historia

Co łączy szlachcica Piekarskiego z królem Zygmuntem i jaką rolę odgrywa tu Pałac Dziekana (obecna siedziba MAW). Czemu Piekarski nie lubił króla, gdzie byli „Borowcy” w kluczowym momencie wydarzenia, i czemu Piekarski zginął mimo, że Król okazał mu swą łaskę?

Historia wyjątkowa w dziejach Polski. Tylko raz i to na szczęście nieskutecznie dokonano w naszym kraju zamachu na życie króla. A jak wiadomo – król z woli Bożej – więc podniesienie ręki na króla, było najwyższą formą przestępstwa. A zatem i kara służna się należała.

Jak to wydarzenie z historii trwale wpisuje się w naszą kulturę?

Zapraszamy na opowieść wplecioną w miejsce prawdziwych wydarzeń sprzed niespełna 400 laty. Uczestnicy spotkania mają możliwość zwiedzania odtworzonych łączników między Zamkiem Królewskim a Katedrą, znajdujących się na pierwszym piętrze Muzeum.

Kto nigdy nie słyszał „plecie jak Piekarski na mękach” – niech potraktuje przedpołudniową wizytę w MAW jako zadanie obowiązkowe!

Kto nigdy nie był na mostkach nad Dziekanią i Kanonią – musi w końcu być tam gdzie i król bywał!

Obiecujemy - nie będziemy pleść jak Piekarski!  Nasza historia jest prawdziwa, bo udokumentowana!

„Sława jego trwać będzie dopóty, dopóki wolność panować będzie nad światem” – stwierdził w mowie wygłoszonej w Kongresie po śmierci Tadeusza Kościuszki w 1817 r. deputowany William Henry Harrison, przyszły prezydent Stanów Zjednoczonych. Kościuszko, jeden z najbardziej zasłużonych uczestników wojny o niepodległość amerykańskich kolonii, późniejszy Naczelnik polskiej insurekcji z 1794 r. do dziś pozostaje jednym z najlepiej rozpoznawalnych Polaków w historii Europy i Stanów Zjednoczonych. Już za życia uznany za bohatera i męczennika sprawy wolności, stał się jedną z ważnych postaci ówczesnej zbiorowej wyobraźni, nie tylko Polaków, ale także w kręgach europejskich i amerykańskich elit politycznych oraz intelektualnych. Dyskusja dotyczyć będzie dróg, które prowadziły Kościuszkę z dworku w Mereczowszczyźnie na karty wielkiej historii. W dyskusji prowadzonej przez dr hab. Urszulę Kosińską IH UW wezmą udział prof. Jarosław Czubaty, prof. Piotr Ugniewski  (IH UW) i dr Adam Danilczyk (IH PAN). Elementem panelu dyskusyjnego będzie pokaz akt. Pokaz obejmować będzie archiwalia wybrane na wystawę „Tadeusz Kościuszko – człowiek i bohater” zorganizowaną w AGAD. Omówione zostaną akta ukazujące pobyt Kościuszki w Szkołę Rycerskiej, udział w wojnie 1792 r., zwierzchnią role w powstaniu 1794 r., ostatnie lata życia oraz uroczystości organizowane po jego śmierci."

Uczestnicy poznają konne, siodła, rzeźbę konia. Dowiadują się o dawnych sposobach podróżowania w czasach kiedy konie i ciągnięte przez nie pojazdy były głównym środkiem transportu. Poznają zasługi koni, a także formy opieki człowieka nad końmi.

Zapraszamy na grę terenową, w czasie której uczestnicy będą mogli poznać historię lotniska na Polu Mokotowskim oraz pomóc roztrzepanemu pasażerowi odnaleźć jego bilet na samolot! Wśród zadań, przed którymi staną gracze, znajdą się m.in. wyścigi konne, musztra wojskowa i zawody w krokieta. Uczestnicy będą musieli wykazać się również znajomością mapy II Rzeczpospolitej. Za pomoc w odnalezieniu zagubionego biletu, na wszystkich będą czekały niespodzianki. 

Część II Rewolucja rosyjska (od października 1917 roku do wojny domowej)

Rewolucja rosyjska to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii świata. W wyniku wydarzeń z 1917 roku przestało istnieć jedno z najpotężniejszych państw – Cesarstwo Rosyjskie i powstało inne Związek Sowiecki. W czasie wykładu zostanie podjęta próba odpowiedzi na kluczowe pytania: czy przejęcie władzy przez bolszewików to rewolucja, przewrót, a może powstanie zbrojne? Czemu rewolucja wybuchła w Cesarstwie Rosyjskim, które było państwem słabo uprzemysłowionym? Kto był liderem rewolucji? Czy można było uniknąć rewolucji i wojny domowej? Jak długo trwała rewolucja: do października 1917 roku, do 1921 roku czy też jeszcze dłużej? W czasie wykładu będę starał się przedstawić dokonania historiografii rosyjskiej, polskiej i zachodniej. Jak bardzo różnią się opinie sowietologów amerykańskich (Richard Pipes) od rosyjskich (Rudolf Pichoja, Aleksandr Szubin)? Oddzielnym wątkiem będzie tzw. „sprawa polska”, czyli udział Polaków w rewolucji rosyjskiej (Feliks Dzierżyński, Józef Unszlicht, Feliks Kon, Jakub Hanecki i inni) oraz jak wydarzenia z 1917 roku wpłynęły na odzyskanie niepodległości przez Polaków.

Wybory to święto demokracji, ale i sprawa nadzwyczaj praktyczna. Niezależnie od tego, czy wybieramy przewodniczącego stowarzyszenia, szefa partii politycznej, czy głowę państwa wola suwerena powinna być świętością, a droga od przekonań większości wyborców do ostatecznego wyniku wyborów – i ich konsekwencji – niezakłócona. Wybory to w związku z tym również sprawa praktyczna: muszą być przygotowane ich reguły, muszą być sprawnie zorganizowane i przeprowadzone. Tyle teoria. W praktyce jednak, od kiedy zaczęto wykorzystywać wybory do podejmowania najważniejszych decyzji personalnych w państwie, zainteresowane strony zaczęły szukać takich sposobów wpływania na ostateczny wynik głosowania, by wola wyborców miała jak najmniejsze znaczenie. Fałszerstwa wyborcze mają w związku z tym długą tradycję, ale we współczesnych państwach demokratycznych niezwykle trudno jest od tak po prostu sfałszować wynik wyborów poprzez np. dosypanie do urn odpowiednio spreparowanych kart do głosowania. W efekcie zainteresowani wpływaniem na wynik wyborów w sposób inny niż przez przekonywanie wyborców do swoich postulatów muszą wykazać się większą pomysłowością. Borys Bażanow, prywatny sekretarz Stalina, który pod konie lat 20. XX w. zbiegł na Zachód, w swoich wspomnieniach przypisał swojemu byłemu szefowi następujące słowa: „Uważam, że nie ma najmniejszego znaczenia kto i jak spośród członków partii będzie głosował. Natomiast sprawą o nadzwyczajnej wadze jest "kto i jak będzie liczył głosy”. I właśnie to kto i jak liczy głosy w wyborach, jak są one zorganizowane i przygotowane, i jak wpływa to na ich ostateczny wynik, będzie tematem tego spotkania.

Zapraszamy na grę terenową, w czasie której uczestnicy będą mogli poznać historię lotniska na Polu Mokotowskim oraz pomóc roztrzepanemu pasażerowi odnaleźć jego bilet na samolot! Wśród zadań, przed którymi staną gracze, znajdą się m.in. wyścigi konne, musztra wojskowa i zawody w krokieta. Uczestnicy będą musieli wykazać się również znajomością mapy II Rzeczpospolitej. Za pomoc w odnalezieniu zagubionego biletu, na wszystkich będą czekały niespodzianki. 

Prezentacja przechowywanych  w AGAD oryginalnych dokumentów związanych z życiem, działalnością i czasami Tadeusza Kościuszki.

Jednym z zarzutów, jakie wobec Sparty sformułował Arystoteles było to, że według niego Spartanie są gynaikoratoumenoi, czyli że są rządzeni przez kobiety. Źródła historyczne, przede wszystkich literackie, w ogóle podkreślają wyjątkowość Spartanek na tle ogólno greckim. Ich pozycja i rola w społeczeństwie miała być znacznie lepsza niż pozostałych greckich kobiet, zwłaszcza Atenek. W źródłach możemy odnaleźć wiele przykładów, z których można wywnioskować, że Spartanki faktycznie „rządzą” mężczyznami. Jednym z bardziej wyraźnych przykładów mogą być Agesistrata i Archidamia, czyli matka i babka króla Agisa IV, które odegrały dużą rolę w czasie próby powrotu do „praw Likurga”. Warto również zastanowić się, co mogło wpływać na to, że autorzy źródeł historycznych, nie-Spartanie, postrzegali Spartę w ten sposób. W swoim wykładzie chciałabym się zastanowić, czy w Sparcie mogła faktycznie istnieć gynaikokratia, a Sparta była „miastem kobiet”, czy może wręcz przeciwnie – jest to element mitu spartańskiego.

Emanuel Ringelblum urodził się w Buczaczu, a dzieciństwo i młodość spędził w Galicji, jednak miastem, z którym związał się na resztę życia została Warszawa. Krakowskie Przedmieście, Długa, Tłomackie, Leszno, Grójecka, Dzielna i Nowolipki to tylko kilka ulic, z którymi wiąże się warszawska część biografii Ringelbluma i jego rodziny. Podczas spaceru opowiemy o warszawskich adresach twórcy Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, jego poglądach politycznych, działalności społecznej, pracy historyka i nauczyciela.

 

Uczestnicy poznają konne, siodła, rzeźbę konia. Dowiadują się o dawnych sposobach podróżowania w czasach kiedy konie i ciągnięte przez nie pojazdy były głównym środkiem transportu. Poznają zasługi koni, a także formy opieki człowieka nad końmi.

Zapraszamy na warsztaty oparte na schemacie gry decyzyjnej. Uczniowie cofną się w czasie, by zmierzyć się z dylematami, przed którymi stawał Józef Piłsudski. Gra, przygotowana przez Fundację Polska Debatuje i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, nauczy uczestników podstaw debatowania oraz argumentowania. W trakcie zajęć grupa pozna jedne z najtrudniejszych momentów w życiu Józefa Piłsudskiego – decyzje dotyczące zarówno kwestii politycznych, militarnych, jak i życia prywatnego.

Wystaw Główna "Rzeczy warszawskie" w Muzeum Warszawy składa się trzy części: "Rzeczy warszawskie", "Dane warszawskie" i "Dzieje kamienic". W gabinetach tematycznych znaleźć można rzeczy – świadków i uczestników historii miasta, które są punktem wyjścia do opowiedzenia historii swoich właścicieli i twórców oraz wydarzeń i procesów, które ukształtowały współczesną Warszawę.

Były sobie czekoladki i cukierki, a pozostały po nich tylko papierki.... Czy wśród skarbów archiwalnych są też papierki po cukierkach?

Archiwum często kojarzy się z pudłami, szufladami, rzędami półek, a nawet z zakurzonymi księgami, ale czy tylko z tym? Z czym jeszcze może kojarzyć nam się archiwum? Jakie skarby tak naprawdę mogą się w nim ukrywać? Skąd one się tam wzięły? Czy ktoś je przyniósł? Dlaczego?

Na warsztatach w pracowni naukowej Archiwum Państwowego w Warszawie odkryjemy, co kryją szuflady archiwalne. Poznamy koszykarza, piaskarza, tracza, a nawet druciarza. Przyjrzymy się bliżej Warszawie sprzed kilkudziesięciu lat. Zobaczymy, jak żyli, pracowali i spędzali wolny czas jej dorośli mieszkańcy, ale i najmłodsi. Zastanowimy się też, skąd możemy się tego wszystkiego dowiedzieć. A ponadto każdy będzie mógł wejść w rolę młodego archiwisty, by profesjonalnie zbadać źródła i znaleźć odpowiedź na pytanie: czy wśród skarbów archiwalnych są także papierki po cukierkach?

Podróż, wypoczynek, wczasy, urlop, letnisko, zimowisko, kąpielisko ... Do wód, po zdrowie, słońce południa, dziką przyrodę i folklor nieskażony cywilizacją. Polacy podziwiają swój kraj i korzystają z szerokiej oferty turystycznej. Lekcja zilustrowana pokazem oryginalnych obiektów ze zbiorów Gabinetu Dokumentów Życia Społecznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

W lekcji wykorzystane będą książki, które wpłynęły na wychowanie i ukształtowanie późniejszych poglądów i postaw Tadeusza Kościuszki. Na podstawie czytanych przez niego lektur możemy poznać ogólne zainteresowania przyszłego Naczelnika, ale także zaobserwować kształtowanie się kanonu zasad moralnych i ideałów, którym pozostał wierny aż do śmierci.  Wśród omawianych starych druków znajdują się zarówno dzieła uniwersalne, znane każdemu wykształconemu młodzieńcowi w epoce oświecenia, jak i pozycje, do których powstania pośrednio lub bezpośrednio Kościuszko "przyłożył swoją rękę".

Pokaz książek z Gabinetu Starych Druków BUW, ktore wpłynęły na wychowanie i ukształtowały późniejsze poglądy Tadeusza Kościuszki. Na podstawie czytanej prze niego literatury możemy poznać ogólne zainteresowania przyszłego Naczelnika, ale także zaobserwować kształtowanie się kanonu zasad moralnych i ideałów, którym pozostał wierny do śmierci. Wśród omawianych starych druków znajdą się zarówno dzieła uniwersalne, znane każdemu wykształconemu młodzieńcowi w epoce oświecenia, jak i pozycje, do których powstania pośrednio lub bezpośrednio Kościuszko "przyłożył swoją rękę".

Opowieść o pochodzeniu biblijnego Izraela od Abrahama, który wywędrował z chaldejskiego miasta Ur w Mezopotamii oraz wyjście Izraelitów z Egiptu i zdobycie przez nich Ziemi Obiecanej, to dobrze znane wątki biblijne. Aktualna wiedza naukową zmusza jednak do weryfikacji tych tradycji i inaczej wyjaśnia początki Izraela.

W powszechnym przekonaniu, opowieści o „historii” Izraela, znajdujące się w Starym Testamencie, opierają się na pamięci po konkretnych wydarzeniach. Naukowcy od dawna szukają dowodów dla biblijnych opowieści. Jednocześnie coraz częściej pojawiają się głosy podważające wiarygodność biblijnych opowieści o początkach Izraela.

Współczesne badania z zakresu archeologii oraz historii pozwalają zrekonstruować proces tworzenia się wspólnot proto-izraelskich oraz początki państwowości Izraela. Wersja ta różni się od narracji zawartych w Biblii. Zadaniem historyka staje się w tej sytuacji zarówno rekonstrukcja samego procesu etnogenezy Izraela oraz najstarszych form państwowości, jak i próba wyjaśnienia przyczyn dla których powstały biblijne opowieści, zgoła odmienne od wersji opartej na wiedzy naukowej.

Zapraszamy na spotkanie z Anną Klammer, specjalistki ds. wystawy stałej, która opowie o odtwarzaniu historycznego ogrodu przy Dworku Milusin w Sulejówku. Powstający pod Warszawą kompleks muzealno-edukacyjny znajdzie się w przestrzeni pomagającej w ucieczce od zgiełku miasta i urzeczywistnieniu idei slow life. W czasie spotkania, dzięki projektom, fotografiom i filmom, uczestnicy wybiorą się na wirtualny spacer po odtwarzanym ogrodzie i dowiedzą się jak udaje się projektantom zieleni, kuratorom i wykonawcom wpisać nowoczesny budynek w historyczną enklawę.

Lekcja w terenie w czasie której uczniowie wcielą się w role dziennikarzy poszukujących materiałów do artykułu o powrocie Józefa Piłsudskiego do stolicy w listopadzie 1918 r. Uczestnicy poznają ciąg wydarzeń, który spowodował przyjęcie władzy przez przyszłego Naczelnika Państwa. W czasie spaceru odbywającego się na terenie centrum Warszawy odwiedzą miejsca, w których Józef Piłsudski mieszkał i spotykał się z przedstawicielami świata polityki. Za każdym rogiem będzie na nich czekała zaskakująca historia…

Zapraszamy na warsztaty oparte na schemacie gry decyzyjnej. Uczniowie cofną się w czasie, by zmierzyć się z dylematami, przed którymi stawał Józef Piłsudski. Gra, przygotowana przez Fundację Polska Debatuje i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, nauczy uczestników podstaw debatowania oraz argumentowania. W trakcie zajęć grupa pozna jedne z najtrudniejszych momentów w życiu Józefa Piłsudskiego – decyzje dotyczące zarówno kwestii politycznych, militarnych, jak i życia prywatnego.

Podczas spaceru po terenie byłego getta, odwiedzimy miejsca, w których znajdowały szpitale, ambulatoria, apteki i inne instytucje związane ze służbą zdrowia. Poznamy sylwetki lekarzy, takich jak Anna Braude-Hellerowa czy Emil Apfelbaum oraz często znanych tylko z imienia pracowników szpitali, którzy równie bohatersko nieśli pomoc w czasach „nadludzkiej medycyny”. Dowiemy się, skąd do warszawskiego getta trafiała szczepionka na tyfus, kto po stronie aryjskiej oddawał krew dla Żydów i jak funkcjonowały tajne studia medyczne.

 

Na wystawie przedstawiono miejsca pochówku zabalsamowanego i umieszczonego w wazie wypełnionej konserwującym płynem serca Tadeusza Kościuszki w Szwajcarii, we Włoszech i ponownie w Szwajcarii, zanim uroczyście złożono tę narodową relikwię na Zamku Królewskim w Warszawie, a na szkatule wyryto pozłacany napis: „Serce Tadeusza Kościuszki”. Unikatowych fotografii do ekspozycji użyczyły Archiwum PAN: Archiwum Zamku Królewskiego, Biblioteka i Archiwum Muzeum Polskiego w Rapperswilu, Muzeum Tadeusza Kościuszki w Solurze i Narodowe Archiwum Cyfrowe. Współczesne piękne zdjęcia na potrzeby wystawy wykonali Luigi Azzinnaro i Barbara Wiktorowska.

Rola darczyńców we wzbogacaniu zasobów archiwalnych, na przykładzie PAN Archiwum w Warszawie. Zaufanie, szacunek i empatia, drogą do pozyskiwania bezcennych materiałow z prywatnych spuścizn i kolekcji. Uroczyste spotkanie z darczyńcami wyrazem wdzięczności dyrekcji i archiwistów, a także  dowodem na docenianie wartości pamiatek po przedstawicielach  polskiego  środowiska naukowego.