zwiedzanie laboratorium lub pracowni

Spotkanie odbędzie się w wersji hybrydowej. Wykłady pracowników CAMK PAN odbędą sie w wersji online, a pokazy organizowane przez członków Polskiego Towarzystwa Miłośników astronomii zostana zorganizowane na żywo, na tarasie CAMK.

W programie przewidziana jest tradycyjna sesja pytań i odpowiedzi, zorganizowana na platformie Zoom. Szczegółowy program, wraz z instrukcjami do połączeń online, zostanie przedstawiony na stronie internetowej CAMK: www.camk.edu.pl na początku września.

Wspólnie powędrujemy przez muzealne sale w poszukiwaniu fortepianów. Zobaczymy, jak bardzo są one różnorodne, co kryje się we wnętrzu tego instrumentu oraz wyjaśnimy, jak to się dzieje, że potrafi on wydobywać z siebie tak różnorodne dźwięki. Na koniec stworzymy własną orkiestrę i odśpiewamy piosenkę o ulubionym, zaczarowanym instrumencie Fryderyka Chopina.

Kompozyty wokół nas

W ogólnym sensie tego słowa cały świat jest kompozytem o wielu skalach.

Nukleony składają się z kwarków, jądra atomowe składają się z nukleonów, atomy złożone są z nukleonów i elektronów, cząsteczki składają się z atomów, z cząsteczek złożone są makrocząsteczki, w tym białka, z których zbudowany jest świat istot żywych. Wszystkie te cząstki oddziałują na siebie różnymi polami. Istnieje 81 atomów pierwiastków trwałych (w temperaturze pokojowej), z nich wiele ma nietrwałe – promieniotwórcze izotopy. W temperaturze od kilku do kilkunastu milionów kelwinów - z czterech jąder wodoru powstaje trwałe jądro helu. Podczas tej przemian uwalniana jest energia - źródło energii Słońca i gwiazd. Organizmy żywe składają się z tkanek, które zbudowane są z komórek. Narządy ciała, zbudowane z różnych tkanek, łączą się w układy narządów (np. trawienny czy oddechowy). W świecie techniki konstruowane są różne kompozyty. Obwody elektryczne drukowane są na nieprzewodzącej matrycy, a przewody elektryczne pokrywane są izolacją. Próbuje się łączyć z sobą różne materiały w taki sposób, aby wspólnie posiadały pożądane właściwości. Znakomitym technicznym kompozytem jest beton, oferujący niezwykłe możliwości budowlane…

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z budową i zasadą działania reaktora fuzyjnego z elektrostatyczno-inercyjnym utrzymaniem plazmy typu fuzor oraz ogólnymi zasadami prowadzania prac eksperymentalnych w laboratorium fizycznym.

Uczniowie zostaną podzieleni na podgrupy, które będą uczestniczyły w krótkiej prelekcji wyjaśniającej, czym jest plazma, na czym polega fuzja jądrowa i jak wygląda praca urządzeń utrzymujących plazmę, takich jak fuzor, tokamak czy stellerator. W następnej kolejności słuchacze przejdą do laboratoriów badawczych, gdzie zostaną przeprowadzone pokazy i zajęcia na aparaturze badawczej.

W laboratorium uczniowie zapoznają się z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa pracy oraz budową aparatury eksperymentalnej. Następnie zostaną wprowadzeni w podstawowe zagadnienia związane z badanym zjawiskiem: problemem pomiarów próżniowych, pomiarów wysokich temperatur oraz podstawowymi zagadnieniami związanymi z przebiegiem wyładowania elektrycznego w gazie.

Uczniowie w podgrupach samodzielnie wykonają pomiary charakterystyki prądowo-napięciowej wyładowania przy różnych ciśnieniach gazu oraz pomiary temperatury katody reaktora za pomocą pirometru optycznego. Dokonają też wizualnej obserwacji charakteru wyładowania i rejestracji fotograficznej w jego charakterystycznych fazach.

Po wykonaniu pomiarów uczniowie samodzielnie przetworzą i przeanalizują wyniki pomiarów oraz sporządzą wykresy obrazujące przebieg badanych zjawisk. Dla lepszego zrozumienia procesu obróbki danych będzie on prowadzony z zastosowaniem podstawowych metod: obliczeń ręcznych oraz ręcznego wykreślania wykresów na papierze milimetrowym.

Produkcja nanomateriałów to proces na miarę XXI wieku, w którym materiały o ściśle sprecyzowanych i unikalnych właściwościach są budowane od podstaw, często atom po atomie. Nanocząstki, nanowłókna, nanorurki…rewolucjonizują one nasze życie w bardzo wielu obszarach, między innymi w medycynie. Już teraz możemy korzystać z antybakteryjnych opatrunków z nanocząstkami srebra, rusztowań komórkowych z nanowłókien czy radiofarmaceutyków stosowanych w diagnostyce chorób nowotworowych…kto z nas o nich nie słyszał? A może już je stosowałeś? Czy wiesz jak działają? Czemu są takie wyjątkowe? Nanotechnologie w zastosowaniu medycznym to szczególnie wrażliwy obszar badawczy, ponieważ ostatecznie dotyczy zdrowia, a nawet życia wielu pacjentów. Zwolennicy nanotechnologii uważają, że przyniesie społeczeństwu niezrównane korzyści. Tymczasem jej przeciwnicy twierdzą, że nanotechnologia może stanowić poważne zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia, a nawet życia żywych organizmów. A jak jest naprawdę? Jaki jest obecny stan wiedzy dotyczący nanomateriałów w zastosowaniu medycznym? Jak regulacje prawne gwarantują bezpieczeństwo stosowania produktów bazujących na nanomateriałach? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, serdecznie zapraszamy na spotkanie, w czasie którego przyjrzymy się bliżej nanomateriałom stosowanym w medycynie.

Celem prowadzonych zajęć jest przybliżenie młodzieży podstaw badań wytrzymałościowych prowadzonych w Laboratorium Badań Materiałów i Konstrukcji IPPT PAN. Podczas interaktywnych zajęć z młodzieżą omówione zostaną podstawowe materiały inżynierskie, ich właściwości i zastosowania. Zajęcia praktyczne prowadzone przez pracowników Laboratorium pozwolą zrozumieć podstawy zagadnień związanych z wytrzymałością materiałów oraz umożliwią czynne uczestnictwo w zajęciach podczas przeprowadzania statycznej próby rozciągania czy dynamicznej próby ściskania. Zaprezentowane zostaną również możliwości mikroskopu skaningowego.

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej. Celem warsztatów „Wirusy – nieproszeni goście” będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Na wykładzie będzie poruszony temat powstawania sił na żaglówce podczas poruszania się po wodzie gdy wieje na nią określony wiatr. Wyjaśnione zostanie powstawanie sił aerodynamicznych na żaglach oraz sił hydrodynamicznych na mieczu i opływany kadłubie żaglówki. Poruszone zostanie wpływ: prędkości wiatru pozornego, powierzchni ożaglowania, własności aerodynamicznych ożaglowania, kąta natarcia i wybrzuszenia żagla na powstającą siłę aerodynamiczną. Podczas pokazu zaprezentujemy mały tunel aerodynamiczny, w którym linie prądu płynącego powietrza są obrazowane poprzez smugi dymu. Do tunelu wkładane będą różne obiekty np. profile skrzydeł różnego typu, a także elementy o innych kształtach. Uczestnicy będą mogli obserwować, jak kształtują się linie prądu wokół profilu lotniczego, samochodu osobowego i innych kształtów. Zaprezentujemy też tunel hydrodynamiczny, w którym można zaobserwować zjawiska powstające podczas kontaktu statycznych i ruchomych obiektów z cieczą. Blok zajęć składa się z wykładu (60 min), zwiedzania laboratorium aerodynamiki (30 min) oraz pokazów (120 min).

Zapraszamy na spotkanie z międzynarodowym zespołem naukowców Centrum Doskonałości Ensemble3, pracującym z technologiami opartymi na świetle! Technologie te mają coraz bardziej znaczący wpływ na nasze życie. Dzięki nim możemy korzystać z szybkiego internetu, rozwijać zaawansowane technologie diagnFwidziałostyki medycznej, prowadzić eksplorację kosmosu czy pracować nad nowymi metodami pozyskiwania energii.

Każdy z nas posiada jakieś urządzenie elektroniczne takie jak telefon komórkowy, komputer czy radio. W każdym z nich znajduje się kawałek kryształu. Trzymamy go w ręku rozmawiając przez telefon, bo na tym właśnie krysztale zbudowany jest układ scalony. W 1916 roku polski chemik, prof. Czochralski opracował najszerzej stosowaną dzisiaj na świecie metodę otrzymywania kryształów. Tą metodą otrzymywane są kryształy w laboratoriach Centrum Doskonałości Ensemble3.

Zapraszamy do odwiedzenia naszego Centrum w Dniu Otwartym. Tego dnia otworzymy dla zwiedzających nasze laboratoria i pokażemy w jaki sposób tworzone są materiały o fascynujących właściwościach optycznych oraz jak są one wykorzystywane do tworzenia innowacji w obszarze fotoniki.

Współczesne samoloty wojskowe wymagają od pilota szczególnych predyspozycji zdrowotnych i wytrzymałościowych. Podczas wykonywania misji bojowych i treningowych organizm pilota poddawany jest oddziaływaniu różnych czynników obciążających. Działania takie niosą ryzyko utraty zdrowia, życia lub bardzo drogiego samolotu. W celu zminimalizowania tych zagrożeń piloci muszą być cyklicznie badani i szkoleni na symulatorach w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Jednym z takich urządzeń jest wirówka przeciążeniowa - symulator szkoleniowy, który umożliwia wszechstronne odwzorowanie warunków występujących podczas misji lotniczych, a trening w niej pozwala na podniesienie tolerancji przeciążeń, co skutkuje zmniejszeniem ryzyka wystąpienia powyższych zagrożeń. A w myśl starej wojskowej maksymy,, im więcej potu wylanego na ćwiczeniach tym mniej krwi w boju”.

Uczestnicy spotkania zobaczą jak powstają inteligentne materiały. Będą uczestniczyć w przygotowaniu polimerów zdolnych do zmiany kształtu pod wpływem temperatury.

Fortepian odgrywał w kulturze XIX wieku niezwykłą rolę. Jego szczególna popularność wpłynęła także na przemiany instrumentu, których chciano nieustannie doskonalić. Podczas lekcji dowiemy się, jak wyglądali przodkowie ulubionego instrumentu Chopina i posłuchamy ich brzmienia. Wsłuchując się w fortepiany historyczne i badając ich wnętrze, zastanowimy się, jak mogły brzmieć utwory Fryderyka grane niemal dwieście lat temu.

Zapraszamy na dzień otwarty w CBK PAN w niedzielę 18 września w godzinach 10:00 - 15:00. Pokażemy aparaturę kosmiczną budowaną w naszym i instytucie i opowiemy o projektach kosmicznych, w których Polska uczestniczy.

Cały otaczający nas świat jest związany włóknami. Te, które występują w świecie żywym, roślinnym i zwierzęcym wiążą komórki. Ich różne rodzaje i różne sposoby łączenia mają wpływ na to, że z małych komórek tworzy się albo mrówka, albo wieloryb. Albo dąb „Bartek”. To wszystko dzięki nanowłóknom łączącym komórki, umożliwiającym komunikację i dającym odporność. Takim właśnie włóknom poświęcona będzie prezentacja, zaś podczas pokazu laboratoryjnego będzie się można przekonać, jak łatwo otrzymać takie włókna. Zaprezentuję tworzenie takich mikro- i nanowłókien i pokażę ich zastosowania w medycynie.

Jakiej najmniejszej wielkości obiekty jest w stanie rozróżnić ludzkie oko? Co jest mniejsze od tej granicy i czego nie jesteśmy w stanie dostrzec nieuzbrojonym okiem? Czy poznanie, niewidzialnego świata może pomóc zrozumieć nam zjawiska, które obserwujemy na co dzień? Urządzenie takie jak, skaningowy mikroskop elektronowy (SEM), dzięki wiązce elektronów o bardzo małej długości fali (nawet 0,05 nm) możliwia nam obserwację fascynującego świata w skali nano. W czasie zajęć zostanie wyjaśnione jakie przedmioty możemy obrazować przy pomocy SEM. Wędrówkę od makro do nano świata zaczniemy od przyjrzenia się małym organizmom, a skończymy na rozwijającej się hodowli komórek na nanowłóknach.

Podczas tej lekcji uczestnicy zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat zmian ciśnienia barometrycznego wraz ze wzrostem wysokości n.p.m., oraz z towarzyszącymi zmianami innych parametrów( temperatura, wilgotność powietrza). Omówiony zostanie także wpływ tych zmian na organizm człowieka. W dalszej części wycieczki nastąpi prezentacja symulatorów obniżonego ciśnienia barometrycznego, nagłej dekompresji wraz z wyjaśnieniem, jakie badania i szkolenia wykonywane są dla pilotów. Zostanie także omówiony sposób zabezpieczenia pilotów i pasażerów przed skutkami obniżonego ciśnienia barometrycznego wraz z prezentacją wysokościowego ubioru kompensacyjnego.

Zapraszamy do uczestnictwa w interaktywnych lekcjach edukacyjnych z zakresu żywienia człowieka (i zwierząt). Wspólnie zajrzymy do naszych lodówek i pnąc się po półkach omówimy ich zawartość odnosząc się do Piramidy Żywienia. W trakcie wspinaczki porozmawiamy o tym, jakie produkty są zalecane bardziej lub mniej do spożycia przez ludzi i zwierzęta domowe, a jakich lepiej unikać i nie podawać pupilom. Dowiecie się jak żywność wpływa na nasz organizm i samopoczucie, czy „zdrowe przekąski” są naprawdę zdrowe i czy hamburger z frytkami to dobry pomysł na obiad. Nie możemy się doczekać Waszych pytań! Po spotkaniu zapraszamy na krótkie zajęcia w laboratoriach Instytutu.

W czasie zajęć wykonamy kilka prób niszczących na materiałach kruchych i plastycznych, a także na materiałach wytworzonych metodami przyrostowymi o specjalnych właściwościach. Odbędzie się też pokaz niszczenia z utratą stateczności powłok cienkościennych. Oprowadzimy również naszych Gości po laboratorium, omawiając przy okazji różne techniki pomiarowe stasowane we współczesnych badaniach w wytrzymałości materiałów i konstrukcji.

Tematem lekcji będą materiały inteligentne, nazywane również materiałami funkcyjnymi. Tymi terminami określa się takie materiały, które zmieniają swoje właściwości pod wpływem zmian pewnych parametrów otoczenia. W zależności od rodzaju materiału, czynnikiem stymulującym taką reakcję może być temperatura, pole magnetyczne lub elektryczne, wprowadzona deformacja i inne. W rezultacie ich oddziaływania w tych materiałach zachodzą wewnętrzne zmiany, a efekty są obserwowalne np. w postaci wytworzonego pola elektrycznego lub magnetycznego, zmiany kształtu, a także lepkości. Choć część z tych materiałów jest znana od przeszło stu lat, to ciągle mają wysoki potencjał aplikacyjny i stale trwają prace nad ich udoskonalaniem. Do najbardziej znanych materiałów inteligentnych należą: materiały piezoelektryczne, materiały magnetostrykcyjne, ciecze magnetoreologiczne, stopy z pamięcią kształtu. Przedstawienie tematu materiałów funkcjonalnych będzie podzielone na dwie części. Pierwsza część będzie miała charakter krótkiego wprowadzenia w świat materiałów inteligentnych wraz z podstawową ilustracją ich działania. W 2. części będą przedstawione proste układy z wykorzystaniem tych materiałów, w których będą wywoływane, obserwowane i rejestrowane oddziaływania na czynniki zewnętrzne. Doświadczenia pokazowe będą dotyczyć materiałów piezoelektrycznych, które są wykorzystywane jako sensory o wysokiej czułości jak i siłowniki zdolne do wywoływania drgań. Z kolei ciecz magnetoreologiczna będzie prezentowana jako przykład zastosowania materiałów inteligentnych w układach dynamicznych do tłumienia drgań. Jako trzecią grupę materiałów funkcjonalnych będą przedstawione elementy wykonane ze stopów z pamięcią kształtu, zdolne do zmiany kształtu pod wpływem zmiany temperatury otoczenia.

Co sprawia, że komórka prawidłowa przekształca się w nowotworową? Jakie czynniki środowiska sprzyjają powstawaniu komórek nowotworowych i czy organizm może bronić się przed nimi? Czy komórki te mogą żyć poza organizmem i czy naprawdę są nieśmiertelne? Wreszcie czym jest „pięta achillesowa” komórek nowotworowych i dlaczego naukowcy próbują ją znaleźć? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie wykładu połączonego z dyskusją.

Po wykładzie uczniowie odwiedzą laboratorium, w którym hodowane są komórki nowotworowe oraz obejrzą je pod mikroskopem.

W laboratorium fotoniki kwantowej skupiamy się na kształtowaniu kwantowych impulsów światła w dziedzinie czasu i długości fali. Wykorzystujemy w tym celu materiały, które zmieniają swój współczynnik załamania światła pod wpływem przyłożonego napięcia lub zależnie od natężenia światła, aby w ten sposób umożliwić efektywną transmisję informacji kwantowej, współpracę urządzeń kwantowych czy podnieść dokładność pomiarów optycznych.

Spotkanie ma na celu pokazanie uczestnikom jak zorganizowane jest nowoczesne laboratorium badawcze oraz uświadomienie jak dokładnie wygląda ścieżka od sekwencji DNA na komputerze (genu) do badań na białkach. Grupa Biologii Strukturalnej zainteresowana jest tym w jaki sposób aminokwasy budujące białka ułożone są w przestrzeni (struktura), co bezpośrednio przekłada się na pełnione przez nie funkcje. Poznanie struktury, a co za tym idzie funkcji biomolekuły jest zazwyczaj pierwszym krokiem w opracowywaniu nowych leków.

Chinina jest jednym z alkaloidów pozyskiwanych z kory drzewa chinowego. Budowa cząsteczkowa chininy nadaje jej określone właściwości chemiczne. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie. Z kwasami tworzy sole, np. chlorowodorek chininy, dwuwodorosiarczan(VI) chininy, które są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Podczas naświetlania promieniowaniem elektromagnetycznym, bliskim nadfioletem (np. wiązką o długości fali 365 nanometrów, typowo wykorzystywaną w testerach do banknotów), chinina emituje własne światło widzialne o niebieskiej barwie. Zjawisko to nazywane jest fluorescencją.

Chinina ma zastosowanie w przemyśle spożywczym jako aromat. Jest związkiem odpowiedzialnym za charakterystyczny gorzki smak powszechnie znanego napoju bezalkoholowego- toniku. Napoje typu tonik należą do napojów gazowanych i mogą być słodzone cukrem bądź substancjami słodzącymi. W Unii Europejskiej za dopuszczalną dawkę uznaje się 6.74 miligramów chininy na 100 mililitrów toniku. Sprzedawany w sklepach tonik może zawierać od 21 do 83 miligramów chlorowodorku chininy w 1 litrze płynu opartego na wodzie.

W trakcie 150-minutowych warsztatów uczestnicy:

• poznają właściwości optyczne chininy w interakcji z bliskim nadfioletem oraz zjawisko fluorescencji;

• zdobędą ogólną wiedzę na temat metod fluorymetrycznych i ich zastosowania w nauce, przemyśle, medycynie;

• będą mieli możliwość zapoznania się z budową oraz zasadą działania spektrofluorymetru;

• dokonają analizy ilościowej chininy w komercyjnie dostępnym napoju typu tonik.

Chinina jest jednym z alkaloidów pozyskiwanych z kory drzewa chinowego. Budowa cząsteczkowa chininy nadaje jej określone właściwości chemiczne. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie. Z kwasami tworzy sole, np. chlorowodorek chininy, dwuwodorosiarczan(VI) chininy, które są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Podczas naświetlania promieniowaniem elektromagnetycznym, bliskim nadfioletem (np. wiązką o długości fali 365 nanometrów, typowo wykorzystywaną w testerach do banknotów), chinina emituje własne światło widzialne o niebieskiej barwie. Zjawisko to nazywane jest fluorescencją.

Chinina ma zastosowanie w przemyśle spożywczym jako aromat. Jest związkiem odpowiedzialnym za charakterystyczny gorzki smak powszechnie znanego napoju bezalkoholowego- toniku. Napoje typu tonik należą do napojów gazowanych i mogą być słodzone cukrem bądź substancjami słodzącymi. W Unii Europejskiej za dopuszczalną dawkę uznaje się 6.74 miligramów chininy na 100 mililitrów toniku. Sprzedawany w sklepach tonik może zawierać od 21 do 83 miligramów chlorowodorku chininy w 1 litrze płynu opartego na wodzie.

W trakcie 150-minutowych warsztatów uczestnicy:

• poznają właściwości optyczne chininy w interakcji z bliskim nadfioletem oraz zjawisko fluorescencji;

• zdobędą ogólną wiedzę na temat metod fluorymetrycznych i ich zastosowania w nauce, przemyśle, medycynie;

• będą mieli możliwość zapoznania się z budową oraz zasadą działania spektrofluorymetru;

• dokonają analizy ilościowej chininy w komercyjnie dostępnym napoju typu tonik.