Nauki o Ziemi

Budowa muru wzdłuż granicy (czy amerykańsko-meksykańskiej, czy w Puszczy Białowieskiej) oraz większość działań mających na celu jej uszczelnienie, silnie wpływa również na wiele gatunków zwierząt zamieszkujących obszary po obu jej stronach. Sezonowe migracje dla wielu zwierząt są jedną szansą na przetrwanie. Dotyczy to zarówno dużych ssaków, ale także i mniejszych zwierząt. Wiele miejsc wzdłuż granicy stanowi naturalny korytarz ekologiczny, jak doliny rzek, będące często także ostatnimi ostojami dla zagrożonych gatunków. Większość działań mających na celu zapobieganie nielegalnej migracji ludzi, prowadzi do izolacji poszczególnych populacji zwierząt i zmniejsza efekt prowadzonych programów ochrony przyrody po obydwu stronach granicy.

Człowieka od początku swojego istnienia starał się przekształcać środowisko zewnętrzne na własne potrzeby. Opanowanie sztuki tworzenia narzędzi oraz kontrola nad energią stanowiły, i wciąż stanowią, fundament postępu cywilizacji. Wykorzystanie ognia było początkiem rozwoju technologii energetycznych. Sposoby na pozyskiwanie energii z nośników takich jak węgiel czy ropa naftowa, jak również z działalności rzek i wiatrów w postaci młynów, miały z czasem coraz lepszą wydajność. Stworzenie maszyny parowej oraz badania nad elektrycznością dały początek i podstawę dla rozwoju nowoczesnych technologii na przestrzeni ostatnich 200 lat. Dodatkowo w XX w. opisano podstawy funkcjonowania mikroświata, co skutkowało okiełznaniem energii jądrowej i dało nowe bogate źródła energii.

Rozwój technologii, zwłaszcza cyfrowych, pociągał za sobą coraz większe zużycie energii oraz metali niezbędnych do budowy infrastruktury informatycznej i energetycznej.  Pomimo ambitnych planów należy zadać sobie pytanie, na jakich fundamentach będzie się opierała gospodarka przyszłości. Dotyczy to zarówno dostępnych zasobów mineralnych, jak również efektywności ich wykorzystania i ponownego zużycia w obiegu zamkniętym. Aby cały system mógł sprawnie funkcjonować musi się mieścić w ramach praw termodynamiki, które powinny być, i coraz częściej są, uwzględniane w analizach ekonomicznych. Stosunkowo nowe dziedziny nauki takie jak ekonomia biofizyczna łączą technologię, ekonomię, geologię, ekologię i termodynamikę. Jednym z ciekawszych wskaźników w obrębie tych analiz jest EROI lub EROEI – energy return on (energy) investment. Dostarcza on narzędzi, do określenia, czy dany surowiec lub technologia energetyczna jest wystarczająco wydajna, aby mogła stanowić długotrwały fundament przyszłego rozwoju gospodarczego.

Przedstawione zostaną podstawowe informacje dotyczące źródeł pochodzenia składników obecnych w wodach podziemnych oraz najważniejszych procesów kształtujących skład tych wód. Omówione zostaną formy występowania składników w wodach, klasyfikacje składników, w tym w kontekście ich znaczenia dla organizmów żywych, a także wykorzystanie wód podziemnych z uwagi na ich skład. Na przykładzie wybranych pierwiastków korzystnych i szkodliwych dla człowieka pokazane zostanie szerzej ich pochodzenie, znaczenie, wyzwania badawcze oraz tło historyczne.

Na przestrzeni dziejów doszło do wymarcia wielu gatunków zwierząt w wyniku działalności człowieka. Uważa się, że człowiek jest odpowiedzialny za Szóste wielkie wymieranie na Ziemi. Podczas spotkania zostaną przybliżone historie wybranych gatunków zwierząt, które w czasach historycznych zostały wytępione przez człowieka w wyniku różnych działań, zarówno bezpośrednich polowań, jak i pośrednich, jak sprowadzanie obcych gatunków.

Po raz trzeci drzwi dla zwiedzających otwiera Obserwatorium geofizyczne Instytutu Geofizyki PAN w Otwocku Świdrze. W sobotę, 24 września w godzinach 11.00-14.00 pracownicy Instytutu przygotują dla miłośników nauki szereg pokazów i konkursów. Będzie można także zwiedzić wystawy poświęcone polskim badaniom polarnym i geofizycznym.

W jednym z budynków Obserwatorium, w tzw. domku modrzewiowym, przygotowano wystawę polarną, na której prezentowane są zarówno przyrządy pomiarowe stosowane do badań w Arktyce, jak i sprzęt codziennego użytku wykorzystywany przez polarników. Zwiedzaniu wystawy będą towarzyszyć fascynujące opowieści o życiu i pracy w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund im. Stanisława Siedleckiego na Spitsbergenie.

Dodatkową atrakcją będzie zwiedzanie minimuzeum geofizycznych urządzeń pomiarowych. Odwiedzający poznają historię wybranych badań geofizycznych, w szczególności powstania pierwszego na ziemiach polskich obserwatorium magnetycznego w Świdrze, a także prowadzenia ciągłych obserwacji i pomiarów na całym świecie. Zaprezentowana zostanie wybrana aparatura pomiarowa stosowana do pomiarów pól magnetycznych i elektrycznych Ziemi, parametrów meteorologicznych i zanieczyszczeń powietrza.

Podczas wydarzenia dostępne będzie stoisko polarne, gdzie będzie można przenieść się wirtualnie na Spitsbergen - popływać pontonem czy zajrzeć do lodowej jaskini – a to wszystko dzięki nowoczesnym technologiom i goglom VR. Nie zabraknie również gier o tematyce polarnej dla starszych i młodszych wraz z nagrodami.