Szkoła średnia

Celem warsztatu jest kształtowanie wśród uczniów kompetencji międzykulturowych poprzez wyposażenie ich w odpowiednią wiedzę, a także umiejętności w zakresie okazywania szacunku i akceptacji wobec inności (odmienności) w jej poszczególnych wymiarach. W trakcie warsztatu uczniowie dowiedzą się, czym jest tolerancja i dlaczego warto mieć kolegów z różnych kultur. Uczniowie poznają ogólne zasady komunikacji międzykulturowej, a także poszczególne etapy procesu adaptacji kulturowej. Jednocześnie nauczą się, jakie działania mogą sami podejmować w ramach edukacji międzykulturowej. Uczestnicy warsztatów poznają również wybrane biografie dzieci z doświadczeniem migracyjnym.

Lodowce są malowniczym składnikiem krajobrazu, ale i w sposób potężny kształtują go. Ślady ich istnienia to zarówno doliny o charakterystycznym przekroju i niekiedy wielostopniowych zboczach, wygładzone zbocza gór, zagłębienia (kary, kotły polodowcowe), jak i nagromadzony materiał przynoszony przez lodowiec. Następne części prezentacji odnoszą się do zjawisk podziemnych – jaskiń i ich szaty naciekowej, wulkanizmu i związanych z nim wypływów gorących wód – gejzerów. Wulkanizm jest omówiony na przykładach z różnych części kuli ziemskiej, także wysp wulkanicznych. Uzupełnienie stanowią schematy wulkanów oraz omówienie związku wulkanizmu z otwieraniem się oceanów, grzbietami śródoceanicznymi i wędrówką płyt skorupy ziemskiej.

Wykład skupia się na problematyce wypadków związanych z lotnictwem, szczególnie zaś z udziałem człowieka – jego funkcjonowania psychologicznego, które w dużym stopniu determinowało to zdarzenie lotnicze.

W wypadkowości lotniczej jest to związane z tzw. czynnikiem ludzkim (Human Factor) determinującym powstanie katastrofy. Czynnik ten nie musi wcale występować podczas czynności związanych z samym działaniem pilotów w kokpicie, ale równie często znajduje się poza nimi i często dużo wcześniej. Analiza każdego zdarzenia lotniczego rozpoczyna się od przeanalizowania czynników ukrytych mogących mieć istotne znaczenie w wyjaśnieniu przyczyn powstania wypadku lotniczego. Idealną teorią wykorzystywaną w tym procesie wnioskowania jest teoria Jamesa REASONA (Swiss cheese). Każda misja lotnicza, jaką załoga statku powietrznego ma do wykonania, obarczona jest ryzykiem. Szacowanie tego ryzyka odbywa się na każdym poziomie podejmowanej decyzji. Mimo tak sformalizowanych procedur dochodzi jednak do wypadków lotniczych. Niektóre czynniki zewnętrze i wewnętrzne, takie jak: pośpiech, rutyna, aprobowanie nadmiernego ryzyka, brak właściwych nawyków i odpowiedniego przeszkolenia, warunki pogodowe, naciski oraz chęć zaimponowania mogą doprowadzić do tragedii. Każde działanie załogi lotniczej obarczone jest ryzykiem popełnienia błędów, gdyż każdy statek powietrzny przemieszcza się w przestrzeni trójwymiarowej. Każda misja lotnicza to nie  tylko praca pilota, ale całego zespołu ludzkiego zabezpieczającego ten lot, dlatego tak ważne jest prowadzenie właściwej profilaktyki, odpowiedniego szkolenia oraz dbanie o komfort psychiczny poszczególnych członków personelu lotniczego w „rodzinie lotniczej".

W 2020 r. przypada 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, który w dziele zjednoczenia państwa polskiego odegrał doniosłą rolę. Władca ten, określany w historiografii jako „Odnowiciel Królestwa Polskiego”, cieszy się do dzisiaj w społeczeństwie polskim powszechnym i zasłużonym uznaniem. Dlatego z tej okazji Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie przygotowało wystawę archiwalną pt: WŁADYSŁAW ŁOKIETEK „INSTAURATOR REGNI POLONIAE”, której  celem jest przybliżenie postaci jednego z najwybitniejszych władców Polski. Ekspozycja prezentuje w układzie chronologicznym oryginalne dokumenty i pieczęcie z XIII i XIV w. z zasobu AGAD, ze szczególnym uwzględnieniem okresu panowania Władysława Łokietka. Oprócz dokumentów i zabytków sfragistycznych znajdują się na wystawie tablice genealogiczne oraz wybrane fragmenty z kronik i roczników. Przygotowana wystawa prezentuje postać  Władysława Łokietka i jego najbliższej rodziny na tle ważnych wydarzeń politycznych, ekonomicznych i społecznych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej w XIII –XIV w. Organizatorzy wystawy pragną  nie tylko upamiętnić 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, lecz również pobudzić społeczeństwo do większego zainteresowania dziejami naszej ojczyzny w okresie panowania ostatnich Piastów. 

Wystwie dokumentów archiwalnych z epoki piastowskiej towarzyszyć będzie fachowy komentarz, ukazujący w formie połaczonego pokzu i wykładu działania władców mających na celu zjednoczenie terytoriów i odzystkanie tytułu królewskiego i ich dynastyczne powiązania. 

Często, żeby zdiagnozować chorobę, określić powodowane przez nią zmiany czy zwyrodnienia, trzeba je po prostu zobaczyć. Wbrew pozorom może stanowić to poważny problem, bo człowiek, w odróżnieniu od kijanki, nie jest przezroczysty, a zmiany zachodzą wewnątrz organizmu. Siłą rzeczy musimy ograniczyć się do takich obiektów, do których  światło może wejść, a potem wydostać się do układu pomiarowego. Jednak i w tym przypadku obraz może być na tyle rozmyty, że staje się praktycznie nieczytelny. Wykład będzie próbą odpowiedzi, jak można sobie z takimi problemami poradzić dzięki równoczesnemu zastosowaniu najnowszej aparatury optycznej i zaawansowanych metod teorii optyki.

Prowadzący przedstawi charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunków ssaków i ptaków. Podczas wykładu opisy anatomiczne zostaną podparte zdjęciami uzyskanymi różnymi technikami obrazowymi (m.in RTG, TK, MRI).

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia budynku przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Elżbieta Krajewska była dwudziestoletnią dziewczyną – żołnierzem Akcji „N”. Złapana w czasie przerzucania ulotek do jednostki wojskowej na ul. Wiśniowej. Poddana ciężkiemu przesłuchaniu trafiła do szpitala więziennego na Pawiaku. Tam pisze rozważania „Drogi Krzyżowej”, które w formie grypsów trafiają do więźniów i za mur więzienny. Jesienią 1943 r. zostaje wywieziona do Auschwitz, gdzie w styczniu 1949 r. umiera na tyfus.

Ten wykład będzie o prostym języku angielskim (tzw. plain English). W trakcie spotkania dowiesz się, jak pisać po angielsku, aby Twoi odbiorcy rozumieli, co chcesz im przekazać, już po pierwszym przeczytaniu twojego tekstu. Zobaczysz, jak budować zdania, jakiego słownictwa unikać, jak edytować tekst, aby był on jasny, przejrzysty i przystępny dla jego adresatów. Wiele firm, również w Polsce, wybiera ten sposób komunikacji ze swoimi klientami, gdyż prosty język buduje dobre relacje i czyni je przyjaznymi.

Co to jest argument z analogii? Kiedy jest poprawny, a kiedy nie jest? Podczas zajęć omówimy wybrane przykłady z najnowszych debat politycznych.

Każdy kraj emituje banknoty i ozdabia je często bardzo dobrymi rysunkami. Wśród owych rysunków jest pewna liczba podobizn interesujących obiektów geologicznych. W tej prezentacji zebrane zostały takie, które pokazują skutki erozji, głównie górskiej, oraz jeden z jej efektownych wyników – ostańce. Przegląd obejmuje obiekty z wielu części świata. Uzupełnienie to schematy mechanizmów erozji oraz zdjęcia interesujących form, nie pokazanych na banknotach.

Celem wykładu jest przybliżenie uczniom zakazu użycia siły – podstawowej normy prawa międzynarodowego gwarantującej pokój i bezpieczeństwo na świecie. Wykład zostanie podzielony na trzy części:

I. Historia ONZ. Opowiem, dlaczego do Karty Narodów Zjednoczonych wprowadzono zakaz użycia siły na tle historii II wojny światowej i samej Organizacji. Wytłumaczę, czym różni się zakaz użycia siły od zakazu wojny i jakie wyjątki od zakazu użycia siły przewiduje Karta Narodów Zjednoczonych.

II. Przykłady interwencji zbrojnych w latach 1945-2020. Odwołam się do kilku przykładów użycia siły, które uczniowie mogą znać z lekcji historii, popkultury lub doniesień medialnych, np. przystąpienie USA do konfliktu w Wietnamie w 1964 r. (tzw. incydent w Zatoce Tonkińskiej), interwencje ZSRR w Czechosłowacji w 1968 r., USA w Iraku w 2003 r., Rosji na Ukrainie w 2014 r czy USA, Francji i Wielkiej Brytanii w Syrii w 2018 r. Omówię te przykłady z perspektywy prawa międzynarodowego – czy państwa interweniujące postąpiły zgodnie z prawem, używając siły, jakie argumenty przedstawiły i jak zareagowała reszta państw. Przedstawię także tło polityczne i historyczne każdej interwencji, aby jednocześnie wykład mógł być dla licealistów powtórką przed egzaminem maturalnym.

III. Konflikty przyszłości. Opowiem o tzw. zagrożeniach hybrydowych z perspektywy prawa międzynarodowego i o tym, że państwa coraz rzadziej decydują się na otwarty konflikt zbrojny, wybierając raczej działania niebezpośrednie. Opiszę również, jak prawo międzynarodowe jest wykorzystywane przez niektóre państwa do zdobycia przewagi, w jaki sposób państwa wykorzystują podmioty niepaństwowe, aby uniknąć odpowiedzialności za swoje czyny oraz jaką rolę odgrywa dzisiaj cyberbezpieczeństwo.

Nanotechnologia jest bez wątpienia naukowym hasłem ostatnich lat. Zapewne uczniowie potrafią jako przykłady materiałów niskowymiarowych wymienić przykłady nanocząstek, czy też grafen. Ale czy jest coś więcej? Celem proponowanej lekcji będzie zapoznanie uczniów z chemią w rozmiarze 2D. Opowiem parę słów o przykładach materiałów dwuwymiarowych i sposobach chemicznej modyfikacji powierzchni. Przybliżę uczniom informacje o wybranych narzędziach pomiarowych, które pozwalają nam mieć oko na ten chemiczny nanoświat.

Większość z nas lubi robić fotografie i dzielić się nimi. Po pewnym czasie nasza kolekcja składa się z setek, tysięcy czy nawet dziesiątek tysięcy fotografii. Wcześniej czy później taka kolekcja robi się trudna do przeglądania, a my sami nie wiemy, co w niej mamy. W ramach warsztatów pracownicy ŻIH podzielą się swoim doświadczeniem w katalogowaniu, opisywaniu i przechowywaniu fotografii cyfrowych.

Podczas wykładu/konwersatorium uczestnicy zapoznają się z problemami i komplikacjami, jakie twórcy napotykają w trakcie przekładu i adaptacji na potrzeby innego medium jak np. film czy telewizja, dawnych oraz współczesnych dzieł literatury angielskiego obszaru językowego. Dodatkowo uczestnicy poznają strategie i rozwiązania stosowane przez różnych twórców w trakcie dostosowywania dzieła do nowej formy przekazu. Przedstawione będą także różne konsekwencje takiego transferu, zarówno pozytywne, jak i negatywne, wpływające na oryginalny przekaz czy wrażenia docelowego odbiorcy. Na przykładzie wybranych tekstów oraz ich adaptacji na różne formy przekazu kulturowego omawiane będą problemy będące konsekwencją zastosowania różnych technik adaptacyjnych mających na celu ułatwienie przeniesienie dzieła, takiego jak powieść lub dzieło sceniczne, na nową formę przekazu. Omawiane będą takie zagadnienia jak problemy ze skutecznym przeniesieniem i utrzymaniem zawieszenia niewiary, problematyka przeniesienia pewnych koncepcji scenicznych i literackich na ekran, czy wpływ odmiennego obszaru kulturowego na ostateczny format oraz odbiór dzieła. Przybliżone będą też wybrane techniki adaptacyjne, np. transpozycja, przybliżenie czy ekwiwalencja, formy ich zastosowania oraz efekty intepretacyjne.

Podczas zajęć zostanie omówiony zarys historii biopolityki. Poza nakreśleniem znaczenia tego pojęcia, które jest wielorako interpretowane przez znawców, oraz podstawowych założeń tej problematyki, zostaną przedstawieni kluczowi dla jej rozwoju „projektanci”, tacy jak Claude-Nicolas Ledaux, Pierre le Play, Thomas Malthus, czy Herbert Spencer. Wraz z opisem rozwoju narzędzi biopolitycznych zostaną poruszone takie zagadnienia jak zarządzanie przestrzenią i projektowanie miast w dobie Oświecenia, walka z epidemiami (np. dżumą), dbanie o higienę i czystość, dostępność pożywienia, modele rodziny, zasady eugeniki i funkcje panoptykonu. Ta ostatnia koncepcja, nakreślona w oparciu o pojęcia norm i dyscypliny przez Michela Foucaulta, posłuży zrozumieniu roli nowoczesnych armii, szpitali, więzień i szkół.

Cała opowieść zostanie oparta na obrazach – rycinach, projektach architektonicznych, malowidłach, rysunkach i zdjęciach. Zostaną przedstawione przede wszystkim rysunki architektoniczne miast oświeceniowych, budynków użyteczności publicznej, a także urządzeń, takich jak choćby panoptykon.

Uczeń po wzięciu udziału w zajęciach będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie, czym jest biopolityka, w jaki sposób rozwijała się przez ostatnie stulecia oraz w jaki sposób służy władzy do kontroli populacji, zwiększania efektywności i sprawowania nadzoru. Celem lekcji będzie także próba odpowiedzi na pytanie, na ile w dzisiejszym świecie jesteśmy odlegli od dawnych rozwiązań, a na ile doświadczamy ich kolejnych wersji. Lekcja ma za zadanie uwrażliwić młodych obywateli na ograniczanie przez władzę prywatności w imię bezpieczeństwa, ciche pozbawianie praw politycznych i obywatelskich.

Razem spróbujemy dokonać rzeczy niemożliwej: w godzinę przeanalizować definicję przestępstwa (co trwa zwykle cały rok akademicki), posługując się przykładami z kanonu popkultury. Lojalnie uprzedzam: świat nie będzie już taki sam – tropienie śladów prawa karnego jest zaraźliwe.

Od kiedy mogę zawrzeć umowę? Co prawo cywilne mówi o tym, że pożyczam 5 złotych? Do czego mi te wszystkie ubezpieczenia? Co to znaczy, że otwiera się spadek? Jak można komuś coś podarować? Jak to jest z tym ściąganiem filmów z netu? Jak mogę chronić swój wizerunek w sieci? Czym się różni gwarancja od rękojmi?

Dolny Śląsk był dawniej jednym z ważnych obszarów srebronośnych w Europie. Po wstępie, przedstawiającym najdawniejsze wydobycie srebra rodzimego przez ludność rejonu Mezopotamii i in., zwięźle przestawiono pozyskiwanie srebra na Dolnym Śląsku w późnym średniowieczu, a także mapę, na której zaznaczono ponad 50 wystąpień minerałów tego metalu. Na kilku przykładach pokazano kruszce z tych wystąpień, by następnie szczegółowo omówić minerały srebra z 16 nowych znalezisk na obszarze polskiej części granitowej intruzji karkonoskiej. Wskazano także warunki krystalizacji tych minerałów.

Współczesne samoloty wojskowe wymagają od pilota szczególnych predyspozycji zdrowotnych i wytrzymałościowych. Podczas wykonywania misji bojowych i treningowych organizm pilota poddawany jest oddziaływaniu różnych czynników obciążających. Działania takie niosą ryzyko utraty zdrowia, życia lub bardzo drogiego samolotu. W celu zminimalizowania tych zagrożeń piloci muszą być cyklicznie badani i szkoleni na symulatorach w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Jednym z takich urządzeń jest wirówka przeciążeniowa – symulator szkoleniowy, który umożliwia wszechstronne odwzorowanie warunków występujących podczas misji lotniczych, a trening w niej pozwala na podniesienie tolerancji przeciążeń, co skutkuje zmniejszeniem ryzyka wystąpienia powyższych zagrożeń. A w myśl starej wojskowej maksymy ,, im wiecej potu wylanego na ćwiczeniach, tym mniej krwi w boju”.

Czym są odpady promieniotwórcze? Czy wszystkie składujemy i zabezpieczamy w ten sam sposób? Jak to jest w końcu
ze świeżym i wypalonym paliwem jądrowym?

W trakcie wykładu zostaną omówione różne rodzaje promieniowania jonizującego oraz sposoby jego oddziaływania z materią. Prześledzimy cykl paliwowy uranu od skał zawierających minerały uranonośne po przetworzenie i składowanie wypalonego paliwa jądrowego.

Wykład będzie połączony z pokazami detekcji różnego rodzaju promieniowania jonizującego, a także chemicznych sposobów separacji pierwiastków ważnych
w energetyce jądrowej.

Układ hormonalny to nie tylko sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne, nadnercza, przysadka czy tarczyca, o których dokładnie uczymy się w szkole – to szereg wzajemnych zależności wpływających na funkcjonowanie naszego organizmu, jak również na nasze samopoczucie. Na zajęciach poruszymy tematykę mniej znanych i omawianych hormonów takich jak endorfiny – hormony, które wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie, grelina, której wysoki poziom odpowiada za odczuwanie głodu, czy wytwarzanej w podskórnej tkance tłuszczowej leptyny, która z kolei działając na receptory w podwzgórzu, zmniejsza apetyt. Omówimy również zastosowanie hormonów w leczeniu onkologicznym, skupiając się na hormonoterapii stosowanej w raku piersi.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwalaja przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Nanotechnologia – to ogólna nazwa całego zestawu technik i sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych (od 0,1 do 100 nanometrów), czyli na poziomie pojedynczych atomów i cząsteczek. 

     Do struktur nanometrycznych można zaliczyć: druty, kropki kwantowe, tworzywa sztuczne, włókna sztuczne, nanorurki – których struktura jest kontrolowana na poziomie pojedynczych cząsteczek, oraz nanocząstki – materiały rozdrobnione do postaci pyłu o ziarnach będących np. klasterami atomów metalu. Na masową skalę wykorzystywane jest srebro i złoto w tej postaci. W środowisku dominują nanocząstki naturalne, antropogeniczne oraz inżynierskie.

    Nanocząstki (NPs) wytwarzane są metodami chemicznymi, fizycznymi oraz „biologicznymi” (mogą być wytwarzane przez bakterie, grzyby a także niektóre rośliny). Srebro nanocząstkowe jest ponad 100 000 razy czystsze niż srebro jonowe Ag+.

    Nanocząstki mają właściwości charakterystyczne dla metalu szlachetnego oraz dla substancji o dużym rozdrobnieniu. Czym mniejsza nanocząstka, tym większa jej skuteczność? Powierzchnia, z którą oddziałują nanocząstki, w stosunku do ich małego rozmiaru jest ogromna. Wykazują więc one bardzo silną aktywność biologiczną, już nawet w bardzo małych ilościach. W ramach wykładu zostaną przedstawione zastosowania nanocząstek srebra i złota w medycynie, biotechnologii oraz w przemyśle; omówiony zostanie również mechanizm ich działania oraz zastosowanie jako potencjalnych terapeutyków antybakteryjnych. Oprócz nanocząstek metali szlachetnych omówione zostanie zastosowanie nanocząstek tlenku cynku w stomatologii oraz „nanoroboty” w krwioobiegu i inteligentne opatrunki, jako najnowsze zastosowania NPs.

Rozwiązania podatkowe w zakresie PIT i CIT są raczej szeroko znane. Inaczej może być w przypadku podatków lokalnych, z którymi nie zawsze ma się styczność na początku kariery zawodowej.

W ramach zajęć szczegółowo przedstawione zostaną podatki lokalne, które płaci się na rzecz samorządu gminnego. Podatki na rzecz powiatu i województwa zostaną tylko zasygnalizowane.

Dodatkowo omówione zostaną wybrane opłaty lokalne, ale tylko te uiszczane na rzecz samorządu gminnego, z uwagi na ograniczoną ilość czasu zajęć.

Treść wykładowa będzie prezentowana z perspektywy dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego. Pod koniec zajęć może pojawić się krótkie ćwiczenie dla uczestników.