Nauki fizyczne

Na wykładzie omówione zostaną niskoemisyjne  źródła energii: fotowoltaiczna,  wiatrowa i jądrowa. Dowiemy się czy istnieją ograniczenia w produkcji energii ze źródeł niskoemisyjnych i jakie to ograniczenia. Przedyskutujemy koszty produkcji energii i koszty środowiskowe dla każdego z omawianych źródeł. Czy jesteśmy skazani na ograniczenia w korzystaniu z energii, czy też wykorzystując osiągnięcia nauki będziemy mogli korzystać z energii w skali do jakiej przywykliśmy, nie niszcząc naszej Planety-Ziemi?

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko). Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy świat jąder atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Zapraszamy na Dzień Otwarty CBK w godz. 10:00 – 15:00

W programie przewidziane są wykłady popularno-naukowe, będzie możliwość zobaczenia instrumentów naukowych opracowanych w CBK i pracujących obecnie w przestrzeni kosmicznej na różnych satelitach oraz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS.

Przewidujemy gry i zabawy edukacyjne dla dzieci, a dla starszych pogadanki i prezentacje, m.in. o Układzie Słonecznym i co się w nim znajduje?

Chętnych zapraszamy na warsztaty pt. "Lecimy w podróż kosmiczną", „Kosmiczny detektyw”  oraz ,,Zabawy i quizy teledetekcyjne''.

Nie zabraknie opowieści o Marsie i bazie marsjańskiej, tematu zawsze elektryzującego słuchaczy i pobudzającego wyobraźnię nie tylko najmłodszych.

Przewidziany jest również pokaz tworzenia jądra komety. W trakcie pokazu jego uczestnicy dowiedzą się, jak są zbudowane i skąd biorą się komety. Następnie wiedza ta zostanie użyta już w trakcie pokazu, kiedy w kolejnych krokach i przy udziale publiczności (np. pomoc w liczeniu, doping, odpowiedzi na pytania) będzie tworzona kometa od prezentacji poszczególnych jej składników, które będą powoli mieszane i stworzą „zupę kometarną”, aż po finałowy produkt, czyli ciało stałe, które można będzie dotknąć, oczywiście przy zachowaniu bezpieczeństwa – gogle na twarzy chroniące oczy przed ewentualnymi odpryskami suchego lodu czyli zamrożonego dwutlenku węgla do temperatury –78,5 stopnia Celsjusza.

Jak działają okulary z polaryzacją? Czym ona w ogóle jest? Z wykładu dowiemy się, na czym polega polaryzacja fal, jak objawia się na co dzień w naszym życiu i jakich fal dotyczy. Zjawisko to zostanie zademonstrowane w praktyce na przykładzie nadajnika i odbiornika mikrofal, między które będziemy wstawiać różne przedmioty.

Jak powstał nasz świat - to zasadnicze pytanie zadawane było od początków naszej cywilizacji. Każda kolejna cywilizacja tworzyła własną mitologię próbując odpowiedzieć na to pytanie. W referacie omówię aktualne zrozumienie historii naszego Świata, zaczynając od tajemniczych czarnych prążków w widmach gwiazd, a także od przełomowych prac takich uczonych jak Cecylia Payne, Albert Einstein, czy też Edwin Hubble. Omówię aktualne poglądy dotyczące budowy materii i budowy otaczającego nas Świata. Mimo gwałtownego rozwoju nauki w XX i na początku XXI wieku wiele pytań nadal pozostaje bez odpowiedzi, a proponowane modele są coraz bardziej egzotyczne.   

Wykład dla wszystkich (dzieci, młodzież, dorośli)

Zapraszamy młodych badaczy w wieku od 8 do 14 lat do udziału w warsztatach pod tytułem "Zadziwiający świat kryształów". Podczas warsztatów dowiecie się, że otaczający Was świat składa się z atomów. Ale czym właściwie jest atom? Nauczymy Was o tym podstawowym budulcu materii. Będziemy również badać budowę atomową wybranych pierwiastków chemicznych, dowiadując się o ilości protonów, neutronów i elektronów w ich strukturze. Zrozumiecie, jak ciała stałe, ciecze i gazy różnią się od siebie pod względem budowy. Poznacie różne rodzaje struktur krystalicznych węgla i będziecie mieli okazję samodzielnie budować te struktury z pomocą klocków magnetycznych geomag. To nie tylko świetna zabawa, ale także nauka poprzez doświadczenie.

Na tych warsztatach przybliżymy Wam również sylwetkę wybitnego polskiego naukowca Jana Czochralskiego i jego związki z kryształami. Przygotowaliśmy dla Was wiele interesujących informacji na ten temat.

Jeśli jesteście zainteresowani uczestnictwem w warsztatach "Zadziwiający świat kryształów", prosimy o wcześniejsze zapisy na adres mailowy brodo@ifpan.edu.pl.

Zapraszamy młodych badaczy w wieku od 8 do 14 lat do udziału w warsztatach pod tytułem "Zadziwiający świat kryształów". Podczas warsztatów dowiecie się, że otaczający Was świat składa się z atomów. Ale czym właściwie jest atom? Nauczymy Was o tym podstawowym budulcu materii. Będziemy również badać budowę atomową wybranych pierwiastków chemicznych, dowiadując się o ilości protonów, neutronów i elektronów w ich strukturze. Zrozumiecie, jak ciała stałe, ciecze i gazy różnią się od siebie pod względem budowy. Poznacie różne rodzaje struktur krystalicznych węgla i będziecie mieli okazję samodzielnie budować te struktury z pomocą klocków magnetycznych geomag. To nie tylko świetna zabawa, ale także nauka poprzez doświadczenie.

Na tych warsztatach przybliżymy Wam również sylwetkę wybitnego polskiego naukowca Jana Czochralskiego i jego związki z kryształami. Przygotowaliśmy dla Was wiele interesujących informacji na ten temat.

Jeśli jesteście zainteresowani uczestnictwem w warsztatach "Zadziwiający świat kryształów", prosimy o wcześniejsze zapisy na adres mailowy brodo@ifpan.edu.pl.

W ramach spotkania uczestnicy odwiedzą trzy laboratoria Zakładu Fizyki Atmosfery Wydziału Fizyki UW. W Laboratorium Mechaniki Płynów   (https://www.igf.fuw.edu.pl/pl/laboratories/laboratorium-mechaniki-plynow/) będą mieli okazję zobaczyć, jak działa tunel aerodynamiczny i ultraszybki termometr do pomiarów z pokładu samolotu. Zapoznają się także z dynamiką atmosfery na obrotowym stole, zobaczą jak powstają kropelki chmurowe i mieszanie chmury z otoczeniem.

W ramach wizyty w Laboratorium Transferu Radiacyjnego (https://www.igf.fuw.edu.pl/pl/laboratories/laboratorium-transferu-radiac...) uczestnicy zapoznają się z działaniem takich urządzeń, jak radiometry i fotometry. Dowiedzą się, ile energii dociera ze Słońca, jak mierzymy efekt cieplarniany oraz jak wykorzystujemy drony do pomiarów atmosferycznych. Zobaczą, jak wykonuje się pomiary zdalne i in-situ aerozoli atmosferycznych.

W Laboratorium Pomiarów Zdalnych (https://www.igf.fuw.edu.pl/pl/laboratories/laboratorium-pomiarow-zdalnych/) zapoznają się z następującymi zagadnieniami:

1. LIDAR atmosferyczny- co i jak możemy nim zmierzyć?

2. Radiometr mikrofalowy: ile wody jest nad nami?

3. Sieci pomiarowe: dlaczego jesteśmy ważnym węzłem atmosferycznych pomiarów w Europie? 

Fizycy cząstek elementarnych próbują znaleźć odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące budowy Wszechświata: jakie są podstawowe składniki materii, jakie prawa rządzą ich oddziaływaniami. Świat cząstek elementarnych opisywany jest obecnie przez teorię zwaną Modelem Standardowym. Model ten zawiera klasyfikację cząstek elementarnych – najmniejszych, niepodzielnych cegiełek, z których składają się inne cząstki, atomy i wszystkie rzeczy we Wszechświecie. Podstawowymi składnikami materii są fermiony: kwarki i leptony. Z kwarków zbudowane są na przykład nukleony, a więc proton i neutron, które znajdziemy w jądrach atomowych. Przykładem leptonu jest natomiast elektron, który krąży na orbicie wokół takiego jądra. Model Standardowy opisuje trzy spośród czterech znanych nam oddziaływań: oddziaływania elektromagnetyczne, słabe i silne. Oddziaływania pomiędzy cząstkami elementarnymi przenoszone są przez bozony – przykładem może być tu foton, który jest nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych. Doświadczenia w fizyce cząstek elementarnych prowadzone są przy użyciu akceleratorów, w których cząstki przyspieszane są do bardzo wysokich energii i poruszają się z prędkościami bliskimi prędkości światła. Poprzez zderzanie ze sobą tak szybko poruszających się cząstek możliwe jest badanie struktury wewnętrznej materii, a nawet wytworzenie nowych nieznanych dotąd cząstek. W trakcie wykładu opowiem o eksperymentach prowadzonych przy akceleratorach wysokich energii, w szczególności o badaniach przy Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) znajdującym się ośrodku CERN pod Genewą. W olbrzymich układach eksperymentalnych, zbudowanych przy LHC, bada się głównie zderzenia rozpędzonych protonów, ale nie tylko. Opowiem również o badaniach, w których w akceleratorze przyspiesza, a następnie zderza się ze sobą, nie protony, a jądra atomowe. Możliwe jest wtedy wytworzenie warunków jakie istniały w pierwszych ułamkach sekundy po Wielkim Wybuchu.  Oczekuje się, że w takich warunkach, na krótką chwilę, powinien powstawać nowy stan materii, zwany plazmą kwarkowo-gluonową. Jest to szczególny rodzaj materii jądrowej, która jest bardzo gorąca i gęsta.  Składniki plazmy kwarkowo-gluonowej niosą specyficzny ładunek, określany mianem koloru, który odpowiada za występowanie oddziaływań silnych. Oddziaływania te powodują,  że składników plazmy nie da się wydzielić by zaobserwować je eksperymentalnie - w eksperymentach możemy natomiast wytworzyć i badać charakterystyki tej „kolorowej” materii.

Chat GPT to narzędzie wykorzystujące sztuczną inteligencję, które w formule przypominającej dialog pozwala otrzymywać odpowiedzi na pytania zadawane w języku naturalnym. Warsztaty dotyczyć będą implementacji modeli językowych LLM (large language models) do wybranych zastosowań w obszarze multimediów. 

I will start with the inception of Shor’s algorithm for prime factoring, which threatens the security of popular RSA encryption. RSA is used by banks, payment portals, etc to secure our transactions. Then, I will discuss two simple quantum cryptographic protocols, the famous BB84 and E91 protocols. I will also discuss some recent developments in quantum cryptography. If time permits, I will discuss the advancements on quantum internet modules developed between different cities across our globe and on space-based quantum communication.

Uczestnicy spotkania odwiedzą laboratorium Pracowni Nanostruktur Fotonicznych Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zobaczą, jak powstają inteligentne materiały, które zmieniają swoje własności w kontrolowany sposób w reakcji na bodziec otoczenia. Będą uczestniczyć w przygotowaniu polimerów zdolnych do zmiany kształtu pod wpływem temperatury.

Wszechświat w największych skalach obserwujemy dziś w pełnym zakresie fal elektromagnetycznych, łowimy nadlatujące z niego cząstki takie jak neutrina, a od niedawna – dzięki falom grawitacyjnym – również go „słuchamy”. Tego rodzaju obserwacje – wsparte zaawansowanym modelowaniem komputerowym i interpretowane poprzez modele teoretyczne oparte na ogólnej teorii względności Einsteina – wskazują na bardzo peryferyjną rolę ludzkości na kosmicznej scenie. Mieszkamy w pobliżu przeciętnej gwiazdy na obrzeżach przeciętnej galaktyki. Co więcej, większość kosmicznej materii jest odmienna od tej znanej z życia codziennego i laboratoriów, i ma nieznaną nam dotąd „ciemną” formę. Jakby tego było mało, zachowanie Wszechświata w największych skalach napędza niezrozumiała „ciemna energia”. Opowiem o tym, jak doszliśmy do tak zaskakujących wniosków, i pokrótce omówię obecne i planowane wielkie projekty obserwacyjne, które mają nam pomóc zrozumieć, z czego tak naprawdę zbudowany jest Wszechświat.

Celem wykładu jest przedstawienie najnowszej wiedzy na temat bilansu energetycznego nad Polską w ostatnich 4 dekadach. Okres ten charakteryzuje się bardzo szybkim podnoszeniem temperatury powietrza sięgającym 0,5 stopnia na dekadę i co jest związane ze zmianami w bilansie energetycznym. Główne zmiany wynikają z rosnącej koncentracji gazów cieplarnianych, ale również z bardzo szybkiego obniżania się stopnia zmętnienia atmosfery, wynikającego z redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza.  Wykład będzie ilustrowany wynikami pomiarów oraz symulacji numerycznych, które pozwolą określić jakie czynniki i w jakim zakresie odpowiada za zmiany energetyczne nad Polską.

Uczestnicy spotkania odwiedzą laboratorium Pracowni Nanostruktur Fotonicznych Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zobaczą, jak powstają inteligentne materiały, które zmieniają swoje własności w kontrolowany sposób w reakcji na bodziec otoczenia. Będą uczestniczyć w przygotowaniu polimerów zdolnych do zmiany kształtu pod wpływem temperatury.

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania  otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna. W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!

Orion is one of the most easily spotted constellations in the night sky. The weird dimming and brightening of one of its “member” star Betelgeuse has kept the astronomers in hopes to see a galactic star go supernova in recent times. The last observed supernova was in the 1600s. So, what makes a star explode? It’s when it runs out of nuclear fuel and collapses under its own mass or it accumulates so much mass that it exceeds a certain mass limit (ChandarShekhar Limit). In this talk, I will discuss how this happens. Is Betelgeuse really going to be a supernova and how will the sky look after it explodes? 

Uczestnicy spotkania odwiedzą laboratorium Pracowni Nanostruktur Fotonicznych Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zobaczą, jak powstają inteligentne materiały, które zmieniają swoje własności w kontrolowany sposób w reakcji na bodziec otoczenia. Będą uczestniczyć w przygotowaniu polimerów zdolnych do zmiany kształtu pod wpływem temperatury.

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania  otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna. W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!