dyskusja

Na co dzień klonowanie kojarzy się nam z literaturą i filmem science-fiction – czymś odległym i spoza naszej rzeczywistości, na równi z cyborgami czy nawet kosmitami. Jednakże autorzy książek i filmów tego gatunku (i nie tylko) często sięgają do badań naukowych w poszukiwaniu inspiracji. Ich powieści poniekąd stają się polem do eksploracji zagadnień, które wywołują zacięte dyskusje zarówno w świecie akademickim, jak i poza nim. Czy w przyszłości, jak np. w powieści „Nie Opuszczaj Mnie” Kazuo Ishiguro (zekranizowanej w 2010), czy filmie „Wyspa” (2005), będziemy mogli przedłużać ludzkie życie poprzez „wymianę” schorowanych narządów, wykorzystując  klony jako dawców? Jaki status miałyby klon w społeczeństwie? Czy klon stanie się idealną kopią pierwowzoru, czy wychowanie i inne czynniki zewnętrzne będą miały znaczący wpływ na jego rozwój (jak w „Chłopcy z Brazylii”). Nawet jeżeli autor tego nie zakładał, opowieści o klonach poruszają problemy bioetyczne, takie jak np. wyżej wspomniane pozyskiwanie narządów do transplantacji. Podczas części wykładowej mojego spotkania chciałabym na podstawie kilku współczesnych powieści anglojęzycznych pokazać rozwój przedstawiania klonowania w literaturze (w ciągu ostatnich 50 lat) i wyodrębnić powtarzające się motywy. W drugiej części spotkania chciałabym zaprosić zebranych do wspólnej dyskusji na tematy bioetycznych zagadnień w kulturze popularnej.

Uczestnicy mogą się wcześniej zapoznać się z filmami, do których będę się odwoływała, np. „Nie Opuszczaj Mnie” (2010), „Wyspa” (2005), czy „Chłopcy z Brazylii” (1978).

Debata będzie dotyczyła skutków, jakie wywierają na ludzi wielkie epidemie.  Dotyczy to zarówno poszczególnych osób, jak i społeczeństw. Chcemy spojrzeć na epidemie/pandemie w perspektywie historycznej i na tym tle zobaczyć, jakie są skutki obecnej pandemii koronawirusa, jakie zjawiska na ogół wywołują epidemie, a jakie są specyficzne dla obecnej pandemii. Wiadomo na pewno, że epidemie powodują zanik, albo swoiste uśpienie więzi społecznych, wywołują konflikty społeczne, do których prowadzą choroby, przekształcenia ekonomiczne związane z samą chorobą i jej następstwami, zmieniają zasady dystrybucji zasobów ekonomicznych, nie mówiąc już o psychicznych skutkach dla różnych osób. W naszych czasach niezwykle ważne są sprawy związane z działaniem służby zdrowia i relacjami między medycyną i inżynierią biomedyczną a polityką społeczną, czyli – decyzjami polityków. Zaprosiliśmy do debaty z jednej strony historyków, z drugiej – uczoną z dziedziny psychologii społecznej, która sama przeprowadziła badania na ten temat w ub. roku. Otwiera to szerokie pole do debaty, którą wyznaczają perspektywy: historyczna, socjologiczna, psychologiczna, medyczna, ale też ekonomiczna i polityczna.

Jakie są cechy charakterystyczne życia na Ziemi i co zdecydowało o możliwości jego zaistnienia?  Jak tworzy się prototypy syntetycznych modeli komórkowych i co mogą one powiedzieć o możliwościach dalszego rozwoju życia i prawdopodobnych granicach, w jakich  może ono istnieć?  Jak wyglądają projekty poszukiwania życia poza Ziemią oraz jakie są możliwości ludzkiej eksploracji kosmosu poza naszą planetą?

Celem zajęć jest przybliżenie istoty ustawy jako aktu normatywnego (źródła prawa) oraz wyjaśnienie zasadniczych elementów procesu prawotwórczego, w ramach którego ustawa jest uchwalana. Omówienie procesu prawodawczego ma pozwolić zrozumieć zasady, na jakich organy władzy powinny ze sobą współpracować w ramach tego procesu.
Tematyka zajęć (przy zastrzeżeniu modyfikacji dostosowujących tematykę do wieku uczestników zajęć):
- ustawa jako źródło prawa – czyli co to znaczy, że ustawa jest źródłem prawa,
- zasada podziału i równoważenia się władz publicznych – kto i jak podzielił władzę i co z tego wynika dla obywatela i dla ustawy,
- funkcje władz publicznych – czyli co władze mogą i muszą robić,
- pojęcie inicjatywy ustawodawczej – czy każdy z nas może wysłać do Sejmu projekt ustawy,
- organizacja pracy Rady Ministrów jako organu, któremu przysługuje prawo inicjatywy ustawodawczej – czyli jak pracuje Rada Ministrów,
- przebieg procesu ustawodawczego w Sejmie i Senacie – czyli jak uchwalana jest w parlamencie ustawa,
- wzajemna pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu – czy obie izby parlamentu są sobie równe, a jeżeli nie, to co je różni,
- rola Prezydenta w procesie ustawodawczym – podpisał, nie podpisał i co z tego wynika,
- publikacja prawa (znacznie prawne, uwarunkowania praktyczne) – o co chodzi z publikacją prawa i dlaczego to jest takie ważne.

Czy wiesz, że Polakami byli siedemnastowieczny wódz Delawarów Orli Szpon, Czerwone Serce – prawa ręka wodza Tecumseha, oraz przewodnik na Szlaku Kalifornijskim znany pod przydomkiem Wielki Ralf, a bracia Sadowscy odegrali w historii osadnictwa w Kentucky rolę nie mniej doniosłą niż sam Daniel Boone? Na spotkaniu omówione zostaną m.in. opowiadanie Henryka Sienkiewicza „Przez stepy”, powieść Bolesława Zielińskiego Orli Szpon oraz Trylogia o Tecumsehu Longina Jana Okonia.

1/3 żywności na świecie jest marnowana. Celem lekcji jest zwrócenie uwagi na problem marnowania żywności i uświadomienie, jak nasze codzienne zachowania wpływają na środowisko.

Co wiesz o nowym błogosławionym Kościoła Katolickiego?

Jak wyglądało życie i posługa błogosławionego Kardynała Wyszyńskiego? Dzieciństwo, powołanie, nauka, wojna, biskupstwo, uwięzienie, Millenium… Soli Deo Per Mariam.

Przybliżymy najważniejsze wydarzenia z życia Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wspólnie odpowiemy na pytanie – dlaczego Prymas Tysiąclecie jest błogosławionym?

W Najmłodszej Akademii Językowej proponujemy cykl 5 lekcji poświęconych różnym zagadnieniom związanym z językiem i kulturą. Każda lekcja trwa 45 minut i jest ilustrowana prezentacją, której towarzyszy interaktywna opowieść (z pytaniami, zagadkami, rozmową itp.). Dzieci otrzymują podczas lekcji tematyczne rekwizyty i/lub karty pracy.

Na lekcje złożą się: krótki wykład - drzewo genealogiczne pieniądza (od koralików po pieniądz wirtualny), zajęcia warsztatowe - wymiana barterowa, zajęcia warsztatowe - decyzje konsumenckie, zajęcia wartsztatowe - pieniądze świata, zajęcia warsztatowe - zagadki ekonomiczne. W trakcie zajęć dzieci będą podejmować szereg decyzji konsumenckich, operując określoną gotówką w określonej kwocie, i wybierać między dobrem pierwszej potrzeby a dobrem " wymarzonym". Poznają niezwykłe waluty świata typu nowe słońce czy waluty bez monet oraz dowiedzą się o ewolucji pieniądza, a także poznają mechanizm wymiany "towar za towar". Poznają szereg terminów ekonomicznych, rozwiązując zagadki. Wszystko dostosowane do ich wieku.

Celem lekcji  jest podniesienie świadomości dotyczącej żywności ekologicznej wśród uczniów. Dowiedzą się oni  jak wygląda produkcja ekologiczna, czym różni się żywność ekologiczna od żywności konwencjonalnej, w szczególności pod względem walorów zdrowotnych i prośrodowiskowych, oraz dlaczego jest to EKO-logiczny wybór dla nas i planety.

Żywność ekologiczna charakteryzuje się pewnymi charakterystycznymi cechami. Oczywiście są to cechy smakowe, żywieniowe i pro-zdrowotne. Jednak, gdy chcemy nabyć surowce i produkty z uprawy/hodowli ekologicznej w sklepie, Internecie czy na bazarze, wśród innych podobnych możemy mieć trudności z rozpoznaniem tych ekologicznych. Dlatego prowadzący zaprezentują i omówią elementy graficzne i opisowe jakie zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami powinny znajdować się na opakowaniu żywności ekologicznej. Scharakteryzują także opakowania do żywności przyjazne dla środowiska naturalnego, tak by uczniowie mieli pewność, że produkt, który zamierzają kupić na pewno jest ekologiczny. Prowadzący odpowiedzą tym samym na pytania, które wszyscy mogą sobie zadawać: czym różnią się opakowania produktów ekologicznych od innych podobnych opakowań do produktów konwencjonalnych i jak nie dać się wprowadzić w błąd robiąc codzienne zakupy w sklepie, Internecie czy na bazarze? 

W Najmłodszej Akademii Językowej proponujemy cykl 5 lekcji poświęconych różnym zagadnieniom związanym z językiem i kulturą. Każda lekcja trwa 45 minut i jest ilustrowana prezentacją, której towarzyszy interaktywna opowieść (z pytaniami, zagadkami, rozmową itp.). Dzieci otrzymują podczas lekcji tematyczne rekwizyty i/lub karty pracy.

W ostatnich latach dokonał się szereg przełomów technologicznych, które zrewolucjonizowały współczesną biologię, diagnostykę medyczną oraz podejścia terapeutyczne. Jest to między innymi rozwój metod służących do sekwencjonowania DNA, metoda CRISPR/Cas9 ułatwiająca wprowadzenie zmian w genomach, nowe sposoby analizy struktur białek oraz ich kompleksów oraz wprowadzenie leków opartych na mRNA. Prelegent, w swoim wkładzie przedstawi wybrane metody i opowie, jak są wykorzystywane w prowadzonych przez niego badaniach.

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna. Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków. W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu ‘od podszewki’ z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku. W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem. W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

Czy obrazy przedstawiają tylko to, co na nich widzimy? Co szkodzi zabytkom, jak można naprawić zniszczenia, a jak zapobiec szkodliwym zmianom? Czym właściwie zajmuje się konserwator w muzeum? Na te i inne pytania wspólnie poszukamy odpowiedzi podczas zajęć skoncentrowanych na konserwacji malarstwa. Bohaterami będą najciekawsze obiekty z kolekcji Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Zobaczymy, jak na przestrzeni wieków zmieniła się fryzura Marszałkowej Lubomirskiej i odkryjemy tajemnicze, ukryte postacie!

Czy znasz polskie drzewa, krzewy, kwiaty, ptaki, grzyby?

Cele lekcji: 

- zapoznanie uczniów z różnicami jakościowymi między światłem niekoherentnym a spójnym światłem laserowym, 

- przedstawienie możliwości i zastosowań różnych rodzajów laserów, 

- uświadomienie zakresu długości fali światła widzialnego oraz powszechnie występującego w przypadku laserów światła podczerwonego oraz omówienie zagrożeń z nim związanych. 

Uczniowie zapoznają się z mechanizmami powstawania światła z uwzględnieniem różnic między promieniowaniem termicznym a laserowym (spójnym). Posłuży temu analogia między zależnościami w fali generowanej przez standardowe źródło i laser a falami dźwiękowymi powstającymi przy uderzaniu w bęben i w strunę gitary. Następnie zaznaczona zostanie funkcja rezonatora w laserze (na podstawie analogii do rezonatora w gitarze).  

Istotne będzie także zwrócenie uwagi na spójność fali laserowej oraz jej monochromatyczność. Czynniki te umożliwiają uzyskanie kierunkowości emitowanej wiązki oraz ogniskowanie przez soczewki. Zademonstrujemy uczniom wiązkę lasera półprzewodnika oraz manipulację jej położeniem za pomocą zwierciadeł i siatki dyfrakcyjnej. W tej części lekcji zostanie zaprezentowany także dalmierz laserowy. Następnie przybliżymy uczniom ideę uzyskiwania impulsów o wysokiej mocy przez skrócenie czasu trwania impulsu nawet o niezbyt wysokiej energii. Zagadnienia poruszane podczas lekcji będą punktem wyjścia do dyskusji o bezpieczeństwie pracy z laserami. 

Podczas lekcji podjęta zostanie próba wytłumaczenia (w formie dyskusji) Uczniom, czym jest prawo i jaka jest rola prawa w społeczeństwie. Przedstawione zostaną najważniejsze zawody prawnicze i wytłumaczone, dlaczego edukacja prawnicza stanowi niezbędny element podstawowej edukacji obywateli. Następnie zostaną zaprezentowane zasady studiowania
prawa w ramach studiów prawniczych i dokonana prezentacja WPiA UW.

Działanie leku jest najczęściej wynikiem połączenia jego cząsteczki z właściwym dla niej „miejscem" w organizmie, zwanym receptorem. Leki, łącząc się z receptorem, pobudzają lub hamują odpowiednie reakcje biochemiczne w komórkach lub pomiędzy nimi. Badania nad lekami zaczynają się w naukowych laboratoriach, ale od odkrycia działania do wprowadzenia leku do użytku jest bardzo długa droga (nawet kilkunastoletnia) obejmująca badania biochemii. Na zajęciach opowiemy i pokażemy, jak projektowane są nowe leki i jakie prace prowadzone są w tej chwili na świecie nad współczesnymi lekami, w tym potencjalnym lekiem na COVID-19.

Metody rozpoznawania i syntezy mowy były rozwijane od lat 60., ale dopiero niedawno umożliwiły prowadzenie naturalnej konwersacji z maszyną.

Dzisiaj możemy porozmawiać z inteligentnymi głośnikami (np. Amazon Alexa) lub asystentami głosowymi w naszych smartfonach (np. Apple Siri, Microsoft Cortana, Samsung Bixby). Systemy te rozumieją zarówno proste polecenia, jak i dość złożone zapytania. Można za ich pomocą zamówić pizzę, zrobić zakupy, posłuchać muzyki, a także sterować inteligentnym domem.

Na spotkaniu postaram się przybliżyć metody i algorytmy, które służą do rozpoznawania mowy oraz rozumienia języka naturalnego. Większość tego przetwarzania bazuje na metodach uczenia maszynowego, które popularnie nazywamy AI (Artifial Intelligence) – tj. sztuczną inteligencją. Obecnie to głębokie sieci neuronowe zastępują wiele algorytmów, które w przeszłości wymagały tworzenia zbiorów reguł na podstawie wiedzy ludzkiego eksperta.

Poruszymy także zagadnienia bezpieczeństwa i prywatności przetwarzania danych głosowych w chmurze internetowej. Opowiemy także o nietypowych zastosowaniach inteligentnych głośników (m.in. w opiece nad osobami starszymi).

Myślę, że pozwoli to nam dostrzec, jak skomplikowanym tworem jest mowa i język, a z drugiej strony jak zaawansowane są systemy, które go rozumieją.

Mars jest najlepiej poznanym pozaziemskim ciałem kosmicznym. Przez ostatnie 25 lat do Marsa lub na Marsa skierowaliśmy aż 23 misje. Czego na Marsie szukamy, skoro jest planetą zimną, suchą i jałową? Dzisiaj taki jest, ale kiedyś, kilkaset milionów lat po powstaniu był planetą inną. Z atmosferą i wodą w stanie płynnym, której ślady niegdysiejszej obecności, a nawet obecność pod postacią lodu dzisiaj wykrywamy. A ponieważ w tym czasie Ziemia nie była miejscem sprzyjającym powstaniu życia, wielu znawców Marsa uważa, że życie mogło narodzić się na nim i zostać przyniesione przez meteoryty marsjańskie do nas. Szukamy zatem śladów tego życia. Większość misji marsjańskich to zadanie stawia sobie za ważny, jeśli nie główny cel. Podczas spotkania z dr Anną Łosiak przedstawimy historię Marsa i omówimy obecny stan naszej wiedzy o Czerwonej Planecie. Powiemy też, dlaczego wciąż nie udaje się znaleźć śladów życia na niej.

Co wiesz o nowym błogosławionym Kościoła Katolickiego?

Jak wyglądało życie i posługa błogosławionego Kardynała Wyszyńskiego? Dzieciństwo, powołanie, nauka, wojna, biskupstwo, uwięzienie, Millenium… Soli Deo Per Mariam.

Przybliżymy najważniejsze wydarzenia z życia Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wspólnie odpowiemy na pytanie – dlaczego Prymas Tysiąclecie jest błogosławionym?

Czego nauczyliśmy się od robaków na temat ludzkiego starzenia się? O wiele więcej niż mogłoby się wydawać. Badacze odkryli podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za starzenie się dzięki maleńkiemu robakowi znanym jako Caenorhabditis elegans (C. elegans). C. elegans jest niezwykle cennym modelem, ze względu na wiele zalet, w tym łatwość manipulacji genetycznych, krótki czas życia i wyraźne zmiany fizjologiczne zależne od wieku. Starzejące się C. elegans wykazują spadek cech anatomicznych i funkcjonalnych, w tym integralności tkanek, ruchliwości, uczenia się i pamięci oraz odporności. Wiele nowych technik i pomysłów jest początkowo testowanych na C. elegans, ze względu na jego wszechstronność jako organizmu badawczego. Wykorzystanie robaków pozwoliło na identyfikacje genów i mechanizmów, które modulują długość życia oraz biomarkerów starzenia się. W niniejszym wykładzie przedstawione zostaną ogólne podstawy pracy z robakami, w tym selektywną listę niektórych z ważniejszych wyników studiów nad starzeniem się, oraz aktualnych tematów badawczych wykorzystujących robaki C.elegans.

Popularnonaukowa sesja transmitowana przez YouTube. Bezprecedensowy postęp w zakresie edycji genomów rozbudził wielkie nadzieje wśród medyków i hodowców roślin, a CRISPR/Cas9, jedna z najbardziej obiecujących technik, została uhonorowana Nagrodą Nobla w 2020 roku. Powiemy, czym jest edycja genomów i pokażemy, jak można ją zastosować w doskonaleniu odmian roślin uprawnych, a szczególnie w zakresie odporności na choroby i zmiany klimatyczne. Opowiemy też, jak prawo reguluje stosowanie tej technologii i spróbujemy rozwiać wątpliwości. Sesja będzie hybrydowa – na sali będą zaproszeni eksperci i goście odbywającej się równolegle konferencji naukowej "Genomika aplikacyjna roślin – wyzwania XXI wieku", natomiast Festiwalowiczów zapraszamy do śledzenia transmisji online i zadawania pytań na czacie, na które eksperci spróbują odpowiedzieć. Moderatorem sesji będzie doświadczony dziennikarz naukowy. Zachęcamy wszystkich zainteresowanych biotechnologią roślin, przede wszystkim uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów i nauczycieli.

Uważność jako trening umysłu prawniczego. Mindfulness w mediacjach i negocjacjach. Jak upowszechniać i praktykować wewnętrzny spokój i dobrostan nie tylko wśród prawników. Spotkanie z Katarzyną Przyłuską-Ciszewską, adwokatką, mediatorką i certyfikowaną nauczycielką uważności dla prawników, szefową europejskiego oddziału amerykańskiej organizacji Mindfulness in Law Society.