Szkoła podstawowa 4-6

W jaki sposób nowoczesne materiały mogą pomóc w leczeniu chorób cywilizacyjnych? Czy wiedza podstawowej budowie komórki i tworzących ją materiałach może mieć zastosowanie w nowoczesnych metodach terapii? W jaki sposób można wykorzystać nanomateriały w różnych rodzajach leków.

Uczestnicy zajęć nauczą się rozróżniać owady i pająki występujące w lesie, rozpoznawać podstawowe gatunki, poznają ich biologię oraz ważną rolę, jaką pełnią w ekosystemach leśnych.

Zajęcia warsztatowo-terenowe na "Szlaku Leśnych Gigantów".

Biżuteria towarzyszy człowiekowi niemal od zawsze! Nie pełniła jednak funkcji tylko ozdobnej, a była wyznacznikiem statusu, przynależności do określonej grupy plemiennej i społecznej. Podczas zajęć dowiemy się, z czego wykonywano dawniej ozdoby, co to jest brąz, jakie były techniki jego obróbki i kim był brązownik. Wzorując się na zabytkach z epoki brązu, przy użyciu różnych narzędzi oraz miedzianych drutów, drewnianych koralików i innych elementów, własnoręcznie wykonamy ozdoby, które następnie każdy uczestnik będzie mógł zabrać ze sobą do domu.

Wszyscy słyszeliśmy o tym, że nietoperze potrafią sobie poradzić w całkowitych ciemnościach dzięki zdolności nasłuchiwania echa wydawanych przez siebie dźwięków. A jakby to było, gdybyśmy my musieli sobie poradzić, mając do dyspozycji tylko słuch? Czy w ogóle się do tego nadajemy? Czy echo może być dla nas czymś więcej niż tylko zabawnym zjawiskiem, urozmaicającym nam leśne lub górskie wędrówki? Spróbujemy doświadczyć na własnej skórze, jak to jest, gdy trzeba "widzieć uszami". Dowiemy się też nieco o tym, jak zwierzęta wykorzystują dźwięk do orientowania się w przestrzeni - no i przekonamy się, na ile potrafimy wziąć z nich przykład. 

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej.

Celem warsztatów „Wirusy – nieproszeni goście” będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

Na warsztatach EKO-szkoła uczniowie znajdą odpowiedzi na pytania: co oznacza być EKO?, jak postępuje EKO-uczeń?, jak postępuje EKO-klasa? czy moja szkoła jest EKO?, co zrobić by moja szkoła była bardziej EKO? Warsztaty będą się odbywać zgodnie z zasadami metody aktywizacyjnej Jigsaw, która podzielona jest na dwa etapy: zdobywania wiedzy w jednym zespole i dzielenia się wiedzą w roli eksperta w innym zespole. Etap zdobywania wiedzy będzie oparty na metodzie projektowej (Project Based Learning), w której uczniowie wykonując projekt będą poznawać realizowane zagadnienie korzystając z przygotowanych materiałów oraz informacji dostępnych w źródłach internetowych. Pierwszy etap będzie również wykorzystywał metodę burzy mózgów (brainstorm). Uczniowie w grupach projektowych, maksymalnie czterosobowych będą tworzyć mapy myśli na zadany temat wykorzystując proste w obsłudze interaktywne narzędzia internetowe – platformę Padlet. W drugim etapie – etapie dzielenia się wiedzą zostaną uformowane nowe zespoły maksymalnie czteroosobowe, w których każdy będzie miał za zadanie przedstawić najważniejsze informacje i wnioski z pracy wykonanej w etapie pierwszym. Uczniowie będą aktywnie uczestniczyć zarówno w procesie zdobywania wiedzy jak i jej przekazywania. Głównym założeniem warsztatów jest zachęcenie uczniów do samodzielnego szukania informacji i zdobywania wiedzy w temacie ekologicznego stylu życia oraz dzielenia się nią w gronie rówieśników i następnie w gronie rodzinnym.

Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym, a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych. Czy w dobie panowania dronów możemy się czegoś nauczyć od owadów?

Lekcja będzie miała formę warsztatową:

-słuchacze zapoznają się z historią pieniądza,

- poznają instytucje finansowe,

- będą mieli szansę tworzyć nową złotówkę jak i nowe formy płatności bezgotówkowych,

- spróbują stworzyć własne mechanizmy działania rynków finansowych,

- otworzą swój własny bank i będą podejmować decyzje.

Lekcja prowadzona będzie z wykorzystaniem komiksu pt. "Dlaczego w praskich piwnicach straszy?". Uczestnicy zajęć poznają historię kamienicy przy ul. Strzeleckiej 8, losy bohaterów oraz będę tworzyć elemeny stron komiksu.

Zapoznanie z technologią powlekania żywności. Omówienie materiałów powłokotwórczych, metod powlekania i funkcji jakie pełnią w przemyśle spożywczym. Prezentacja produktów powlekanych i przykłady nowych rozwiązań z zastosowaniem procesu powlekania.

Podczas tej lekcji dowiecie się jak produkowana jest żywność dla kosmonautów, jakie są zalety takich produktów i spróbujecie jak smakują "kosmiczne truskawki". Zwiedzając laboratorium poznacie sprzęt wykorzystywany do liofilizacji i zasadę jego działania.

Czy wiesz, jak wyglądają drożdże i pleśnie? Czy gołym okiem można zobaczyć bakterie? Jakie znaczenie w życiu człowieka mają drobnoustroje? W czasie zajęć dowiemy się, czy należy się ich raczej obawiać czy też można je np. zjeść. Dlaczego kanapka długo znajdująca się w plecaku czasami pleśnieje? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań związanych z mikrobiologią, udzielimy w czasie naszego warsztatu. Będzie również możliwość obejrzenia drobnoustrojów rosnących w probówkach, na płytkach i pod mikroskopem (preparaty mikroskopowe).

Elektrofizjologia, to dziedzina zajmująca się elektryczną aktywnością naszego organizmu, oraz mierzeniem jej. W medycynie można za jej pomocą diagnozować wiele chorób serca i układu nerwowego, takich jak na przykład padaczka czy zaburzenia snu. Wykład skupi się na aktywności elektrofizjologicznej mózgu. Dowiemy się, jak komunikują się ze sobą neurony i do czego ta komunikacja może doprowadzić. Podane zostaną przykłady badań naukowych, które używają tej metodologii aby lepiej zrozumieć żywe organizmy. Omówimy także różne metody elektrofizjologiczne aby zrozumieć, dlaczego jedne są wykorzystywane w nauce, a inne w medycynie. Choć elektrofizjologia jest powszechnie używana do diagnozy niektórych chorób, jest wiele innych (na przykład zaburzenia depresyjne), do których to diagnostyki również ma potencjał i choć nie jest obecnie wykorzystywana do diagnozowania tcyh chorób, są prowadzone badania naukowe aby do tego doprowadzić.

Zapraszamy uczniów szkoły podstawowej klas 4 – 6 na interaktywną zabawę edukacyjną, podczas której staną się botanicznymi detektywami! Celem jest odkrycie tajemnic roślin inwazyjnych i zrozumienie ich wpływu na środowisko. Rozpoczniemy zajęcia wykładowym wstępem. Następnie uczniowie podzieleni na drużyny otrzymają "Akta sprawy" z zagadkami i wskazówkami, które pomogą im zlokalizować ‘obcego’ spośród wielu gatunków roślin krajowych. Każda grupa, wyposażona w narzędzia detektywistyczne, będzie mogła badać znalezione rośliny i notować swoje obserwacje. Po misji detektywistycznej każda drużyna zaprezentuje swoje odkrycia, zdobywając nagrody za poprawnie zidentyfikowane rośliny i rozwiązane zagadki. Warsztaty rozwijają umiejętności obserwacji, dedukcji i pracy zespołowej, jednocześnie ucząc o ekologicznych zagrożeniach związanych z inwazyjnymi gatunkami roślin.

Materiały funkcjonalne, znane jako również materiały inteligentne, będą przedmiotem lekcji festiwalowej. Tymi terminami określa się materiały, które zmieniają swoje cechy, właściwości lub kształt pod wpływem zmian czynników zewnętrznych. W zależności od rodzaju materiału, czynnikiem stymulującym taką reakcję może być zmiana temperatury, pojawienie się lub zmiana pola magnetycznego lub elektrycznego. Z kolei wymuszenie deformacji materiału może powodować efekty odwrotne, np. pojawienie się pola magnetycznego lub elektrycznego. Dzieje się tak, dlatego że w tych materiałach zachodzą wewnętrzne zjawiska, których przebieg można kontrolować. Daje to możliwość ich zastosowania w wielu dziedzinach techniki. Choć część z tych materiałów jest znana od przeszło stu lat, to ciągle mają wysoki potencjał aplikacyjny i stale trwają prace nad ich udoskonalaniem. Do najbardziej powszechnych materiałów inteligentnych należą m.in. materiały piezoelektryczne, magnetostrykcyjne, ciecze magnetoreologiczne i stopy z pamięcią kształtu.

Lekcja będzie podzielona na 2 części. Pierwsza będzie miała charakter krótkiego wprowadzenia w świat materiałów funkcjonalnych wraz z omówieniem podstaw ich działania. W drugiej będą przedstawione proste układy eksperymentalne z wykorzystaniem tych materiałów, w których będą wywoływane, obserwowane i rejestrowane oddziaływania na czynniki zewnętrzne. Doświadczenia będą dotyczyć materiałów piezoelektrycznych, cieczy magnetoreologicznej i stopów z pamięcią kształtu. Uczniowie będą mogli samodzielnie kontrolować parametry wpływające na zachowanie się materiałów inteligentnych oraz obserwować ich rezultaty.

Lekcja będzie miała charakter warsztatowy. Dzieci, po krótkim wstępie do metod wizyjnych wykorzystywanych w badaniach materiałów inżynierskich, będą uczestniczyły w warsztatach dotyczących wykorzystania kamer laboratoryjnych do przeprowadzania eksperymentów. Podczas interaktywnego pokazu dzieci dowiedzą się jakie zjawiska można analizować za pomocą sprzętów wizyjnych i na jakie pytania można odpowiadać dzięki wykorzystaniu takich urządzeń. W ramach lekcji zostaną przeprowadzone interaktywne eksperymenty z użyciem kamer termowizyjnych oraz kamer do rejestracji zjawisk ultra krótkich.

Część 1. Zaprezentujemy szeroki asortyment różnych produktów, głównie żywnościowych, wytworzonych z wykorzystaniem mikroorganizmów. Szczególną uwagę zwrócimy na dwie grupy produktów, zawierających żywą mikroflorę, a obecnych w naszym codziennym życiu - wytworzone przy udziale bakterii oraz grzybów (drożdży i pleśni). Uczniowie przekonają się, z jak dużą liczbą takich produktów stykają się na co dzień. W części praktycznej uczniowie poznają podstawowe techniki laboratoryjne i sprzęt mikrobiologiczny, wykonają posiew mikrobiologiczny żywej kultury mikroorganizmu, który został wyizolowany z jednego z zaprezentowanych produktów żywnościowych, zaobserwują wzrost danego mikroorganizmu w postaci kolonii na płytce Petriego, wykonają preparat mikroskopowy, zaobserwują pod mikroskopem komórki mikroorganizmów, z którymi pracowali i poznają różne kształty i ugrupowania bakterii oraz grzybów.

Część 2. Podczas prezentacji multimedialnej i układania puzzli dzieci poznają budowę i działanie układu pokarmowego człowieka, m.in. śledząc drogę jaką przebywa w nim kęs pożywienia. W części praktycznej przekonają się jak trawione są najważniejsze składniki pokarmu - wykonają doświadczenia chemiczne i wcielą się w enzymy trawienne człowieka oraz obliczą długość własnego przewodu pokarmowego. Swoją wiedzę dzieci będą mogły sprawdzić i utrwalić podczas quizu. 

Ponieważ las najlepiej poznaje się w lesie, zabierzemy was na wędrówkę, podczas której zobaczymy jeden z atrakcyjnych przyrodniczo fragmentów zachodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego. W programie spacer ścieżką dydaktyczną, obserwacje przyrodnicze z wieży widokowej, spacer skrajem obszaru ochrony ścisłej Granica. Wycieczka będzie także świetną okazją do poznania wyjątkowego miejsca - nowo otwartego Muzeum Puszczy Kampinoskiej w Granicy.

Opowiemy o:
- historii wsi Granica i przykładach budownictwa w Puszczy Kampinoskiej,
- gospodarczej eksploatacji Puszczy Kampinoskiej na przełomie wieków,
- historii ochrony Puszczy Kampinoskiej,
- sposobach ochrony przyrody w KPN (ochrona ścisła, czynna, krajobrazowa),
- bioróżnorodności KPN.

Neuroprzekaźniki oraz receptory z którymi się wiążą są odpowiedzialne za funkcjonowanie naszego organizmu. Pewnie wszyscy słyszeliśmy o serotoninie, dopaminie czy noradrenalinie. Ale neuroprzekaźników jest całe mnóstwo i umożliwiają naszym ciałom poprawne funkcjonowanie. Często pewne neuroprzekaźniki kojarzą nam się z jedną funkcją, ale tak naprawdę każdy ma wiele. Dopamina poza szczęściem powiązana jest z ruchem. Serotonina pomaga regulować sen. Często, to nie sam przekaźnik jest odpowiedzialny za daną funkcję, a raczej receptor, z którym się wiąże. Podczas tej dyskusji porozmawiamy sobie o neuroprzekaźnikach i ich receptorach, oraz jak tak naprawdę wpływają na nasze codzienne funkcjonowanie.

Gdy stoisz na brzegu, Morze Bałtyckie może wydawać się spokojne i niezamieszkane. W rzeczywistości jest jednak miejscem tętniącym życiem. Ssaki morskie są grupą zwierząt przystosowanych do życia w morzach. To doskonali nurkowie i pływacy. Jakie ssaki mieszkają w Bałtyku? Czy w Bałtyku mieszkają delfiny? Na lekcji opowiem o mieszkańcach Bałtyku. Dowiecie się, jak zachować się, kiedy spotkamy na plaży fokę; jak rozpoznać, czy foka wymaga interwencji. Opowiem, jak działa ośrodek rehabilitacji fok na Helu i co się dzieje, kiedy co roku wypełnia się pacjentami. Będziemy towarzyszyć foczym pacjentom, którzy po rehabilitacji wracają do swojego domu, którym jest morze. Przybliżę, w jaki sposób naukowcy śledzą wędrówki fok. Opowiem też z jakimi zagrożeniami zmagają się mieszkańcy Bałtyku i co każdy z nas może zrobić, żeby ochronić ich dom.

Cztery małe żółwie w wyniku w wyniku kontaktu z tajemniczą substancją uzyskują ludzkie rozmiary i zaczynają mówić. Ugryziony przez pająka nastolatek zyskuje nadprzyrodzone moce. Czy takie scenariusze w realnym świecie są prawdziwe? A jeśli tak, to czy mamy się czego obawiać? Na lekcji uczniowie dowiedzą się, co to jest gen, jego mutacje i organizmy modyfikowane genetycznie. Dowiedzą się, jak działają nowoczesne narzędzia inżynierii genetycznej i jak naukowcy na co dzień tworzą organizmy modyfikowane genetycznie.  Opowiem, jak stworzyć mysz z genami meduzy i świecącymi w ciemności mózgami. Przybliżę, jak taka mysz pozwala nam lepiej zrozumieć działanie ludzkiego mózgu.

Interaktywna lekcja z w formie mini warsztatów z zadaniami dla uczniów. Główną jej treścią jest uświadomienie istnienia cennych obiektów w bibliotekach, wyjaśnienie sensu ich gromadzenia, wprowadzenie podstawowych pojęć takich jak rękopis, druk, skryptor, itp.  Uczniowie będą mogli obejrzeć dawne i cenne rękopisy, a także wykonać własną pracę badawczą, zamienią się na chwilę w młodego historyka – opiszą rękopis pochodzący z XVIII wieku.

Odwiedzający przestrzeń Majsterni mają do dyspozycji zestawy do samodzielnego lub grupowego eksperymentowania. W pudełkach do wypożyczenia znajdują się wyzwania konstruktorskie, inżynieryjne lub logiczne. W Majsterni nie ma instrukcji i jednego możliwego rozwiązania.

To jest lekcja o tym, jak się patrzy. Czyli o naszym wzroku, o tym, jak i do czego go używamy - oraz jakie potrafi nam płatać figle. 
Czasem się zdarza, że próbujemy przekonać kogoś do czegoś, a on nie chce uwierzyć, że tak było naprawdę. I jeden z najmocniejszych argumentów w takich sytuacjach to "Ależ ja widziałem na własne oczy!". Bo przecież wzrok nas nie myli...
Prawda?
Prawda???
Spróbujemy podczas naszej lekcji przyjrzeć się bliżej temu, jak nasz wzrok przekazuje nam informacje o świecie i jak my te informacje przyjmujemy. I na własnej skórze przekonamy się, czy to, co dostrzegamy, zawsze zgadza się z rzeczywistością. A jeśli nie zawsze, to spróbujemy wskazać winnych (i zastanowimy się, czy bardzo powinniśmy im tę winę mieć za złe).