lub prześladowaniami politycznymi) lub ekonomiczny – gdy migranci zmieniają miejsce zamieszkania w poszukiwaniu lepszych zarobków i warunków życia. Migrują zarówno kadry wysokokwalifikowane (wtedy mowa o klasie metropolitalnej lub ekspatach) jak i osoby o niższych kwalifikacjach. Społeczność migrantów jest więc bardzo zróżnicowana pod względem kulturowym i zawodowym, a tym samym ma różne potrzeby i w inny sposób może też oddziaływać na społeczność przyjmującą.

Społeczeństwa w krajach członkowskich UE starzeją się, napływ migrantów może spowolnić ten proces oraz powstrzymać jego negatywne konsekwencje, np. zapełnić powstające niedobory na rynku pracy. Jednak czy migranci „wpiszą się” w społeczności przyjmujące? czy będą razem z nimi budowali dobrobyt? Zależy nie tylko od nich samych i od podejścia społeczności przyjmującej, ale też od polityki integracyjnej prowadzonej przez władze centralne i lokalne (czyli działań mających pomóc się zintegrować). Analizowany w ten sposób proces migracji jest więc szansą na powstrzymanie niekorzystnych procesów demograficznych, a zarazem wyzwaniem.

Proponowane spotkanie będzie miało formę konwersatorium, czyli wykładu przeplatanego dyskusją z uczestnikami. Dyskusji na temat własnych doświadczeń i obserwacji sprzyja fakt, że polskie miasta są zamieszkiwane przez coraz większe grupy migrantów różnej narodowości, a sama Polska zmieniła swój status z kraju emigracyjnego na emigracyjno-imigracyjny (co oznacza, że wielu Polaków wyjeżdża za granicę, ale równocześnie do Polski przyjeżdża coraz więcej migrantów z innych krajów).

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Czym jest sprawiedliwy pokój?

Wykład poświęcony jest etycznemu, prakseologicznemu i politycznemu aspektowi pokoju rozumianego zarówno jako sytuacja i zespół rozstrzygnięć (narzuconych przez podmioty
zewnętrze lub uzgodnionych przez walczące strony) następujące po zakończeniu wojny oraz jako stan bez wojny w stosunkach międzynarodowych podyktowany (w wymiarze lokalnym, regionalnym lub globalnym) uwarunkowaniami strukturalnymi ładu światowego. 

Podejmowana problematyka ujęta zostanie zarówno w perspektywie podmiotowej (aktorzy rządowi i pozarządowi, rządzący – rządzeni, dowódcy wojskowi i podlegli im żołnierze,
ofiary wojen i zbrodniarze wojenni), jak i przedmiotowej (zmiany terytorialne, zniszczenia powstałe wskutek działań zbrojnych, zabór mienia, kontrybucje). W trakcie wystąpienia
podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, czym jest sprawiedliwy pokój (jak może lub powinien być rozumiany) i jak intuicje związane z ideą sprawiedliwego pokoju mają się do
praktyki politycznej.

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Europejskie wartości i nowe wyzwania w czasach globalnych kryzysów

Głównym celem wykładu jest analiza i wspólna dyskusja na temat znaczenia wartości europejskich takich jak: wolność, równość, demokracja, praworządność, sprawiedliwość, solidarność i innych w czasie nakładających się kryzysów globalnych. W sytuacji agresji zbrojnej Rosji w Ukrainie, kryzysu gospodarczego i energetycznego w Europie, rosnącej niepewności i nieprzewidywalności, wzrostu populizmu, nacjonalizmu, dezinformacji, łamania zasad praworządności i zagrożenia demokracji,  znaczenie podstawowych wartości europejskich jest dużo większe niż w innych okresach.

Jednak należy stawiać pytania o to co oznaczają europejskie wartości dla zwykłego obywatela? Jak są one przestrzegane lub nie w życiu codziennym? Czy mają one wpływ na nasze życie? Czy są dla nas ważne? 

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Zrównoważony rozwój miast w UE

Koncepcja zrównoważonego rozwoju miast, często pojawiająca się w dokumentach rozwojowych różnego szczebla, często – niesłusznie zresztą, ograniczana jest do kwestii ochrony środowiska. Wszechobecne używanie pojęcia „zrównoważony rozwój” może powodować, że sama koncepcja kojarzy się z marketingowymi zabiegami, urzędniczą nowomową, a tym samym może się wydawać nieciekawa i pozbawiona głębszego znaczenia. Tymczasem pojęcie to zawiera w sobie zarówno aspekt społeczny, ekonomiczny jak i przestrzenny, dążenie do równowagi w rozwoju ma wiele twarzy i może być realizowane przez różne grupy aktorów – nie tylko rządzących, ale też zwykłych mieszkańców.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju została rozpowszechniona w 1987 r. w raporcie „Nasza wspólna przyszłość”. Rozwój zrównoważony został zdefiniowany jako taki, który zaspokaja potrzeby współczesnego pokolenia, bez narażania na szwank możliwości zaspokajania potrzeb przez przyszłe pokolenia. Ze wskazanego raportu wynikają trzy podstawowe filary wzrostu – konieczność zaspokajania potrzeb, sprawiedliwość społeczna w wymiarze wewnątrz i międzypokoleniowym, ograniczenia narzucane gospodarce przez środowisko.

Podkreślić należy, ze rozwój zrównoważony nie ma być synonimem hamulca rozwoju gospodarczego, ale nowym podejściem do niego. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób kształtować rozwój miast, aby był on zrównoważony? Niemal 40 lat po ukazaniu się raportu „Nasza wspólna przyszłość” miasta są rozwijane wg wielu, mniej lub bardziej znanych modeli, wpisujących się w koncepcję wzrostu zrównoważonego. Można tu wskazać koncepcje koncentrujące się na pożądanych kierunkach rozwoju przestrzennego np. koncepcje miasta zwartego, 15-minutowego, zielonego, smart itp. 

Podczas spotkania, prowadząca będzie omawiać wybrane koncepcje na przykładzie miast, które faktycznie podjęły próby ich wdrażania, ze wskazaniem sukcesów i porażek w tym procesie. Prowadząca będzie też angażowała do dyskusji uczestników warsztatów, odwołując się do ich obserwacji życia w Warszawie i innych miast.

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Myślenie szybkie i wolne. Jak nie dać się zwieść pułapkom dezinformacji

We współczesnym świecie, napływających na wciąż i szybko zmieniających się informacji procesy wnioskowania i podejmowania decyzji opierają się zazwyczaj nie na racjonalnych przesłankach a intuicji. I tak, jak niekiedy decyzje te mogą okazać się słuszne, nie zawsze tak musi być.

Jak zmniejszyć ryzyko możliwości wpływu na nasze decyzje błędnych informacji dotyczących np. naszego zdrowia, ograniczyć wpływ manipulacji związanych z tzw. różnymi teoriami spiskowymi?

W trakcie wykładu chciałabym zaprosić słuchaczy do udziału w kilku eksperymentach przybliżających mechanizm działania różnego rodzaju heurystyk poznawczych, omówić ich wyniki i zaproponować alternatywne podejście do rozwiązywania problemów w odwołaniu się do zaproponowanego przez Daniela Kahnemana tzw. "myślenia wolnego".

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:00
Spotkanie festiwalowe Po czyjej stronie jesteś? Dlaczego socjologia boi się mówić o przemocy wobec kobiet?

Przemoc wobec kobiet to jedno z powszechnych, choć przemilczanych, tabuizowanych i lekceważonych zjawisk społecznych. Temat ten często pozostaje na marginesie naukowych
debat. Dlaczego socjologia – nauka badająca struktury społeczne i relacje władzy – wciąż niechętnie mówi o przemocy wobec kobiet? Czy neutralność akademicka może oznaczać
współudział w podtrzymywaniu niesprawiedliwości?

Podczas rozmowy z zaproszonymi socjolożkami (dr Patrycja Sosnowska-Buxton z Uniwersytetu w Stavanger i dr Justyna Tomczyk z UKEN w Krakowie) odwołując się do
własnych doświadczeń badawczych, przyjrzymy się, jak przemoc wobec kobiet (nie) jest opisywana w naukach społecznych, jakie mechanizmy ciszy funkcjonują w środowisku
akademickim oraz czy naukowczynie i naukowcy mogą pozwolić sobie na zaangażowanie. Wspólnie zastanowimy się, gdzie przebiega granica między naukową neutralnością a
społeczną odpowiedzialnością. A zgromadzonej publiczności zadamy pytanie, czego oczekują od nauki: aktywizmu czy tzw. obiektywnego dystansu?

Zapraszamy do udziału wszystkie osoby zainteresowane refleksją nad rolą nauki w kształtowaniu świata bardziej sprawiedliwego i bezpiecznego.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 12:00
Spotkanie festiwalowe Co świętujemy, co obchodzimy? Święta ustanowione przez parlament i nasze ich postrzeganie

Dotychczas polski parlament (na podstawie ustaw i uchwał) ustanowił w sumie kilkadziesiąt świąt i dni upamiętniających wybrane wydarzenia, grupy, czy wartości takie jak Święto Narodowe Trzeciego Maja, Narodowy Dzień Zwycięstwa obchodzony 8 maja, czy Dzień Nauki Polskiej obchodzony 19 lutego. Większość z tych świąt i wyróżnionych dni wpisano w oficjalny kalendarz corocznych obchodów w ostatnich dwóch dekadach, wskazując, o czym – jak obywatele polskiego państwa – powinniśmy pamiętać, co chcemy uhonorować, ale też o czym nie możemy zapominać.

Czym są dla nas te coroczne obchody i jakie mają znaczenie? Czy nasze postrzeganie takich świąt zmieniało się w czasie? Jak w praktyce postrzegamy i obchodzimy święta i dni wyróżnione przez ustawodawcę? Po co nam one?

W trakcie spotkania przedstawione zostaną zestawienia i analizy ustaw i uchwał polskiego paramentu, a także wyniki wybranych badań społecznych dotyczących obchodów świąt państwowych, świąt narodowych i dni (pamięci) wyróżnionych przez polski parlament. Nie mniej istotne będą w tym kontekście założenia jakie towarzyszyły inicjatorom wybranych ustaw i uchwał polskiego parlamentu, a także przeszłe i obecne interpretacje świąt ustanowionych przez Sejm i Senat; widoczne w sposobach świętowania, czy znaczeniach nadawanych obchodom. Pozwolą one na przybliżenie tej narracji wytworzonej przez organy państwa, wskazanie na jej specyfikę, kluczowe treści i sensy, a także dokonanie porównań polskich doświadczeń z doświadczeniami innych państw. Wspólnie zastanowimy się, jakie w praktyce obchody świąt ustanowionych prze parlament mają dla nas znaczenie: czy są dla nas ważne, skłaniają do wspominania przeszłości, celebrowania wybranych wartości czy przeciwne – liczy się głównie to, że niektóre z nich to dni wolne od pracy

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 10:30 do 11:30
Spotkanie festiwalowe Czy istnieje intuicja statystyczna?

Czy zdajemy sobie sprawę, że intuicja obejmuje również problemy statystyczne, czy kojarzymy ją jedynie z kwestiami takimi, jak odruchy lub rozpoznawanie emocji innych osób? Czy istnieje coś takiego jak intuicja statystyczna?

Daniel Kahneman, laureat nagrody Nobla, słynny naukowiec z Princeton poruszający się w swojej pracy badawczej na pograniczu psychologii i ekonomii, odpowiada na tytułowe pytanie twierdząco. Badacz wskazuje równocześnie, że intuicja często nas zawodzi oraz łączy się z błędami poznawczymi. Począwszy od lat 60. XX w. naukowcy przeprowadzili wiele eksperymentów i badań, w których starali się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego myślenie statystyczne przysparza nam ogromnych trudności, dokumentowali i analizowali intuicyjne błędy poznawcze. Jeśli zdamy sobie sprawę, że zakres oddziaływania intuicji jest bardzo szeroki, możemy mieć z tego istotne korzyści, poprawić jakość naszego działania, myślenia i wnioskowania.

Zapraszamy na wykład, w którym porównamy automatyczne i analityczne procesy poznania w kontekście zagadnień statystyki, wskażemy błędy, do których prowadzą uproszczone reguły wnioskowania, jakimi ludzie posługują się na co dzień, często nieświadomie oraz opowiemy, jak unikać błędów i weryfikować intuicję.  

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 11:00 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Is Poland a good place to set up a family nest? Migrants’ parenting challenges and conditions

There is a lot of talk about the dramatically low birth rate in Poland and possible reasons for the reluctance of Polish women and men to have children. Meanwhile, thousands of people, predominantly of childbearing age, have arrived to Poland from various countries. It is therefore worth considering how newcomers to Poland perceive the country as (potential) parents. What conditions are necessary to decide to start a family from the perspective of people with different migration histories and cultural backgrounds? What are the advantages and disadvantages of Poland for parents, compared to other countries? I invite you to a discussion inspired by the results of my research on conditions for having children and parenting plans conducted among immigrants from Ukraine and Polish return migrants. The meeting will take place at the Multicultural Centre with the possibility of sub-group discussions in different languages.

Dużo mówi się o dramatycznie niskiej liczbie urodzeń w Polsce i możliwych powodach niechęci Polek i Polaków do posiadania dzieci. Tymczasem z różnych krajów do Polski przybywają tysiące osób, głównie w wieku odpowiednim by założyć lub powiększyć rodzinę. Warto więc zastanowić się, jak osoby przybyłe do Polski oceniają ten kraj jako (obecni lub potencjalni) rodzice. Jakie warunki są niezbędne by zdecydować się założyć rodzinę w nowym miejscu z perspektywy osób z różną historią migracji i przybyłych z różnych krajów? Jak pod kątem rodzicielstwa wypada Polska w porównaniu z innymi krajami? Zapraszam do dyskusji inspirowanej wynikami moich badań nad warunkami dla posiadania dzieci i planami rodzicielskimi przeprowadzonymi wśród osób z Ukrainy i polskich migrantów powrotnych. Spotkanie odbędzie się w Centrum Wielokulturowym z możliwością dyskusji w podgrupach w różnych językach.

З точки зору людей з різною міграційною історією та прибулих з різних країн, які умови необхідні для прийняття рішення про створення сім'ї на новому місці? Як Польща порівнюється з іншими країнами з точки зору батьківства? Я запрошую вас до дискусії, натхненної результатами мого дослідження умов для народження дітей та батьківських планів, проведеного серед вихідців з України та польських мігрантів, які повернулися до Польщі. Зустріч відбудеться в Мультикультурному центрі з можливістю обговорення в підгрупах різними мовами.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 11:00 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Mocne strony charakteru i złoty środek – na przykładach miłości i zamiłowania do uczenia się.

Mocne strony charakteru to wartości, które wcielamy w życie, charakterystyki wyrażające się w naszych myślach, uczuciach i działaniach; takie, których realizowanie rozwija i nas i innych w sposób służący dobru społeczności. Ich stosowanie – w życiu osobistym, zawodowym, rodzinnym, społecznym – może przynieść nam szereg pozytywnych rezultatów: wyższy dobrostan, satysfakcję i więcej osiągnięć (małych i dużych); więcej pozytywnych doświadczeń i relacji; większe zaangażowanie, a także poczucie sensu. Czasem korzystamy z nich jednak niewystarczająco, a czasem – nadmiernie. Niekiedy tylko częściowo znamy i rozumiemy ich specyfikę.

W trakcie spotkania, uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się o 24 mocnych stronach charakteru, poznają koncepcję złotego środka czyli optymalnego stosowania mocnych stron charakteru oraz będą mieli okazję poznać przykładowe sposoby rozwijania dwóch mocnych stron charakteru – miłości i zamiłowania do uczenia się. Spotkanie jest połączeniem wykładu i indywidualnych ćwiczeń pozwalających na dokonanie wglądu w siebie.

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 11:20 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Bez prądu, bez zasięgu, bez planu. Blackout i nasze uzależnienie od technologii

Smartfon, Wi-Fi, mapy Google, media społecznościowe, płatności bezgotówkowe – technologia jest dla wielu z nas nieodłączną częścią codziennego życia. Ale co się stanie, gdy nagle wszystko przestanie działać? Gdy zniknie zasięg, a kontakt z bliskimi będzie niemożliwy? Blackout w Hiszpanii jest pretekstem do głębszej refleksji: czy jeszcze potrafimy funkcjonować offline?

Podczas wykładu porozmawiamy o tym, jak silnie uzależniliśmy się od cyfrowych rozwiązań i jak możemy przetrwać w świecie, który przestaje działać bez ładowarki. Będzie to opowieść o technologii, która zawodzi – i o ludziach, którzy muszą wtedy działać. Serdecznie zapraszam na nasze spotkanie. 

Nauki społeczne
  • sob., 2025-09-27 12:00 do 13:00

©2025 Festiwal Nauki