Krótka historia Festiwalu Nauki w Warszawie
Był wrzesień 1996 roku. Fizyk i biolog molekularny, prof. David Shugar, przebywał w Edynburgu i odwiedził tam Edinburgh Science Festival. Po powrocie do Polski podzielił się pomysłem zorganizowania w naszym kraju podobnego festiwalu z ówczesnymi dyrektorami Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW): prof. Bogdanem Lesyngiem i prof. Markiem Niezgódką. W listopadzie dyrekcja instytutu doprowadziła do spotkania naukowców i osób zajmujących się promocją nauki. Po dwóch spotkaniach i dyskusjach o tym, jak powinien wyglądać warszawski Festiwal Nauki.
Dokumentem formalnie powołującym Festiwal Nauki w Warszawie było Porozumienie w sprawie organizacji Festiwalu Nauki podpisane 6 grudnia 1996 roku przez Rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Rektora Politechniki Warszawskiej oraz Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
Powołana została także Rada Programowa, na której przewodniczącego został wybrany prof. Witold Karczewski (Akademia Medyczna w Warszawie), a wiceprzewodniczącym - prof. Michał Różyczka (Centrum Astronomiczne im. M.Kopernika PAN). Po ustąpieniu prof. Karczewskiego jego funkcję przejął prof. Różyczka.
W maju 1997 roku dr hab. Maciej Geller otrzymał nominację na dyrektora Festiwalu Nauki w Warszawie (pełnił tę funkcję do roku 2013). Jego zastępczynią została prof. Magdalena Fikus, natomiast mgr inż. Anna Lesyng została sekretarzem Festiwalu.
Pierwszy Festiwal Nauki w Warszawie odbył się we wrześniu 1997 roku. Trwał dwa dni, w czasie których zorganizowano 72 spotkania. A już rok później, podczas dziesięciu festiwalowych dni, zorganizowano 215 imprez: wykładów, pokazów, warsztatów.
W 1998 roku zorganizowano także po raz pierwszy lekcje festiwalowe (zajęcia dla uczniów szkół podstawowych i średnich), które odbywały się od poniedziałku do piątku w godzinach przedpołudniowych.
Od stycznia 2006 roku Festiwal Nauki nie jest już organizacyjnie związany z ICM UW. Jego głównymi animatorami zostały Wydział Fizyki UW oraz Instytut Biochemii i Biofizyki PAN. Oficjalnym reprezentantem, na mocy porozumienia, pozostaje od samego początku Uniwersytet Warszawski.
Przez kolejne lata warszawski Festiwal Nauki stawał się coraz bardziej zauważalny w mieście, kolejne instytucje organizowały imprezy naukowe, z każdym rokiem zwiększała się też liczba festiwalowej publiczności.
W latach 1998 - 2009 r. przewodniczącą Rady Programowej była prof. Magdalena Fikus, a od 2010 r. prof. Andrzej Mencwel.
W 2014 roku na dyrektora Festiwalu została powołana dr Zuzanna Toeplitz z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Jesienią 2016 roku odbył się już XX Festiwal Nauki w Warszawie. Od 24 września do 2 października w wielu miejscach Warszawy – na warszawskich uczelniach, w instytutach Polskiej Akademii Nauk, instytutach branżowych, muzeach - odbyło się 508 imprez.
Głównym zadaniem Festiwalu było i pozostaje zaprezentowanie pracy naukowców, ich badań i osiągnięć - zarówno tych na skalę polską, jak i światową. Organizowane wydarzenia prezentują najróżniejsze dziedziny nauki - od fizyki i chemii, przez biologię, matematykę, historię, socjologię, archeologię aż po filozofię czy historię sztuki.
Poprzez prezentację badań naukowych w otwartej i przystępnej formie informujemy o znaczeniu nauki w budowaniu społeczeństwa wiedzy i dajemy uczestnikom narzędzia umożliwiające krytyczne spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość.
I choć nauka nie odpowiada na wszystkie pytania, jakie nurtują myślącego człowieka, jest chyba najbardziej uniwersalnym osiągnięciem ludzkości. Wykorzystywanie jej wyników zmienia życie każdego z nas i oblicze naszej planety. Dlatego uważamy, że wyniki badań naukowych, stosowane w nauce metody, ich możliwości i ograniczenia powinny być bardziej zrozumiałe dla wszystkich. Pragniemy w przystępny sposób ukazać przydatność wiedzy oraz korzyści, jakie możemy uzyskać dzięki właściwemu jej rozwojowi. Zawsze staramy się też dyskutować o zagrożeniach, jakie niesie wiedza naukowa i o odpowiedzialności za wykorzystanie odkryć naukowych.
Niezmienne od lat pozostaje festiwalowe przesłanie, że „brak inwestycji w naukę, to inwestycja w ignorancję“.
