wykład

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Magiczny świat metamateriałów

Czy możliwa jest czapka niewidka? Czym jest ujemne załamanie? Jak zbudować klimatyzator, który nie wymaga prądu? Czy soczewka cieńsza od ludzkiego włosa będzie w przyszłości montowana w naszych telefonach? Odpowiedzi na te i inne ciekawe pytania postaramy się znaleźć w trakcie wykładu.

Nauki fizyczne
  • sob., 2018-09-29 16:30
Spotkanie festiwalowe Od perpetuum mobile do strukturyzatorów wody. Jak szarlatani zarabiają na naszej nieznajomości fizyk

Ludzkość od zawsze mierzyła się z próbami zrozumienia otaczającego ją świata i skutecznego działania w nim przynoszącego zdrowie, powodzenie czy dobrobyt. Zawsze też znajdowali się chętni, by żerować na naiwności innych. Wraz z rozwojem nowoczesnej nauki szarlatani umiejętnie zaadaptowali do swoich celów jej język, mamiąc publiczność już nie tylko alchemicznymi eliksirami, talizmanami czy wróżbami, lecz także „wynalazkami” i „odkryciami”. Zamiast „magiczne” dostajemy „kwantowe” lub „opatentowane”, a „naukowcy z USA” zastąpili bóstwa i dobroczynne duchy.

Przedmiotem wykładu prowadzonego wspólnie przez fizyka i badacza kultury będzie krytyczna analiza „cudownych wynalazków” w świetle ustaleń współczesnej nauki.  Przyjrzymy się wspólnie cudownym sposobom na zaoszczędzenie energii, zarobienie wielkich pieniędzy i zdrowe życie, które podszywają się pod naukę, choć wcale nią nie są.

Nauki fizyczne
  • sob., 2018-09-29 17:00
Spotkanie festiwalowe Z ziemi i z powietrza płynie samo zdrowie

Sudeckie uzdrowiska pokażą swą historię, ujawnią, co w nich uzdrawia i poprawia nastrój oraz jakie czynniki geologiczne na to wpływają. Zajrzymy do sal kąpielowych, gabinetów borowinowych, przyjrzymy się zabytkowym budynkom i krajobrazom.

Nauki o Ziemi
  • sob., 2018-09-29 18:00
Spotkanie festiwalowe Uzyskiwanie nowoczesnymi metodami chłodu na cele klimatyzacji

Wraz z rozwojem gospodarczym systemy klimatyzacji rozpowszechniły się w budynkach użyteczności publicznej oraz budownictwie mieszkaniowym. Jednym z procesów jaki zachodzi w trakcie przygotowania powietrza jest chłodzenie. W ramach zajęć uczestnicy poznają cztery sposoby uzyskiwania chłodu:

  • tworzenie chłodu w układach sprężarkowych,
  • uzyskiwanie chłodu z ciepła (urządzenia adsorpcyjne),
  • uzyskiwanie chłodu w wyniku odparowania wody (układy typu DEC),
  • uzyskiwanie chłodu z dźwięku (urządzenia termoakustyczne).

Uczestnicy będą mogli samodzielnie sterować parametrami prezentowanych urządzeń i obserwować, jak zmienia się ich praca.

Nauki techniczne
  • ndz., 2018-09-30 10:00
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Ja mojej siostry nie lubię, ale ją wspieram. O ambiwalencji w relacjach między dorosłym rodzeństwem

Tematyka relacji między dorosłymi braćmi i siostrami jest niemal nieobecna w polskiej socjologii i psychologii. Relacje między rodzeństwem mogą przybierać różne formy: od przyjaźni po wrogość. Odczuwanie negatywnych uczuć wobec brata czy siostry może prowadzić do powstania u jednostki poczucia ambiwalencji. W trakcie mojego wykładu przedstawię wyniki moich badań dotyczących dynamiki relacji między dorosłymi braćmi i siostrami. Wskażę źródła napięć i poczucia ambiwalencji w tych relacjach.

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 11:00
Spotkanie festiwalowe Jak nie niszcząc obrazu, zbadać jego wnętrze

Wykład przybliży zastosowanie nowoczesnych badań nieniszczących w konserwacji obrazów sztalugowych. Uczestnicy  poznają tajniki techniki i technologii  malarskiej wybranych obiektów. Dowiedzą się, w jaki sposób możemy ustalić, jakich materiałów użył artysta? Jakie zastosował pigmenty i spoiwa? Dlaczego w niektórych obrazach kompozycja uległa zmianie? Czy odkryto niewidoczne gołym okiem adnotacje lubi napisy istotne dla historii obiektu ?

Obszar sztuki
  • ndz., 2018-09-30 11:00
Spotkanie festiwalowe Miecz laserowy w rękach konserwatora

Zajęcia obejmą prezentację laserowego pomiaru kształtu powierzchni wybranego obrazu, badanie jego deformacji oraz rodzaju faktury warstwy malarskiej. Uczestnicy warsztatów poznają techniki mapowania faktury powierzchni malowideł. Zajęcia zostaną poprzedzone krótkim zwiedzaniem pracowni konserwacji malarstwa sztalugowego.

Obszar sztuki
  • ndz., 2018-09-30 11:00
  • ndz., 2018-09-30 12:30
Spotkanie festiwalowe The Power of Love: Current Tensions, Contingencies and Visions

Love, one of the most compelling drives in human life, has not only been under-researched, but also viewed as a psychic, un-measurable and unruly subject, a realm envisioned by art, literature and philosophy, i.e. areas considered less relevant for science and more for pleasurable pursuit. Significantly, the immense scientific literature has also avoided investments in love as a powerful affect. The reasons for such rejection can be seen both as a strategic intellectual act and an emotional counteraction towards the highly individualistic conceptualisation of love as the ultimate object of human desires, which simultaneously justifies oppression. While contemporary feminist, postcolonial and eco-political theories of sustainability continue to illustrate tensions between the Eurocentric individualisation and love as a source of security in the social, the 21st century marks a significant turning point in thinking about love. Important voices emerge in research on the human right to love (care, preserve, sustain) i.e. the right to values globally eroded through enforced migrations, deteriorating labour contracts and various denials of affects. Impacted by global conflicts and loaded with tensions on a local scale, Western attitudes and understanding of love bonds become more diverse and elastic, but also more intensive than ever. In the face of the growing secularism and the shifting grounds of traditional institutions, psychic transformations in the perception of love as indispensable human affect are on the horizon.

Justyna completed her PhD. at the University of British Columbia in Vancouver. She has worked at the University of York in Toronto and Queen's University in Kingston (Canada), conducting interdisciplinary courses.

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 11:00
Spotkanie festiwalowe Zachowania ryzykowne młodzieży a aktywność prospektywna

W okresie dorastania i wczesnej młodości nasilają się zachowania ryzykowne. Czynnikiem chroniącym przed nimi może być m. in. aktywność prospektywna i
związana z nią perspektywa przyszłościowa.

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 11:00
Spotkanie festiwalowe Jak odróżnić dzieła sztuki - oryginał, replika, kopia, symulakra czy falsyfikat?

     Skoro oryginał to rzecz autentyczna, oryginalna, może być autorską repliką, ale niebędącą kopią, przeróbką, falsyfikatem, itd., to dlaczego mamy do czynienia z istną lawiną nieporozumień ? Co to jest symulakra ? Sytuację komplikuje najnowsza sztuka wizualna, która ze względu na swój nowy charakter, a także częstą jej nietrwałość, dopuszcza powtórzenia. Odpowiedź prof. Iwony Szmelter wraz z licznymi ilustracjami czeka podczas Festiwalu Nauki.

Obszar sztuki
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Jak żyć w nowej epoce jaskiniowców? Poradnictwo w obliczu kryzysu nowoczesności lat osiemdziesiątych

Proponowane wystąpienie poświęcone będzie poradom na temat organizacji życia codziennego w okresie kryzysu lat osiemdziesiątych w Polsce. Bazę źródłową dla prezentacji będzie stanowić literatura użytkowa: poradniki książkowe oraz rubryki poradnikowe magazynów kobiecych i life-stylowych („Przekroju”, „Przyjaciółki”, „Kobiety i Życia”, „Zwierciadła”). Będę się także odwoływać do zapisów audycji radiowych i telewizyjnych oraz do literatury dokumentu osobistego: dzienników i pamiętników.

W powstających na bieżąco analizach socjologicznych, bazujących na badaniach opinii publicznej, ankietach i wywiadach, kryzys był opisywany jako załamanie projektu socjalistycznej nowoczesności. Tak też, jako dramatyczny powrót do „epoki jaskiniowców” był odczuwany w skali indywidualnych gospodarstw domowych.  Brak części zamiennych do psujących się sprzętów agd, w połączeniu z przerwami w dostawach prądu wymuszał powrót do tradycyjnych metod prania, sprzątania i przygotowywania posiłków. Ekspertki zajmujące się gospodarstwem domowym doradzały czym zastąpić brakujący płyn do mycia naczyń, szampon, proszek do prania. Podobnie jak w przypadku przepisów kulinarnych, polecały powrót do receptur „naszych prababek”.

Prasa opisywała polską rodzinę w kryzysie, w której mężczyźni po pracy „malują, tapetują, robią meble, remontują i naprawiają”, a kobiety „siedzą w kuchni”, a potem szyją i dziergają. W języku publicystyki pojawiły się dramatyczne ostrzeżenia przed „powrotem do epoki jaskiniowców”, „marszem do tyłu”, końcem nowoczesności.

Proponowane wystąpienie zakłada analizę kryzysowego dyskursu poradnikowego, ze zwróceniem uwagi na jego język. Elementem wystąpienia będzie projekcja krótkiego filmu pokazującego próby rekonstrukcji kryzysowych zaleceń.

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Roboty medyczne jako przyszłość medycyny

Podczas wykładu zostaną przedstawione istniejące rozwiązania robotów-telemanipulatorów chirurgicznych i medycznych, stosowane w praktyce medycznej, oraz nowe koncepcje takich robotów i doświadczenia własne autora z zakresu projektowania i konstrukcji manipulatorów do zastosowań w medycynie.

Zostanie zaprezentowane spektakularne zastosowanie robotów chirurgicznych wykorzystywanych do operacji minimalnie-inwazyjnych serca dotyczących wykonywania tzw. by-passów w chorobie niedokrwiennej serca. Najbardziej znane roboty dla chirurgii to AESOP i ZEUS oraz daVinci produkcji USA. W referacie zostanie przedstawiona typowa procedura stosowana w chirurgii z użyciem robota-telemanipulatora, w którym narzędzia są sterowane zdalnie, zaś kamera endowizyjna, przekazująca obraz operowanego miejsca, jest sterowana głosem. Stosowana jest tu technika endoskopowa, w której wprowadza się do ciała pacjenta narzędzia laparoskopowe zamocowane do ramion robota i specjalny układ optyczny - obrazowód z kamerą i źródłem światła. Ramiona robota kopiują ruchy rąk chirurga, ale są o wiele precyzyjniejsze, ponieważ drżenie rąk chirurga nie przenosi się na ramiona robota.

Ta nowa technika stała się obecnie bardzo atrakcyjna i dynamicznie się rozwija, brak jeszcze jednolitych standardów technicznych i projektowo-konstrukcyjnych w tym zakresie i wiele zagadnień czeka nadal na rozwiązania. Można je uzyskać na drodze analizy odpowiednio sformułowanych modeli uwzględniających specyfikę podejmowanych zagadnień z pogranicza anatomii, medycyny, biomechaniki i inżynierii medycznej – w referacie zostaną przedstawione nowatorskie metody projektowania i konstruowania innowacyjnych rozwiązań manipulatorów do zastosowania w medycynie. 

Nauki techniczne
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Rośliny i klimat

Astronomiczne pory roku wyznacza cykliczny ruch Ziemi wokół Słońca. Na skutek ruchu Ziemi i nachylenia osi ziemskiej w stosunku do orbity następują zmiany w ekspozycji na światło słoneczne w różnych rejonach naszej planety w cyklu rocznym, a tym samym ulegają zmianie warunki klimatyczne, różnicując pory roku. Pory roku wyraźnie różnią się między sobą m.in. temperaturą powietrza i w ich powszechnym określeniu pomagają pomiary wykonywane za pomocą odpowiednich przyrządów. W klimacie Polski, umiarkowanym, wyróżnia się 4 astronomiczne pory roku: wiosnę, lato, jesień, zimę, które są określone przez daty górowania Słońca w zwrotniku (20/21.06., 21/22.12.) lub równiku (20/21.03., 22/23.09.). Wyróżnia się także tzw. termiczne pory roku, gdzie to temperatura służy jako wyznacznik dla określenia pór roku. Wówczas, biorąc pod uwagę przedziały temperatur progowych, do czterech astronomicznych pór roku dodaje się dwie dodatkowe dla okresu przejściowego - przedwiośnie i przedzimie. W innych rejonach świata występować mogą inne pory roku. Ten niezmienny rytm wyznacza  wiele zależności w życiu roślin i zwierząt, a ich badaniem zajmuje się fenologia. Podobnie jak w przypadku astronomicznych pór roku, wyróżnia się fenologiczne pory roku, których może być do kilkunastu. Fenologiczne pory roku, wyznaczane przez rytm rozwoju organizmów żywych, mają znaczenie między innymi jako obserwacje przyrodnicze pozwalające na wykazanie zmian klimatycznych i środowiskowych i towarzyszących im anomalii. Zmiany klimatyczne wpływają na wzrost i rozwój roślin, decydując ostatecznie o zasięgu ich występowania. Przykłady drastycznych zmian klimatu spotyka się w przyrodzie do dziś, czego dowodem są np. relikty polodowcowe.

Nauki rolnicze i leśne
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Uzyskiwanie nowoczesnymi metodami chłodu na cele klimatyzacji

Wraz z rozwojem gospodarczym systemy klimatyzacji rozpowszechniły się w budynkach użyteczności publicznej oraz budownictwie mieszkaniowym. Jednym z procesów jaki zachodzi w trakcie przygotowania powietrza jest chłodzenie. W ramach zajęć uczestnicy poznają cztery sposoby uzyskiwania chłodu:

  • tworzenie chłodu w układach sprężarkowych,
  • uzyskiwanie chłodu z ciepła (urządzenia adsorpcyjne),
  • uzyskiwanie chłodu w wyniku odparowania wody (układy typu DEC),
  • uzyskiwanie chłodu z dźwięku (urządzenia termoakustyczne).

Uczestnicy będą mogli samodzielnie sterować parametrami prezentowanych urządzeń i obserwować, jak zmienia się ich praca.

Nauki techniczne
  • ndz., 2018-09-30 10:00
  • ndz., 2018-09-30 12:00
Spotkanie festiwalowe Miecz laserowy w rękach konserwatora

Zajęcia obejmą prezentację laserowego pomiaru kształtu powierzchni wybranego obrazu, badanie jego deformacji oraz rodzaju faktury warstwy malarskiej. Uczestnicy warsztatów poznają techniki mapowania faktury powierzchni malowideł. Zajęcia zostaną poprzedzone krótkim zwiedzaniem pracowni konserwacji malarstwa sztalugowego.

Obszar sztuki
  • ndz., 2018-09-30 11:00
  • ndz., 2018-09-30 12:30
Spotkanie festiwalowe Co neuronauka i psychologia mówią o grach komputerowych?

Czy gry komputerowe mogą leczyć? Czego można się nauczyć, grając? Czy mózg gracza jest inny od mózgu osoby niegrającej? Czy gry mogą uzależniać?
W czasie wykładu spróbujemy odpowiedzieć na powyższe pytania, a więc przyjrzymy się temu, co współczesna psychologia i neuronauka mogą powiedzieć o grach komputerowych i ich użytkownikach. Omówimy też najważniejsze techniki pozwalające naukowcom zrozumieć działanie naszego mózgu i umysłu.

 

dr Maksymilian Bielecki

• Adiunkt na Wydziale Psychologii Uniwersytetu SWPS w katedrze Psychofizjologii Procesów Poznawczych. Wieloletni wykładowca Warsaw International Studies in Psychology Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomowych SWPS.

• Tytuł magistra i doktora uzyskał na Uniwersytecie SWPS, pracując pod kierunkiem prof. Grzegorza Sędka. Współpracuje obecnie z wieloma instytucjami naukowymi, m.in. Warszawskim Uniwersytetem Medycznym, Instytutem Psychologii Polskiej Akademii Nauk oraz Interdyscyplinarnym Centrum Genetyki Zachowania UW, Instytutem Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego oraz Centrum Nauki Kopernik.

• Zainteresowania badawcze to przede wszystkich tematyka pamięci, uwagi oraz metodologii i statystyki w badaniach społecznych.

• W działalności dydaktycznej zajmuje się okulografią, metodologią oraz psychometrią.

• Jest jednym z założycieli Centrum Innowacji Społecznych SWPS, gdzie zajmuje się projektami pozwalającymi wykorzystać zaawansowaną wiedzę psychologiczną w procesie tworzenia nowych produktów, procesów i usług.

 

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 13:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego niektórzy ludzie są (lub bywają) ironiczni?

Jakość komunikowania się ma ogromne znaczenie w życiu każdego człowieka, a umiejętność ta jest jednym z ważniejszych warunków skutecznego funkcjonowania w społeczeństwie. Właściwe i sprawne komunikowanie się jest istotnym kryterium społecznej oceny jednostki. Od umiejętności komunikacyjnych danej osoby zależy między innymi to, jakie będą powierzane jej role i funkcje społeczne. Komunikaty wprost oraz bezpośrednie wypowiedzi nie stanowią jedynej metody porozumiewania się ludzi. Duża część komunikacji to wypowiedzi figuratywne, między innymi ironiczne. Bez zrozumienia ironii trudno jest często wychwycić znaczenie komunikatów prasowych, wypowiedzi osób publicznych czy żartów w gronie znajomych.  Występowanie elementów ironicznych jest zjawiskiem kulturowym, częścią codziennych rozmów i opowiadanych historii. Badania dotyczące ironii dostarczają nam informacji na temat użycia języka dla pewnych celów społecznych, sposobu wyrażania intencji i postaw oraz form przekazywania znaczeń w sposób niedosłowny.

Dlaczego niektórzy ludzie, kiedy znajdą się w nieprzyjemnej dla nich sytuacji, powiedzą „Świetnie, zawsze o tym marzyłam!”,  a nie: „O nie, nie mam dziś szczęścia”? Dlaczego, kiedy kolega, który bardzo denerwował się przed sprawdzianem, dostaje piątkę, ktoś może zażartować: „Wiedziałem, że znów się nie nauczyłeś?”

Podczas spotkania słuchaczom przedstawione zostaną wyniki badań dotyczące rozumienia i tworzenia ironii przez osoby dorosłe oraz dzieci oraz różnych czynników, które mogą wpływać na skłonność do użycia ironii.

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 13:00
Spotkanie festiwalowe Godzina dla bajora z cyklu: "Trzy spojrzenia na: bajoro, miasto, drzewo"

Przyjrzymy się życiu w wodzie, a konkretnie w stojącej wodzie słodkiej – jeziorach i drobnych zbiornikach. Troje wykładowców wyposażonych w różne narzędzia badawcze spojrzy w tę wodę, każdy z  innej perspektywy:

 

1. Ewolucja – zajrzymy do wnętrza jednokomórkowych organizmów wodnych, by z ich DNA odczytać przedziwne historie współpracy i pasożytnictwa.

 

2. Ekologia – zajrzymy w szuwary i pod kamienie, zbadamy dopływy i odpływy rozlewisk, by zrozumieć, jak działają ekosystemowe ‘nerki’.

 

3. Ochrona – poznamy smutne skutki osuszania drobnych zbiorników i mokradeł, dowiemy się, jak można pomóc je zachować.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2018-09-30 13:00
Spotkanie festiwalowe Od Kallipolis do Nowego Urbanizmu: wizje idealnego miasta na przestrzeni wieków

Jak powinno wyglądać idealne miasto? Na to pytanie poszukiwano odpowiedzi już od starożytności. W zależności od okresu historycznego jako główną funkcję miast postrzegano tworzenie baz militarnych, zagwarantowanie bezpieczeństwa, podkreślenie władzy monarchy bądź zapewnienie miejsc pracy i wypełnienie potrzeb mieszkańców. Podczas wykładu prześledzę najważniejsze wątki poruszane na przestrzeni wieków przez filozofów, urbanistów i architektów, a także główne zmiany w sposobach myślenia o mieście.

Nauki społeczne
  • ndz., 2018-09-30 13:00
Spotkanie festiwalowe Dla momentu, dla doświadczenia, dla wolności. Problematyka efemeryczności w street arcie i graffiti

Dla współczesnej kultury wizualnej street art i graffiti są głównymi węzłami łączącym wiele dyscyplinarnych i instytucjonalnych domen. Wykład stanowi wstęp do rozważań nad efemeryczną istotą jednej z najpopularniejszych i najbardziej widowiskowych dziedzin sztuki XXI wieku.

Obszar sztuki
  • ndz., 2018-09-30 13:30
Spotkanie festiwalowe Godzina dla miasta z cyklu: "Trzy spojrzenia na: bajoro, miasto, drzewo"

Przyjrzymy się miastu jako miejscu życia ludzi, innych zwierząt, roślin. Troje wykładowców wyposażonych w różne narzędzia badawcze spojrzy na miejską przyrodę, każde z innej perspektywy:

 

1. Ewolucja – jakie cechy zwierząt migrujących do miast i osiedlających się w miastach faworyzuje dobór naturalny?

 

2. Ekologia – jak działają łąki w mieście? Czy jest tu miejsce dla owadów? 

 

3. Ochrona – czy dzika przyroda w mieście jest potrzebna człowiekowi? Jak o nią dbać w obliczu presji deweloperów?

Nauki biologiczne
  • ndz., 2018-09-30 14:00
Spotkanie festiwalowe Jak jest zrobiony słownik pisarzy współczesnych

Od cięcia nożyczkami egzemplarza dzieła Korbuta i tworzenia papierowej kartoteki  do pracy w systemie bazodanowym – krótka historia powstawania kilku serii słowników pisarzy współczesnych w IBL PAN. Ważnym wątkiem tej historii było radzenie sobie ze zdobywaniem danych biograficznych, na podstawie których można sformułować słownikowy biogram. Jedynym niemalże źródłem informacji o życiu pisarzy najmłodszej generacji, są bowiem odpowiedzi ich samych na wysłane do nich ankiety. Jak je czytać krytycznie? Jak weryfikować? Jak umieszczać w kontekście politycznym i społecznym epoki? To jedne z wielu istotnych problemów przy tworzeniu haseł pisarzy współczesnych.

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2018-09-30 14:00
Spotkanie festiwalowe Godzina dla drzewa z cyklu: "Trzy spojrzenia na: bajoro, miasto, drzewo"

Przyjrzymy się drzewu jako miejscu i symbolowi życia. Podczas trzech krótkich wystąpień, wykładowcy wyposażeni w różne narzędzia badawcze spojrzą na samotne drzewo lub na wielki las, każdy z innej perspektywy:

 

1. Ewolucja – jakie cechy z czasów, kiedy nasi przodkowie przemierzali nieprzebyte lasy, nadal wpływają na nasze zachowanie?

 

2. Ekologia – drzewo nie żyje w izolacji, żywe drzewo to cały ekosystem, a martwe drzewo to kolejny ekosystem – co tam się dzieje?

 

3. Ochrona – co chronimy, chroniąc las? 

Nauki biologiczne
  • ndz., 2018-09-30 15:00