|
Życie na Ziemi trwa już prawie cztery miliardy lat. Snujemy hipotezy jak powstało życie, jak wyglądały pierwsze organizmy, coraz lepiej wiemy, jak przebiegała ich późniejsza ewolucja.
Od samego początku organizmy żywe zmieniały swoje środowisko, wszystkie procesy na powierzchni Ziemi, w głębinach oceanów i w atmosferze. Mniej więcej 2,5 mld lat temu -
ponad miliard lat po pojawieniu się życia - doszło do pierwszej katastrofy ekologicznej, spowodowanej przez organizmy, które zaczęły wydzielać do atmosfery trujący gaz – tlen.
Dalsza historia życia obfituje w mniejsze i większe katastrofy. Nie zawsze potrafimy ustalić ich przyczyny, ale wiemy, że wielokrotnie dochodziło do masowych wymierań wielu
gatunków. Jak wiele innych organizmów gatunek Homo sapiens też wpływa na swoje środowisko. W wyniku jego działań doszło do wielkich zmian fauny zwierząt lądowych: dziś
niemal każdy ziemski ssak to świnia, krowa lub owca, prawie każdy ptak to kurczak. W wyniku działalności człowieka wymarło lub znalazło się na skraju wymarcia wiele
gatunków. Człowiek, jak ruch górotwórczy, zmienia litosferę, ilość wyprodukowanej przez niego skały (betonu) ma już skalę geologiczną. W geologicznej skali czasu tempo zmian
wywołanych przez człowieka jest błyskawiczne. Nie wiemy, jak potoczą się dalej losy życia na Ziemi, ale wiele danych pozwala snuć hipotezy. Różne zjawiska (ruch kontynentów,
zmiany klimatu, zmiany aktywności Słońca) mogą spowodować katastrofę w ciągu kilkuset mln lat, na pewno życie na Ziemi nie przetrwa dłużej niż 1 miliard lat: to zaledwie jedna
czwarta czasu, jaki upłynął od początku życia, ale więcej niż cała historia życia wielokomórkowego. Najbardziej interesuje nas kwestia przetrwania naszej cywilizacji. Czy
historia życia na Ziemi od początku aż do epoki antropocenu może nam udzielić wskazówek? Co wiemy o skutkach globalnych zmian w przeszłości? Czy zatrzymamy
współczesne zmiany klimatyczne i jakie będą skutki dla życia na Ziemi, jeśli nie? Czy człowiek spowoduje wielkie wymieranie, a może już je spowodował? I wreszcie - czy
człowiek potrafiłby zniszczyć życie na Ziemi?
|
