warsztaty

Uczestnicy dowiedzą się czym jest biologia molekularna i inżynieria genetyczna oraz jakie perspektywy dla społeczeństwa wiążą się z tymi dyscyplinami nauki. Zapoznają się z najnowszymi osiągnięciami tych dziedzin oraz z możliwościami ich wykorzystania w życiu codziennym. W czasie warsztatów prowadzący wyjaśni czym jest GMO oraz dlaczego budzi takie kontrowersje. Uczniowie poznają perspektywy i nadzieje wiązane z coraz tańszym i szerzej dostępnym sekwencjonowaniem genomu ludzkiego, terapią genową i jej wykorzystaniem w przyszłości. Przekazana wiedza pozwoli uczestnikom na obiektywne, naukowe spojrzenie na wątpliwości związane z organizmami modyfikowanymi genetycznie. W części praktycznej zajęć uczniowie samodzielnie przeprowadzą izolację DNA.

Pracownicy Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Wydziału Nauk o Zwierzętach poprowadzą imprezę, podczas której dzieci będą mogły zapoznać się z różnymi ciekawostkami na temat zwierząt – od najmniejszych organizmów do ssaków. W formie pokazów i warsztatów dzieci poznają ciekawe owady, skorupiaki i mięczaki, obejrzą różne preparaty pod mikroskopem, poznają przystosowania zwierząt do życia w różnych środowiskach. Uczestnicy będą mieli okazję dowiedzeć się, czym żywią się różne zwierzęta i jak opiekować się swoim pupilem. Zapraszamy również do oglądania szkieletów ptaków i ssaków, w tym również egzotycznych, zapoznania się z groźnymi pasożytami zwierząt i człowieka, oraz zajrzenia do „tajemniczego ogrodu” trujących dla zwierząt roślin. W ramach warsztatów planujemy również niezwykle ciekawe spotkanie z drapeżnymi ptakami; ich opiekunowie zaprezentują swoich podopiecznych i opowiedzą o nich. Wszystkie dzieci, które chcą poczuć się chociaż przez chwilę jak lekarz weterynarii będą mogły pod okiem profesjonalistów zaopiekować się pacjentami (tymi prawdziwymi i pluszowymi) w naszym festiwalowym punkcie pierwszej pomocy. W fartuchach, maskach i uzbrojeni w rękawiczki młodzi adepci sztuki weterynaryjnej będą mogli założyć opatrunek, zrobić zastrzyk pluszakowi, zagipsować łapkę a nawet posłuchać jak bije serce psa czy zbadać oczy profesjonalnym sprzętem okulistycznym. Podczas spotkania planowane są również konkursy z drobnymi nagrodami.

Bakterie to mikroorganizmy, które opanowały większość dostępnych na Ziemi środowisk. Dla człowieka największe znaczenie mają te drobnoustroje, które mogą powodować mniej lub bardziej groźne choroby, a także te, które stanowią jego naturalną florę (żyją na powierzchni ciała lub w jego wnętrzu, wspomagając procesy fizjologiczne i stanowiąc barierę przeciw inwazji innych organizmów).
Na co dzień mamy możliwość przekonać się, jak istotne są dla nas bakterie. Wykorzystujemy je w domu do celów spożywczych (fermentacja) i zdrowotnych - dla przywrócenia prawidłowego funkcjonowania organizmu (jogurty wzbogacone w kultury bakterii mlekowych). Nie można również pominąć ich wykorzystania na polu naukowym, jako narzędzi w badaniach biologii molekularnej i medycyny. 
Na naszych zajęciach podczas ok. 2 godzin uczestnicy będą mogli dowiedzieć się jak hodować bakterie i jakie są sposoby ich identyfikacji.

Krew u ssaków oraz hemolimfa u owadów, pomimo różnic w budowie pełnią bardzo podobne funkcje w organizmie. We krwi wyróżnia się trzy typy komórek: erytrocyty (krwinki czerwone), leukocyty (krwinki białe) oraz trombocyty (płytki krwi). Główną rolą erytrocytów jest transport tlenu w organizmie. Nie mają one jądra komórkowego, a charakterystycznym białkiem dla nich jest hemoglobina. Właśnie to białko sprawia, że krew ssaków ma kolor czerwony. Leukocyty biorą udział w reakcjach obronnych organizmu przed infekcją Niektóre z nich potrafią wchłaniać chorobotwórcze bakterie, wirusy oraz grzyby, inne natomiast wytwarzają szereg substancji, które mobilizują układ immunologiczny. Trombocyty odpowiadają za krzepnięcie krwi. Wszystkie komórki krwi zawieszone są w płynie zwanym osoczem, który stanowi ok 55% objętości. Hemolimfa owadów ma kolor jasno-żółty. Zawiera w swoim składzie komórki nazywane hemocytami charakteryzujące się różnorodnością form morfologicznych. Hemolimfa pełni wiele funkcji: jest rezerwuarem wody, rozprowadza składniki pokarmu, przenosi produkty przemiany materii, transportuje hormony i enzymy, neutralizuje substancje toksyczne, bierze udział w procesach krzepnięcia i gojeniu ran, chroni organizm przed infekcjami.

Uczestnicy zajęć samodzielnie przygotują preparaty mikroskopowe z krwi ssaków oraz hemolimfy róznych gatunków owadów. Zostaną one utrwalone oraz zabarwione przy pomocy metody Pappenheima. Uczniowie samodzielnie pobiorą hemolimfę z wybranych owadów (larw i osobników dorosłych). Barwione rozmazy będą oglądane pod mikroskopem, co pozwoli porównać komórki krwi z hemocytami. Zajęcia praktyczne będą poprzedzone krótką prelekcją obejmującą zagadnienia teoretyczne oraz instrukcję wykonania doświadczenia.

Poznaj zjawisko fluorescencji, zobacz jak działają neurony, ułóż model mózgu i poznaj funkcje jego struktur. Gra śledcza - odnalezienie „zaginionego szczura” (zbieranie śladów, izolacja DNA, identyfikacja osobnika). Poznaj życie mrówek. Kącik plastyczny.

Grzyby znają wszyscy, wiele osób samodzielnie je zbiera i spożywa. Istnienie grzybów zaobserwowano we wszystkich strefach klimatycznych, ale również w wodach słodkich i słonych. Do tej pory opisano ok. 70 tys. gatunków grzybów. Szacuje się jednak, że co roku odkrywanych jest ok. 1700 nowych gatunków grzybów. Przypuszcza się, że na świecie istnieje ok. miliona gatunków grzybów!

Chodząc na spacerze po lesie czasem napotykamy duże naroślą na pniach drzew tzw. HUBY. Czym jest huba? Jest to popularna nazwa owocników grzybów nadrzewnych, wśród których wyróżniamy zarówno saprotrofy - występujące na martwym drewnie, jak i pasożyty - występujące na żywych drzewach.

Zajęcia te przybliżą młodzieży szkolnej rolę i znaczenie hub w środowisku przyrodniczym oraz możliwości ich wykorzystania przez człowieka.

Spotkanie festiwalowe składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi wykład multimedialny o powszechnych organizmach bezkręgowych, które można spotkać w jeziorach, rzekach a także w glebie. Prezentacja będzie wzbogacona o obserwacje różnych gatunków bezkręgowców pod mikroskopem. Zobaczymy także drobne organizmy roślinne - glony oraz wyższe rośliny wodne w śród nich pływacza zwyczajnego. Uczestnicy przekonają się, dlaczego tak ważne jest mycie rąk. Podczas warsztatów praktycznych pt „ Stwórz swój własny preparat” –  nauczymy się jak wykonać prawidłowo preparat, z prowadzącym zajęcia będziemy obserwować, analizować własnoręcznie wykonane preparaty, a na koniec je naszkicujemy. W trakcie spotkania uczestnicy będą mieli okazje wzięcia udziału w konkursach.

Uczestnicy lekcji dowiedzą się dlaczego kępy mszaków są miękkie, dlaczego rośliny "trzymają się razem" i jak zachowuje się kropla deszczu w kontakcie z ich liściem (filmy).

Pracując z zielnikami, uczniowie poznają też dziesięć najczęstrzych gatunków mszaków polskich lasów i poznają ciekawe ich właściwości.

Zwierzęta domowe i gospodarskie karmione są paszami, których skład jest precyzyjnie dostosowany do gatunku zwierzęcia, jego płci, wieku i stanu fizjologicznego. W celu poprawy jakości i zwiększenia walorów prozdrowotnych produktów pochodzenia zwierzęcego, w produkcji pasz stosuje się nasiona roślin strączkowych, charakteryzujące się wysoką zawartością białka oraz dodatki witaminowo-mineralne, ziołowe i in. Na zajęciach dzieci będą miały możliwość poznać współcześnie stosowane pasze. Ponadto dowiedzą się, czym karmić domowe pupile, aby zapewnić im długotrwałe zdrowie, a co może im zaszkodzić. Za pomocą własnych zmysłów najmłodsi będą mogli również samodzielnie ocenić jakość pasz dla zwierząt.

Zwykliśmy myśleć o drobnoustrojach jako zarazkach powodujących choroby, zapominamy natomiast o ich drugim obliczu. Antybiotyki ratujące zdrowie i życie, enzymy w proszkach do prania czy niektóre dodatki do żywności to tylko część możliwości tych małych producentów.

Wszyscy na co dzień stykamy się z ogromną liczbą bakterii dobrych i takich, których nie lubimy. Czy wiesz, że dobre bakterie są spożywane praktycznie codziennie? Codzienne też spożywasz produkty powstałe dzięki nim – bakteriom mlekowym. Są to produkty mleczne, ale nie tylko. Podczas spotkania z nami dowiesz się, jakie bakterie pomagają ulepszać żywność i które produkty z Twojej lodówki dzięki nim powstają.

Bliski kontakt z naturą często jest wykorzystywany w terapii (hortiterapia). Obecnie przy wielu szpitalach, ośrodkach rehabilitacyjnych, domach opieki itp., znajdują się różnego rodzaju ogrody. Służą nie tylko spacerom, ale także obserwacjom przyrodniczym, aktywizacji zmysłów i aparatu ruchowego. Cisza i spokój przyczyniają się do poprawy zarówno zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Nie ma tu przeciwwskazań i nie powoduje skutków ubocznych. Na warsztatach zaprezentowane zostaną różne rośliny i części roślin – płatki, nasiona, owoce, o różnej strukturze i różne w dotyku. Przeprowadzone zostaną warsztaty inspirowane botanicznie, polegające na stworzeniu pracy plastycznej z elementów roślinnych według własnych pomysłów. Uczestnicy warsztatów wezmą udział w konkursie z nagrodami.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z pracą w laboratorium badawczym oraz niektórymi metodami biologii molekularnej, wykorzystywanymi w badaniu genów. Uczestnicy dowiedzą się co to jest plazmid, enzymy restrykcyjne, klonowanie genów oraz że niepozorne drożdże piekarnicze są doskonałym obiektem eksperymentalnym. Podczas warsztatów uczestnicy przeprowadzą także eksperyment z wykorzystaniem trawienia enzymami restrykcyjnymi.

Już od 20 lat we wrześniu Instytut Badawczy Leśnictwa aktywnie włącza się w organizację Festiwalu Nauki. Jak co roku zwieńczeniem tygodnia festiwalowego będzie PIKNIK RODZINNY, który od lat cieszy się dużą popularnością wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Co roku w Pikniku bierze udział ok. 100-150 osób spragnionych kontaktu z przyrodą.

W ramach spotkania weekendowego przewidujemy wycieczki po lesie wraz z edukatorami oraz konkursy i quizy dla dzieci i dorosłych. Na zakończenie Pikniku tradycyjnie przewidziane jest pieczenie kiełbasek na ognisku.

W programie m.in.:

1. "Co możesz zrobić z drewna?" Zrób to sam: domino, medal, zwierzaki-patyczaki.

2. "Od nasionka do deseczki”: Gry, zabawy terenowe, zagadki logiczne nawiązują do cyklu życiowego drzewa i jego różnorodnego, „drugiego” życia w lesie i w produktach wykonanych z drewna. W trakcie zabaw dzieci prześledzą rozwój drzewa od powstania sadzonki, przez jej wzrost, proces rozmnażania, starzenia się do uzyskania surowca drzewnego. 

3. Jakie to drewno? Uczestnicy zajęć otrzymają różne próbki drewna polskich gatunków drzew. Będzie można wziąć do ręki drewno, obejrzeć, spróbować zgadnąć, co to za gatunek. Dowiedzieć się kilku ciekawostek o tym drewnie.

4. "Po głosach i piórach rozpoznacie ich!". Uczestnicy w formie quizu będą mogli wykazać się znajomością gatunków ptaków (nie tylko leśnych).

5. "Poznaj świat hub". Podczas krótkiej wędrówki po okolicznych lasach spróbujemy odnaleźć przynajmniej kilka gatunków grzybów saprofitycznych i pasożytniczych wystęujących na żywych drzewach.

Zamykanie komórek lub fragmentów roślin w żelowych kapsułkach, to technika, która umożliwia długotrwałe przechowywanie materiału roślinnego oraz tworzenie np. sztucznych nasion. Na zajęciach uczestnicy przygotują, w sterylnych warunkach, kapsułki alginianowe z fragmentami roślin. Efekty wzrostu każdy będzie mógł obserwować w zaciszu domowym…

Liście większości roślin są zielone, chociaż zdarzają się   gatunki o liściach w innych kolorach. Jednak nawet całkowicie zielone liście skrywają w sobie różnokolorowe barwniki! Podczas warsztatów wykonamy doświadczenie, które pozwoli nam je obejrzeć. Sprawdzimy także, jakie promieniowanie pochłaniają liście różnych gatunków i na tej podstawie przedyskutujemy skąd bierze się ich kolor. Dodatkowo spróbujemy wykonać fotosyntezygrafię. czyli wykorzystać liście do utrwalenia wybranego przez nas obrazu.

Czy kiedykolwiek chcieliście dowiedzieć się czegoś więcej o DNA, ale baliście się zapytać? Planowane warsztaty pozwolą odpowiedzieć na pytania: Czym jest cząsteczka DNA i jaką rolę pełni? Dzieci dowiedzą się czy DNA można zobaczyć „gołym” okiem oraz czy wszystko posiada DNA?  Podczas warsztatów uczniowie zapoznają się z metodą jego izolacji,  analogiczną do procedury wykorzystywanej w laboratoriach.

Lekcje mają formę warsztatów, na których dzieci przeprowadzą samodzielnie doświadczenia. Uczniowie pracując w małych grupach, pod okiem doświadczonych naukowców, będą mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę na temat pozornie trudnego świata „biologii molekularnej”. Warsztaty pozwolą uczestnikom wcielić się w rolę badacza. Na podstawie własnych obserwacji uczniowie przygotują Dziennik Laboratoryjny, który umożliwi powtórzenie doświadczeń w warunkach domowych. Eksperymenty przeprowadzane będą z wykorzystaniem ogólnodostępnych produktów. Dodatkowo przewidziany jest konkurs podsumowujący lekcję festiwalową! Przygotowane zajęcia w przystępny sposób łączą zabawę z nauką.

Tematyka badań związana jest z obszarami badawczymi Instytutu.

Botaniczno-kulinarne warsztaty dla najmłodszych opowiadające o warzywach strączkowych. Uczestnicząc w nich dzieci dowiedzą się skąd pochodzą fasola, groch, ciecierzyca czy fistaszki. Powiemy o tym jaką drogę musiały pokonać te warzywa nim dotarły na nasze stoły a także dlaczego warto je jeść. Opowiemy co rośliny strączkowe dają naszemu organizmowi i jakie mają wartości odżywcze. Pokażemy jak wygląda życie fasoli od nasiona aż do dużej rośliny i każde dziecko będzie mogło zaobserwować ten proces zabierając doświadczalny słoik z fasolką do domu. Wykorzystamy te magiczne strączki w kuchni, przygotowując z dziećmi małą przekąskę z użyciem, któregoś z warzyw. Przekonamy się jak piękne i ciekawe są nasiona warzyw strączkowych, które posłużą nam jako inspiracja do działań twórczych.

Zajęcia z wykorzystaniem ekspozycji Powozowni, prezentacji zdjęć, pasz, którymi karmimy konie, akcesoriów jeździeckich i zaprzęgowych. Wspólnie m.in. definiujemy konia (anatomia, eksterier, rola na tle innych gatunków zwierząt udomowionych)

Innowacyjność, odwaga myślenia, wychodzenie poza schematy - takimi wartościami kierujrmy sie w Baylab. 1 paxdziernika zapraszamy wszystkich miłośników nauki na warsztaty, na którym dowiecie się: Czym jest krew i z czego się składa? Jak jest zbudowane i jak pracuje nasze serce? Dlaczego należy unikać miażdżycy?

Owady są najliczniejszą grupą zwierząt na naszej planecie. I choć spotykamy się z nimi niemal każdego dnia naszego życia, wciąż mało o nich wiemy.

Podczas zajęć wartsztatowych młodzież szkolna będzie mogła poznać i te najpospolitsze, jak biedronkę czy trzmiela, i całkiem niepospolite, takie jak modliszka czy nadobnica alpejska. Każdy z nich ma zaskakujące zachowania, specyficzną dietę, czasem inną dla dorosłych, a inną dla larw, i ubarwienie, które ma ściśle określone funkcje. Zaskakujący jest również ich rozwój osobniczy. Niektóre larwy zupełnie nie przypominają osobników dorosłych, a niektóre tylko nieznacznie się od nich różnią. A w dodatku, choć małe, owady są najliczniejszą grupą zwierząt i mają wielkie znaczenie dla naszej przyrody. 

Młode i stare, żółte i fioletowe, sypkie i zwarte. Oto one! Ziemniaki! Pełne mocy bulwy znane ludziom od ponad 7000 lat. W czasie warsztatów opowiemy skąd pochodzą i jaką drogę przebyły nim znalazły się na europejskich stołach. Dowiedzą się Państwo czym różnią się pod względem koloru i zastosowania bulwy ziemniaków, a także o tym, jak wykorzystywane były na przestrzeni wieków. Odpowiemy również na pytania: czy ziemniaki mają coś wspólnego z lumbago i czyrakami, odmrożeniami i oparzeniami, a także wrzodami i nadkwaśnością żołądka? Dla tych, którzy chcieliby poznać tajniki ich uprawy zdradzimy ogrodowe tajemnice. Opowiemy co robiła Zuzanna w worku czyli pokażemy co zrobić by cieszyć się smakiem własnoręcznie uprawianych bulw mieszkając w mieście.  A na koniec przy pomocy naszych kubków smakowych i wzroku porównamy różne odmiany ziemniaka, nauczymy się rozróżniać i wykorzystywać ich typy. Ugotujemy ziemniaczane małe co nieco na mini warsztatach kulinarnych.

Celem zajęć jest przedstawienie dzieciom przystowowań kilku gatunków zwierząt żyjących w Polsce do zmiany warunków klimatycznych. Omówione zostaną m.in. procesy odpowiedzialne za wytworzenie odpowiednich przystosowań do zmian warunków pogodowych.

ZOO w powiększeniu, czyli jak rzeczy dobrze nam znane wyglądają pod binokularem lub mikroskopem. W programie oglądanie różnych preparatów zwierzęcych jak pióra, łuski, fragmenty skór, włosy, skrzydełka owadów, wylinki węży itp. Zajęcia rozpoczną się od poszukiwania materiałów badawczych, zbierania sierści, pancerzyków, wylinek, piór itp. Znaleziska zostaną poddane starannym oględzinom pod binokularami i mikroskopem. Postaramy się wywnioskować na podstawie wyglądu poszczególnych preparatów jaki związek mają konkretne cechy ich budowy z funkcją i wykorzystaniem przez określone zwierzę. W czasie zajęć uczniowie obejrzą prezentacje multimedialną dotyczącą pokrycia ciała - "ubrań zwierzęcych" i spełnianych przez nie funkcji.  Uczestnicy zajęc będa mieli możliwość sporządzenia dokładnych rysunków obserwowanych preparatów i sporządzenia notatek, które pomogą im w wypełnieniu podsumowującej zajęcia karty pracy.