Wydział Orientalistyczny

During the course of this lecture, the audience will have the opportunity to interact with copies of different objects from ancient Egypt.

The goal of this lecture is to introduce people to the concepts of ‘talking objects’ from ancient Egypt, that is the idea that all archaeological finds ‘speak for themselves’ if one lets them. The notion of how they could possibly ‘speak’ to ancient Egyptians will also be demonstrated through explaining the ancient settings of the objects.

Special attention will be paid to the material the objects are made out of, as these give a great detail of information about the intentions of Egyptians about the purpose of the objects.

Język aramejski przez wieki uważany był za język martwy, jednak dzięki nieustraszonym podróżnikom, a później także misjonarzom na Bliski Wschód odkryty został w swojej nowożytnej fazie. Obecnie wiemy, że nowoaramejski składa się z czterech podgrup językowych, których użytkownicy zamieszkują tereny rozciągające się od Syrii po Khuzestan w Iranie, a także wiele krajów Europy, Stany Zjednoczone i Australię, dokąd zawędrowali w poszukiwaniu bezpiecznej przystani. Użytkownikami nowoaramejskiego są żydzi, chrześcijanie obrządku wschodniego i mandejczycy, zaś rzadkie dialekty, którymi się posługują wpisane są na światową listę UNESCO jako języki zagrożone wyginięciem. Stąd też przez samych członków społeczności oraz przez naukowców z całego świata podejmowane są wysiłki na rzecz dokumentacji nie tylko języka, ale także całego dziedzictwa kulturowego wspólnot nowoaramejskich. W tej prezentacji opowiem o badaniach terenowych przeprowadzonych wśród społeczności chrześcijańskiej z północnego Iraku, w czasie której zgromadzony został bogaty materiał audio-wizualny, dokumentujący językową i kulturową rzeczywistość społeczności.

Miasteczko Diyana (kurd. Soran) w północno-wschodnim Iraku położone jest w górzystej okolicy Autonomicznego Regionu Kurdystanu. Obok muzułmańskich Kurdów zamieszkują je chrześcijanie Asyryjskiego Kościoła Wschodniego, mówiący lokalnym dialektem języka nowoaramejskiego. Przybyli tu, podobnie jak mieszkańcy wielu sąsiednich miasteczek i wsi, w dawnych czasach z innego górzystego regionu Hakkari w Turcji, a obecne granice polityczne przecinają tereny ich dawnej duchowej ojczyzny, rozciągającej się od południowo-wschodniej Turcji, przez północny Irak i aż do równiny Mosul na południu po północno-zachodnie tereny Iranu. Tereny te nowoaramejscy chrześcijanie nazywają Aszuristanem, wywodzą bowiem swoje pochodzenie od potomków Imperium Asyryjskiego. We współczesnym świecie stanowią mniejszość etniczną, religijną, kulturową i językową nie tylko w Iraku, ale także w diasporze. Oprócz ojczystego dialektu nowoaramejskiego świetnie znają kurdyjski i arabski, a ich codzienność łączy funkcjonowanie w nowoczesnym świecie z poszanowaniem dla kultury i tradycji. I tak w miasteczku Diyana skorzystać można z superszybkiego internetu, podczas gdy w przydomowym piecu wypiekany jest tradycyjny chleb. W czasie swojej prelekcji zaprezentuję kilka aspektów świata nownoaramejskich chrześcijan z Diyany, do którego zechcieli mnie przyjąć i o nim opowiedzieć.

Warsztaty alfabetu hangul mają na celu wprowadzenie uczestników w świat języka i kultury koreańskiej poprzez zaznajomienie z koreańskim systemem pisma. Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z podstawami czytania i pisania za pomocą alfabetu hangul. Warsztaty rozpoczną się od zapoznania uczestników z podstawowymi informacjami na temat alfabetu hangul: pochodzenie, historia i znaczenie tego systemu pisma dla kultury koreańskiej. Kolejnym krokiem będzie nauka poszczególnych liter. W tym celu uczestnicy będą ćwiczyć identyfikowanie dźwięków z poszczególnymi literami. Podczas nauki alfabetu zostanie przedstawiony sposób i porządek rysowania kresek, ćwiczenia w pisaniu i czytaniu poszczególnych liter. Następnie omówimy kombinacje i składanie liter w bloki sylabowe, a po nabyciu tych umiejętności, uczestnicy będą odczytywać proste wyrazy, a następnie proste zdania zapisane hangulem. Punktem kulminacyjnym będzie zapisywanie swojego imienia po koreańsku. Oprócz nauki alfabetul, uczestnicy poznają podstawy etykiety koreańskiej, czyli podstawowe zwroty oraz sposoby witania innych osób w zależności od wieku, statusu społecznego i sytuacji. Warsztaty pomogą zrozumieć zasady formalności obowiązujące w koreańskiej kulturze, istotność hierarchii wiekowej i szacunek dla starszych oraz zapoznają ze sposobami postępowania w różnych sytuacjach społecznych, jak np. podawanie i odbieranie prezentów, dziękowanie, przepraszanie, żegnanie się i wiele innych. Uczestnicy dowiedzą się, jak wyrażać szacunek i uprzejmość, używając odpowiednich zwrotów i form grzecznościowych. Te podstawowe informacje na temat nauki alfabetu hangul i etykiety koreańskich powinny pomóc uczniom w zrozumieniu koreańskiej kultury i komunikacji oraz zachęcić do dalszej nauki.

Na lekcji pokazowej wykorzystane zostaną zarówno klasyczne, jak i nowoczesne metody nauczania. Uczestnicy otrzymają karty pracy, na których będą zapisywać jikoshо̄kai, czyli ‘przedstawienie się’. Podamy nasze imię i nazwisko (lektorka zapisze je dla uczestników japońskim sylabariuszem - katakaną), a także kraj i miasto pochodzenia. Nauczymy się liczyć do stu (ale spokojnie, będzie nam potrzebne tylko dziesięć słówek ! ), i podamy swój wiek. Liczby i cyfry przydadzą się także, by powiedzieć „Jestem w X klasie”. Oprócz tych zdań nauczymy się także podstawowych wyrażeń grzecznościowych (proszę, przepraszam, itp.). Nowoczesne metody dydaktyczne to na przykład Kahoot i Quizlet, które posłużą do wprowadzenia i zebrania w jedno miejsce słownictwa. Na koniec zajęć zagramy także w grę planszową.

W pierwszej połowie XIII wieku (1236 r.), po bitwie pod Kiriną, wygranej nad królem ludu Sosso, Sumanguru Kanté, założyciel i cesarz Imperium Mali, Sundiata Keïta zwołał walne zgromadzenie przywódców ludu Mandé i ich sojuszników. Przedstawiono wówczas kartę praw ludów Mandé której celem było umocnienie trwałego pokoju w Imperium. Karta została uroczyście proklamowana w Kurukan Fuga, położonym w górnym dorzeczu Nigru, pomiędzy obecną Gwineą a Mali.

Karta zawierała preambułę oraz rozdziały przedstawiające prawa, które miały obowiązywać w życiu publicznym, społecznym i rodzinnym. Pierwsze zdanie, to „Każde życie ludzkie jest życiem”. Karta mówiła o prawie do życia i do nietykalności fizycznej, o pokrewieństwie między ludźmi, o zniesieniu niewolnictwa, o szacunku wobec kobiet oraz ich prawie do uczestnictwa w życiu publicznym, o obowiązku wspólnoty wobec osieroconych dzieci, a także opiece nad cudzoziemcami i poszanowaniu przyrody.

Karta Kurukan Fuga, to jedna z pierwszych deklaracji praw człowieka, nazywana także najstarszą konstytucją świata. Powstała na kilka stuleci przed europejskimi i amerykańskimi dokumentami, które normowały organizację władzy i ustanawiały ograniczenia i obowiązki, obronę praw człowieka i swobód obywatelskich. Bardziej nowoczesny tekst nie powstał nigdzie na świecie do dziś. W 2009 roku Karta została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości, prowadzoną przez UNESCO.

Znieważanie ludzi (zarówno jednostek, jak i grup) poprzez odwoływanie się do potrzeb fizjologicznych – głównie defekacji, wydalania i prokreacji – było i jest dość powszechne w różnych kulturach. Nie jest też tajemnica, że sposoby zaspokajania tych potrzeb (a zwłaszcza okoliczności ich zaspokajania) potrafią znacznie różnić się w zależności od czasu i miejsca. W literaturze perskiej, zwłaszcza polemicznej, nie były rzadkością odwołania się do tego typu potrzeb i czynności, czy to w ramach snutych opowieści, pouczających paraboli, czy też właśnie w celu ośmieszenia bądź obrażenia kogoś. W dziewiętnastym wieku, na skutek intensyfikacji kontaktów z Europą, pojawia się również większa świadomość, że w innych krajach potrzeby fizjologiczne bywają zaspokajane odmiennie niż w Persji.

Sprawia to, że w piśmiennictwie politycznym i społecznym (również w zachowanych przemówieniach) oprócz „zwykłych” odniesień do potrzeb fizjologicznych, odnajdujemy również nawiązania do zaspokajania ich „na modłę europejską”. Jest ono często wyśmiewane, bądź to jako dziwactwo, bądź też jako przykład powierzchownej (choć dotyczącej sfery intymnej) modernizacji i westernizacji. Budziło też niekiedy sprzeciw wynikający z pobudek religijnych.

Podczas spotkania przyjrzymy się kilku przykładom odniesień do potrzeb fizjologicznych w literaturze społecznej i politycznej Iranu przełomu XIX i XX wieku. Pochodzić będą zarówno z prozy, jak i z poezji. Kilka krótszych utworów przeczytamy w całości, oczywiście w tłumaczeniu na język polski. Zobaczymy, jak się do tej sfery życia ludzkiego odwoływano, a także pokusimy się o pewne porównania ze współczesnymi polemikami społecznymi i politycznymi – tak z Iranu, jak i z innych krajów, w szczególności Polski.

W prelekcji może zostać wykorzystana prezentacja Powerpoint. W cytowanych tekstach źródłowych pojawiają się wulgaryzmy.

Lekcja będzie polegać na interakcji pomiędzy prowadzącymi a uczniami. Uczesntcy będą uczestniczyć w rozwiązywaniu problemów, zadanych w zajmujący i zabawny sposób. Będzie też rozbrajanie stereotypów dotyczących języka perskiego i jego użytkowników. Podkreślanie analogii między perskim a polskim i pozostałymi językami europejskimi. Także uwagi o kontaktach językowych Polaków i Persów w przeszłości. Zwięzły opis głównych zasad języka perskiego, trochę słówek i krótkich zwrotów, przydatnych na co dzień (powitanie, przedstawienie się, liczenie do dziesięciu, zwroty grzecznościowe). Sprytne sposoby na szybkie nauczenie się dźwięków języka perskiego niewystępujących w polskim. Trochę informacji o perskim slangu szkolnym z Iranu. Zwrócenie uwagi na elementy mowy ciała i gestykulacji różnej od polskiej. Wszystko ilustrowane próbkami pisma i kaligrafii. Celem będzie oswojenie z językiem oddalonej i egzotycznej cywilizacji, jednak bliskim nam ze względu na wspólne korzenie i liczne kontakty w przeszłości. Zastosowanie prezentacji i działań aktywizujących z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych.