Ośrodek Badań nad Migracjami UW
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | Przyczyny zgonu i choroby współistniejące – o zbieraniu danych dotyczących umieralności w Polsce |
Epidemia COVID-19 stała się okazją do ogólnonarodowej dyskusji o regułach rejestrowania przyczyn zgonu i chorób współistniejących. Reguły te, określone przez polskiego ustawodawcę na podstawie zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, często pozostają niejasne nawet dla praktykujących lekarzy. Celem niniejszego wykładu jest przedstawienie tych zasad, a także praktyki zbierania i sprawdzania danych o przyczynach zgonu i chorobach współistniejących w Polsce, od momentu wystawienia karty zgonu przez lekarza stwierdzającego zgon do momentu publikacji Rocznika Demograficznego. Ważnym punktem wykładu i dyskusji z uczestnikami będzie niska jakość danych o przyczynach zgonu, jej zróżnicowanie regionalne w Polsce oraz okoliczności, które sprzyjają rejestrowaniu wiarygodnych informacji o umieralności. Wykład będzie też unikalną okazją do zapoznania się z danymi o chorobach współistniejących w Polsce: zazwyczaj dane o tych chorobach nie są zachowywane dla celów publikacyjnych, jednak raz, na prośbę badaczy Uniwersytetu Warszawskiego, Główny Urząd Statystyczny udostępnił jednostkowy (choć oczywiście anonimowy) zbiór zawierający zgony z roku 2013 według przyczyn i chorób współistniejących. Chociaż za wcześnie na rzetelne dane, dyskusja może też dotyczyć naszych przewidywań dotyczących konsekwencji epidemii COVID-19 dla umieralności w Polsce: wpływu na przeciętne dalsze trwanie życia, liczbę zgonów, liczbę zgonów z innych (niż COVID) przyczyn. Spotkanie jest przeznaczone dla wszystkich osób zainteresowanych procesami ludnościowymi w Polsce, a wykształcenie i wiedza medyczna nie są niezbędne do zrozumienia treści wykładu. |
Nauki społeczne |
|
| Lekcja festiwalowa | Mity i fakty migracyjne |
Migracje zagraniczne to jeden z procesów społecznych, z którym wiąże się niezwykle wiele mitów i stereotypów. Powszechnie uważamy, że migracje są masowym procesem (stąd „zalew” imigrantów), a przybysze stanowią zagrożenie dla systemów ekonomicznych i społecznych krajów wysoko rozwiniętych. Argumenty typu „imigranci kradną nasze miejsca pracy” czy „cudzoziemcy żyją naszym kosztem, korzystając ze świadczeń społecznych” to nie tylko składnik programów politycznych skrajnych ugrupowań. Wydarzenia ostatnich lat – w szczególności zaś referendum w Wielkiej Brytanii i proces wychodzenia tego kraju z Unii Europejskiej – wskazują wyraźnie, że mogą mieć też wymierny wpływ na realne procesy polityczne, społeczne i ekonomiczne. Ile jest w nich prawdy? Co tak naprawdę wiemy o migracjach? Jakich kryteriów używać, by oceniać ich efekty? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie spotkania, którego celem będzie zderzenie najbardziej powszechnych stereotypów związanych z migracjami z rzetelną i sprawdzoną wiedzą naukową. Naszym celem nie jest prezentowanie wyidealizowanego obrazu migracji, ale wskazanie, że – jak każdy proces społeczny – wymaga on zniuansowanego podejścia opartego na faktach a nie mitach. |
|
|
| Lekcja festiwalowa | GRA-nica: jak powstają granice, jak się zmieniają i dlaczego to dotyczy również mnie? |
Którędy przebiegają granice państw i organizacji ponadpaństwowych? Czy zawsze wyglądały tak jak dziś i co z tego dla NAS wynika? Ta lekcja z elementami grywalizacji ma na celu ukazanie, jak zmienia się przebieg granic państwowych. Mimo że nie są wieczne, mają wpływ na to, co myślimy o świecie i ludziach. W czasie lekcji poszerzycie Waszą wiedzę na temat granic, a następnie zbadacie konsekwencje ich istnienia i zmiany ich przebiegu. Szczegółowy przebieg lekcji:
|
|
|
| Spotkanie festiwalowe | Byli kowale, byli… − romscy kowale na Spiszu |
Serdecznie zapraszamy na pokaz filmu dokumentalnego Byli kowale, byli... – opowieści o romskich kowalach ze Spisza. Będzie to również okazja do spotkania i dyskusji z jego autorką oraz badaczką Moniką Szewczyk na temat zmian, jakie zaszły w życiu polskich Romów na przestrzeni lat. Nieodmiennie temat ten wiąże się również z migracjami, tak wewnętrznymi (udział w budowie Nowej Huty i osiedlenie się tam wielu romskich rodzin ze Spisza), jak i migracjami międzynarodowymi, w których Romowie jak i nie-Romowie z Polski licznie brali udział na przestrzeni ostatnich dekad. O tym po filmie porozmawiamy z badaczkami Ośrodka Badań nad Migracjami UW. Film, który będzie przyczynkiem do dyskusji, jest rezultatem projektu „Kowalstwo na Spiszu – niematerialne dziedzictwo Romów”, prowadzonego przez Fundację Dobra Wola w partnerstwie z Muzeum Tatrzańskim im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Głównym jego celem było odtworzenie i upowszechnienie wiedzy o historii romskiego kowalstwa jako istotnego elementu polskiego i romskiego niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Kowalstwo to jedna z najstarszych profesji romskich, która niegdyś była powszechnie wykonywana na obszarze Karpat. Od lat 70. ubiegłego wieku na skutek rozwoju przemysłu i mechanizacji rolnictwa rzemiosło to niemal całkowicie zanikło. Obecnie nie ma już w Polsce czynnych zawodowo romskich kowali. Zebrane wspomnienia, relacje Romów jak i nie-Romów, pamietających te czasy, pozwoliły na odtworzenie tego dziedzictwa w treści filmu. Uzupełnieniem materiału jest dokumentacja fotograficzna i archiwalna. Projekt zrealizowano dzięki dofinansowaniu Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.
|
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | GRAnica, borders, граница, кордон, fronteras. Jak powstają granice? |
Warsztaty o granicach i ponad granicami. Dostępne dla młodzieży w języku polskim, angielskim, rosyjskim, ukraińskim i hiszpańskim A workshop about and beyond borders, available to teenagers in Polish, English, Russian, Ukrainian and Spanish. Семинар о границах и тем что за их пределами для подростков на польском, английском, русском, украинском и испанском языках. Семінар про кордони і то що за їх межами для підлітків на польской, англійської, російської, українской, іспанської мовах.
Un taller sobre fronteras y sin fronteras. Disponible para adolescentes hispanohablantes y los que hablen polaco, ingles, ucraniano y ruso. Ta lekcja z elementami grywalizacji ma na celu ukazanie, jak zmienia się przebieg granic państwowych. Mimo że nie są wieczne, mają wpływ na to, co myślimy o świecie i ludziach. W czasie lekcji poszerzycie swoją wiedzę na temat granic, a następnie zbadacie konsekwencje ich istnienia i zmiany ich przebiegu. Szczegółowy przebieg warsztatów:
|
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Ponad granicami: aktywni seniorzy w Polsce i w Irlandii |
Osoby dojrzałe mogą być znakomitymi wolontariuszami, dzielącymi się niespożytą energią i bogatym doświadczeniem życiowym. Ta grupa wiekowa to cenny społeczny kapitał do zagospodarowania dla dobra naszych lokalnych społeczności. Nasza debata będzie stanowić okazję do poznania (się) aktywnych seniorów. Swoimi doświadczeniami podzielą się wolontariusze działający w Warszawie i na emigracji – w irlandzkim Cork. Co motywuje seniorów do działania? Czy wolontariusz to zawsze urodzony społecznik, czy też można do bycia aktywnym dojrzeć? Co przeszkadza, a co sprzyja partycypacji społecznej dojrzałych Polaków? Czy zamieszkanie daleko od rodziny ułatwia włączenie się w wolontariat? Czy działanie na rzecz innych może wzbogacić lub zastąpić relacje rodzinne? Dzięki rozmowie samych wolontariuszy na powyższe tematy dowiemy się, jak wolontariat seniorów łączy pokolenia, przekracza granice i łamie stereotypy. Debata z udziałem publiczności i zdalnym udziałem reprezentantów Centrum Together-Razem z Cork odbędzie się w klubokawiarni Centrum Aktywności Międzypokoleniowej Nowolipie, a w niesprzyjających spotkaniom grupowym warunkach – w całości na platformie internetowej. Zapraszamy do udziału osoby w każdym wieku, zarówno już aktywne, jak i dopiero zapoznające się z ideą wolontariatu. |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Mity i fakty migracyjne |
Migracje zagraniczne to jeden z procesów społecznych, z którym wiąże się niezwykle wiele mitów i stereotypów. Powszechnie uważamy, że migracje są masowym procesem (stąd „zalew” imigrantów), a przybysze stanowią zagrożenie dla systemów ekonomicznych i społecznych krajów wysoko rozwiniętych. Argumenty typu „imigranci kradną nasze miejsca pracy” czy „cudzoziemcy żyją naszym kosztem, korzystając ze świadczeń społecznych” to nie tylko składnik programów politycznych skrajnych ugrupowań. Wydarzenia ostatnich lat – w szczególności zaś referendum w Wielkiej Brytanii i proces wychodzenia tego kraju z Unii Europejskiej – wskazują wyraźnie, że mogą mieć też wymierny wpływ na realne procesy polityczne, społeczne i ekonomiczne. Ile jest w nich prawdy? Co tak naprawdę wiemy o migracjach? Jakich kryteriów używać, by oceniać ich efekty? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie spotkania, którego celem będzie zderzenie najbardziej powszechnych stereotypów związanych z migracjami z rzetelną i sprawdzoną wiedzą naukową. Naszym celem nie jest prezentowanie wyidealizowanego obrazu migracji, ale wskazanie, że – jak każdy proces społeczny – wymaga on zniuansowanego podejścia opartego na faktach a nie mitach. |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Dlaczego Polacy, którzy wyjechali z Polski, nadal trzymają tu mieszkania i domy? |
Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wielu Polaków wyjechało za granicę, licząc na lepsze zarobki i wyższy poziom życia. Przyjmuje się, że osoby, które zmieniły kraj zamieszkania, by więcej zarabiać, ogólnie postępują racjonalnie w kwestiach finansowych. Mimo to, nasze badania wskazują, że wielu polskich migrantów zostawiło w Polsce domy i mieszkania, które teraz stoją puste i obciążają migrantów kosztami utrzymania. Puste nieruchomości to problem, zarówno z punktu widzenia Polskich migrantów, którym finansowo jest trudniej, jak i z punktu widzenia Polski, w której statystyki wskazują na ciągły brak mieszkań. Dlaczego w takim razie Polscy migranci nie sprzedadzą albo nie wynajmą takich pustych mieszkań innym? Jaką rolę odgrywa dom lub mieszkanie w Polsce w życiu Polaka pozostającego za granicą? |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Między cyrkulacją a osiedleniem. Projekty migracyjne a sytuacja ekonomiczna imigrantów w Polsce |
Temat migracji zagranicznych towarzyszy nam od wielu dekad, ale od bardzo niedawna zostaliśmy skonfrontowani z jego niespotykaną wcześniej na taką skalę odsłoną. W ciągu zaledwie kilku lat liczba przyjeżdżających do Polski cudzoziemców wzrosła tak bardzo, że staliśmy się jednym z najważniejszych kierunków dla imigrantów w Europie. Olbrzymia część z nich to migranci zarobkowi: pracownicy sklepów, osoby zbierające owoce, zatrudniane przez gospodarstwa domowe, ale też przedsiębiorcy, inwestorzy, pracownicy korporacji transnarodowych. Większość jednak pozostaje migrantami czasowymi, często cyrkulującymi między Polską a krajami pochodzenia, zwłaszcza Ukrainą. Czy w takim przypadku możemy mówić o integracji imigrantów? Jak ją mierzyć? Z czym porównywać? Jak oceniać? Bazując na unikalnych danych pozyskiwanych w ostatnich latach przez Ośrodek Badań nad Migracjami, spróbujemy odpowiedzieć na te pytania, zastanowić się nad tym, jakie czynniki wpływają na sytuację ekonomiczną imigrantów w naszym kraju, ale też jakie perspektywy się przed nimi rysują. Pandemia COVID-19 pokazała, jak istotną rolę w wielu krajach wysoko rozwiniętych odgrywają przybysze z mniej zamożnych części świata, których zaczęto określać jako pracowników kluczowych (essential workers) czy nawet frontowych (frontline workers). Niezbędnym elementem dyskusji będzie więc również refleksja na temat przyszłości imigracji na świecie i w Polsce. |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Cudzoziemcy w polskiej szkole |
Liczba cudzoziemskich uczniów w polskich szkołach co roku wzrasta. W 2015 r. było ich ponad 10 tys., najwięcej w woj. mazowieckim, ponad 4 tys. W ubiegłym roku ich liczba wzrosła do 44 tys., a w samej Warszawie wynosiła ponad 3,5 tys. Większość z nich to imigranci. Status uchodźcy ma 208 uczniów. To Ukraińcy, Chińczycy, Wietnamczycy; przybywa także Hindusów. Nasz system oświaty ma wobec tych uczniów podobne wymagania jak wobec polskich. Nie daje im jednak wystarczających szans, aby mogli te wymagania spełnić. Mali cudzoziemcy zaczynają edukację w polskiej szkole często prawie nie znając polskiego. Ich wiedza, obyczaje, a czasem także wygląd różnią się od tego, co znają polskie dzieci. Cudzoziemcy mierzą się z ogromnym stresem i przemęczeniem nadmiarem dodatkowych zajęć. To głównie na rodziców i nauczycieli spada zadanie ich edukacji oraz integracji. Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że w Polsce obowiązuje integracyjny model przyjmowania do szkół dzieci imigrantów. Zakłada on wspólny udział w zajęciach dzieci cudzoziemskich i polskich. MEN opłaca imigrantom zajęcia polskiego i wyrównawcze przedmiotowe, jednak nie więcej niż 5 godzin tygodniowo. Przysługuje im również prawo do asystenta kulturowego, ale nie dłużej niż przez rok. Od 2016 r. szkoły mają także możliwość organizowania w szkołach tzw. klas przygotowawczych. Dyrektorzy szkół alarmują, że wsparcie ze strony samorządów jest niewystarczające, a nasz system edukacji nie jest dostosowany do potrzeb uczniów z zagranicy. W czasach, gdy polska edukacja boryka się z wieloma problemami, temat cudzoziemskich uczniów rzadko przebija się do debaty publicznej. W naszym spotkaniu wezmą udział nauczyciele, asystenci kulturowi oraz przedstawiciele samorządu. Chcielibyśmy stworzyć przestrzeń do wymiany dośw. |
Nauki społeczne |
|