Nauki medyczne

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Fakty i mity na temat aktywności fizycznej, diety i snu

Czy trzeba biegać maratony, jeść wyłącznie zdrową żywność i zasypiać przed 22.00, aby być zdrowym? Skonfrontujemy najgłośniejsze slogany mediów z wynikami badań i wytycznymi towarzystw naukowych.

Pokażemy, że:
- 150 min umiarkowanego ruchu tygodniowo naprawdę obniża ryzyko zgonu o ~30%, ale już krótkie „mikro-przerwy” w siedzeniu chronią kręgosłup i zmniejszają glikemię równie skutecznie jak jeden długi trening.
- Nie każda „kaloria równa się kalorii”: indeks sytości i ładunek glikemiczny tłumaczą, czemu 500 kcal z warzyw syci dłużej niż 500 kcal z ciastka.
- „Sen przed północą” to mit – liczy się stały rytm dobowy i pełne cykle 90-minutowe; chronią one pamięć, układ odpornościowy i mikrobiotę.
- Suplement „detox” nie odciąży wątroby; od tego są glutation, zdrowe jelita i… pot.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 10:00 do 10:50
Spotkanie festiwalowe Jak działa układ odpornościowy człowieka w kosmosie? Eksperyment Immune Multiomics

Na Ziemi układ odpornościowy chroni nas przed infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi i pasożytniczymi. Monitoruje też stan komórek w naszym organizmie i całkiem skutecznie usuwa takie, które mogłyby przekształcić się w komórki nowotworowe. Co się jednak dzieje, kiedy zabieramy go ze sobą w kosmos? Na to pytanie próbujemy odpowiedzieć w ramach eksperymentu Immune Multiomics. Jest to jeden z 13 eksperymentów, który będzie wykonywany przez polskiego astronautę Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Na wykładzie opowiem o tym, co już wiemy na temat funkcjonowania układu odpornościowego w czasie misji kosmicznych, czego jeszcze chcielibyśmy się dowiedzieć i na czym polega eksperyment Immune Multiomics.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 11:00 do 12:00
Spotkanie festiwalowe Nie tylko dla kulturystów – naukowy trening siłowy dla każdego

Trening oporowy nie służy wyłącznie budowaniu bicepsów na plażę. Zgodnie z najnowszymi danymi poprawia gęstość kości, wrażliwość insulinową i funkcje poznawcze u osób 18–88 lat.

W trakcie wykładu:
- Poznasz trzy filary programowania (objętość, intensywność, częstotliwość) i prosty wzór 2×/tydzień × 8–12 powtórzeń × 40–70 % 1RM, który działa lepiej niż popularny „split 6-dniowy”.
- Rozbroimy mity o „zamianie tłuszczu w mięśnie” i „kontuzjogennym przysiadzie po 40-tce”. Dane MRI udowadniają, że prawidłowy przysiad chroni stawy kolanowe, nie niszczy.
- Pokażemy adaptacje hormonalne – dlaczego po 60 min podnosi się kortyzol, a po 30 min rośnie IGF-1, i jak to wykorzystać.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 11:00 do 11:50
Spotkanie festiwalowe To nie tylko kwestia silnej woli – jak wspierać osoby zmagające się z otyłością?

Otyłość to przewlekła choroba, nie moralna porażka. Zaprosimy słuchaczy do krótkiego eksperymentu z greliną i leptyną, pokazując, czemu wywołują „głód mimo kalorii”. '

Omówimy:
- Polimorfizmy FTO i MC4R: jak różnią się odpowiedzi mózgu na jedzenie.
- Rola kortyzolu: chroniczny stres + brak snu = +11% masy ciała w rok (badanie Whitehall II).
- Skuteczność interwencji: dieta niskokaloryczna – średnio –7 kg/rok, GLP-1 –14 kg/rok, chirurgia bariatryczna –25 kg/rok, ale psychoterapia i trening siłowy podwajają utrzymanie efektu.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Brzuch pełen bakterii – dlaczego musimy dbać o swoich mikroskopijnych lokatorów?

W jelitach mieszka 100 bilionów mikrobów, 150-krotnie więcej genów niż w ludzkim genomie. To one wytwarzają 90% serotoniny, modulują 70% odporności i dezaktywują toksyny.

W czasie spotkania omówimy zagadnienia:
- Jak dieta zachodnia (sól, tłuszcze trans, emulgatory) redukuje ilość korzystnych bakterii jelitowych, a dieta śródziemnomorska w 4 tyg. zwiększa ich liczebność o 30%.
- Oś jelito–mózg: krótkie łańcuchy kwasów tłuszczowych (SCFA) uspokajają mikroglej i zmniejszają objawy lęku w randomizowanym badaniu na studentach podczas sesji.
- Mikrobiota a immunoterapia raka – szczepy Faecalibacterium predysponują do lepszej odpowiedzi na anty-PD-1.
- Probiotyki to nie jogurt-superbohater. Liczy się szczep, dawka i czas podania.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 13:00 do 13:50
Spotkanie festiwalowe Z apteki do trumny? Tajemnice leków bez recepty

W Polsce sprzedaje się 2 miliardy tabletek OTC rocznie – to 55 op. na osobę. Ibuprofen, pseudoefedryna, paracetamol i ziołowe „uspokajacze” uchodzą za bezpieczne, bo dostępne.

Tymczasem:
- Próg toksyczny paracetamolu zaczyna się przy 7,5 g; seria „na kaca” potrafi go przekroczyć w 48 h i wywołać cichą niewydolność wątroby.
- Ibuprofen + napoje energetyczne = ryzyko uszkodzenia nerek (case-control, OR 2,4).
- Pseudoefedryna podnosi ciśnienie skurczowe o 8 mm Hg; u osób z nadciśnieniem zwiększa ryzyko udaru x 1,6.
- Zioła: dziurawiec obniża stężenie doustnych antykoncepcyjnych o 50 % i niweluje efekty chem

Przeanalizujemy etykiety „leków z pasma reklam” oraz pokażemy procedurę zgłaszania działań niepożądanych do GIF. Uczestnicy dostaną checklistę 5 pytań, które trzeba sobie zadać przed połknięciem „niewinnej” pastylki: od interakcji z alkoholem po wpływ na wątrobę, nerki i serce.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 14:00 do 14:50
Spotkanie festiwalowe Neuroanatomiczne podstawy stresu – czyli dlaczego przed egzaminem czujemy, że nic nie umiemy

Neuropsychologiczne i neuroanatomiczne podstawy stresu – czyli dlaczego przed egzaminem mamy pustkę w głowie i jak to zmienić?

Egzamin dla uczniów i studentów może być wyzwaniem. Nie tylko ze względu na ilość czy trudność materiału do opanowania, ale także ze względu na silny stres. 
Centralnym ośrodkiem regulującym odpowiedź stresową jest układ limbiczny, na który między innymi składa się niepozornych rozmiarów struktura - ciało migdałowate. Pełni ono kluczową rolę w przetwarzaniu emocji, zwłaszcza strachu i zagrożenia, a także w aktywacji reakcji „walcz albo uciekaj”. Nadmiernie uaktywnienie tej struktury może błędnie odbierać sytuację jako potencjalnie niebezpieczną, wpływać przez to na procesy pamięciowe i utrudniać napisanie egzaminu pomimo posiadanej wiedzy. 

W czasie wykładu omówię dokładny wpływ całego układu limbicznego na pamięć, skupiając się przede wszystkim na ciele migdałowatym, a także na jego relacjach z innymi ośrodkami w mózgu. Powiem także, co zrobić, aby lepiej sobie radzić w stresujących sytuacjach.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-20 15:00 do 15:50
Spotkanie festiwalowe Spacer sensoryczny w rezerwacie przyrody Morysin – lasoterapia dla zmysłów

Zapraszamy na wyjątkowy spacer sensoryczny do rezerwatu Morysin, podczas którego odkryjemy terapeutyczną moc lasu w myśl lasoterapii. Zajęcia skupią się na uważnym kontakcie z naturą poprzez stymulację zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, zapachu i równowagi, co pomoże zrelaksować umysł, zredukować stres i poprawić samopoczucie.

Spacer potrwa do 3 godzin. Prosimy o zabranie odpowiedniego do pogody stroju.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 09:00 do 12:00
Spotkanie festiwalowe „Niech żyje bal"– neurobiologia ryzyka, euforii i utraty kontroli

Bal to nie tylko taniec i muzyka – to także metafora euforii, ekscytacji, przekraczania granic. Dlaczego jedni szukają wrażeń i skaczą na bungee, a inni wybierają bezpieczne rozwiązania? Odpowiedź tkwi w neurobiologii.

W prezentacji poruszymy rolę dopaminy w generowaniu uczucia „flow”, ekscytacji i ryzyka. Omówimy, jak działają układ nagrody i ciało migdałowate, gdy podejmujemy impulsywne decyzje. Co sprawia, że niektórzy z nas mają „głód emocji”? Jak stres, dzieciństwo i czynniki genetyczne wpływają na potrzebę intensywnych przeżyć? Zajrzymy też do mózgów hazardzistów, artystów i miłośników sportów ekstremalnych. Czy euforia zawsze jest dobra? A może „wszystko wolno” to pułapka neurobiologiczna?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 10:00 do 10:50
Spotkanie festiwalowe „Czy ja nie jestem lepsza niż...?" – o tym, jak porównania i odrzucenie zmieniają mózg

Porównywanie się do innych to naturalna cecha ludzkiego umysłu. Jednak w kontekście relacji romantycznych – bywa wyjątkowo bolesna. „Dlaczego ona, a nie ja?” „Czym jestem gorsza?” – te pytania aktywują w mózgu obszary odpowiedzialne za ból, ocenę społeczną i samoocenę.

W prezentacji poruszymy temat społecznego odrzucenia i jego wpływu na mózg – szczególnie na układ serotoninowy, który odpowiada za poczucie własnej wartości, równowagę emocjonalną i stabilność nastroju. Gdy zostajemy zignorowani, porównani lub wymienieni na „lepszy model”, mózg reaguje tak, jakby został zraniony fizycznie. Obserwujemy aktywację przedniego zakrętu obręczy, insuli i kory przedczołowej – sieci odpowiedzialnych za emocjonalne cierpienie i autorefleksję.

Porównania do rywalek (lub rywali) mogą wzmacniać negatywne przekonania na swój temat i prowadzić do obniżonej samooceny. Efektem może być depresja, nadmierna samokontrola lub przeciwnie – impulsywne zachowania kompensacyjne. Szczególnie silnie reagują osoby z historią odrzucenia w dzieciństwie – ich mózg jest „nauczycielem porażki”, wrażliwym na każdy sygnał braku.

Co ciekawe, badania pokazują, że już sama obecność byłego partnera z kimś innym uruchamia w mózgu schematy rywalizacji i zazdrości – nawet gdy związek już dawno się zakończył. To efekt działania oksytocyny i wzorców przywiązania, które długo utrzymują się w naszym układzie nerwowym.

Czy można się uwolnić od porównań? Jak „przeprogramować” mózg na zdrową samoocenę? W prezentacji przedstawimy również mechanizmy odbudowy – od treningu uważności po świadome budowanie wartości wewnętrznej.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 11:00 do 11:50
Spotkanie festiwalowe „Popłynęłam jak za lordem" – neurobiologia toksycznej miłości

„Popłynęłam” – to zdanie zna wiele kobiet (i mężczyzn), które zakochały się w kimś emocjonalnie niedostępnym, manipulującym lub toksycznym. Ta prezentacja to neurobiologiczna opowieść o tym, jak mózg wikła się w miłość, która zamiast wzmacniać – osłabia.

Na pierwszym planie mamy dopaminę – neuroprzekaźnik nagrody. Toksyczna relacja często opiera się na tzw. „nagrodach nieregularnych” – raz dostajesz miłość, raz chłód. Taki schemat aktywuje układ nagrody jeszcze silniej niż stabilna relacja – mózg dosłownie uzależnia się od emocjonalnej nieprzewidywalności.

Do tego dochodzi oksytocyna – hormon przywiązania, który sprawia, że nawet po kłótni i cierpieniu pragniemy bliskości z tą samą osobą. Szczególnie mocno działa u osób z wcześniejszymi doświadczeniami odrzucenia – toksyczna relacja przypomina coś znajomego, a mózg „zamyka pętlę” przywiązania.

Kortyzol – hormon stresu – również nie pozostaje bierny. Jego przewlekły wzrost w toksycznych związkach prowadzi do zmęczenia, rozregulowania emocji i trudności w podejmowaniu decyzji. W połączeniu z wazopresyną i niskim poziomem serotoniny powstaje neurochemiczna mieszanka uzależniająca od partnera, nawet jeśli relacja nas niszczy.

W prezentacji przyjrzymy się również mechanizmom odstawienia – czemu rozstanie z toksyczną osobą wywołuje objawy podobne do zespołu abstynencyjnego? Czy można się „odkochać” neurobiologicznie?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Małgośka, mózg i złamane serce – o neurobiologii odrzucenia i zemsty

„Małgośka, mówię ci – on nie jest wart jednej łzy”... ale mózg tego nie wie. Badania pokazują, że odrzucenie aktywuje te same ośrodki, co fizyczny ból – szczególnie przedni zakręt kory obręczy. Dlaczego złamane serce tak boli? Jakie mechanizmy biologiczne kryją się za obsesyjnym myśleniem, cierpieniem i chęcią odwetu?

Prezentacja odkrywa neurobiologiczne podstawy straty, porzucenia i „słodkiej” zemsty, która aktywuje układ nagrody. Omówimy też różnice płciowe i wpływ hormonów (np. oksytocyny, kortyzolu) na emocjonalną reakcję na odrzucenie. Czy czas naprawdę leczy rany? A może to neuroplastyczność i zmiana narracji?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 13:00 do 13:50
Spotkanie festiwalowe „Jadą wozy kolorowe” - podróż, mózg i tożsamość – jak zmiana środowiska zmienia nasz układ nerwowy

Czasem jedynym rozwiązaniem wydaje się ucieczka – od ludzi, miejsc, wspomnień. Neurobiologia tłumaczy, dlaczego w obliczu stresu i traumy uruchamiamy tryb „fight, flight or freeze”. W prezentacji opowiemy o roli ciała migdałowatego, osi HPA i reakcji stresowej. Ucieczka może być adaptacyjna – mózg szuka nowej stymulacji i bezpieczeństwa. Ale co, jeśli staje się mechanizmem nawykowym? Poruszymy też temat neurobiologii podróżowania jako formy leczenia psychicznego – „travel therapy” i resetu układu nerwowego. Czy każdy z nas ma w mózgu zapisane „gdzie indziej będzie lepiej”?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 14:00 do 14:50
Spotkanie festiwalowe „Wsiąść do pociągu byle jakiego" – mózg a potrzeba ucieczki

Czasem wszystko w nas krzyczy: „Uciekaj!”. Od miejsca, związku, obowiązków, przeszłości. Dlaczego mózg zamiast walczyć – wybiera ucieczkę? W tej prezentacji zaglądamy do neurobiologii mechanizmów obronnych i pokazujemy, co naprawdę dzieje się w naszej głowie, gdy odczuwamy potrzebę „zniknięcia”.

Kluczową rolę odgrywa tu ciało migdałowate – strażnik zagrożeń, który błyskawicznie ocenia sytuację jako niebezpieczną. Aktywuje on oś HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), powodując wyrzut kortyzolu i adrenaliny. Efektem jest znany schemat „walcz, uciekaj albo zastygnij”. Ucieczka może być ucieczką fizyczną – dosłownie wsiadamy do pociągu – ale też psychiczną: odcinamy emocje, wycofujemy się z relacji, zmieniamy środowisko.

Czasem ucieczka nie jest słabością, ale formą ochrony – szczególnie gdy wcześniejsze doświadczenia (trauma, przemoc emocjonalna) nauczyły nas, że zagrożenie oznacza konieczność „zniknięcia”. Nasz mózg, działając zgodnie z wyuczonymi wzorcami, może reagować nadmiarowo nawet na niegroźne bodźce.

Ucieczka może jednak pełnić też pozytywną funkcję – aktywować potrzebę zmiany, nowej stymulacji i eksploracji. Wówczas angażuje nie tylko struktury stresowe, ale też układ dopaminergiczny, odpowiadający za ciekawość i motywację. To zjawisko często opisywane w kontekście „terapii podróżą” – wyjazd jako reset psychiczny i reorganizacja połączeń neuronalnych.

W prezentacji poruszymy również temat chronicznego unikania i jego wpływu na funkcjonowanie emocjonalne oraz zaprezentujemy najnowsze badania nad neuroplastycznością mózgu po zmianie otoczenia. Bo czasem wystarczy „wsiąść do pociągu byle jakiego”, by znaleźć nową perspektywę… i siebie.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 15:00 do 15:50
Spotkanie festiwalowe „To nie sztuka wybudować nowy dom" – neurobiologia odporności psychicznej

Co sprawia, że jedni się załamują, a inni odbudowują jeszcze silniejsi? Odporność psychiczna to nie tylko cecha charakteru – to zestaw biologicznych mechanizmów.

Prezentacja omawia rolę hipokampa, neurogenezy i plastyczności mózgu w powrocie do równowagi. Jakie znaczenie ma styl radzenia sobie, wsparcie społeczne i hormony (np. kortyzol, DHEA, serotonina)? Zajrzymy też do badań nad stresem chronicznym i jego wpływem na strukturę mózgu. Czy odporności można się nauczyć? Jak „wybudować nowy dom” po psychicznej katastrofie?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 16:00 do 16:50
Spotkanie festiwalowe Sztuczna inteligencja w medycynie

Jakie miejsce zajmuje sztuczna inteligencja w dzisiejszej medycynie? Czy pomaga lekarzom i pacjentom, czy raczej stawia nowe wyzwania etyczne i praktyczne?

Podczas debaty zaproszeni eksperci – lekarze, prawnicy i badacze – porozmawiają o roli AI w diagnozie, terapii, ochronie danych pacjenta i kształceniu przyszłych medyków.

Spotkanie będzie okazją do wspólnego namysłu nad tym, jak nowoczesne technologie mogą wspierać lub zmieniać relację lekarz–pacjent.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-21 19:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Medycyna przyszłości
Wielu z nas dorastało, oglądając filmy science fiction, które prezentowały futurystyczne wizje leczenia, diagnostyki czy technologicznie zaawansowane szpitale. Jeszcze niedawno takie rozwiązania wydawały się odległą fantazją – rzeczywistością z odległej przyszłości. W ramach zajęć „Medycyna przyszłości - medycyna wczoraj” chcę zabrać słuchaczy w fascynującą podróż, podczas której pokażę, jak to, co jeszcze niedawno było tematem powieści i filmów, staje się codziennością w szpitalach, laboratoriach i gabinetach medycznych na całym świecie. Omówimy nie tylko przełomowe technologie, ale również etyczne, społeczne i praktyczne konsekwencje ich wprowadzenia.
 
Poruszymy temat technologii wirtualnej (VR) i rozszerzonej rzeczywistości (AR); symulacji w VR hologramach, które rewolucjonizują podejście do edukacji oraz prezentowania skomplikowanych struktur anatomicznych; robotyzacji medycyny; cyberewolucji ludzkości. Już dziś rozwijają się technologie łączące ludzkie ciało z elektroniką. Pojawia się pytanie, gdzie leży granica między człowiekiem a maszyną – czy cyborgi to już nie tylko fikcja?
 
Wspólnie zastanowimy się, jak daleko sięga przyszłość medycyny i jakie wyzwania oraz możliwości przyniesie najbliższa dekada. Zajęcia będą okazją do wymiany opinii, refleksji i krytycznej analizy – od zachwytu nad nowinkami technologicznymi po rozważania nad etyką i humanizmem w dobie cyberewolucji.
Nauki medyczne
  • pon., 2025-09-22 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Mleko kobiece pod lupą

Podczas tych zajęć uczestnicy poznają naukowe podstawy działania Banków Mleka Kobiecego, ich znaczenie w medycynie oraz wpływ na zdrowie najmłodszych pacjentów. Część teoretyczna wprowadzi w temat składu mleka kobiecego, procesów jego analizy i bezpieczeństwa, a część praktyczna pozwoli na zapoznanie się z metodami badań laboratoryjnych stosowanych w bankach mleka. W programie:

  • Skład mleka kobiecego – co czyni je unikalnym?
  • Procesy pozyskiwania, analizy i przechowywania mleka w bankach.
  • Rola mleka kobiecego w żywieniu wcześniaków i dzieci chorych.
  • Warsztaty praktyczne – analizy próbek mleka kobiecego pochodzącego od dawczyń.

To wyjątkowa okazja, by połączyć wiedzę teoretyczną z praktyką i zobaczyć, jak nauka wspiera zdrowie najmłodszych pacjentów. 

Nauki medyczne
  • pon., 2025-09-22 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Serce jak na dłoni: Warsztaty w Pracowni Kardiologicznej Symulacji Medycznej

Interwencja kardiologiczna to specjalistyczna dziedzina medycyny zajmująca się diagnozowaniem i leczeniem chorób serca za pomocą małoinwazyjnych procedur. Zamiast tradycyjnych operacji na otwartym sercu, kardiologia interwencyjna wykorzystuje techniki, które pozwalają na przeprowadzenie zabiegów przez małe nacięcia, najczęściej w ciele pacjenta. Dzięki tym technikom pacjenci mogą liczyć na krótszy czas rekonwalescencji, mniejsze ryzyko powikłań oraz szybszy powrót do normalnego życia.

Najczęstsze procedury w kardiologii interwencyjnej obejmują:

angioplastykę wieńcową - procedura polegająca na rozszerzeniu zwężonych lub zablokowanych tętnic wieńcowych za pomocą balonika, często z umieszczeniem stentu, który utrzymuje naczynie otwarte;

cewnikowanie serca - procedura diagnostyczna, która pozwala na ocenę ciśnienia i przepływu krwi w sercu oraz wykrycie wad wrodzonych lub nabytych;

zamykanie ubytków przegrody międzyprzedsionkowej - zabieg polegający na zamknięciu otworów w przegrodzie serca za pomocą specjalnych urządzeń wprowadzanych przez cewnik.

Nauki medyczne
  • wt., 2025-09-23 15:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Z polotem – o zapachach w dawnej aptece

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty w Muzeum Farmacji, poświęcone zapachom i ich roli w dawnych aptekach. W otoczeniu aromatów lawendy, rumianku i mięty odkryjemy, jak zapach wpływa na zmysły i pamięć. Dowiemy się, czym jest aromaterapia, jak powstawały olejki eteryczne w XIX wieku i kim byli aromatariusze. Na zakończenie każdy uczestnik stworzy własną
wodę zapachową, korzystając z tradycyjnych narzędzi aptecznych. Przenieście się z nami w pachnący świat przeszłości!

Nauki medyczne
  • wt., 2025-09-23 16:30 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Zombie kontra nauka – walka o wieczną młodość

Dlaczego się starzejemy? I czy można to spowolnić?

Okazuje się, że jednym z kluczowych winowajców są komórki... które nie chcą umrzeć. Nazywamy je komórkami senescentnymi – albo bardziej obrazowo: komórkami zombie. Nie dzielą się już, nie spełniają swojej normalnej roli, ale wciąż wydzielają szkodliwe substancje, które z czasem przyczyniają się do starzenia się tkanek, przewlekłych chorób i osłabienia organizmu.

To właśnie z nimi chce dziś walczyć nowoczesna medycyna. Coraz głośniej mówi się o senolitykach – cząsteczkach, które potrafią „celować” w komórki zombie i usuwać je z naszego ciała. Trwają też badania nad senostatykami, które zamiast niszczyć, potrafią je wyciszyć. Naukowcy pracują także nad innymi metodami spowolnienia procesu starzenia. Czy to początek rewolucji w medycynie długowieczności?

Nauki medyczne
  • wt., 2025-09-23 18:30 do 19:20
Spotkanie festiwalowe Relaks - wielu wie, niewielu umie

Relaks to słowo, które widzimy wszędzie wokół. Jest na bilbordach SPA, w zaleceniach lekarza i na ustach wielu osób które mówią że się relaksują, ale często osiągają odwrotne efekty. Nieefektywne podejście do wypoczynku może podkopywać wszystkie inne przedsięwzięcia w życiu. Noce nie regenerują i prowadzą do pogarszania się naszych nawyków. A te choć dają krótka ucieczkę od złego samopoczucia, zamykają nas w błędnym kole poprawiania samopoczucia dziś żeby czuć się gorzej jutro i „poprawiać” sobie samopoczucie znów. Kiedy „ostatni odcinek” zamienia się w oglądanie do trzeciej rano, a dni tłumaczących pizzę „na pocieszenie” zaczyna być więcej niż tych ze zdrowymi posiłkami, coś wyraźnie nie działa jak powinno.

Zapraszam do odkrycia gdzie zacząć szukać problemu i jak się nie zestresować jego istnieniem.

Nauki medyczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Od poczęcia do narodzin – pomoc człowiekowi w przyjściu na świat

PRZEDMIOT ZAJĘĆ: ukazanie historii człowieka od poczęcia do narodzin.

CEL ZAJĘĆ: przedstawienie w przystępny, poglądowy sposób następujących zagadnień: zdrowie prokreacyjne, ciąża, poród, połóg, rozwój człowieka, pielęgnowanie noworodka, karmienie piersią. Celem szczególnym jest wyjście naprzeciw oczekiwaniom uczestników – otwartość na pytania, wątpliwości, wsparcie informacyjne.

Zajęcia mają charakter interaktywny z wykorzystaniem modeli, fantomów, zdjęć, prezentacji multimedialnej.

Nauki medyczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Sekrety Niewidzialnego Świata: Techniki Mikrobiologiczne

Warsztaty dla osób chcących zobaczyć laboratorium mikrobiologiczne. Jak prawidłowo przygotować preparaty, prowadzić hodowle i analizować mikroorganizmy? Te zajęcia pozwolą Ci lepiej zrozumieć niewidzialny świat bakterii i grzybów.

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Z polotem – o zapachach w dawnej aptece

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty w Muzeum Farmacji, poświęcone zapachom i ich roli w dawnych aptekach. W otoczeniu aromatów lawendy, rumianku i mięty odkryjemy, jak zapach wpływa na zmysły i pamięć. Dowiemy się, czym jest aromaterapia, jak powstawały olejki eteryczne w XIX wieku i kim byli aromatariusze. Na zakończenie każdy uczestnik stworzy własną
wodę zapachową, korzystając z tradycyjnych narzędzi aptecznych. Przenieście się z nami w pachnący świat przeszłości!

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 16:30 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Jak nakarmić dziecko i nie zwariować – gdy jedzenie staje się wyzwaniem

Warsztaty to praktyczne spotkanie dla rodziców, którzy doświadczają trudności związanych z karmieniem swoich dzieci. Jeśli Twoje dziecko nie chce jeść, grymasi przy stole, odrzuca całe grupy produktów, je bardzo wybiórczo lub jedzenie to dla Was codzienny powód stresu – te warsztaty są dla Ciebie.

Podczas spotkania:

  • dowiesz się, jakie są przyczyny trudności z jedzeniem u dzieci – zarówno te naturalne (np. etap rozwoju), jak i bardziej złożone (np. sensoryczne czy emocjonalne),
  • poznasz strategie, które pomogą Ci zbudować pozytywną relację z jedzeniem bez presji, walki i łez,
  • nauczysz się, jak wspierać dziecko w rozszerzaniu diety w tempie, które jest dla niego bezpieczne i akceptowalne,
  • porozmawiamy o roli rodzica – jak wspierać bez zmuszania i nie rezygnować z granic.

Warsztaty poprowadzi doświadczony specjalista (Specjalista Psychologii Klinicznej Dzieci i Młodzieży) w obszarze żywienia dzieci i trudności pokarmowych. Spotkanie będzie miało charakter interaktywny – oprócz wiedzy teoretycznej, przewidziana jest przestrzeń na pytania, wymianę doświadczeń oraz omówienie konkretnych przypadków.

Niezależnie od tego, czy karmisz niemowlę, przedszkolaka czy starsze dziecko – znajdziesz tu wsparcie, wiedzę i zrozumienie. Bo jedzenie to nie tylko posiłek – to emocje, relacje i codzienność, która może stać się łatwiejsza.

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Mikroświat na naszej skórze – bakterie skórne: pasażer na gapę czy przyjaciel?

Skóra człowieka, tworzy barierę oddzielającą nasz organizm od środowiska i jego szkodliwych czynników, ale umożliwia ciągły intensywny kontakt ze światem zewnętrznym poprzez zakończenia nerwowe. Ma przy tym bardzo złożoną, niejednorodną powierzchnię, dochodzącą do 1.5-2 m2. I choć na pierwszy rzut oka wydaje się być pustynią, w rzeczywistości, gdy przyjrzeć się jej pod mikroskopem, jest zasiedlona przez miliony mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i mikroorganizmy eukariotyczne.

Mikroświat na skórze tworzy bardzo zróżnicowana grupa bakterii współżyjąca w pewnej równowadze. Ta krucha równowaga dotyczy zarówno harmonijnego współistnienia różnych gatunków mikroorganizmów na tym samym obszarze, ale także ich współżycia z komórkami naszego organizmu. Mikroorganizmy zasiedlające naszą skórę nie powinny być traktowane jak pasażerowie na gapę czy intruzi, a raczej jako sąsiedzi tworzący z nami jedną wspólnotę. Biorą one czynny udział w utrzymaniu homeostazy skóry i jej funkcji jako bariery immunologicznej, stałego pH skóry oraz chronią przed kolonizacją bakteriami patogennymi.

Kiedy równowaga mikrobiomu skórnego zostaje zaburzona, skóra znajduje się w stanie tzw. dysbiozy. Przyczyną powstawania takiego zaburzenia jest wpływ środowiska na skórę, stosowanych produktów pielęgnacyjnych, dieta. Brak prawidłowego składu mikrobiomu prowadzi do wielu chorób, takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, świerzbiączka guzkowata czy liszajec. W przypadku wielu z tych chorób skórnych, oprócz łagodzenia stanu zapalnego i swędzenia, stosuje się coraz częściej nowoczesne terapie celowane modulujące skład mikroflory skóry, tak jak np. stosowanie prebiotyków, probiotyków i postbiotyków, przeszczepy bakterii skórnych z jednego fragmentu ciała na drugi czy stosowanie środków wymierzonych wyłącznie w bakterie patogenne, np. enzybiotyków.

Rozwój bardzo specyficznych leków antybakteryjnych eliminujących tylko niekorzystne bakterie bez usuwania pozostałych bakterii mających dobry wpływ na naszą skórę trwa już od wielu lat. Enzybiotyki stanowią nowoczesną i bezpieczną alternatywę dla terapii antybiotykowych, nie przyczyniają się do rozwoju antybiotykoodporności i zanieczyszczenie środowiska antybiotykami.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 09:00 do 09:50
Spotkanie festiwalowe Słodki problem - stały monitoring glikemii jako element opieki nad pacjentem diabetologicznym

Każdego roku w Polsce i na świecie wzrasta ilość osób chorych na cukrzycę. Samokontrola glikemii jest ważnym elementem, który stanowi integralną część leczenia tej jednostki
choronbowej. Stały monitoring glikemii przez zastosowanie systemów monitorowania glikemii metodą skanowania (flash glucose monitoring) i ciągłego monitorowanie glikemii (continuous glucose monitoring) daje pacjentowi informację jak należy modyfikować wielkość i rodzaj posiłków oraz w jakim stopniu aktywność fizyczna wpływa na utrzymanie prawidłowych parametrów.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 09:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Dziecięca Akademia Ratownictwa

Zostań małym ratownikiem!

Weź udział w wyjątkowych warsztatach i poznaj tajniki udzielania pierwszej pomocy. Nauczysz się, jak prawidłowo zakładać opatrunki i zabezpieczać drobne rany – wszystko w formie zabawy i pod czujnym okiem instruktorów.

Zabierz ze sobą mamę, tatę lub starsze rodzeństwo – będą Twoimi „poszkodowanymi”, którym pomożesz jako prawdziwy ratownik!

Czeka Was wspólna przygoda i ważna lekcja, którą zapamiętacie na długo.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:00
  • sob., 2025-09-27 11:30 do 12:30
  • sob., 2025-09-27 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Granice śmierci: etyczna i prawna rola pielęgniarki w procesie kwalifikacji dawcy

Wykład dotyka trudnych, ale niezwykle istotnych zagadnień związanych z końcem życia i decyzjami o dawstwie narządów. To temat, który łączy w sobie wiedzę medyczną, wrażliwość etyczną oraz odpowiedzialność prawną – szczególnie w pracy personelu pielęgniarskiego.

W trakcie spotkania poruszymy m.in. następujące kwestie:
- Jak pielęgniarka uczestniczy w identyfikacji potencjalnych dawców i komunikacji z rodziną?
- Co mówią przepisy o „zgodzie domniemanej” i jak to wygląda w praktyce klinicznej?
- Jak zadbać o godność osoby zmarłej w kontekście procedur medycznych?

Wykład będzie okazją do refleksji nad granicą życia i śmierci oraz nad miejscem, jakie w tym procesie zajmuje pielęgniarka – jako specjalistka, ale też jako człowiek towarzyszący rodzinie w jednym z najtrudniejszych momentów.

Spotkanie skierowane jest zarówno do osób pracujących lub uczących się w zawodach medycznych, jak i wszystkich zainteresowanych tematyką śmierci mózgowej, transplantologii oraz roli, jaką pełni zespół medyczny w całym procesie kwalifikacji dawcy.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:30
Spotkanie festiwalowe Położnictwo w erze smartfonów – aplikacje, które warto znać

W dobie cyfryzacji coraz więcej kobiet korzysta z aplikacji mobilnych wspierających zdrowie i macierzyństwo. W trakcie wykładu zaprezentujemy innowacyjne narzędzia cyfrowe, które pomagają monitorować ciążę, przygotować się do porodu i dbać o zdrowie noworodka. Uczestnicy dowiedzą się, które aplikacje są najbardziej wartościowe i jak mogą ułatwić codzienne życie przyszłych i świeżo upieczonych rodziców. Zajęcia skierowane są zarówno do kobiet planujących macierzyństwo, przyszłych rodziców, osób pracujących z pacjentkami w ciąży i wszystkich zainteresowanych nowymi technologiami w tematyce zdrowia.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:30
Spotkanie festiwalowe Trauma w genach – jak doświadczenia kształtują nasz epigenom i co możemy z tym zrobić

Pojęcie traumy międzypokoleniowej odnosi się do zjawiska, w którym skutki traumatycznych wydarzeń doświadczonych przez jedną generację mogą wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne ich potomstwa. Po raz pierwszy zostało ono opisane w 1967 roku przez Vivian Rakoff, która zaobserwowała wzrost częstości występowania zaburzeń psychicznych u dzieci ocalałych z Holokaustu.

Jak to możliwe? Badania pokazują, że doświadczenia takie jak wojny, przemoc czy katastrofy mogą powodować zmiany w ekspresji genów – bez zmiany samego DNA – poprzez mechanizmy epigenetyczne. Te zmiany (tzw. modyfikacje epigenetyczne) mogą być przekazywane kolejnym pokoleniom, nawet jeśli potomkowie nie doświadczyli traumy bezpośrednio.

Jednym z kluczowych mechanizmów mogących odpowiadać, że proces dziedziczenia traumy jest metylacja DNA, która wpływa na to, jak „aktywny” jest dany gen. Na przykład, dzieci kobiet będących w ciąży podczas ludobójstwa w Rwandzie, wykazywały wyższy poziom zaburzeń lękowych i depresji oraz zmiany we wzorcu metylacji w genach odpowiedzialnych za reakcje na stres.

W czasie wykładu poruszane zostanie również kwestia biologicznej roli powstawania modyfikacji epigenetycznych. Czy zmiany te zawsze są jednoznacznie negatywne? 

Nowe badania pokazują także, że stres może wpływać nie tylko na komórki rozrodcze matki ale również ojców – poprzez tzw. pęcherzyki zewnątrzkomórkowe (EV), przekazywane są informacje o stresie do plemników. Zmiany te zostały udokumentowane w badaniach nad mikroRNA plemników.

W trakcie wykładu przyjrzymy się również roli psychoterapii w kształtowaniu epigenomu. Leczenie zaburzeń takich jak PTSD (zespół stresu pourazowego) czy osobowość podtypu granicznego (ang. borderline personality disorder) może prowadzić do „odwrócenia” zmian epigenetycznych, co pokazuje potencjał psychoterapii nie tylko w leczeniu objawów, ale także do biologicznego „usuwania” śladów traumy i kształtowania zdrowia psychicznego przyszłych pokoleń.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 10:50
Spotkanie festiwalowe Tajemnice wewnętrznego zegara: jak cykl dobowy wpływa na nasz mózg

Czy czujesz się zmęczony, mimo że spałeś jak niemowlę? A może masz kłopoty ze skupieniem się, waga ani drgnie, a nastroje szaleją? Winowajcą może być Twój wewnętrzny zegar biologiczny! W dzisiejszym świecie, w którym sztuczne światło, jet lag oraz ekrany smartfonów i telewizorów dominują nad naturalnym rytmem dnia i nocy, nasze organizmy są bardziej rozregulowane niż kiedykolwiek.

Ten wykład to podróż w głąb niewidzialnych mechanizmów, które kontrolują niemal każdą komórkę naszego ciała. Wspólnie odkryjemy, jak działa rytm dobowy. Omówimy dlaczego zaburzenia rytmu dobowego to coś więcej niż tylko problem ze snem. Porozmawiamy o zaskakujących powiązaniach między rozregulowanym zegarem biologicznym a poważnymi chorobami układu nerwowego takimi jak Depresja, choroba Alzheimera czy nawet Zaburzenia ze Spektrum Autyzmu.

Zrozumienie subtelnych powiązań pomiędzy wewnętrznym zegarem biologicznym, wpływem na nasz mózg, a także cały organizm, to pierwszy krok do odzyskania kontroli nad własnym zdrowiem. Dowiesz się, jakie są najczęstsze "rozpraszacze" naszego zegara biologicznego i co możemy zrobić, aby ponownie zsynchronizować nasze ciało z naturalnym rytmem życia.

Omówione zostaną najnowsze odkrycia naukowe związane z zaburzeniami zegara biologicznego i chorobami układu nerwowego, a także przedstawione będą obecnie dostępne strategii wsparcia. Porozmawiamy o praktycznych rozwiązaniach, które mogą pomóc w harmonizacji rytmu dobowego, poprawie jakości snu i codziennego funkcjonowania zarówno w zdrowiu jak i chorobie.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 11:00 do 11:50
Spotkanie festiwalowe Technologie medyczne przyszłości – jak inżynieria zmienia opiekę zdrowotną

Inżynieria biomedyczna to dziedzina, która każdego dnia zmienia nasze podejście do zdrowia i leczenia chorób. Podczas spotkania pokażemy, jak zaawansowane technologie – takie jak robotyka chirurgiczna, sztuczna inteligencja w diagnostyce czy implanty drukowane w 3D – wspierają lekarzy i pacjentów. Uczestnicy dowiedzą się, jak działają nowoczesne sensory monitorujące stan zdrowia, zobaczą na żywo przykłady urządzeń, które zmieniają oblicze rehabilitacji i leczenia przewlekłych schorzeń. Przedstawimy również działania EMBS IEEE – największej na świecie organizacji zrzeszającej inżynierów biomedycznych – która wspiera rozwój innowacyjnych technologii medycznych oraz promuje edukację i współpracę między naukowcami, lekarzami i inżynierami. To idealna okazja, by przekonać się, że przyszłość medycyny to interdyscyplinarna współpraca!

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 11:00 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Dziecięca Akademia Ratownictwa

Zostań małym ratownikiem!

Weź udział w wyjątkowych warsztatach i poznaj tajniki udzielania pierwszej pomocy. Nauczysz się, jak prawidłowo zakładać opatrunki i zabezpieczać drobne rany – wszystko w formie zabawy i pod czujnym okiem instruktorów.

Zabierz ze sobą mamę, tatę lub starsze rodzeństwo – będą Twoimi „poszkodowanymi”, którym pomożesz jako prawdziwy ratownik!

Czeka Was wspólna przygoda i ważna lekcja, którą zapamiętacie na długo.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:00
  • sob., 2025-09-27 11:30 do 12:30
  • sob., 2025-09-27 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Nerki – oczyszczalnia odpadów czy biologiczna fabryka?

Spotkanie będzie wykładem mającym przybliżyć, osobom niezwiązanym zawodowo z medycyną, funkcje nerek ze szczególnym uwzględnieniem jej funkcji wewnątrzwydzielniczej. W powszechnym rozumieniu nerka jest istotnym narządem oczyszczającym krew z toksycznych produktów przemiany materii. Pozostałe jej role nie są powszechnie znane – są to między innymi regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej, przekształcanie 25-hydroksykalcyferolu do aktywnej postaci witaminy D, synteza erytropoetyny stymulującej proces krwiotworzenia w szpiku kostnym oraz regulacja ciśnienia tętniczego poprzez układ RAAS w zależności od wolemii. Podczas wykładu zostanie wyjaśniona rola każdego z tych mechanizmów w utrzymaniu homeostazy.

Celem spotkania jest promocja wiedzy o wielokierunkowym działaniu nerek i uświadomienie widowni jak ważna jest troska o ich kondycję, w obliczu możliwych powikłań niewydolności nerki.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Czym jest tkanka tłuszczowa? O jej funkcji i wpływie na zdrowie

Każdy z nas wie co to tkanka tłuszczowa, większość z nas wie jaką ma rolę. Jednak jak każdy temat, ten również potrafi zaskoczyć. Jej podstawowa funkcja obejmuje termoizolację i magazynowanie energii, natomiast gdy spojrzymy na temat szerzej, okazuje się, że jako tkanka ma zawiłą funkcję regulacyjną m.in. poprzez produkcję hormonów czy zarządzanie stanem zapalnym.

Wykład ten jest kierowany do każdej osoby, tej powiązanej i niepowiązanej z medycyną. Wyjaśnione zostaną mechanizmy i funkcje tkanki tłuszczowej, przedstawione najświeższe badania oraz perspektywy naukowe, jak również liczne ciekawostki – wszystko to w przystępnej dla słuchacza formie. Wszystko to, aby móc głębiej zrozumieć wpływ nadmiernej masy ciała na nasze zdrowie i długofalowe konsekwencje jego zaniedbania.

Wykład będzie trwał od 15 do 25 minut, w ramach którego będzie można zadawać pytania, jak i porozmawiać z prezenterem po zakończeniu wystąpienia.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 13:00 do 13:50
Spotkanie festiwalowe Dziecięca Akademia Ratownictwa

Zostań małym ratownikiem!

Weź udział w wyjątkowych warsztatach i poznaj tajniki udzielania pierwszej pomocy. Nauczysz się, jak prawidłowo zakładać opatrunki i zabezpieczać drobne rany – wszystko w formie zabawy i pod czujnym okiem instruktorów.

Zabierz ze sobą mamę, tatę lub starsze rodzeństwo – będą Twoimi „poszkodowanymi”, którym pomożesz jako prawdziwy ratownik!

Czeka Was wspólna przygoda i ważna lekcja, którą zapamiętacie na długo.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 10:00 do 11:00
  • sob., 2025-09-27 11:30 do 12:30
  • sob., 2025-09-27 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Mysz w depresji? Czego mogą nauczyć nas zwierzęce modele tej choroby?

Depresja, najczęstsza choroba psychiczna na świecie, jest na tyle złożona, że jej mechanizmy wciąż nie są w pełni poznane. W badaniach nad jej przyczynami i skutecznymi terapiami istotną rolę odgrywają modele zwierzęce, zwłaszcza myszy i szczury. Dzięki nim naukowcy mogą analizować wpływ czynników genetycznych i środowiskowych oraz leków na funkcjonowanie układu nerwowego. Choć nie mamy pełnego wglądu w to, jak zwierzęta odczuwają stres i depresję, to wiele objawów można odnosić do odczuwanych przez ludzi.

Wykład przybliży, jak wygląda praca w laboratorium i jakie odkrycia zawdzięczamy "smutnym myszom".

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 13:00 do 13:50
Spotkanie festiwalowe Ludzki wirus niedoboru odporności – czy nadal jest realnym zagrożeniem?

Spotkanie będzie wykładem mającym zaznajomić widownię z niepokojącą sytuację epidemiczną wirusa HIV w Polsce. W ciągu ostatnich dziesięciu lat liczba rocznych wykrywanych zachorowań wzrosła dwukrotnie, a perspektywa skutecznego szczepienia lub leczenia eradykujące wirusa z organizmu człowieka nie jest bardzo bliska. Z tego powodu niezmiernie ważna jest edukacja zwiększająca powszechną wiedzę o wirusie HIV – jego transmisji, objawach i możliwym leczeniu.

Podczas spotkania zostanie omówiona krótko historia epidemii wirusa, jego epidemiologia, możliwości zarażenia się, wpływ na układ immunologiczny człowieka i jego konsekwencje w postaci progresji choroby do AIDS. Uwaga zostanie zwrócona na możliwości prewencji zakażenia, a także dużą wartość bezpłatnych, anonimowych badań w kierunku zakażenia wirusem.

Celem spotkania jest zwiększenie świadomości widowni na temat wirusa HIV, zachęcenie słuchaczy do działań ograniczających możliwość zachorowania, a także próba ograniczenia stygmatyzacji chorych, którzy, często z powodu niewiedzy i strachu, dalej spotykają się z dyskryminacją i nie ujawniają się z chorobą.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 14:00 do 14:50
Spotkanie festiwalowe Pysznej kapucziny życzę – dlaczego Włosi piją cappuccino tylko do południa?

Każda kultura ma typowe dla siebie wzorce i rytuały. Wiele z nich dotyczy spożywania posiłków. Choć dziś z łatwością podważamy wzorce kulturowe, część z nich jest wynikiem wielopokoleniowych obserwacji, a więc nie bierze się znikąd.

Przykład włoskiego napoju kawowo-mlecznego jest dobrym punktem wyjścia dla rozważań o tym, dlaczego faworyzujemy pewne składniki żywności nad inne. Omówiona zostanie kwestia własnych preferencji smakowych – dlaczego ktoś uwielbia brokuły, a ktoś inny nienawidzi kolendry? Przedstawiona zostanie różnica między nietolerancją a alergią pokarmową. Intelektualne cappuccino wypijemy na skrzyżowaniu szlaków, gdzie archeologia spotyka się z ewolucją, a antropologia z fizjologią.

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 14:00 do 14:50
Spotkanie festiwalowe Kryminalne zagadki IMDiK

Weź udział w warsztatach „Kryminalne zagadki IMDiK” i odkryj, jak nauka pomaga rozwiązywać zagadki! Poznaj techniki analizy DNA, naucz się rozpoznawać odciski palców i połącz dowody niczym prawdziwy śledczy

W instytucie doszło do tajemniczej kradzieży. Łupem padły tajne wyniki badań. Sprawa wstrząsnęła środowiskiem naukowym – dostęp do laboratorium miało zaledwie kilka osób, a w pobliżu miejsca przestępstwa znaleziono fragmenty materiału biologicznego oraz odciski palców. Na miejsce zostaje wezwany zespół młodych badaczy – uczestników warsztatów – których zadaniem będzie wskazanie sprawcy na podstawie dostępnych poszlak i zastosowania podstawowych technik kryminalistycznych.

Warsztaty rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem teoretycznym, podczas którego uczestnicy poznają podstawy analizy DNA, technik elektroforezy, a także metod identyfikacji odcisków palców. Omówione zostają również przykłady praktycznego wykorzystania biotechnologii w rozwiązywaniu przestępstw – od analizy śladów biologicznych po profilowanie genetyczne.

Następnie uczestnicy zostają podzieleni na zespoły dochodzeniowe i otrzymują „kartę sprawy” – fikcyjny opis miejsca przestępstwa, sylwetki podejrzanych oraz próbki dowodów. W części praktycznej uczestnicy wykonują symulację elektroforezy DNA: porównują wzory „próbki z miejsca zbrodni” z profilami DNA podejrzanych (przy użyciu przygotowanych modeli papierowych lub barwników). Dodatkowo uczą się pobierać odciski palców i analizować ich wzory, porównując je z zabezpieczonym odciskiem z miejsca zdarzenia.

Każdy zespół analizuje poszlaki, łączy fakty i wskazuje sprawcę. Uzasadnienie decyzji musi opierać się na danych biologicznych oraz logicznym rozumowaniu. Na zakończenie warsztatów odbywa się wspólne omówienie wyników, podsumowanie zdobytej wiedzy oraz krótkie wprowadzenie do zaawansowanych technik kryminalistycznych wykorzystywanych we współczesnej biotechnologii (m.in. analiza STR, PCR, sekwencjonowanie DNA).

Warsztaty rozwijają umiejętność pracy zespołowej, krytycznego myślenia i analizowania danych biologicznych. Dzięki połączeniu elementów nauki i zabawy uczestnicy nie tylko poznają fascynujący świat biotechnologii, ale także odkrywają, jak nauka może pomagać w rozwiązywaniu realnych problemów.

Uwaga! Warsztaty dla osób w wieku 15-19 lat. Obowiązują zapisy (dostępne na imdik.pan.pl we wrześniu).

Nauki medyczne
  • sob., 2025-09-27 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Czy można umrzeć od stresu? – o zespole złamanego serca i innych zjawiskach

Stres nie musi zabić od razu, ale jego siła potrafi dosłownie zatrzymać serce. Prezentacja przybliża zjawisko „zespołu złamanego serca” – kardiomiopatii Takotsubo – które występuje u osób przeżywających skrajne emocje, jak strata bliskiej osoby czy szokujące wiadomości.

Pokazujemy, jak układ współczulny i hormony stresu (kortyzol, adrenalina) wpływają na mięsień sercowy, prowadząc do objawów przypominających zawał. Omówimy także neurobiologiczne podstawy innych psychosomatycznych konsekwencji przewlekłego stresu, w tym udarów stresowych, osłabienia odporności, zaburzeń snu, a także somatyzacji objawów lękowych. Granica między „psychicznym” a „fizycznym” przestaje istnieć, kiedy emocje uruchamiają realne zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, nerwowym i immunologicznym.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 10:00 do 10:50
Spotkanie festiwalowe Witamy na świecie wnuki: warsztaty dla przyszłych babć i dziadków

Spotkanie składa się z trzech części.

1. Jak dziś wygląda poród? Nowe trendy w opiece okołoporodowej – opowiemy o tym, jak zmieniła się opieka okołoporodowa w porównaniu z tą sprzed kilkudziesięciu lat oraz o tym czego młodzi rodzice mogą dziś spodziewać się na sali porodowej. Zwrócimy szczególną uwagę na kwestie niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego oraz pozycji porodowych innych niż horyzontalna („na plecach”).

2. Jak opiekować się maluchem i jego mamą? Przyszłych dziadków zapoznamy z najnowszymi zaleceniami dotyczącymi pielęgnacji noworodków. Skupimy się na pielęgnacji kikuta pępowiny oraz skóry dziecka, omówimy zasady zapobiegania zespołowi nagłej śmierci łóżeczkowej, poruszymy także kwestię szczepień ochronnych dzieci. Zajmiemy się także opieką nad młodą mamą w połogu. Pomożemy zrozumieć zmiany hormonalne zachodzące w ciele kobiety po porodzie i związane z nimi wahania nastroju. Opowiemy o depresji poporodowej – na jakie objawy zwracać uwagę i gdzie ewentualnie szukać pomocy. Doradzimy też, jak wspierać mamy karmiące piersią.

3. Jak rozmawiać z młodymi rodzicami, żeby chcieli słuchać? W tej części spotkania opowiemy o takich sposobach komunikowania chęci pomocy ze strony dziadków, aby młodzi rodzice nie czuli, że nią przytłoczeni. Zaproponujemy uczestnikom zabawę w odgrywanie scenek komunikacyjnych, podczas których będziemy analizować skuteczne i mniej skuteczne sposoby komunikacji.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 10:00 do 12:00
Spotkanie festiwalowe Od traumy do choroby – gdy ciało mówi za duszę

Trauma, stres i ból emocjonalny. W tej prezentacji przeanalizujemy mechanizmy, dzięki którym trauma w dzieciństwie czy trudne przeżycia psychiczne w późniejszym życiu mogą wpływać na zdrowie somatyczne. Od zaburzeń immunologicznych, przez przewlekłe stany zapalne, aż po nowotwory – układ nerwowy i odpornościowy nie działają w izolacji.

Wyjaśnimy, jak nauka tłumaczy związek między doświadczeniami życiowymi a procesami biologicznymi, takimi jak apoptoza, stan zapalny, zmiany immunologiczne, epigenetyczne i inne. Podkreślimy też znaczenie wsparcia psychicznego i integracyjnego podejścia do zdrowia.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 11:00 do 11:50
Spotkanie festiwalowe Otyłość: stres i ciało pod ostrzałem

Walka z otyłością to nie tylko historia fizyczna, ale także psychiczna. Stres, traumy i napięcie emocjonalne mogą uruchamiać kaskadę biologiczną prowadzącą do przewlekłych stanów zapalnych, insulinooporności i zespołu metabolicznego. Omówimy rolę kortyzolu, osi HPA oraz adipokin – substancji wydzielanych przez tkankę tłuszczową, które wpływają na mózg, odporność i metabolizm. Zastanowimy się, dlaczego niektóre osoby, mimo diet i terapii, nie mogą trwale schudnąć – i co wspólnego mają z tym emocje, traumy z dzieciństwa i poczucie braku bezpieczeństwa.

Ta prezentacja to opowieść o ciele pod wpływem stresu – i o szansach na odzyskanie równowagi.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Ciało, które śpiewa ból. Psychiczna cena przemocy i fibromialgia

W tej prezentacji przyjrzymy się, jak trauma, przemoc i przewlekły stres wpływają na działanie mózgu, układu odpornościowego i mechanizmy percepcji bólu. Wyjaśnimy, czym jest centralna sensytyzacja – stan, w którym układ nerwowy staje się nadwrażliwy, interpretując nawet neutralne bodźce jako bolesne. Omówimy także rolę neurozapalnych szlaków, nadreaktywności osi HPA i dysregulacji układu serotoninowego. Przeanalizujemy, jak emocje i przeżycia „zapisują się” w ciele, prowadząc do przewlekłego bólu, zmęczenia, a także objawów depresyjnych i lękowych – oraz jakie są możliwości wsparcia osób cierpiących na to trudne do zdiagnozowania schorzenie.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 13:00 do 13:50
Spotkanie festiwalowe Zawiedzione relacje, nadwyrężone ciało – psychosomatyka cierpienia

W tej prezentacji przeanalizujemy, jak stres emocjonalny, lęk przed porzuceniem i toksyczne związki wpływają na rozwój depresji czy chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto. Omówimy mechanizmy aktywacji osi HPA, wpływ chronicznego stresu na komórki odpornościowe i zaburzenia osi serotoninowej, które mogą prowadzić do depresji. Zajmiemy się także problemem traumy więzi – czym skutkuje brak bezpiecznej relacji z opiekunem lub partnerem, oraz jak można wspierać ciało i psychikę w powrocie do równowagi.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 14:00 do 14:50
Spotkanie festiwalowe XX i XY – kto rozdaje karty? Rola genów, hormonów i ich zaburzeń w różnicowaniu płci

Biologia płci to nie tylko prosta gra chromosomów XX i XY. Rola genów (np. SRY), hormonów (testosteronu, estrogenu) i ich wpływu na rozwój mózgu i ciała jest złożona i fascynująca.

W tej prezentacji odkrywamy, jak dochodzi do różnicowania płci – od zapłodnienia po dojrzewanie. Poruszamy temat zaburzeń rozwoju płci, takich jak zespół niewrażliwości na androgeny oraz znaczenie środowiska hormonalnego w kształtowaniu tożsamości. Przyglądamy się też płci mózgu – czy różnice między kobietami a mężczyznami są wrodzone, czy nabyte? I co dzieje się, gdy organizm nie „gra” zgodnie z planem genetycznym?

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 15:00 do 15:50
Spotkanie festiwalowe Płeć pod mikroskopem – co naprawdę decyduje, czy jesteśmy kobietą czy mężczyzną?

Czy płeć jest zapisana w DNA, kształtowana przez hormony, czy też przez mózg i doświadczenia? W tej prezentacji rozbieramy płeć na czynniki pierwsze. Zaczniemy od podstaw genetycznych (chromosomy X i Y), przez różnicowanie narządów płciowych, aż po wpływ hormonów na strukturę mózgu. Poruszymy temat interseksualności, transseksualizmu i neurobiologicznych podstaw tożsamości płciowej. Pokażemy, jak złożony jest to proces – obejmujący nie tylko biologię, ale i kulturę, wychowanie, przeżycia.

Nauki medyczne
  • ndz., 2025-09-28 16:00 do 16:50

©2025 Festiwal Nauki