Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Ośrodek jądrowy w Świerku – obecnie Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) – obchodzi w tym roku 70 rocznicę powstania. Z tej okazji zapraszamy Państwa na wyjątkową wycieczkę po ciekawych i ważnych obiektach naszego instytutu. Zwiedzanie poprzedzi opowieść o historii i działalności ośrodka.

Otaczający nas świat zbudowany jest z atomów, a w centrum każdego z nich znajduje się jądro atomowe. Jądra te zbudowane są z protonów i neutronów – cząstek znanych wspólnie
jako nukleony. W trakcie wykładu przybliżę słuchaczom budowę protonu. Omówię, jakie cząstki elementarne wchodzą w jego skład oraz jak oddziaływania między nimi wpływają na
jego właściwości. Odpowiem też na fascynujące pytanie: skąd bierze się masa protonu?

Okazuje się bowiem, że waży on znacznie więcej niż tworzące go składniki. Wyjaśnię, jak to możliwe oraz co stanowi pozostałą część masy tej niezwykłej cząstki. Zrozumienie tego
zagadnienia pomaga zrozumieć, skąd bierze się masa materii we Wszechświecie. Wykład będzie zatem nie tylko podróżą w głąb protonu, ale też próbą wyjaśnienia fundamentalnych
mechanizmów rządzących naturą.

Akceleratory do przyspieszania cząstek są niesamowitym narzędziem badawczym dla fizyków, jednocześnie jednak w wielu zastosowaniach pomagają odzyskać zdrowie, zwiększają bezpieczeństwo i usprawniają procesy przemysłowe. W czasie wykładu zaprezentowane zostaną wybrane zastosowania akceleratorów oraz potrzeby i ograniczenia, które stanowią wyzwanie dla naukowców i konstruktorów tych urządzeń.

Wykład prowadzony w ramach obchodów 70 rocznicy powstania Instytutu Badań Jądrowych.

Reaktory wysokotemperaturowe HTGR to jedna z najbardziej obiecujących technologii jądrowych IV generacji. Dzięki chłodzeniu helem oraz możliwości pracy w temperaturach
nawet 950°C, reaktor pozwala na produkcję energii elektrycznej, ale przede wszystkim na szerokie zastosowanie w przemyśle – m.in. do wytwarzania wodoru, dostarczania ciepła
technologicznego czy komunalnego. Projekt reaktora HTGR opiera się na koncepcji inherentnego bezpieczeństwa, co oznacza, że nawet w przypadku utraty zasilania reaktor
pozostaje bezpieczny – samoczynnie wyłącza się bez interwencji operatora.

W Polsce na rozwój tej technologii zdecydowało się Narodowe Centrum Badań Jądrowych wraz z Japońską Agencją Energi Atomowej, opracowując projekt podstawowy reaktora
HTGR-POLA. Ten badawczy reaktor o mocy cieplnej 30 MW został zaprojektowany z myślą o bezpieczeństwie i elastycznej pracy w kogeneracji zgodnie z potrzebami polskiego
przemysłu. Może dostarczyć parę technologiczną o parametrach 13,8 MPa i 545°C, zastępując obecne jednostki wytwórcze.

Reaktor HTGR-POLA pełni trzy kluczowe funkcje: badawczą, edukacyjną i użytkową. Ma on służyć nie tylko jako demonstrator technologii HTGR, ale będzie wykorzystany do
przeprowadzenia testów w warunkach eksploatacyjnych oraz awaryjnych, będzie miejscem badań nad nowymi materiałami i komponentami oraz dostarczy wielu cennych danych do
walidacji modeli numerycznych i kodów obliczeniowych. Sam proces uzyskiwania pozwolenia na eksploatację reaktora HTGR-POLA będzie źródłem cennego doświadczenia i
danych, które ułatwią procedury dopuszczenia do eksploatacji przyszłych reaktorów komercyjnych.

Projekt HTGR-POLA wpisuje się w globalny trend rozwoju SMR oraz gospodarki  niskoemisyjnej. Może odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji polskiego przemysłu i rynku
ciepła. To przykład, jak nowoczesna energetyka jądrowa może wspierać bezpieczną, zrównoważoną transformację energetyczną kraju.

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna.

W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!