biologia

Uczestnicy dowiedzą się jak wygląda laboratorium zajmujące się hodowlami komórkowymi in vitro w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. Prowadzący opowiedzą, co jest potrzebne przy pracy z hodowlami komórkowymi. Pokażemy, gdzie mieszkają komórki w laboratorium (praca z komorą laminarną, prezentacja naczyń hodowlanych) i opowiemy, co jedzą (wytłumaczymy co i dlaczego znajduje się w pożywce hodowlanej). Każdy będzie mógł wcielić się w rolę naukowca – założyć fartuch laboratoryjny, rękawiczki oraz samodzielnie przygotować pożywkę hodowlaną przy użyciu prawdziwych probówek laboratoryjnych, pipet, cylindrów, zlewek i mieszadeł. Sprawdzimy jakie są odczyny przygotowanych przez nas roztworów przez pomiar pH. Zastosowane płyny i substancje będą nieszkodliwą imitacją składników pożywki, np. soki, roztwory barwników spożywczych, sól, cukier.

Ponadto, zaprezentujemy jakie komórki są hodowane w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN (szalki i szkiełka z utrwalonymi komórkami oglądane pod mikroskopem) i wyjaśnimy, do czego nam wszystkim może się to przydać.

Uczestnicy poznają świat bakterii, drożdży i pleśni, dzięki którym otrzymujemy fermentowaną żywność (m.in. sery, jogurty, ogórki kiszone, kapustę kiszoną). Będą mogli samodzielnie wykonać preparat mikroskopowy lub obejrzeć pod mikroskopem gotowe preparaty, przedstawiające bakterie, które wywołują zatrucia pokarmowe, m.in. Salmonella sp., Staphylococcus sp.

Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie zaprasza do udziału w kampanii edukacyjnej „Bądź zdrów jak ryba” skierowanej do uczniów szkół podstawowych. Podczas warsztatów dzieci obejrzą film animowano-fabularny przedstawiający działalność Instytutu oraz pracę naukowców. Wykonają również doświadczenia, wspólnie zastanowią się, co łączy człowieka i rybkę oraz poznają ciekawostki dotyczące ryb i ich życia, a w szczególności gatunku danio pręgowany, którego hodowlę prowadzi Instytut. Uczestnicy otrzymają książeczki edukacyjne bogate w fantastyczne przykłady z życia codziennego pozwalające zrozumieć tajniki wiedzy naukowej w dziedzinie biologii.

Celem akcji jest wzbudzenie zainteresowania biologią jako nauką o życiu. Instytut chce także zaprezentować, jak wiele polscy naukowcy potrafią osiągnąć w badaniach, dzięki którym być może już w niedalekiej przyszłości będziemy potrafili skuteczniej leczyć choroby u ludzi, w szczególności te, które dotykają osoby starsze.

O ciekawych zachowaniach pająków i ich osobliwych przystosowaniach do życia w zróżnicowanych środowiskach. Nauczymy się także tworzenia pajęczej sieci.

Zapoznanie z różnicą pomiędzy tropem a śladem. Nauka rozpoznawania tropów oraz podstawy tropienia zwierząt. Zgłębienie wiedzy nt. zwyczajów leśnych zwierząt

Uczestnicy dowiedzą się jak wygląda laboratorium zajmujące się hodowlami komórkowymi in vitro w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. Prowadzący opowiedzą, co jest potrzebne przy pracy z hodowlami komórkowymi. Pokażemy, gdzie mieszkają komórki w laboratorium (praca z komorą laminarną, prezentacja naczyń hodowlanych) i opowiemy, co jedzą (wytłumaczymy co i dlaczego znajduje się w pożywce hodowlanej). Każdy będzie mógł wcielić się w rolę naukowca – założyć fartuch laboratoryjny, rękawiczki oraz samodzielnie przygotować pożywkę hodowlaną przy użyciu prawdziwych probówek laboratoryjnych, pipet, cylindrów, zlewek i mieszadeł. Sprawdzimy jakie są odczyny przygotowanych przez nas roztworów przez pomiar pH. Zastosowane płyny i substancje będą nieszkodliwą imitacją składników pożywki, np. soki, roztwory barwników spożywczych, sól, cukier.

Ponadto, zaprezentujemy jakie komórki są hodowane w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN (szalki i szkiełka z utrwalonymi komórkami oglądane pod mikroskopem) i wyjaśnimy, do czego nam wszystkim może się to przydać.

Uczestnicy poznają świat bakterii, drożdży i pleśni, dzięki którym otrzymujemy fermentowaną żywność (m.in. sery, jogurty, ogórki kiszone, kapustę kiszoną). Będą mogli samodzielnie wykonać preparat mikroskopowy lub obejrzeć pod mikroskopem gotowe preparaty, przedstawiające bakterie, które wywołują zatrucia pokarmowe, m.in. Salmonella sp., Staphylococcus sp.

Życiodajny tlen, który wydzielany jest przez rośliny, stanowi dla nich jednocześnie poważne zagrożenie. Reakcje chemiczne zachodzące podczas normalnego metabolizmu mogą prowadzić do przypadkowego przeniesienia elektronów na tlen i wytworzenia reaktywnych form tlenu (RFT). RFT szybko reagują z różnymi cząsteczkami powodując zmianę ich funkcjonowania, a nawet wywołując ich trwałe uszkodzenia. Z tego względu rośliny muszą stale korzystać z bardzo skutecznej broni, która ma na celu ograniczanie ilości RFT – antyoksydantów. Warsztaty będą poświęcone obserwacji wytwarzania RFT w liściach roślin i oznaczeniom aktywności enzymów antyoksydacyjnych. Na zakończenie podyskutujemy czy reaktywne formy tlenu są zawsze szkodliwe oraz omówimy jakich antyoksydantów w codziennej diecie dostarczają nam zjadane rośliny.

Nauka to najlepsze co przydarzyło się ludzkości. Z niej wyrosła współczesna medycyna, która przedłuża i ratuje ludzkie życie. Naukowcom i lekarzom zdarza się czasem błądzić – w końcu to tylko ludzie – ale  oparta na nauce medycyna działa. Jednak nie wszyscy jej ufają. Na rynku usług pseudomedycznych, który rozkwita w Polsce, znajdziemy wiele bzdurnych terapii i maszyn, które nie mają nic wspólnego z prawdziwą medycyną. Jak się bronić przed nieświadomym zbłądzeniem na manowce i jak rozpoznać, kiedy wróg celowo wciąga nas  w bagienko pseudonauki? Trzeba oczywiście zachować czujność i krytycyzm, a także znać jego taktykę

Budowle i konstrukcje zwierząt z całego świata, muszle, nory i kopce ssaków, gniazda i budki lęgowe ptaków, domki i miasta owadów, pajęczyny pająków, schroniska i konstrukcje wodne, zwierzęcopodobne budynki świata.

Las najlepiej poznaje się… w lesie. Dlatego chodźmy na wspólny spacer! Zabierzemy was na wędrówkę, podczas której postaramy się spojrzeć na to wyjątkowe miejsce z trochę innej perspektywy. Czy dacie się namówić na spacer z głową w chmurach? Czy odważycie się podążać w głąb lasu za dźwiękiem? Las to dużo więcej niż drzewa, a własne obserwacje jego mieszkańców mogą być niesamowitą przygodą. Spróbujemy poczuć go wszystkimi zmysłami. Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Zastanowimy się, co zawdzięczamy lasom, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.

Przebieg trasy: Truskaw - Truskawska Droga - Zaborów Leśny - Kręta Droga - Karczmisko - Paśniki - Truskaw.
Długość trasy: 9,5 km. Czas przejścia: ok. 4 godziny.
Trasa wycieczki wiedzie m. in. przez OOŚ Zaborów Leśny i skraj OOŚ Cyganka, ukazując jedne z najciekawszych obszarów leśnych wschodniej części Puszczy Kampinoskiej.

Omawiane zagadnienia:
- czym jest las? - próba odpowiedzi na pytanie,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- działania ochronne prowadzone w lasach (nasadzenia, przebudowa drzewostanów) - ochrona częściowa,
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej,
- zagrożenia lasów KPN (pożary, wiatrołomy, susze, gatunki obce, gradacje owadów),
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- piętra roślinności w lesie i ich mieszkańcy,
- rola lasów w gospodarce i życiu człowieka,
- pozaprodukcyjne funkcje lasu.

Zajęcia poświęcone walce z przemytem zwierząt oraz wyrobów z nich wykonanych, takich jak ubrania, galanteria, ozdoby, preparaty medycyny chińskiej czy wypchane eksponaty. Co roku celnicy konfiskują miliony sztuk "zwierzęcej kontrabandy", która kosztuje wiele istnień zagrożonych gatunków zwierząt. Jest to niezwykle dochodowy proceder, podlegający stosunkowo niskim karom. Niestety, nie każdy z potencjalnych nabywców zdaje sobie sprawę, że z pozoru niewinne pamiątki okupione są męczarnią i śmiercią bardzo wielu żywych stworzeń. Wzrost świadomości w tej materii pozwoli ograniczyć popyt na egzotyczne nielegalne pamiątki i tym samym będzie miała wpływ na ograniczenie kłusownictwa i nielegalnych polowań. Odpowiedzialny turysta to człowiek, który nie przykłada ręki do zagłady zwierząt, piętnuje handel nielegalnymi wyrobami i pomaga chronić naturalne środowisko i jego mieszkańców. Uczestnicy zajęć obejrzą krótką prezentację o zwierzętach, które są głównymi "dostawcami" skór, pancerzy, rogów, czy też kości słoniowej. Następnie czeka ich krótki spacer podczas, którego będą mogli zobaczyć przedstawicieli najbardziej zagrożonych gatunków i posłuchać o walce o ich przetrwanie. Zaś finałem będzie wizyta na wystawie "I nie tylko słoni żal...", która została niedawno otwarta w Słoniarni Warszawskiego ZOO, gdzie prezentowane są okazy przywożone z całego świata jako kontrowersyjne pamiątki z egzotycznych podróży.

Życie na naszej planecie trwa dzięki energii słonecznej, która jest przekształcana w energię chemiczną w niezwykłym procesie zwanym fotosyntezą. Z fotosyntezą kojarzy nam się przede wszystkim zielony barwnik chlorofil. Tymczasem światło jest absorbowane także przez barwniki pomocnicze – żółte i pomarańczowe karotenoidy. Wszystkie te związki współistnieją w pozornie jednolicie zielonych liściach. Co więcej, u roślin wyższych zieleń chlorofilu też nie jest jednolita, gdyż występuje on w dwóch odmianach, jako niebieskozielony chlorofil a i żółtozielony chlorofil b. W proponowanym doświadczeniu wszystkie te barwniki można samodzielnie otrzymać i zobaczyć!

Uczestnicy zajęć wykonują całe doświadczenie całkowicie samodzielnie, zapoznając się z technikami homogenizacji i ekstrakcji materiału biologicznego oraz identyfikacji związków chemicznych. Ze świeżych liści różnych roślin uzyskują ekstrakt acetonowy zawierający mieszaninę barwników, którą rozdzielają metodą chromatografii cienkowarstwowej na chlorofile a i b, karoteny i ksantofile. Związki te identyfikują porównując otrzymane wyniki z danymi literaturowymi.

Gdyby nam wyłączyli prąd w trakcie kolacji późnym wieczorem, to mielibyśmy spory problem, żeby skończyć jeść - a co dopiero, gdyby nasz posiłek nie leżał spokojnie na talerzu, ale fruwał (i to szybko) w zupełnych ciemnościach... Jak można upolować sobie jedzenie, kiedy się nic nie widzi - no i jak przy tym nie rozbić sobie głowy o drzewo czy ścianę? Podczas naszych lekcji spróbujemy się trochę dowiedzieć o tym, jak nietoperze to robią. Postaramy się też wczuć w ich położenie i na własnej skórze przekonać, jak to by było, gdybyśmy sami musieli się posługiwać innymi zmysłami niż wzrok. Dowiemy się również, skąd my, ludzie, wiemy cokolwiek o życiu nietoperzy, a dzięki sprytnym technicznym wynalazkom będziemy mieli okazję usłyszeć to, co dla ludzkiego ucha normalnie nie jest słyszalne ani trochę. 

Instytut Parazytologii PAN zaprasza dzieci klas 3-5 na zajęcia pt.: „Jakie to proste, czyli wszystko co powinieneś wiedzieć o swojej komórce”. Tematyka zajęć rozszerzy wiedzę dzieci z dziedzin takich jak: biochemia, biologia molekularna, biotechnologia i mikrobiologia. Warsztaty biologiczne pozwolą dzieciom poznać tajemnice budowy i organizacji pojedynczej komórki. Dzieci poznają mini fabryki, które kryją się w ich wnętrzu i procesy w nich zachodzące oraz zbudują kolorowy model DNA. Rozwikłają także zagadkę kodu genetycznego i wyprodukują razem białko. Wykonując samodzielnie preparat, będą mogły zobaczyć pod mikroskopem swoje komórki nabłonkowe i podejrzeć ich DNA. Zobaczą również świecące komórki bakterii i własnoręcznie zastosują techniki wykorzystywane na codzień w laboratoriach.

O ciekawych zachowaniach pająków i ich osobliwych przystosowaniach do życia w zróżnicowanych środowiskach. Nauczymy się także tworzenia pajęczej sieci.

Pierwsze komórki na naszej planecie pojawiły się około 4 mld lat temu, zaś terminu „komórka” (łac. cellula) użył po raz pierwszy angielski przyrodnik Robert Hook dopiero w 1665 roku obserwując komórki roślinne. W ciągu tych lat komórki ulegały nieustannym zmianom, umożliwiającym lepszą adaptację do zmieniających się warunków środowiskowych. Komórki stanowią budulec każdego żywego organizmu. Pojedyncza komórka może również stanowić autonomiczny organizm. Komórki tworzą zespoły- tkanki, te zaś organy i ostatecznie organizm. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z budową komórek eukariotycznych ze szczególnym uwzględnieniem komórek ssaczych, pokazanie różnic w morfologii komórek, w zależności od pełnionych funkcji w organizmie. W części praktycznej uczniowie dowiedzą się jak prowadzi się hodowle komórkowe w warunkach laboratoryjnych. Poznają niezbędną aparaturę do obserwacji hodowli i jej analizy.

Gdyby nam wyłączyli prąd w trakcie kolacji późnym wieczorem, to mielibyśmy spory problem, żeby skończyć jeść - a co dopiero, gdyby nasz posiłek nie leżał spokojnie na talerzu, ale fruwał (i to szybko) w zupełnych ciemnościach... Jak można upolować sobie jedzenie, kiedy się nic nie widzi - no i jak przy tym nie rozbić sobie głowy o drzewo czy ścianę? Podczas naszych lekcji spróbujemy się trochę dowiedzieć o tym, jak nietoperze to robią. Postaramy się też wczuć w ich położenie i na własnej skórze przekonać, jak to by było, gdybyśmy sami musieli się posługiwać innymi zmysłami niż wzrok. Dowiemy się również, skąd my, ludzie, wiemy cokolwiek o życiu nietoperzy, a dzięki sprytnym technicznym wynalazkom będziemy mieli okazję usłyszeć to, co dla ludzkiego ucha normalnie nie jest słyszalne ani trochę. 

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję odwiedzić laboratorium, w którym hodowane są komórki, a także własnoręcznie wykonają doświadczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych. Na zakończenie przeprowadzimy quiz.

Białka fluorescencyjne, po uprzednim wzbudzeniu, są zdolne do emisji światła o różnych długościach fali, czyli do świecenia w różnych kolorach. Ich wielka kariera rozpoczęła się niepozornie od wyizolowania na początku lat sześćdziesiątych XX w. zielonego białka fluorescencyjnego  (GFP) z komórek stułbiopława Aequorea victoria. Od tego czasu została skonstruowana cała paleta różnokolorowych białek fluorescencyjnych, które stały się potężnym narzędziem w badaniach biologicznych, pozwalając zobaczyć to, co wcześniej pozostawało niewidoczne. Dziś jednym z podstawowych zastosowań białek fluorescencyjnych jest używanie ich jako świecących znaczników. Dzięki dołączeniu takiego znacznika można analizować inne (nieświecące) białka bezpośrednio w komórkach, czyli tam, gdzie normalnie funkcjonują. W 2008 r. badania nad białkami fluorescencyjnymi zostały uhonorowane Nagrodą Nobla, którą otrzymali Osamu Shimomura, Martin Chalfie i Roger Y. Tsien. Na wykładzie będzie można usłyszeć o historii tych badań, o niezwykłej budowie GFP, która warunkuje jego szczególne właściwości oraz o zastosowaniu białek fluorescencyjnych w badaniach biologicznych na poziomie komórkowym.

Ciekawostki o ziołach i przyprawach zostaną odsłonięte. Niech żyją związki bioaktywne obecne w przyprawach. Które rośliny mogą ratować nasze zdrowie, które nas rozgrzeją,  które ukoją, a które  po prostu są smaczne? A może od niektórych warto się trzymać z daleka? Na wykładzie opowiemy Wam wszystko o ziołach i nawet jeszcze więcej.

Starzenie się to proces dotyczący wszystkich narządów, który skutkuje pogorszeniem funkcjonowania całego naszego organizmu. Proces ten nie oszczędza również mózgu, który jest jednym z najważniejszych organów organizmu, gdyż steruje skomplikowanymi reakcjami i procesami życiowymi. Starzenie się mózgu i całego układu nerwowego to proces skomplikowany i postępujący, prowadzący ostatecznie do spadku funkcji ruchowych, czuciowych oraz poznawczych człowieka. Pomimo przytaczanego często w literaturze stwierdzenia, że deficyty poznawcze ujawniają się dopiero po 60-tym roku życia, wiele wyników eksperymentalnych wskazuje, że w rzeczywistości zaczynają się one o wiele wcześniej, niektóre nawet w okolicach 40-go roku życia.

Przebieg procesu starzenia się układu nerwowego jest wypadkową progra­mu genetycznego i uwarunkowanych środowiskowo wielokierunkowych zmian na poziomie molekularnym. Zmiany anatomiczne i funkcjonalne, które możemy obserwować w starzejącym się mózgu, są niejednorodne i specyficzne dla poszczególnych jego obszarów. Dotyczą one m.in. objętości tkanki mózgu, gęstości i liczby komórek nerwowych, a także ich morfologii; liczby połączeń między komórkami nerwowymi oraz efektywności komunikacji pomiędzy nimi.

W czasie wykładu przeanalizujemy zmiany jakie obserwowujemy w starzejącym sie układzie nerwowym i ich konsekwencje. Zadamy równiez pytania: czy są one nieuchronne? Czy w jakiś sposób możemy pracować nad sprawnością i efektywnością starzejącego się układu nerwowego

Zajęcia warsztatowe w formie wycieczki pieszej na trasie: Sieraków – Łomiankowska Droga – Łąki Sierakowskie – Na Miny - Stary Dąb - Sieraków.

Długość trasy: 8 km. Czas przejścia: 4 godziny.

Trasa wycieczki pozwala na poznanie najatrakcyjniejszych przyrodniczo fragmentów wschodniej części Kampinoskiego PN. Prowadzi między innymi skrajem najstarszego i zarazem największego w KPN Obszaru Ochrony Ścisłej – Sieraków. Podczas warsztatów uczestnicy, mają możliwość pracy z kartami ćwiczeń.

Omawiane zagadnienia:
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej dla zachowania bioróżnorodności,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- przyroda w obliczu antropopresji,
- pozytywne i negatywne skutki ingerencji człowieka w krajobraz,
- elementy składowe krajobrazu i zachodzące między nimi zależności,
- typy krajobrazów: krajobraz pierwotny, naturalny, kulturowy i zdewastowany,
- estetyka i piękno krajobrazu,
- korytarze ekologiczne, ich rola i znaczenie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej.

Uczestnicy:

- dowiedzą się jak opracowuje się szczepionki nowej generacji;

- dowiedzą się czy możliwe jest uzyskanie uniwersalnej szczepionki przeciw grypie, która chroniłaby nas przez całe życie;

- prześledzą etapy odkrywania eksperymentalnych szczepionek w laboratorium.