Nauki fizyczne

Unlike our own galaxy, the Milky Way, there exist many other galaxies in the universe whose centres shine with extraordinarily high energy—sometimes 10 to even 1,000 times
more luminous than the entire Milky Way. These are known as active galaxies, and scientists believe that this intense energy is powered by the gravitational potential energy of a supermassive black hole at their cores. The closest example of such an active galaxy is Centaurus A, located about 12 million light-years from Earth. At its centre lies a supermassive black hole weighing about fifty million times the mass of our Sun. In my talk, I will take you on a journey into the very central regions of these energetic galaxies— the regions so compact that, with current imaging techniques and modern telescopes, we can directly observe only a handful of the nearest ones. To overcome this limitation, we rely on a method
known as light echo-mapping, or reverberation mapping. This technique leverages a unique property of active galaxies: their natural flux variability over time. By analyzing how different regions around the black hole respond to changes in light, we can probe their structure and distances, much like using echoes to map out a dark room. I will also briefly explain how we estimate the mass of these supermassive black holes, and how we study the structure and motion—or kinematics—of the gas and dust swirling in their immediate surroundings.

Imagine an explosion so powerful it can outshine our Sun by a hundred quintillion, that is 10 to the 20th power. These are gamma-ray bursts (GRBs), the most intense explosions in the cosmos since the Big Bang. GRBs occur either when a massive star collapses or when two compact objects (two neutron stars or a neutron star and a black hole) merge. In both scenarios, a black hole forms, and the surrounding gas spirals inward, launching twin jets at nearly the speed of light.

In just seconds, a single GRB can release more energy than the Sun emits in its entire ten-billion-year lifetime. These cosmic cataclysms forge many of the universe’s heavy elements and send ripples through spacetime, the gravitational waves, which we detect on Earth today and will observe in even greater detail with future space-based interferometers. Because no Earthbound experiment can recreate these extreme conditions, we employ numerical simulations performed in super-computers. By modeling the furious interplay of gas, magnetic fields, and gravity, we reveal how jets ignite, how light is produced, and what signatures to seek with telescopes and gravitational-wave detectors.

In this talk, I will guide you through the physics of GRBs, showing our simulation techniques, and highlight key insights into these spectacular cosmic explosions.

Najbardziej widowiskowe doświadczenia z dziedziny fizyki, chemii i nauk przyrodniczych, które zmieniły kierunek nauki. Edukatorzy z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii poprowadzą zajęcia, w których czynnie będą uczestniczyć uczniowie i uczennice z klas 7-8 Szkoły Podstawowej im. Króla Stefana Batorego w Lesznie. Podczas warsztatów uczniowie poznają detektory oraz będą analizować dane świadczące o detekcji wielkich pęków promieniowania kosmicznego. Przekonają się "ile waży 1kg" na innych planetach. Udowodnimy, że woda może wrzeć nawet w temperaturze 20 stopni Celsjusza.

Pod nadzorem instruktorów z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oddział w Warszawie uczestnicy warsztatów zbudują model rakiety wielokrotnego użytku, zaopatrzonej w silnik. Minimalny wiek uczestników 7-8 lat. Budowa wymaga przecyzjii dlatego dla dzieci poniżej 12 lat wskazana jest pomoc rodziców w czasie trwania warsztatów.

Czarne dziury to jedne z najbardziej fascynujących i tajemniczych obiektów we Wszechświecie. Choć nie emitują światła, ich obecność zdradzają potężne efekty grawitacyjne, które wpływają na otaczającą materię i czasoprzestrzeń.

Podczas wykładu w przystępny sposób opowiemy, czym są czarne dziury, jak powstają – i czego jeszcze nie rozumiemy. Zastanowimy się, czy naprawdę nic nie może się z nich wydostać, co dzieje się przy horyzoncie zdarzeń, a także jak najnowsze obserwacje, takie jak zdjęcia cienia czarnej dziury czy fale grawitacyjne, zmieniają nasze spojrzenie na kosmos. Opowiemy tez co się dzieje we wnętrzu czarnej dziury i czy czarne dziury to jedyne ostatnie stadium ewolucji masywnych gwiazd.

Pod nadzorem instruktorów z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oddział w Warszawie uczestnicy warsztatów zbudują model rakiety wielokrotnego użytku, zaopatrzonej w silnik. Minimalny wiek uczestników 7-8 lat. Budowa wymaga przecyzjii dlatego dla dzieci poniżej 12 lat wskazana jest pomoc rodziców w czasie trwania warsztatów.

Wykład prowadzony w ramach obchodów 70 rocznicy powstania Instytutu Badań Jądrowych.

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna.

W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!

W ramach spotkania uczestnicy odwiedzą Laboratorium Mechaniki Płynów Zakładu Fizyki Atmosfery Wydziału Fizyki UW: w trakcie wycieczki obejrzą m.in. pokaz działania komory chmurowej  (jak powstaje chmura w laboratorium) oraz tunelu aerodynamicznego. 

Akceleratory do przyspieszania cząstek są niesamowitym narzędziem badawczym dla fizyków, jednocześnie jednak w wielu zastosowaniach pomagają odzyskać zdrowie, zwiększają bezpieczeństwo i usprawniają procesy przemysłowe. W czasie wykładu zaprezentowane zostaną wybrane zastosowania akceleratorów oraz potrzeby i ograniczenia, które stanowią wyzwanie dla naukowców i konstruktorów tych urządzeń.

Wykład prowadzony w ramach obchodów 70 rocznicy powstania Instytutu Badań Jądrowych.

Cykliczne seminaria dla Nauczycieli Fizyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego służą zaprezentowaniu pomysłów na odświeżenie sposobu realizacji podstawy programowej. Prelegentką będzie mgr Urszula Setlak, nauczycielka fizyki i matematyki w XXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Warszawie, laureatka Nagrody PTF II stopnia dla wyróżniających się nauczycieli. 

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna.

W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie, wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów, prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko).

Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Najmłodsze dzieci (i te trochę starsze) mają spontaniczną potrzebę poznawania otaczającego je świata i przyrody, a więc nauka i ciekawość świata jest dla nich naturalna.

W programie warsztatów przeznaczonych dla najmłodszych na pewno znajdzie się czas na obserwacje ulubionego przez dzieci, choć bardzo prostego wybuchu wulkanu oraz własnoręcznego stworzenia tęczy, a także kilka niespodziankowych eksperymentów. Zapraszamy najmłodszych i trochę starszych!

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii oddział w Warszawie zorganizuje obserwację Słońca przy użyciu własnego teleskopu słonecznego. W razie niepogody uczestnicy spotkania zaprroszeni zostaną na wystawę astrofotografii wykonanych przez członków PTMA.

Wyjazd do astronomicznej stacji obserwacyjnej w Ostrowiku pod Warszawą. Na miejscu będzie można wziąć udział w wycieczce po Układzie Słonecznym, zobaczyć teleskop, posłuchać popularyzujących wykładów na tematy astronomiczne. Następnie planowane są pokazy nieba i ognisko.

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii oddział w Warszawie zorganizuje obserwację nieba przy użyciu własnych teleskopów. W razie niepogody uczestnicy spotkania zaproszeni zostaną na opowieść na temat astrofotografii oraz tajemnic układu słonecznego.

Komputery są coraz szybsze i mniejsze, ale nieuchronnie zbliżamy się do granic ich możliwości. Problem nie leży już tylko w inżynierii – zaczynamy napotkać fizyczne ograniczenia które wyznaczają granice ich mocy obliczeniowej. Co nas czeka dalej? Coraz więcej wskazuje na to, że przyszłość nie będzie należeć do coraz szybszych procesorów, lecz do zupełnie nowych maszyn – komputerów inspirowanych naturą, które przetwarzają informacje w radykalnie inny sposób.

Natura od zawsze podąża najprostszą i najbardziej efektywną drogą – zgodną z fundamentalnymi prawami fizyki. Układy fizyczne spontanicznie dążą do stanów o najniższej
energii, rozwiązując przy tym złożone problemy: minimalizują koszty, osiągają równowagę, adaptują się. Te procesy można odczytać jako naturalne obliczenia. Dlaczego więc nie
zbudować komputerów, które działają na tej samej zasadzie? Tak narodziła się koncepcja obliczeń inspirowanych naturą -  interdyscyplinarnego podejścia łączącego fizykę, biologię i
informatykę, które otwiera drzwi do zupełnie nowych form przetwarzania informacji.

W trakcie tego wykładu opowiem o najciekawszych odkryciach w dziedzinie komputerów inspirowanych natura. Opowiem w jaki sposób możemy zaprząc zjawiska takie jak fluktuacje
cieplne czy ruchy Browna by rozwiązywać złożone problemy przy minimalnym zużyciu energii. Przyjrzymy się także fizycznym układom które naśladują sposoby działania neuronów i synaps w ludzkim mózgu, tworząc systemy uczące się i przetwarzające dane z niezwykłą sprawnością. Takie systemy potrafią równolegle analizować ogromne przestrzenie rozwiązań, oferując skalę przetwarzania nieosiągalną dla cyfrowych maszyn.

Ten wykład to zaproszenie do świata, w którym kierunek rozwoju obliczeń wyznaczają już nie ograniczenia inżynierii, lecz fundamentalne prawa fizyki. Być może największy przełom w
historii informatyki dopiero przed nami – i to właśnie natura wskaże nam drogę do komputerów przyszłości: szybszych, potężniejszych i jednocześnie bardziej przyjaznych dla naszej planety.