wykład

Woda stanowi najważniejszy składnik materii zawierający rozpuszczalne sole, substancje organiczne i gazy. Przy określonych parametrach stanu woda wyróżnia się spośród innych substancji odmiennością właściwości fizyczno-chemicznych, co wpływa w decydujący sposób na naturę świata fizycznego i biologicznego. W każdej dziedzinie życia znajomość właściwości wody jest niezmiernie istotna. Podczas wykładu z pokazem omówione zostaną fizyczne i chemiczne właściwości wody. Przedstawione zostaną stany skupienia wody, spróbujemy określić gęstość wody względem innych substancji. Uczniowie uzyskają informację nt. zasobów wody na świecie i dowiedzą się czym różni się woda słona od słodkiej. Spróbujemy uświadomić dzieciom, jakie jest znaczenie wody dla życia i zdrowia ludzi oraz przypomnimy o konieczności jej oszczędzania. Zajmiemy się także zanieczyszczeniami wody i sposobami ich usuwania.

Niektóre polimery po odpowiednim usieciowaniu tworzą hydrożele poprzez zaabsorbowanie dużej ilości wody. Dzięki temu posiadają właściwości i cieczy, i ciał stałych. Posiadają jeszcze inną interesującą cechę: pod wpływem zmiany warunków zewnętrznych mogą ulegać odwracalnej przemianie fazowej (objętościowemu przejściu fazowemu) i wyrzucać z siebie wodę. Mogą więc w zależności od warunków zewnętrznych istnieć w dwóch stanach: napęczniałym i skurczonym. Związana z tym zmiana objętości może być nawet tysiąckrotna. Ta cecha hydrożeli spowodowała, że zaliczają się one do materiałów inteligentnych.

Odpowiednia funkcjonalizacja żeli polimerowych powoduje że nabierają one zdolności do samonaprawiania i samoporządkowania się. Zachowania takie powodują, że zrobione z nich materiały upodabniają się do tkanek miękkich w ssakach. Znane jest wykorzystanie zjawiska przejścia fazowego żeli przez niektóre organizmy do regulacji ich gospodarki wodnej oraz obrony przed drapieżnikami.

Zjawisko objętościowego przejścia fazowego, samonaprawiania i samoporządkowania się oraz możliwości praktycznych ich zastosowań będą szczegółowo omówione w trakcie wykładu.

Podczas wykładu z pokazem uczniowie dowiedzą się, jakie są podstawowe składniki produktów spożywczych. Omówione zostaną ich wszystkie rodzaje oraz funkcje, jakie spełniają w ludzkim organizmie. Zainteresowani będą mogli zobaczyć doświadczenia chemiczne potwierdzające ich obecność w różnych produktach, np. wykrywanie białka w twarogu, glukozy w soku jabłkowym czy skrobii w ziemniaku.

Dzięki ciekawym eksperymentom chemicznym będzie można dowiedzieć się, jak w prosty sposób wykryć cukier w soku jabłkowym, czy też wyizolować zapachowe olejki eteryczne z przypraw kuchennych.

Azotan(III) i azotan(V) sodu to substancje dodatkowe powszechnie stosowane w przetwórstwie mięsa. Zgodnie z nomenklaturą zaliczane są do grupy substancji konserwujących. Jednak ich właściwości nie ograniczają się jedynie do działania utrwalającego. 

Niebagatelną rolę w odkrywaniu naukowym świata odegrali wysyłani przez ogrody botaniczne, muzea przyrodnicze, a także stowarzyszenia ogrodników czy prywatne firmy ogrodnicze profesjonalni kolekcjonerzy. Ich zadaniem było odnajdywanie nowych gatunków roślin ozdobnych do ogrodów i oranżerii, gatunków o znaczeniu gospodarczym czy nowych ziół i leków. Poznamy historię kilku fascynujących postaci botaników i jeszcze ciekawsze, często zawiłe drogi dotarcia do naszych ogrodów kilku gatunków ozdobnych roślin.

Na spotkaniu zostaną zaprezentowane aplikacje webGIS umożliwiające wirtualne zwiedzanie ciekawych miejsc nad Wisłą.  Uczestnicy spotkania wezmą udział w quizie polegającym na odgadnięciu miejsca pokazanego na fotografiach, mapach i zdjeciach lotniczych.

Przedmiotem spotkania będzie wycieczka po stolicy Chin - Pekinie, Szanghaju tzw. chińskim Nowym Jorku, Kantonie oraz Wyspie Hajnan określanej chińskimi Hawajami.

Celem naszej „podróży” po różnych zakątkach tego pięknego oraz niezwykle zróżnicowanego kraju będzie poznanie przyrody i różnic kulturowych oraz nauka kilku chińskich zwrotów.

Dodatkowo rozwinięte zostaną poniższe sformułowania:

- Panda - żyć by jeść -
- Ślub - miłość na sprzedaż -
- WeChat - życie bez Facebooka -
- Pekin - droższy od Manhattanu -
- Pies - czworonożny przyjaciel na talerzu -

Lekcja rozpoczyna się od 20-minutowego wprowadzenia w tematykę – co nam zostawił lodowiec. Podczas krótkiego pokazu zaprezentowane zostaną podstawowe informacje nt. podziału oraz zasięgu zlodowaceń, jak również kierunkach transportu głazów narzutowych, przeniesionych przez lądolód na teren Polski. Następnie przedstawione zostaną najciekawsze i najcenniejsze  pod względem przyrodniczym, chronione jako pomniki przyrody, głazy narzutowe Warszawy.

Po prelekcji uczniowie otrzymają zestawy typowych głazów narzutowych, przy pomocy których będą próbowali rozpoznawać podstawowe minerały, a następnie porównają je  z minerałami pod mikroskopem oraz fotografiami przewodnich skał narzutowych.

Podczas spotkania festiwalowego zaprezentujemy również głazy narzutowe znajdujące się przed Muzeum Ziemi, uczniowie będą musieli odnaleźć takie typy głazów, które były demonstrowane na lekcji festiwalowej.

Na zakończenie lekcji festiwalowej przygotowano pytania konkursowe z tematyki prowadzonych zajęć.

Odtworzymy sposób przełamania przez Ziemię kryzysu środowiskowego na początku ery mezozoicznej i odtworzymy drogi jej rozwoju, które doprowadziły do stanu dzisiejszego. Poznamy kolejne „eksplozje życia”, okresy wymierania, pojawienie się ptaków i ssaków.

Życie na naszej planecie istnieje od co najmniej 3,4 miliarda lat. W tym czasie przechodziło ono zarówno okresy intensywnego rozwoju, kiedy to w krótkim czasie powstawało wiele różnorodnych nowych form, jak okresy, gdy - często w wyniku nałożenia się na siebie kilku czynników środowiska - dochodziło do masowej zagłady.

Wykład przybliży historię badań nad masowymi wymieraniami, przedstawi przyczyny, skutki i ofiary największych z nich oraz jak zmieniły one późniejsze losy życia na Ziemi.

Zapraszam do odwiedzin kamiennych budowli – najstarszych, starych i trochę młodszych, które ludzie wznosili dla potrzeb materialnych i duchowych. Poznamy zwłaszcza te dość mało znane obiekty z różnych kontynentów i niektórych wysp.

Geostanowiska to pojedyncze lub złożone obiekty o wybitnych walorach geologicznych. Mogą być nimi np. zarówno obiekty naturalne (interesujące formy krajobrazu, głazy narzutowe, miejsca występowania ciekawych minerałów czy skamieniałości), jak i sztuczne (np. pozostałości górnictwa jak szyby czy kamieniołomy). Są one niezwykle ważne z punktu widzenia nauki, kultury i historii, gdyż dokumentują historię geologiczną obszaru i często ilustrują poszczególne procesy geologiczne. Wiele z nich objętych jest ochroną prawną, wciąż jednak gro, w tym liczne o ogromnym znaczeniu dla światowej nauki, są pozostawione same sobie.

Podczas wykładu przedstawione zostaną najciekawsze geostanowiska Polski, poruszony zostanie również problem ich prawnej ochrony oraz znaczenie jakie mają lub mogą mieć dla ochrony przyrody, nauki i rozwoju geoturystyki w regionie.

Wiemy, że w naszym pożywieniu są składniki mineralne. Zastanowimy się, z jakich minerałów one pochodzą. Prześledzimy, jaką rolę pełnią w naszych organizmach, co im zawdzięczamy, jakie dolegliwości powoduje ich brak.

Rozwój cywilizacyjny człowieka jest możliwy tylko z wykorzystaniem zasobów naturalnych Ziemi. Eksploatacja surowców była prowadzona od tysięcy lat, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne. Przechodzenie na coraz wyższe poziomy rozwoju powodowało lawinowy wzrost zapotrzebowania na surowce. Z kolei pojawienie się potrzeb estetycznych u człowieka spowodowało, że zaczęto wykorzystywać surowce również do produkcji ozdób (biżuteria), zdobienia ciała i wykonywania malowideł naskalnych (farby mineralne). Czy możemy sobie wyobrazić nasze funkcjonowanie bez surowców mineralnych. Rozglądnijmy się dookoła: wszystko co nas otacza, a jest wytworem człowieka jest zbudowane z przetworzonych surowców mineralnych. Paradoksem natomiast jest to, że o wiele większą wagę przywiązujemy do ochrony odnawialnych elementów przyrody niż jej elementów nieodnawialnych, jakimi są złoża surowców mineralnych.

Dokonamy przeglądu źródeł energii, konwencjonalnych i tzw. ekologicznych. Sprawdzimy, czy istnieją źródła „energii czystej”, nie oddziałujące niekorzystnie na środowisko, jaki sposób przemieszczania się ludzi ma cechy minimalnej ingerencji w nasze otoczenie.

Czy bagna są brzydkie i nieużyteczne? Dostrzeżmy ich urok, wielką rolę środowiskową i pożytki praktyczne. Sprawdźmy, dlaczego powstają, co na nich rośnie i jakie zwierzęta znajdują w nich schronienie.

Odległe od Ziemi obiekty gwiezdne są niedostępne dla bezpośrednich badań  mineralogicznych i chemicznych. Jednakże dzięki zachowanym w najbardziej prymitywnych odmianach meteorytów cząstkom materii uważanej bona fide za starszą niż Układ Słoneczny, możliwe jest odczytywanie procesów zachodzących w czerwonych olbrzymach i nadolbrzymach, czy też w trakcie spektakularnych zjawisk eksplozji supernowych.

W wykładzie zaprezentowano historię odkrycia tych niezwykłych i najstarszych nam znanych minerałów. Przedstawiono także aktualne interpretacje ich składu chemicznego, form krystalicznych oraz pokazane zostały powiązania genetyczne pierwotnej materii Układu Słonecznego z rozwojem i schyłkowymi etapami aktywności obecnie już nieistniejących gwiazd.

W 1996 roku paleontolog Gerard Gierliński zidentyfikował ślady piór półpuchowych analizując płytę skalną z zachowanym odciskiem tylnych kończyn i brzucha drapieżnego dinozaura. Było to pierwsze znalezisko przemawiające za obecnością upierzenia u dinozaurów, które w kolejnych latach zostało potwierdzone nowymi skamieniałościami. Rok po odkryciu, w 1997 w ramach odbywającego się wówczas pierwszego Festiwalu Nauki w Warszawie, powstała rekonstrukcja opierzonego dinozaura, żyjącego w okresie jurajskim na terenie Polski. Dinozaur ten pieszczotliwie ochrzczony został Dyziem.

We wrześniu tego roku Dyzio kończy 20 lat i serdecznie zaprasza na swoją imprezę urodzinową, która odbędzie się w niedzielę 24 września. Zapraszamy wszystkich do Muzeum Geologicznego PIG-PIB na piknik rodzinny.

W programie:

- spotkanie z paleontologami

- wykłady popularnonaukowe

- pokazy zdjęć z wykopalisk paleontologicznych polskich i zagranicznych

- mini-wykopaliska dla najmłodszych

- gry i zabawy edukacyjne w Muzeum

- warsztaty plastyczne

- rozpoznawanie skał i skamieniałości

- geologiczne i paleontologiczne konkursy z nagrodami

- słodki poczęstunek

         ................. i wiele wiele innych

Chęć poznania, co kryje Ziemia w swoim wnętrzu, towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Spoglądając pod stopy zadajemy sobie pytanie jakie tajemnice kryje nasza planeta. Głębokie kopalnie czy wiercenia geologiczne pozwalają jedynie uchylić rąbka tajemnicy. Większość hipotez opiera się na interpretacji badań geofizycznych. Podczas wykładu postaramy się odpowiedzieć na pytanie dlaczego wybuchają wulkany i trzęsie się ziemia oraz co powoduje wypiętrzanie się łańcuchów górskich.

Wodę wszyscy znamy i bez niej nie możemy żyć, więc zastanowimy się, czy jej składniki są tego samego wieku, jak ona gromadzi się, jak się zachowuje, jak w niej powstało życie, kiedy z niej wyszło na lądy. I wreszcie dlaczego tak wpływa na klimat i krajobraz.

Tematem lekcji są największe pustynie na Ziemi oraz ich mieszkańcy. Uczniowie dowiedzą się jak powstają pustynie i jak w tak trudnych warunkach radzą sobie zwierzęta i rośliny.

Mimo że z chmurami spotykamy się na co dzień, kryją  one wciąż sporo tajemnic. Nie rozumiemy wszystkich aspektów powstawania opadów, nie znamy do końca ich roli w systemie klimatycznym. Dlatego badamy je intensywnie, zarówno in-situ (np. prowadząc pomiary z pokładu samolotu), jak i w laboratoriach i wirtualnym świecie modelowania numerycznego. Na wykładzie opowiem o najnowszych wynikach tych badań.

Lekcja dotycząca tematów elektryczność i magnetyzm. Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazje zapoznać się z takimi urządzeniami jak generator Van de Graaffa, maszyna elektrostatyczna czy kula plazmowa. Dodatkową atrakcją będzie prezentacja lewitującej kolejki działającej dzięki zjawisku nadprzewodnictwa. Każdy z uczestników będzie mógł własnoręcznie wykonać m.in. silniczek elektryczny oraz miniaturowy elektromagnes.