szkoła podstawowa

Owady są najliczniejszą grupą zwierząt na naszej planecie. I choć spotykamy się z nimi niemal każdego dnia naszego życia, wciąż mało o nich wiemy.

Podczas zajęć wartsztatowych młodzież szkolna będzie mogła poznać i te najpospolitsze, jak biedronkę czy trzmiela, i całkiem niepospolite, takie jak modliszka czy nadobnica alpejska. Każdy z nich ma zaskakujące zachowania, specyficzną dietę, czasem inną dla dorosłych, a inną dla larw, i ubarwienie, które ma ściśle określone funkcje. Zaskakujący jest również ich rozwój osobniczy. Niektóre larwy zupełnie nie przypominają osobników dorosłych, a niektóre tylko nieznacznie się od nich różnią. A w dodatku, choć małe, owady są najliczniejszą grupą zwierząt i mają wielkie znaczenie dla naszej przyrody. 

1. Chemik z wizytą u Ogrodnika – dr inż. Katarzyna Dobrosz-Teperek (SGGW)

Dzięki ciekawym eksperymentom chemicznym będzie można dowiedzieć się, jak w prosty sposób wykryć cukier w soku jabłkowym, czy też wyizolować zapachowe olejki eteryczne z przypraw kuchennych.

Zwierzęta domowe i gospodarskie karmione są paszami, których skład jest precyzyjnie dostosowany do gatunku zwierzęcia, jego płci, wieku i stanu fizjologicznego. W celu poprawy jakości i zwiększenia walorów prozdrowotnych produktów pochodzenia zwierzęcego, w produkcji pasz stosuje się nasiona roślin strączkowych, charakteryzujące się wysoką zawartością białka oraz dodatki witaminowo-mineralne, ziołowe i in. Na zajęciach dzieci będą miały możliwość poznać współcześnie stosowane pasze. Ponadto dowiedzą się, czym karmić domowe pupile, aby zapewnić im długotrwałe zdrowie, a co może im zaszkodzić. Za pomocą własnych zmysłów najmłodsi będą mogli również samodzielnie ocenić jakość pasz dla zwierząt.

Cel: poznanie wybranych grzybów, uświadomienie ogromnego zróżnicowania grzybów pod względem wyglądu kształtów, wskazanie różnic, kształtowanie zachowań w środowisku leśnym, poznanie budowy grzybów kapeluszowych, podział grzybów na grupy.

Spotkania z Inżynierią Chemiczną.

Wykonując kilka prostych doświadczeń, uczniowe dowiedzą się, na czym polega zjawisko wymiany ciepła.

Dlaczego metale są zimne? Co sprawia, że przedmioty wykonane z metalu są zawsze zimne? Dlaczego płytki w łazience są zimniejsze niż podłoga drewniana w pokoju?
W doświadczeniu posłużymy się płytkami wykonanymi z różnych materiałów, aby odpowiedzieć na te pytania i wyjaśnić kryjące się za nimi zjawisko.

Dlaczego metalowa łyżeczka włożona do gorącej herbaty bardzo szybko się nagrzewa? Dlaczego garnki mają plastikowe uchwyty? W doświadczeniu zaprezentujemy różnice w przewodności cieplnej różnych materiałów, a uczniowie poznają pojęcia dobrych i słabych przewodników ciepła.

Czym jest ciepło dla fizyka lub inżyniera? Czy przeciwieństwem ciepła jest zimno? Wyjaśnimy, używając wody o różnych temperaturach, czym jest ciepło i energia cieplna. Pokażemy w jakim kierunku odbywa się transport ciepła.

Czy ciepło może latać? Dlaczego grzejniki umieszczamy na podłodze, a klimatyzatory pod sufitem? Po co pod oknem jest kaloryfer? Posługując się sympatycznym wężem - spiralą, pokażemy zjawisko konwekcji cieplnej. Omówimy zastosowanie tego zjawiska na przykładzie bajki o rakiecie, którą wyślemy w kosmos.

W trakcie zajęć dzieci otrzymają karty pracy, które będą wypełniać przy każdym ćwiczeniu. Na koniec zajęć omówimy zaobserwowane zjawiska i poprosimy dzieci o wyciągnięcie wniosków.

Lekcja zaczyna się od 20-minutowego wprowadzenia w tematykę mineralogiczną. Podczas krótkiej prezentacji przekazane zostaną podstawowe informacje dotyczące skał i minerałów ze szczególnym naciskiem na metody ich rozpoznawania.

Po wprowadzeniu uczniowie otrzymają zestawy odpowiednio dobranych próbek skał i minerałów, które  będą próbować rozpoznać przy pomocy specjalnego klucza. Podczas pracy w parach uczestnicy zapoznają się z prostymi metodami oznaczania najważniejszych cech minerałów m.in. twardości, rysy, właściwości chemicznych.

Kolejnym zadaniem uczestników zajęć będzie poskładanie oraz pokolorowanie wyciętego szablonu i stworzenie własnego, papierowego kryształu. Przy okazji ćwiczenia uczniowie zdobędą wiedzę na temat pokroi, symetrii oraz układów krystalograficznych. W tym samym czasie druga grupa uczestników może poczuć się jak na „Dzikim Zachodzie” i nauczyć się płukania złota. Przy specjalnych stanowiskach będzie można otrzymać tzw. szlich, czyli koncentrat minerałów ciężkich z piasku. Uzyskany materiał uczniowie będą mogli obejrzeć pod binokularem i rozpoznać zawarte w nim minerały, w tym drobinki pirytu imitującego złoto.

Jak pracuje serce, co wpływa na jego pracę? Jak można to ocenić i jak dbać aby długo nam służyło.

Gdy w drugiej połowie XX wieku J. Watson i F. Crick odkryli podstawowy element dziedziczności i nośnik informacji genetycznej - strukturę DNA, wypowiedzieli słowa "Odkryliśmy istotę życia...". DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, jest chemiczną makrocząsteczką, która w swojej budowie ma zapisane informacje dotyczące budowy organizmu. Występuje on zarówno u wirusów, bakterii, roślin, zwierząt oraz ludzi.  Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z ogólną budową i właściwościami materiału genetycznego. Na wielu ciekawych przykładach dowiedzą się dlaczego każdy z nas jest inny – inaczej wygląda, rośnie, zachowuje się, a nawet choruje. W części praktycznej, uczniowie będą samodzielnie izolować DNA.

Lekcja muzealna wraz z zajęciami warsztatowymi poprzedzonymi wykładem, ilustrowanym prezentacją multimedialną, z historii technik graficznych. Wykład jest wzbogacony również poprzez artefakty (obiekty muzealne), które uczestnicy otrzymują do bezpośredniego obejrzenia. W trakcie zajęć uczniowie poznają proces twórczy artysty grafika – od fazy projektowej, poprzez przygotowanie matrycy linorytniczej do wykonania odbitki. Zapoznają się z różnymi rodzajami materiałów (papiery drukarskie, farby drukarskie), narzędzi (wałki, prasy drukarskie, dłutka linorytnicze) oraz uczą się  właściwego ich stosowania. W czasie zajęć warsztatowych uczniowie, pod okiem specjalistów mogą zaprojektować i własnoręcznie wykonać linoryt, a później zrobić odbitkę linorytniczą na zabytkowej prasie pochodzącej ze zbiorów Muzeum Drukarstwa.

Podczas lekcji uczestnicy zostaną wprowadzeni w ciekawy świat pasożytów ludzi i zwierząt, z którymi można spotkać się na co dzień. W trakcie zajęć zostaną omówione główne grupy pasożytów, ich cykle rozwojowe oraz cechy przystosowujące te organizmy do pasożytniczego trybu życia. Przedstawiony zostanie również ich wpływ na zdrowie człowieka i zwierząt (takich jak psy i koty). Zaprezentowane zostaną też niezwykle małe pasożyty (mikrosporydia). Dodatkowo, uczestnicy dowiedzą się w jaki sposób chronić się przed zarażeniami pasożytami. Przedstawione również zostaną metody badania pasożytów. W ramach lekcji przewidziana jest prezentacja multimedialna dotycząca najpowszechniej występujących pasożytów. Następie uczestnicy wezmą udział w zajęciach praktycznych - oglądanie preparatów pod mikroskopem i rozpoznawanie pasożytów. Na zakończenie zajęć każdy uczestnik otrzyma pamiątkowy dyplom.

Co to jest sushi i dlaczego jest tak popularne w Japonii? Dlaczego w Azji do każdego prawie dania je się ryż? Gdzie pije się kawę, a gdzie herbatę, i dlaczego? Na te i inne pytania odpowiemy za pomocą zdjęć i opowieści z różnych regionów świata, pokazujących, że to, co w danej kulturze się je i pije, zależy od warunków przyrodniczych panujących w danym miejscu. Zajęcia pokażą dzieciom, że uczyć można się nie tylko z książek, ale też z pełnych egzotyki sklepowych półek i talerzy w restauracjach.

Zapraszamy uczniów szkół podstawowych klas IV - VI do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydział Grafiki na warsztaty plastyczne z cyklu: Spotkania ze sztuką. Temat tegorocznych warsztatów to: Graficzne inspircje. Stemple i ryty. Zajęcia odbędą się w Pracowni Grafiki Warsztatowej a uczniowie  zapoznają się ze specyfiką druku wypukłego. Prace graficzne będą realizowane w trzech różnych technikach:  szablonu, stemplowania i linorytu. Odbitki zostaną wykonane metodą tapowania i przy użyciu prasy graficznej.  

Grzyby znają wszyscy, wiele osób samodzielnie je zbiera i spożywa. Istnienie grzybów zaobserwowano we wszystkich strefach klimatycznych, ale również w wodach słodkich i słonych. Do tej pory opisano ok. 70 tys. gatunków grzybów. Szacuje się jednak, że co roku odkrywanych jest ok. 1700 nowych gatunków grzybów. Przypuszcza się, że na świecie istnieje ok. miliona gatunków grzybów!

Chodząc na spacerze po lesie czasem napotykamy duże naroślą na pniach drzew tzw. HUBY. Czym jest huba? Jest to popularna nazwa owocników grzybów nadrzewnych, wśród których wyróżniamy zarówno saprotrofy - występujące na martwym drewnie, jak i pasożyty - występujące na żywych drzewach.

Zajęcia te przybliżą młodzieży szkolnej rolę i znaczenie hub w środowisku przyrodniczym oraz możliwości ich wykorzystania przez człowieka.

Zajęcia podzielone są na dwie części: wykład i pokaz doświadczalny (degustacja). W pierwszej części spotkania przybliżona zostanie tematyka opakowań jadalnych – składniki wykorzystywane w ich produkcji, właściwości oraz możliwości zastosowania w przemyśle spożywczym. W drugiej części zajęć uczniowie porównają wybrane cechy sensoryczne (m. in. smak, barwa, zapach) wybranych opakowań jadalnych oraz produktów nimi powleczonych.

Czy nietoperze słyszą nawzajem swoje głosy? A jeśli tak, to czy nie przeszkadzają sobie nawzajem w polowaniu? Czy potrafią ze sobą rozmawiać, jeśli zechcą – i co właściwie mogłyby mieć do powiedzenia? Czy jeden może się od drugiego czegoś nauczyć? I jak właściwie będąc nietoperzem podrywa się dziewczynę? Podczas naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak wygląda ich życie społeczne i rodzinne. Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o możliwościach porozumiewania się nietoperzy – oraz jak to możliwe, że w ogóle cokolwiek o tym wiemy… Zastanowimy się nad tym, co w ogóle można zrobić w takiej sytuacji, kiedy strasznie chcielibyśmy coś wiedzieć, a tu w żadnej, najgrubszej nawet książce nie da się o tym przeczytać, bo po prostu jeszcze nikt na świecie tego nie wie. Posłuchamy, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niezwykłych dla nas sytuacjach. 

"Kiedy włosy stają dęba" - lekcja pokazowa dotycząca tematów elektryczność i magnetyzm. Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazje zapoznać się z takimi urządzeniami jak generator Van de Graaffa, maszyna elektrostatyczna czy kula plazmowa. Dodatkową atrakcją będzie prezentacja lewitującej kolejki działającej dzięki zjawisku nadprzewodnictwa. Każdy z uczestników będzie mógł własnoręcznie wykonać m.in. silniczek elektryczny oraz miniaturowy elektromagnes.

Poprzez krótkie opowiadania, zabawy ruchowe, rysowanie i układanki lekcja wprowadza w historię pojazdów konnych, zaznajamia z dawnymi sposobami podróżowania. Rozszerza wiedzę na temat koni i ich pracy w służbie człowiek

Las najlepiej poznaje się… w lesie. Dlatego chodźmy na wspólny spacer! Zabierzemy was na wędrówkę, podczas której postaramy się spojrzeć na to wyjątkowe miejsce z trochę innej perspektywy. Czy dacie się namówić na spacer z głową w chmurach? Czy odważycie się podążać w głąb lasu za dźwiękiem? Las to dużo więcej niż drzewa, a własne obserwacje jego mieszkańców mogą być niesamowitą przygodą. Spróbujemy poczuć go wszystkimi zmysłami. Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Zastanowimy się, co zawdzięczamy lasom, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.
Podczas spotkania zwiedzimy również ekspozycję stałą „Przyroda i historia Puszczy Kampinoskiej”.

Celem lekcji pokazowej jest przedstawienie nowoczesnej metody pomiarowej skaningu laserowego 3D oraz jego wykorzystanie w inwentaryzacji i odtworzeniu obiektów zabytkowych.

Impreza przybliży dzieciom cudowny świat białek - molekuł, które laikom kojarzą się z jednym białkiem - jaja kurzego. Tymczasem każdy żywy organizm zawiera ich tysiące. Białka mają unikalną strukturę przestrzenną, która umożliwia im pełnienie różnorodnych funkcji (np. transportu innych molekuł, budowanie naszego ciała,  przyspieszania reakcji chemicznych).  Wyznaczenie struktury białek stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biofizycznych.  Podczas warsztatów dzieci dowiedzą się, czym są białka dla biofizyków, czego chcieliby, a czego mogą dowiedzieć się o ich strukturze, jak wrażliwa na czynniki fizyczne (np. temperaturę, pH) jest struktura białek i poznają świecące na zielono białko, które umożliwia biologom oświetlenie wnętrza komórek.

Podczas zajęć uczestnicy poznają najstarszą technikę graficzną, jaką jest drzeworyt. Dowiedzą się, jak wykonywano klocki drzeworytnicze i do czego ich używano. Jakie zastosowanie miały drzeworyty przed tysiącem lat w Chinach, a jakie sto lat temu w Europie. Porozmawiamy o przedmiotach użytkowych, które można wykonać tą techniką oraz o ludowych drzeworytach z wizerunkami świętych patronów. Opowiemy o sprawach, którym patronują poszczególni święci i o tym, jak ich rozpoznawać na obrazach. Podczas lekcji zostaną zaprezentowane zabytki ze zbiorów Muzeum. Zajęciom będzie towarzyszył warsztat plastyczny, podczas którego każdy uczestnik wykona odbitkę graficzną z wyciętej wcześniej matrycy oraz pokoloruje drzeworyt z wizerunkiem wybranego świętego.

Krótkie trzy wykłady połączone z ćwiczeniami skierowane do uczniów szkół podstawowych interesujących się zagadnieniami związanymi z biologią człowieka. Na lekcji festiwalowej dowiecie się: czym są limfocyty i jakie pełnią funkcje? Wspólnie wyizolujemy limfocyty, a następnie bardzo małe, lecz ważne cząsteczki mikroRNA. Pokażemy Wam też, że nasze komórki umierają w specjalnym procesie zwanym apoptozą i że jest to zupełnie normalne, a wręcz potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania. Zobaczycie pod mikroskopem komórki apoptotyczne, które sami wcześniej odpowiednio przygotujecie. Podczas zajęć przewidziane są dwie przerwy

Owady są najliczniejszą i najszerzej rozpowszechnioną grupą organizmów na świecie. Spotyka się je wszędzie na lądzie, w wodzie, powietrzu, na organizmach roślinnych jak i zwierzęcych, w ich odchodach oraz zwłokach. Pełnią one wiele ważnych funkcji w naszym ekosystemie: uczestniczą w krążeniu i rozkładzie substancji organicznych, ochronie roślin oraz ich zapylaniu, jednakże poza pożytecznymi owadami, istnieje szereg owadów uważanych za szkodniki.

Karaczany, muchy, chrząszcze czy motyle to tylko niektóre z owadów, które będzie można podziwiać podczas edukacyjnych lekcji festiwalowych. Zajęcia poprzedzone będą krótką prelekcją obejmującą zapoznanie się z budową i fizjologią owadów, a także ich rolą w i znaczeniem w przyrodzie. Uczniowie będą mogli zobaczyć na własne oczy jak wygląda wnętrze owada, porównać „krew” owadów z krwią ssaków, ponadto przewidziany jest pokaz wybranych gatunków owadów oraz gry i zabawy dla najmłodszych uczestników.

Warsztaty w formie prezentacji multimedialnej i dyskusji, uzupełnione o pracę ze skamieniałościami i przedmiotami archeologicznymi oraz mini wykopaliska. Podczas zajęć uczniowie będą mieli możliwość wzbogacenia wiedzy na temat prehistorycznych zwierząt i ludzi pierwotnych. Udział w mini wykopaliskach będzie okazją do zaznajomienia się z warunkami pracy paleontologa i archeologa.