polski

Debata skupi się na kluczowych wyzwaniach oraz możliwych rozwiązaniach związanych z osiągnięciem neutralności klimatycznej, czyli równowagi między emisją gazów cieplarnianych a ich pochłanianiem. Jest ona niezbędna do ograniczenia globalnego ocieplenia i uniknięcia groźnych dla nas wszystkich skutków.

Temat debaty jest niezwykle istotny z kilku powodów. Po pierwsze, zmiany klimatyczne są coraz bardziej odczuwalne na całym świecie. Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów, powodzie, huragany czy susze, stanowią poważne zagrożenie dla życia ludzkiego, ekosystemów oraz gospodarek. Osiągnięcie neutralności klimatycznej jest kluczowe, aby zatrzymać ten niebezpieczny trend i zapewnić stabilność klimatyczną.

Po drugie, neutralność klimatyczna wiąże się z transformacją wielu sektorów gospodarki, takich jak energetyka, transport, rolnictwo i przemysł. Konieczne są innowacyjne technologie oraz zmiany w sposobie produkcji i konsumpcji, które pozwolą na redukcję emisji gazów cieplarnianych. Transformacja energetyczna, polegająca na przejściu z paliw kopalnych na odnawialne źródła energii, jest jednym z najważniejszych elementów tego procesu. W debacie zostaną omówione najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii energetycznych oraz wyzwania związane z ich wdrażaniem na szeroką skalę.

Po trzecie, rolnictwo i produkcja żywności również odgrywają kluczową rolę w osiąganiu neutralności klimatycznej. Sektor ten jest zarówno źródłem emisji, jak i potencjalnym pochłaniaczem dwutlenku węgla. W debacie zostaną poruszone tematy związane z zrównoważonym rolnictwem, ochroną bioróżnorodności oraz innowacyjnymi metodami produkcji żywności, które mogą przyczynić się do redukcji emisji i poprawy zdrowia ekosystemów.

Podsumowując, debata dotycząca neutralności klimatycznej ma na celu zgłębienie analizy problemów i szans związanych z jednym z najważniejszych wyzwań naszych czasów. Dyskusja pozwoli na wymianę wiedzy i doświadczeń w zakresie budowania zrównoważonej i odpornej na zmiany klimatyczne przyszłości.

PANELIŚCI

Dr hab. inż. Wojciech Bujalski, prof. PW - Instytut Techniki Cieplnej, Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa PW

Dr hab. Marcin Gołębiewski, prof. SGGW - Instytut Nauk o Zwierzętach SGGW

Prof. dr hab. Joanna Kargul - Centrum Nowych Technologii UW

Prof. dr hab. Szymon Malinowski - Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki UW

Dr hab. Ewa Zaraś (prowadzenie) - Instytut Nauk Ogrodniczych SGGW

Imiona własne, takie jak Jan Sebastian Bach, Marylin Monroe, czy też Wenecja, mają w swoich podstawowych użyciach jednoznaczne odniesienia do konkretnych bytów w rzeczywistości. Czasami jednak imiona własne pojawiają się w połączeniu z przymiotnikami oznaczającym narodowość lub miejsce i odnoszą się do kogoś innego, niż osoba nosząca dane nazwisko, lub do innego miasta niż oryginalnie określane daną nazwą.

W wykładzie przypomnę podstawowe wiadomości o imionach własnych oraz postaram się poszukać odpowiedzi na następujące pytania: Czy takie połączenia niosą ze sobą ocenę pozytywną, czy też negatywną – czy czeski Bach to gorsza wersja Bacha, czy też dorównujący mu klasą kompozytor, który żył w innym kraju? Czy można dowolnie tworzyć odniesienia tego rodzaju – czy można nazywać Wenecję Sztokholmem południa? Czy tak utworzone określenia mogą mieć tylko jeden desygnat – czy może być tylko jeden Paryż Północy, czy też kilka miast może konkurować o to miano?

Metody analizy fizykochemicznej są bardzo ważne w badaniach dzieł sztuki. Pozwalają odpowiedzieć na wiele pytań, m.in. czy wszystkie elementy badanego obrazu są oryginalne, czy niektóre fragmenty przemalowano? Czy atrament wżera się w papier? Czy obraz przykryty jest werniksem? Uczestnicy warsztatów będą mogli zaobserwować różnice we fluorescencji wzbudzonej promieniowaniem UV. Oprócz tego opowiemy o innych nieinwazyjnych technikach badań używanych przez konserwatorów sztuki do analizy struktury zabytków. Pokażemy również jak zapobiegać najczęstszym czynnikom degradacji obiektów zabytkowych, do których należą nieodpowiednie warunki wilgotnościowe, temperaturowe oraz zanieczyszczenia powietrza.

Podczas pokazu zaprezentowane zostaną rezultaty projektu RAF - Analog Space Mission, czyli analogowej bazy kosmicznej na hałdach górniczych w Bytomiu. Projekt ten był pierwszą na świecie analogową misją kosmiczną zrealizowaną na hałdach. Podczas pokazu zaprezentowany będzie również model sondy InSight. Uczestnicy misji opowiedzą o jej przebiegu, będzie również możliwość zadania pytań na temat życia w bazie kosmicznej analogowym astronautom.

W czasie warsztatów uczestnicy będą mieli możliwość zapoznania się ze specyfikę pracy w laboratorium zajmującym się badaniami z zakresu genetyki molekularnej. Wykorzystując drożdże piekarnicze jako obiekt badawczy, uczestnicy dowiedzą się jak przeprowadzić klonowanie genu, stosując podstawowe narzędzia biologii molekularnej. Uzyskają wiedzę na temat reakcji PCR, zastosowania enzymów restrykcyjnych i elektroforezy żelowej. Uczestnicy samodzielnie przeprowadzą trawienie enzymami restrykcyjnymi i rozdział elektroforetyczny fragmentów DNA w żelu agarozowym.

Skąd wiemy, że świat materialny jest zbudowany z atomów, a nie z czegoś ciągłego, co starożytni nazwali żywiołami? Wbrew nazwie, oznaczającej coś niepodzielnego, atomy są bardzo złożonymi tworami, które wciąż staramy się lepiej zrozumieć. Jest też we wszechświecie całkiem sporo obiektów, które nie są zbudowane z atomów. Naszymi opowieściami i pokazami spróbujemy nieco przybliżyć tę tematykę.

Czy wiesz, że każda chmura dymu papierosowego lub pary z e-papierosa zawiera setki substancji chemicznych, które mogą uszkadzać Twoje komórki? Palenie wyrobów tytoniowych to nałóg, który dotyka miliony ludzi na całym świecie, ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak dokładnie wpływa ono na ludzkie komórki? Na tym wykładzie przedstawimy fascynujące wyniki badań naukowych, które odkrywają mroczne tajemnice korzystania z wyrobów tytoniowych.

Substancje chemiczne zawarte w papierosach i e-papierosach, takie jak substancje smoliste, benzen, metale ciężkie czy formaldehyd, wnikają do organizmu i zaczynają swoją destrukcyjną działalność na poziomie komórkowym i molekularnym.

Dowiesz się m.in. jak dym papierosowy i para e-papierosów uszkadzają DNA, prowadząc do mutacji, które mogą skutkować rozwojem nowotworów. Poznasz mechanizmy, przez które palenie powoduje stres oksydacyjny – stan, w którym wolne rodniki uszkadzają komórki, przyczyniając się do przedwczesnego starzenia się organizmu i rozwoju chorób przewlekłych w tym chorób układu krążenia i oddechowego. Przeanalizujemy również, jak regularne palenie wpływa na układ immunologiczny, osłabiając go i zwiększając podatność na infekcje oraz inne schorzenia.

Przyjdź i dowiedz się, jak ochrona Twoich komórek może poprawić Twoje zdrowie i jakość życia. Ten wykład to doskonała okazja, aby zrozumieć, dlaczego warto zrezygnować z palenia i jak możesz zadbać o swoje zdrowie na poziomie komórkowym.

Opowieść o Agnieszce Sorel, Simonettcie Vespucci, Cecilii Gallerani, Monie Lisie, Marii Teresie Habsburg, Juliettcie Recamier i Teodorze Matejko.

Tytułowa kwadratura kwadratu polega na wskazaniu podziału pewnego kwadratu o całkowitej długości boku na różne, mniejsze kwadraty o całkowitej długości boku. W odróżnieniu od kwadratury koła jest to możliwe, ale nie tak proste, jak może sugerować nazwa. Na tych zajęciach przyjrzymy się historii zmagań z tym problemem, przedstawimy również kilka powiązanych zagadnień.

Caenorhabditis elegans jest małym (długość do 1 mm), niepasożytniczym nicieniem żyjącym w glebie. Wiele cech nicienia przyczyniło się do tego, że został on jednym z najbardziej popularnych organizmów modelowych. Przezroczyste ciało C. elegans znacząco ułatwia obserwacje mikroskopowe wszystkich jego 959 komórek somatycznych. Jedną trzecią wszystkich komórek nicienia stanowią neurony. Nicień jest dotychczas jedynym organizmem z kompletną mapą połączeń neuronalnych. Cykl życiowy nicieni jest bardzo szybki – rozwój od jaja do dorosłego organizmu wynosi około 72 godzin. Przez kolejne 3 dni pojedynczy osobnik może złożyć do 400 jaj, co znacząco ułatwia uzyskanie dużych populacji na potrzeby badań. C. elegans był pierwszym organizmem wielokomórkowym z całkowicie odczytaną sekwencją nukleotydów w jego DNA. Genom nicieni zawiera wiele genów mających swoje odpowiedniki u człowieka. Ze względu na fakt, że mutacje w wielu z tych genów skutkują rozwojem poważnych schorzeń u ludzi, nicień jest wykorzystywany jako model wielu chorób.

Spotkanie będzie składać się z wykładu oraz części praktycznej. Uczestnicy będą mogli zapoznać się z podstawowymi wiadomościami na temat nicieni: ich budową, cyklem życiowym i fizjologią. Zaprezentowany zostanie przegląd głównych odkryć naukowych dokonanych na nicieniach i najciekawsze kierunki przyszłych badań. W trakcie zajęć praktycznych uczestnicy poznają podstawowe techniki pracy z nicieniami, przeprowadzą obserwacje nicieni przy użyciu mikroskopii fluorescencyjnej, zapoznają się z podstawami genetyki klasycznej (mendlowskiej) i metodą genotypowania za pomocą techniki łańcuchowej reakcji polimerazy PCR.

W prezentacji opowiem o zaangażowaniu ekologicznym cerkwi prawosławnych. W tym celu odwołam się do moich badań terenowych w parafiach i klasztorach prawosławnych na całym świecie, w tym w społecznościach w Stanach Zjednoczonych, Grecji i innych krajach. Przedstawię istniejące tam inicjatywy ekologiczne, w tym projekty inicjowane przez cerkiew, jak również inicjatywy społeczne prowadzone przez osoby wyznania prawosławnego, które często pozostają poza widokiem hierarchii cerkiewnej. Wyjaśnię, dlaczego niektórzy prawosławni Grecy nie jedzą homarów i ośmiornic oraz jak myślenie ekologiczne kształtuje myślenie religijne. Wyjaśnię również, dlaczego wyspa Patmos w Grecji ma wiele drzew i jak jest to związane ze spowiedzią. Opowiem o moim pobycie w najbardziej ascetycznym klasztorze prawosławnym w Stanach Zjednoczonych i wyjaśnię, dlaczego nie mają tam internetu i ciepłej wody. Przedstawię pięć powodów, dla których niektórzy prawosławni unikają działań ekologicznych, a inni uważają, że ważne jest "być głębszym niż po prostu być lepszym w recyclingu".

Ten projekt otrzymał finansowanie z programu badań i innowacji Unii Europejskiej Horizon 2020 w ramach umowy grantowej Marie Skłodowska-Curie nr 847639 oraz ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Dzieci poznają budowę i działanie układu pokarmowego.  W części praktycznej przekonają się jak trawione są najważniejsze składniki pokarmu - wykonają doświadczenia chemiczne

i wcielą się w enzymy trawienne człowieka oraz obliczą długość własnego przewodu pokarmowego.

Panuje przekonanie, że promieniowanie jonizujące jest rzadko spotykane i szkodliwe. Obalimy te mity pokazując, że promieniowanie to jest w naszym życiu bardzo powszechne i na ogół zupełnie niegroźne. Z pomocą radiometru wykażemy radioaktywność rozmaitych przedmiotów codziennego otoczenia. Goście staną też przed zadaniem rozwiązania quizu o promieniowaniu, rywalizując przy tym między sobą. Dodatkowo opowiemy o działaniu elektrowni jądrowej, posługując się przy tym interaktywną układanką. W jej ułożeniu mogą pomóc nawet Ci najmłodsi.

Naukowcy z Instytutu Geofizyki Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego prowadzą różnorodne badania mające na celu określenie stanu atmosfery. Na dachu budynku wydziału znajduje się platforma pomiarowa wyposażona w najnowocześniejszą aparaturę, spełniającą najwyższe standardy infrastruktury badawczej ACTRIS. Każdego dnia gromadzi ona megabajty danych na podstawie których współczesna nauka dostarcza informacji o aerozolach atmosferycznych i ich interakcji z promieniowaniem słonecznym. Zapraszamy wszystkie osoby, które chcą na własne oczy zobaczyć m. in. jedyny w Polsce spektrometr Pandora, czy też zajrzeć do wnętrza wielokanałowego lidaru PollyXT. Zapewniamy niezapomniane przeżycia i widok na panoramę miasta z wysokości piątego piętra.

Uczysz się ciężko do klasówek, a mimo to nie dostajesz piątek? Pracujesz wiele godzin nad projektem, a on okazuje się niewypałem? Być może nie do końca wiesz jak odpowiednio zorganizować materiał, na jakich elementach skupić się najbardziej chcąc je jak najefektywniej opanować lub rozdysponować czas na poszczególne etapy działania…Twój mózg czeka aby zadziwić Cię swoim niewykorzystanym potencjałem. Dzięki kilku łatwym zadaniom dowiesz się jak dzięki odpowiednio wykorzystywanym funkcjom wykonawczym masz szansę wznieść się na wyżyny Twoich możliwości. Jako swój najlepszy menadżer będziesz efektywnie zarządzał czasem, może grupą kolegów, z którą współpracujesz i materiałem do opracowania, osiągając założony cel.

Seminarium będzie dawać możliwość dowiedzenia się czym są funkcje wykonawcze, jakie problemy napotyka się w pracy z nimi w praktyce neuropsychologicznej u dzieci i młodzieży w zaburzeniach ze spektrum autyzmu czy zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). W dalszej kolejności postaram się zachęcić do samodzielnego odkrycia w praktyce własnych możliwości w zakresie jak najpełniejszego wykorzystywania funkcji wykonawczych w codziennym życiu, w i szkole i nie tylko, podczas czytania, pisania, nauki matematyki, czy organizacji poszczególnych etapów projektu w klasie i poza nią.

Naukowcy z Instytutu Geofizyki Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego prowadzą różnorodne badania mające na celu określenie stanu atmosfery. Na dachu budynku wydziału znajduje się platforma pomiarowa wyposażona w najnowocześniejszą aparaturę, spełniającą najwyższe standardy infrastruktury badawczej ACTRIS. Każdego dnia gromadzi ona megabajty danych na podstawie których współczesna nauka dostarcza informacji o aerozolach atmosferycznych i ich interakcji z promieniowaniem słonecznym. Zapraszamy wszystkie osoby, które chcą na własne oczy zobaczyć m. in. jedyny w Polsce spektrometr Pandora, czy też zajrzeć do wnętrza wielokanałowego lidaru PollyXT. Zapewniamy niezapomniane przeżycia i widok na panoramę miasta z wysokości piątego piętra.

W referacie "Archiwum wiedzy i wzruszeń" przedstawione zostaną najciekawsze obiekty przechowywane w Archiwum PAN. Będą to najstarsze i rzadko upowszechniane dokumenty, fotografie i medale.

Cykl zajęć dotyczy wirusa HPV: uczestnicy będą mogli dowiedzieć się co to za wirus, jak można się nim zarazić, czy można uniknąć zakażenia oraz jakie są związki między infekcją HPV a nowotworami. Opowiemy także o tym jak można sprawdzić czy jest się zakażonym (rodzaje badań diagnostycznych), a także kto i kiedy powinien przyjąć szczepionkę przeciwko wirusowi HPV.

1. HPV – co to za wirus? jak można się nim zarazić? czy można zapobiec zakażeniu?  objawy zakażenia u kobiet i u mężczyzn 9:00-9:45

2. HPV a ryzyko nowotworów; HPV wysokiego i niskiego ryzyka onkogennego 10:00-10:45

3. Diagnostyka infekcji HPV – jak można sprawdzić czy jest się zakażonym? 11:00-11:45

4. Szczepionka na HPV - kiedy i dla kogo 12:00-12:45

W trakcie zajęć zostanie przedstawione jak wyglądają i jak działają pompy ciepła, które tak powszechnie są ostatnio wykorzystywane do ogrzewania domów i do produkcji ciepłej wody użytkowej. Na działającym urządzeniu zostanie zaprezentowane krok po kroku, jak to jest, że z jednego kWh energii elektrycznej uzyskuje się do ogrzewania aż 4 kWh ciepła. Osoby uczestniczące w pokazie prześledzą obieg czynnika roboczego w układzie zaczynając od sprężarki przez skraplacz, zawór rozprężny i parownik, dowiedzą się po co te wszystkie elementy się tam znajdują i co właściwie robią. Na koniec zostanie też zaprezentowane, gdzie oprócz domków jednorodzinnych można spotkać pompy ciepła.

Spotkanie zaprezentuje pierwsze ustalenia mojego projektu poświęconego hetero męskiej intymności w Polsce w czasach transformacji. Lata 1987–1999 to czas głębokich zmian społecznych i kulturowych – westernizacji kultury, wprowadzenia liberalnej demokracji i gospodarki rynkowej, destabilizacji struktury klasowej. Neoliberalizm kształtował nowe zasady społeczne, zgodnie z którymi każdy był odpowiedzialny za swój sukces finansowy i wygląd, za swoje życie seksualne i ostatecznie za swoje szczęście. Zmiany te doprowadziły do nowych sposobów rozumienia tego, co to znaczy być dobrą obywatelką lub pracowniczką, dobrym kolegą lub rodzicem. Należało ryzykować i inwestować. Nowym dogmatem stał się interes własny, a cechy takie jak elastyczność, przedsiębiorczość, niezależność i konkurencyjność stały się nowymi cnotami. W czasie naszego spotkania omówimy wpływ tych zmian na rozumienie heteroseksualności. Punktem wyjścia będzie ustalenie, jak w prasie dla mężczyzn hetero omawiano problemy seksualne. Co uważano za problem i jakie rozwiązania postulowano w późnym socjalizmie, a jakie we wczesnym kapitalizmie? Co zmiany w tej materii mówią o męskości i heteronormie? Czym magazyn Pan – „Polski Playboy” – różnił się od amerykańskiego Playboya? W czasie spotkania zastanowimy się także, jak badania prasy sprzed dekad mogą wzbogacić nasze dzisiejsze, późno kapitalistyczne i (post)feministyczne rozumienie heteroseksualności.

Wykład będzie poświęcony cząstkom elementarnym – najmniejszym składnikom materii. Powiem Państwu, co to są cząstki elementarne, dlaczego one interesują fizyków, co o nich wiemy oraz jak je badamy. W szczególności zajmę się takimi cząstkami elementarnymi jak neutrina, których badanami zajmuje się Polska Grupa Neutrinowa. Eksperyment, w którym bierzemy udział, znajduje się w Japonii, gdzie kilometr pod ziemią badamy tajemnicze neutrina pochodzące ze Słońca i nie tylko. Będę chciała Państwu przybliżyć, jak bada się neutrina oraz czego się o nich nauczyliśmy od czasu ich odkrycia w 1956 roku. A jest tego sporo! Eksperymenty badające je rozrzucone są po całym Świecie. Przedstawię Państwu również przyszły eksperyment neutrinowy Hyper-Kamiokande, który budowany jest obecnie w Japonii. W szczególności będę chciała Państwu pokazać, jaki jest wkład naszych polskich instytucji w budowę tego eksperymentu.

W wykładzie omówione zostaną trzy podstawowe punkty odniesienia tradycji etyki gospodarczej ukształtowanej w średniowieczu, tzn. nawiązania biblijne i teologia (1), Dekret Gracjana i dekretały (2), a także filozofia praktyczna Arystotelesa, w tym przede wszystkim księgi Etyki i Polityki (3).

Pokazane będą również wzajemne zależności między tekstami. Z jednej strony, były to odwołania do autorytetów teologicznych w Dekrecie, które z kolei miały wpływ na strukturę odpowiednich fragmentów summ teologicznych (np. franciszkańskiej Summy Brata Aleksandra i Summy teologii Tomasza z Akwinu); z drugiej – odwołania od Arystotelesa w ramach tzw. teologii praktycznej, w traktatach de contratibus. Wykład przybliży też słuchaczom strukturę omawianych tekstów, opartą na zestawianiu ze sobą przeciwstawnych tez (metoda Sic et non/ „Tak i nie”) — strukturę która ukształtowała się dzięki autorom takim jak Piotr Abelard, Gratian i Piotr Lombard, którzy mogą być określani jako „założyciele” kultury pełnego średniowiecza,

Przedstawione przykłady będą ogniskować się wokół dwóch zasadniczych zagadnień ówczesnej etyki gospodarczej: zagadnienia wartości dóbr (valor rerum), powiązanego z etyką kupiecką, oraz zagadnienia pożyczania pieniędzy, powiązanego z ideą bezinteresowności pożyczania i problemem lichwy. Postrzeganie zagadnienia wartości dóbr utrzymało się w kulturze przez kolejne wieki, i zostało zastosowane również do późniejszych koncepcji, np. w traktacie monetarnym Kopernika. Podejście do problemu pożyczki podlegało natomiast w większym stopniu zmianom: najpierw był on postrzegany głównie przez pryzmat wymogów sprawiedliwości, ale już od XIV stulecia, w coraz większym stopniu przez pryzmat wymogów miłosierdzia. 

Będzie również podjęta próba odpowiedzi na pytanie o aktualne nawiązania do wskazanych punktów odniesienia, m.in. w podejmowaniu zagadnień etyki przedsiębiorczości, czy problemu przymusu ekonomicznego.

Serdecznie zapraszamy na stoisko edukacyjne Instytutu Geofizyki PAN w ramach projektu GEOGADKA! Zabierzemy Was w wirtualną podróż na południowy Spitsbergen, gdzie znajduje się Polska Stacja Polarna Hornsund. Dzięki goglom VR zobaczycie filmy 360 stopni z okolic naszej stacji, zajrzycie do jaskini lodowcowej i zobaczycie, jakie zwierzęta można spotkać w Arktyce. Jeśli będziecie chcieli sprawdzić swoją wiedzę o Arktyce, zapraszamy do gry w polarne koło fortuny! Najlepsze odpowiedzi nagrodzimy drobnymi upominkami. Ale to jeszcze nie koniec – dla najmłodszych przygotowaliśmy arktyczne puzzle do układania oraz grę terenową.

Ponadto w ramach Polarnego Dnia Nauki z Instytutem Geofizyki PAN zaplanowano dwa pokazy filmowe i spotkania z naukowcami:

11.00-12.00 (Aula Starej BUW) pokaz filmu "Gdy zniknie lód" (ang. "Once the ice is gone") w reżyserii Kuby Witka (2024).

12.30-13.30 (sala 106 w Starej BUW) pokaz filmów "The Changing Global Arctic"