Wydział Polonistyki UW

W czasie spotkania postaram się przybliżyć świat XIX-wiecznego czasopiśmiennictwa społecznego na przykładzie tygodnika kobiecego „Bluszcz” (wydawanego w latach 1865-1939) oraz „Tygodnika Mód i Powieści”. Skoncentruję się na czasie 2. poł. XIX w., kiedy to czasopismo redagowane przez Marię Ilnicką odgrywało ważną rolę w budowaniu narracji dotyczącej kwestii kobiecej i kształtowania programu emancypacyjnego. Spotkanie rozpocznę od krótkiego wprowadzenia historycznego o czasopiśmiennictwie XIX-wiecznym oraz początkach prasy kobiecej (reprezentowanej głównie przez „Bluszcz” oraz „Tygodnik Mód i Powieści”) w celu zarysowania kontekstu do dalszej części. Podczas części zasadniczej o charakterze warsztatowym uczestnicy spotkania będą analizowali zawartość i treść wybranych numerów czasopisma. Zwrócimy uwagę nie tylko na tematykę artykułów, ale także ich funkcję retoryczną, odwołania do bieżących spraw życia publicznego, politykę redakcyjną, układ materiałów, szatę graficzną. Zastanowimy się, w jakim stopniu obydwa tytuły realizowały formułę prasy kobiecej oraz czy odpowiadały oczekiwaniom ówczesnych czytelniczek i czytelników. Lektura tygodników będzie także okazją do wykorzystania różnych narzędzi pracy z tekstem historycznym, np. metod badań medioznawczych, literaturoznawczych czy socjologicznych. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja, w której uczestnicy będą mieli okazję ocenić funkcjonalność tego projektu. Spróbujemy także odnieść się do realiów współczesnych w ramach konfrontacji naszych wcześniejszych wniosków i ustaleń z dzisiejszymi wyobrażeniami o prasie kobiecej oraz regułach funkcjonowania czasopism  na rynku wydawniczym.

W czasie spotkania postaram się przybliżyć świat XIX-wiecznego czasopiśmiennictwa społecznego na przykładzie tygodnika kobiecego „Bluszcz”, wydawanego w latach 1865-1939. Skoncentruję się na czasie 2. poł. XIX w., kiedy to czasopismo redagowane przez Marię Ilnicką odgrywało ważną rolę w budowaniu narracji dotyczącej kwestii kobiecej i kształtowania programu emancypacyjnego. Spotkanie rozpocznę od krótkiego wprowadzenia historycznego o czasopiśmiennictwie XIX-wiecznym oraz początkach prasy kobiecej (reprezentowanej głównie przez „Bluszcz” oraz „Tygodnik Mód i Powieści”) w celu zarysowania kontekstu do dalszej części. Podczas części zasadniczej o charakterze warsztatowym uczestnicy spotkania będą analizowali zawartość i treść wybranych numerów czasopisma. Zwrócimy uwagę nie tylko na tematykę artykułów, ale także ich funkcję retoryczną, odwołania do bieżących spraw życia publicznego, politykę redakcyjną, układ materiałów, szatę graficzną. Zastanowimy się, w jakim stopniu „Bluszcz” realizował formułę prasy kobiecej oraz czy odpowiadał oczekiwaniom ówczesnych czytelniczek i czytelników. Lektura tygodnika będzie także okazją do wykorzystania różnych narzędzi pracy z tekstem historycznym, np. metod badań medioznawczych, literaturoznawczych czy socjologicznych. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja, w której słuchacze będą mieli okazję ocenić funkcjonalność tego projektu. Spróbujemy także odnieść się do realiów współczesnych w ramach konfrontacji naszych wcześniejszych wniosków i ustaleń z dzisiejszymi wyobrażeniami o prasie kobiecej oraz regułach funkcjonowania czasopisma na rynku wydawniczym.

Warsztaty o charakterze interaktywnym, podczas których zanalizujemy i zinterpretujemy wzorce kobiecości oraz mity kształtujące pragnienia, potrzeby i oczekiwania kolejnych pokoleń kobiet. Postacie kobiecie obecne w Disneyowskich narracjach o księżniczkach zarówno opisywały i opisują rzeczywistość, jak i tworzyły i tworzą wzorce: wzorce cielesności i wzorce zachowań, postaw i ról społecznych. Dokonamy analizy przykładów od pierwszego filmu pełnometrażowego Królewna śnieżka z 1937 roku do ostatnich realizacji.

By uczynić zajęcia bardziej interaktywnymi, analizować będziemy, poza przykładami ramowymi, przykłady wybrane przez uczestników. Analiza uwzględni kontekst społeczno-kulturowy, współczesne wyobrażenia kobiecości, ideały urody i społeczne status quo. Intencją jest prześledzenie ewolucji postaci kobiecych, które odzwierciedlają proces emancypacji kobiet: od oczekującej na ratunek księżniczki po kobietę, która jest aktywnym aktorem opowieści. Przyjrzymy się także ewolucji narracji pod kątem różnicowania etnicznego kobiecych bohaterek. Zastanowimy się, jakie procesy społeczne stały za ewolucją postaci Dineya oraz w jaki sposób we współczesności współistnieją modele dawne i nowe.   

Zostań kadetem Szkoły Rycerskiej!

Podczas warsztatów poświęconych gatunkom literackim XVIII wieku uczniowie poznają nie tylko ówczesny system edukacji, lecz także realia życia epoki stanisławowskiej.

Szkoła Rycerska odegrała ważną rolę w rozwoju polskiego systemu edukacyjnego, wydając na świat wielu późniejszych przywódców czy pisarzy, m.in. Tadeusza Kościuszkę, Juliana Ursyna Niemcewicza. Punktem wyjścia do rozmowy będzie katechizm kadecki, którym posługiwał się każdy uczeń Szkoły Rycerskiej, dalej zaś zanurzymy się w świat osiemnastowiecznej literatury i życia kulturalnego.

Warsztaty podzielone są na trzy półgodzinne panele tematyczne:

Panel I
Prowadząca: mgr Agnieszka Baran
Tematyka:
- wprowadzenie do tematu (rys historyczny: przybliżenie postaci Stanisława Augusta Poniatowskiego, opis warunków życia i polityki państwowej w drugiej połowie XVIII wieku);
- dzieje Szkoły Rycerskiej: jak można było zostać kadetem, jak wyglądał plan dnia kadetów;
- zapoznanie z katechizmem kadeckim.

Panel II
Prowadząca: mgr Gabriela Pawlak
Tematyka:
- korespondencja w XVIII wieku (zapoznanie z gatunkiem: list);
- dramaty A. Czartoryskiego;
- teatr w XVIII wieku;
- dramat a scenariusz.

Panel III
Prowadząca: mgr Maria Asman
Tematyka:
- dydaktyzm oświeceniowej literatury: I. Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
- czego uczą nas bajki? (zapoznanie z gatunkiem na przykładzie wybranych utworów I. Krasickiego);
- dydaktyzm bajek I. Krasickiego a postawa narodu polskiego w drugiej połowie XVIII wieku.

Na zakończenie całych warsztatów uczestnicy otrzymują dyplom kadeta Szkoły Rycerskiej.

O tym, że polski język trudna język doskonale wiedzą obcokrajowcy próbujący nauczyć się polszczyzny oraz dzieci, które bardzo często podchodzą do języka intuicyjnie i starają się rugować z niego wszelkie wyjątki. Celem wykładu jest odpowiedź na pytanie, skąd wzięły się różnego rodzaju z pozoru nielogiczne wyjątki językowe we współczesnej polszczyźnie. Zajmiemy się przede wszystkim tzw. alternacjami, a zatem odpowiemy na następujące pytania:

• dlaczego jest pies, ale nie ma psa (a nie piesa),
• dlaczego serce znajduje się w worku osierdziowym (a nie osercowym),
• z jakiego powodu idziemy do lasu, ale jesteśmy w lesie (a nie w lasie),
• dlaczego mała ręka to rączka (a nie rękka), a mała noga to nóżka (a nie nogka)?

Wymienione alternacje są wynikiem różnych procesów zachodzących na gruncie języka prasłowiańskiego (np. palatalizacji), a następnie staropolszczyzny (zanik jerów, przegłos lechicki) i wbrew pozorom pokazują, jak bardzo logiczny i konsekwentny jest język polski. Postaram się do to udowodnić podczas wykładu.